| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. สุจิมุขีสุตฺตวณฺณนา
10. Sucimukhīsuttavaṇṇanā
๓๔๑. ทสเม สุจิมุขีติ เอวํนามิกาฯ อุปสงฺกมีติ เถรํ อภิรูปํ ทสฺสนียํ สุวณฺณวณฺณํ สมนฺตปาสาทิกํ ทิสฺวา ‘‘อิมินา สทฺธิํ ปริหาสํ กริสฺสามี’’ติ อุปสงฺกมิฯ อถ เถเรน ตสฺมิํ วจเน ปฎิกฺขิเตฺต ‘‘อิทานิสฺส วาทํ อาโรเปสฺสามี’’ติ มญฺญมานา เตน หิ, สมณ, อุพฺภมุโข ภุญฺชสีติ อาหฯ ทิสามุโขติ จตุทฺทิสามุโข, จตโสฺส ทิสา โอโลเกโนฺตติ อโตฺถฯ วิทิสามุโขติ จตโสฺส วิทิสา โอโลเกโนฺตฯ
341. Dasame sucimukhīti evaṃnāmikā. Upasaṅkamīti theraṃ abhirūpaṃ dassanīyaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ samantapāsādikaṃ disvā ‘‘iminā saddhiṃ parihāsaṃ karissāmī’’ti upasaṅkami. Atha therena tasmiṃ vacane paṭikkhitte ‘‘idānissa vādaṃ āropessāmī’’ti maññamānā tena hi, samaṇa, ubbhamukho bhuñjasīti āha. Disāmukhoti catuddisāmukho, catasso disā olokentoti attho. Vidisāmukhoti catasso vidisā olokento.
วตฺถุวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชายาติ วตฺถุวิชฺชาสงฺขาตาย ติรจฺฉานวิชฺชายฯ วตฺถุวิชฺชา นาม ลาพุวตฺถุ-กุมฺภณฺฑวตฺถุ-มูลกวตฺถุ-อาทีนํ วตฺถูนํ ผลสมฺปตฺติการณกาลชานนุปาโยฯ มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปนฺตีติ เตเนว วตฺถุวิชฺชาติรจฺฉานวิชฺชาสงฺขาเตน มิจฺฉาชีเวน ชีวิกํ กเปฺปนฺติ, เตสํ วตฺถูนํ สมฺปาทเนน ปสเนฺนหิ มนุเสฺสหิ ทิเนฺน ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตา ชีวนฺตีติ อโตฺถฯ อโธมุขาติ วตฺถุํ โอโลเกตฺวา ภุญฺชมานวเสน อโธมุขา ภุญฺชนฺติ นามฯ เอวํ สพฺพตฺถ โยชนา กาตพฺพาฯ อปิ เจตฺถ นกฺขตฺตวิชฺชาติ ‘‘อชฺช อิมํ นกฺขตฺตํ อิมินา นกฺขเตฺตน คนฺตพฺพํ, อิมินา อิทญฺจิทญฺจ กาตพฺพ’’นฺติ เอวํ ชานนวิชฺชาฯ ทูเตยฺยนฺติ ทูตกมฺมํ, เตสํ เตสํ สาสนํ คเหตฺวา ตตฺถ ตตฺถ คมนํฯ ปหิณคมนนฺติ เอกคามสฺมิํเยว เอกกุลสฺส สาสเนน อญฺญกุลํ อุปสงฺกมนํฯ องฺควิชฺชาติ อิตฺถิลกฺขณปุริสลกฺขณวเสน องฺคสมฺปตฺติํ ญตฺวา ‘‘ตาย องฺคสมฺปตฺติยา อิทํ นาม ลพฺภตี’’ติ เอวํ ชานนวิชฺชาฯ วิทิสามุขาติ องฺควิชฺชา หิ ตํ ตํ สรีรโกฎฺฐาสํ อารพฺภ ปวตฺตตฺตา วิทิสาย ปวตฺตา นาม, ตสฺมา ตาย วิชฺชาย ชีวิกํ กเปฺปตฺวา ภุญฺชนฺตา วิทิสามุขา ภุญฺชนฺติ นามฯ เอวมาโรเจสีติ ‘‘ธมฺมิกํ สมณา’’ติอาทีนิ วทมานา สาสนสฺส นิยฺยานิกํ คุณํ กเถสิฯ ตญฺจ ปริพฺพาชิกาย กถํ สุตฺวา ปญฺจมตฺตานิ กุลสตานิ สาสเน โอตริํสูติฯ
Vatthuvijjātiracchānavijjāyāti vatthuvijjāsaṅkhātāya tiracchānavijjāya. Vatthuvijjā nāma lābuvatthu-kumbhaṇḍavatthu-mūlakavatthu-ādīnaṃ vatthūnaṃ phalasampattikāraṇakālajānanupāyo. Micchājīvena jīvikaṃ kappentīti teneva vatthuvijjātiracchānavijjāsaṅkhātena micchājīvena jīvikaṃ kappenti, tesaṃ vatthūnaṃ sampādanena pasannehi manussehi dinne paccaye paribhuñjantā jīvantīti attho. Adhomukhāti vatthuṃ oloketvā bhuñjamānavasena adhomukhā bhuñjanti nāma. Evaṃ sabbattha yojanā kātabbā. Api cettha nakkhattavijjāti ‘‘ajja imaṃ nakkhattaṃ iminā nakkhattena gantabbaṃ, iminā idañcidañca kātabba’’nti evaṃ jānanavijjā. Dūteyyanti dūtakammaṃ, tesaṃ tesaṃ sāsanaṃ gahetvā tattha tattha gamanaṃ. Pahiṇagamananti ekagāmasmiṃyeva ekakulassa sāsanena aññakulaṃ upasaṅkamanaṃ. Aṅgavijjāti itthilakkhaṇapurisalakkhaṇavasena aṅgasampattiṃ ñatvā ‘‘tāya aṅgasampattiyā idaṃ nāma labbhatī’’ti evaṃ jānanavijjā. Vidisāmukhāti aṅgavijjā hi taṃ taṃ sarīrakoṭṭhāsaṃ ārabbha pavattattā vidisāya pavattā nāma, tasmā tāya vijjāya jīvikaṃ kappetvā bhuñjantā vidisāmukhā bhuñjanti nāma. Evamārocesīti ‘‘dhammikaṃ samaṇā’’tiādīni vadamānā sāsanassa niyyānikaṃ guṇaṃ kathesi. Tañca paribbājikāya kathaṃ sutvā pañcamattāni kulasatāni sāsane otariṃsūti.
สาริปุตฺตสํยุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Sāriputtasaṃyuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๐. สูจิมุขีสุตฺตํ • 10. Sūcimukhīsuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. สูจิมุขีสุตฺตวณฺณนา • 10. Sūcimukhīsuttavaṇṇanā
