| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨. សុទត្តសុត្តវណ្ណនា
8. Sudattasuttavaṇṇanā
២៤២. ករណីយេនាតិ ឯត្ថ ករណីយន្តិ វាណិជ្ជកម្មំ អធិប្បេតន្តិ តំ វិវរន្តោ ‘‘អនាថបិណ្ឌិកោ ចា’’តិអាទិមាហ។ វិក្កីយតីតិ វិក្កយំ គច្ឆតិ។ តថេវ ករោតីតិ យថា រាជគហសេដ្ឋិនា សាវត្ថិំ គន្ត្វា កតំ, តថេវ រាជគហំ គន្ត្វា ករោតិ។ ស្វាយន្តិ អនាថបិណ្ឌិកោ។
242.Karaṇīyenāti ettha karaṇīyanti vāṇijjakammaṃ adhippetanti taṃ vivaranto ‘‘anāthapiṇḍiko cā’’tiādimāha. Vikkīyatīti vikkayaṃ gacchati. Tatheva karotīti yathā rājagahaseṭṭhinā sāvatthiṃ gantvā kataṃ, tatheva rājagahaṃ gantvā karoti. Svāyanti anāthapiṇḍiko.
តំ ទិវសន្តិ យំ ទិវសំ អនាថបិណ្ឌិកោ, គហបតិ, រាជគហសមីបំ ឧបគតោ, តំ ទិវសំ។ បណ្ណន្តិ សាសនំ។ ន សុណីតិ អសុណន្តោ ‘‘បណ្ណំ ន សុណី’’តិ វុត្តោ។ ធម្មគារវេន ហិ សោ សេដ្ឋិ អញ្ញំ កិច្ចំ តិណាយបិ ន មញ្ញិ។ តេនាហ ‘‘ធម្មស្សវនត្ថាយា’’តិអាទិ។ ទារករូបានន្តិ ទារកានំ។ អនត្ថន្តរករោ ហិ រូប-សទ្ទោ យថា ‘‘គោរូបាន’’ន្តិ។ បញ្ចវណ្ណន្តិ ខុទ្ទិកាទិភេទំ បញ្ចប្បការំ បីតិំ បដិលភិ។ អនុក្កមេន ហិ តា ឯតស្ស សម្ភវន្តិ។ ‘‘សីសេន ឧដ្ឋាយ…បេ.… គច្ឆតី’’តិ បទំ បីតិសមុដ្ឋានរូបវសេន លក្ខេត្វា វុត្តំ។
Taṃ divasanti yaṃ divasaṃ anāthapiṇḍiko, gahapati, rājagahasamīpaṃ upagato, taṃ divasaṃ. Paṇṇanti sāsanaṃ. Na suṇīti asuṇanto ‘‘paṇṇaṃ na suṇī’’ti vutto. Dhammagāravena hi so seṭṭhi aññaṃ kiccaṃ tiṇāyapi na maññi. Tenāha ‘‘dhammassavanatthāyā’’tiādi. Dārakarūpānanti dārakānaṃ. Anatthantarakaro hi rūpa-saddo yathā ‘‘gorūpāna’’nti. Pañcavaṇṇanti khuddikādibhedaṃ pañcappakāraṃ pītiṃ paṭilabhi. Anukkamena hi tā etassa sambhavanti. ‘‘Sīsena uṭṭhāya…pe… gacchatī’’ti padaṃ pītisamuṭṭhānarūpavasena lakkhetvā vuttaṃ.
សិវថិកាយ វសតីតិ សិវថិកាយ សមីបេ វសតិ។ សុសានស្សាសន្នដ្ឋានេ ហិ សោ វិហារោ។ អថស្សាតិ អថស្ស អនាថបិណ្ឌិកស្ស ‘‘អកាលោ…បេ.… ឧបសង្កមិស្សាមី’’តិ ឯតំ អហោសិ។ ពុទ្ធគតាយ សតិយាតិ អញ្ញំ កិញ្ចិ អចិន្តេត្វា ពុទ្ធគតាយ ឯវ សតិយា សយនវរគតោ និបជ្ជិ។ តេន វុត្តំ ‘‘តំ ទិវស’’ន្តិអាទិ។
Sivathikāya vasatīti sivathikāya samīpe vasati. Susānassāsannaṭṭhāne hi so vihāro. Athassāti athassa anāthapiṇḍikassa ‘‘akālo…pe… upasaṅkamissāmī’’ti etaṃ ahosi. Buddhagatāya satiyāti aññaṃ kiñci acintetvā buddhagatāya eva satiyā sayanavaragato nipajji. Tena vuttaṃ ‘‘taṃ divasa’’ntiādi.
