| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๑๐. สูจิมุขีสุตฺตํ
10. Sūcimukhīsuttaṃ
๓๔๑. เอกํ สมยํ อายสฺมา สาริปุโตฺต ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ อถ โข อายสฺมา สาริปุโตฺต ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย ราชคเห ปิณฺฑาย ปาวิสิฯ ราชคเห สปทานํ ปิณฺฑาย จริตฺวา ตํ ปิณฺฑปาตํ อญฺญตรํ กุฎฺฎมูลํ 1 นิสฺสาย ปริภุญฺชติฯ อถ โข สูจิมุขี ปริพฺพาชิกา เยนายสฺมา สาริปุโตฺต เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา อายสฺมนฺตํ สาริปุตฺตํ เอตทโวจ –
341. Ekaṃ samayaṃ āyasmā sāriputto rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho āyasmā sāriputto pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahe piṇḍāya pāvisi. Rājagahe sapadānaṃ piṇḍāya caritvā taṃ piṇḍapātaṃ aññataraṃ kuṭṭamūlaṃ 2 nissāya paribhuñjati. Atha kho sūcimukhī paribbājikā yenāyasmā sāriputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ sāriputtaṃ etadavoca –
‘‘กิํ นุ โข, สมณ, อโธมุโข ภุญฺชสี’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, อโธมุโข ภุญฺชามี’’ติฯ ‘‘เตน หิ, สมณ, อุพฺภมุโข 3 ภุญฺชสี’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, อุพฺภมุโข ภุญฺชามี’’ติฯ ‘‘เตน หิ, สมณ, ทิสามุโข ภุญฺชสี’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, ทิสามุโข ภุญฺชามี’’ติฯ ‘‘เตน หิ, สมณ, วิทิสามุโข ภุญฺชสี’’ติ? ‘‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, วิทิสามุโข ภุญฺชามี’’ติฯ
‘‘Kiṃ nu kho, samaṇa, adhomukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, adhomukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, ubbhamukho 4 bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, ubbhamukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, disāmukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, disāmukho bhuñjāmī’’ti. ‘‘Tena hi, samaṇa, vidisāmukho bhuñjasī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, bhagini, vidisāmukho bhuñjāmī’’ti.
‘‘‘กิํ นุ, สมณ, อโธมุโข ภุญฺชสี’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, อโธมุโข ภุญฺชามี’ติ วเทสิฯ ‘เตน หิ, สมณ, อุพฺภมุโข ภุญฺชสี’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, อุพฺภมุโข ภุญฺชามี’ติ วเทสิฯ ‘เตน หิ, สมณ, ทิสามุโข ภุญฺชสี’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, ทิสามุโข ภุญฺชามี’ติ วเทสิฯ ‘เตน หิ, สมณ, วิทิสามุโข ภุญฺชสี’ติ อิติ ปุโฎฺฐ สมาโน ‘น ขฺวาหํ, ภคินิ, วิทิสามุโข ภุญฺชามี’ติ วเทสิ’’ฯ
‘‘‘Kiṃ nu, samaṇa, adhomukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, adhomukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, ubbhamukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, ubbhamukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, disāmukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, disāmukho bhuñjāmī’ti vadesi. ‘Tena hi, samaṇa, vidisāmukho bhuñjasī’ti iti puṭṭho samāno ‘na khvāhaṃ, bhagini, vidisāmukho bhuñjāmī’ti vadesi’’.
‘‘กถญฺจรหิ , สมณ, ภุญฺชสี’’ติ? ‘‘เย หิ เกจิ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา 5 วตฺถุวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ 6 กเปฺปนฺติ, อิเม วุจฺจนฺติ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา ‘อโธมุขา ภุญฺชนฺตี’ติฯ เย หิ เกจิ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา นกฺขตฺตวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปนฺติ, อิเม วุจฺจนฺติ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา ‘อุพฺภมุขา ภุญฺชนฺตี’ติฯ เย หิ เกจิ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา ทูเตยฺยปหิณคมนานุโยคาย 7 มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปนฺติ, อิเม วุจฺจนฺติ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา ‘ทิสามุขา ภุญฺชนฺตี’ติฯ เย หิ เกจิ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา องฺควิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปนฺติ, อิเม วุจฺจนฺติ, ภคินิ, สมณพฺราหฺมณา ‘วิทิสามุขา ภุญฺชนฺตี’’’ติฯ
‘‘Kathañcarahi , samaṇa, bhuñjasī’’ti? ‘‘Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā 8 vatthuvijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ 9 kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘adhomukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā nakkhattavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘ubbhamukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā dūteyyapahiṇagamanānuyogāya 10 micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘disāmukhā bhuñjantī’ti. Ye hi keci, bhagini, samaṇabrāhmaṇā aṅgavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti, ime vuccanti, bhagini, samaṇabrāhmaṇā ‘vidisāmukhā bhuñjantī’’’ti.
‘‘โส ขฺวาหํ, ภคินิ, น วตฺถุวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปมิ, น นกฺขตฺตวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปมิ, น ทูเตยฺยปหิณคมนานุโยคาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปมิ, น องฺควิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปมิฯ ธเมฺมน ภิกฺขํ ปริเยสามิ; ธเมฺมน ภิกฺขํ ปริเยสิตฺวา ภุญฺชามี’’ติฯ
‘‘So khvāhaṃ, bhagini, na vatthuvijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na nakkhattavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na dūteyyapahiṇagamanānuyogāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi, na aṅgavijjātiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappemi. Dhammena bhikkhaṃ pariyesāmi; dhammena bhikkhaṃ pariyesitvā bhuñjāmī’’ti.
อถ โข สูจิมุขี ปริพฺพาชิกา ราชคเห รถิยาย รถิยํ, สิงฺฆาฎเกน สิงฺฆาฎกํ อุปสงฺกมิตฺวา เอวมาโรเจสิ – ‘‘ธมฺมิกํ สมณา สกฺยปุตฺติยา อาหารํ อาหาเรนฺติ; อนวชฺชํ 11 สมณา สกฺยปุตฺติยา อาหารํ อาหาเรนฺติฯ เทถ สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ ปิณฺฑ’’นฺติฯ ทสมํฯ
Atha kho sūcimukhī paribbājikā rājagahe rathiyāya rathiyaṃ, siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ upasaṅkamitvā evamārocesi – ‘‘dhammikaṃ samaṇā sakyaputtiyā āhāraṃ āhārenti; anavajjaṃ 12 samaṇā sakyaputtiyā āhāraṃ āhārenti. Detha samaṇānaṃ sakyaputtiyānaṃ piṇḍa’’nti. Dasamaṃ.
สาริปุตฺตสํยุตฺตํ สมตฺตํฯ
Sāriputtasaṃyuttaṃ samattaṃ.
ตสฺสุทฺทานํ –
Tassuddānaṃ –
วิเวกชํ อวิตกฺกํ, ปีติ อุเปกฺขา จตุตฺถกํ;
Vivekajaṃ avitakkaṃ, pīti upekkhā catutthakaṃ;
อากาสเญฺจว วิญฺญาณํ, อากิญฺจํ เนวสญฺญินา;
Ākāsañceva viññāṇaṃ, ākiñcaṃ nevasaññinā;
นิโรโธ นวโม วุโตฺต, ทสมํ สูจิมุขี จาติฯ
Nirodho navamo vutto, dasamaṃ sūcimukhī cāti.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๑๐. สุจิมุขีสุตฺตวณฺณนา • 10. Sucimukhīsuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. สูจิมุขีสุตฺตวณฺณนา • 10. Sūcimukhīsuttavaṇṇanā