ពលវប្បសាទោតិ ពុទ្ធារម្មណា ពលវតី សទ្ធា។ បីតិអាលោកោតិ បុរិមពុទ្ធេសុ ចិរកាលំ បរិចយំ គតស្ស ពលវតោ បសាទស្ស វសេន ‘‘ពុទ្ធោ’’តិ នាមំ សវនមត្តេន ឧប្បន្នាយ ឧឡារាយ បីតិយា សមុដ្ឋាបិតោ វិបស្សនោភាសសទិសោ សាតិសយោ អាលោកោ ហោតិ ចិត្តបច្ចយឧតុសមុដ្ឋានោ។ តេនាហ ‘‘សព្ពតមំ វិគច្ឆី’’តិអាទិ។ ‘‘ទេវតា ហិ កតា’’តិបិ វទន្តិ, បុរិមោ ឯវេត្ថ យុត្តោ។
Balavappasādoti buddhārammaṇā balavatī saddhā. Pītiālokoti purimabuddhesu cirakālaṃ paricayaṃ gatassa balavato pasādassa vasena ‘‘buddho’’ti nāmaṃ savanamattena uppannāya uḷārāya pītiyā samuṭṭhāpito vipassanobhāsasadiso sātisayo āloko hoti cittapaccayautusamuṭṭhāno. Tenāha ‘‘sabbatamaṃ vigacchī’’tiādi. ‘‘Devatā hi katā’’tipi vadanti, purimo evettha yutto.
អមនុស្សាតិ អធិគតវិសេសា ទេវតា។ តា ហិ សេដ្ឋិស្ស សម្បត្តិំ បច្ចក្ខតោ បស្សិំសុ។ តេនាហ ‘‘អយំ មហាសេដ្ឋី’’តិអាទិ។ អល្លសរីរន្តិ តាវទេវ ឆឌ្ឌិតំ អច្ឆិន្នំ វា កឡេវរំ។ អបរម្បីតិ មតំ កុថិតកុណបំ។ បរិកិរិំសូតិ សមន្តតោ ឱសរិតា អហេសុំ។ អាលោកោ អន្តរធាយិបីតិវេគស្ស មន្ទភាវេន តំសមុដ្ឋានរូបានំ ទុព្ពលភាវតោ។
Amanussāti adhigatavisesā devatā. Tā hi seṭṭhissa sampattiṃ paccakkhato passiṃsu. Tenāha ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhī’’tiādi. Allasarīranti tāvadeva chaḍḍitaṃ acchinnaṃ vā kaḷevaraṃ. Aparampīti mataṃ kuthitakuṇapaṃ. Parikiriṃsūti samantato osaritā ahesuṃ. Āloko antaradhāyipītivegassa mandabhāvena taṃsamuṭṭhānarūpānaṃ dubbalabhāvato.
ឥមិនាវាតិ អធិការេន សហស្សបទេន ឯវ សម្ពន្ធិតព្ពានិ។ បទំ វីតិហរតិ ឯត្ថាតិ បទវីតិហារោ, បទវីតិហារដ្ឋានំ។ សមគមនេតិ ទុតវិលម្ពិតំ អកត្វា សមគមនេ។ តតោតិ តេសុ សោឡសភាគេសុ។ ឯកោ កោដ្ឋាសោតិ យថាវុត្តំ បទវីតិហារបទេសំ សោឡសធា ភិន្នស្ស ឯកោ ភាគោ។ បវត្តចេតនាតិ យថាវុត្តកលាសង្ខាតស្ស បទេសស្ស លង្ឃនធាវនបវត្តចេតនា។ បទំ វា វីតិហរតិ ឯតេនាតិ បទវីតិហារោ, តថាបវត្តា កុសលចេតនា។ ‘‘តស្សា ផលំ សោឡសធា កត្វា’’តិ វទន្តិ។ បតិដ្ឋហន្តស្ស វសេន គហិតន្តិ យោជនា។ វិវដ្ដនិស្សិតាយ ឯវ រតនត្តយបូជាយ ធម្មស្សវនស្ស សិក្ខាបទសមាទានស្ស សរណគមនស្ស ច អត្ថាយ គច្ឆតោបិ វសេន វដ្ដតិ។ បឋមំ វុត្តគមនំ លោកុត្តរវិសេសាធិគមស្ស ឯកន្តិកំ, ទុតិយំ អនេកន្តិកន្តិ ‘‘វដ្ដតិយេវា’’តិ សាសង្កវចនំ។
Imināvāti adhikārena sahassapadena eva sambandhitabbāni. Padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro, padavītihāraṭṭhānaṃ. Samagamaneti dutavilambitaṃ akatvā samagamane. Tatoti tesu soḷasabhāgesu. Eko koṭṭhāsoti yathāvuttaṃ padavītihārapadesaṃ soḷasadhā bhinnassa eko bhāgo. Pavattacetanāti yathāvuttakalāsaṅkhātassa padesassa laṅghanadhāvanapavattacetanā. Padaṃ vā vītiharati etenāti padavītihāro, tathāpavattā kusalacetanā. ‘‘Tassā phalaṃ soḷasadhā katvā’’ti vadanti. Patiṭṭhahantassa vasena gahitanti yojanā. Vivaṭṭanissitāya eva ratanattayapūjāya dhammassavanassa sikkhāpadasamādānassa saraṇagamanassa ca atthāya gacchatopi vasena vaṭṭati. Paṭhamaṃ vuttagamanaṃ lokuttaravisesādhigamassa ekantikaṃ, dutiyaṃ anekantikanti ‘‘vaṭṭatiyevā’’ti sāsaṅkavacanaṃ.
សោតិ អនាថបិណ្ឌិកោ សេដ្ឋិ។ អនុយុត្តាតិ អនុគាមិនោ សហាយា។ តេវ សន្ធាយ វទតិ។ ‘‘សិវកោ អមនុស្សោ’’តិ អបរេ។ ន កេវលំ ‘‘អនុយុត្តាបិ មេ អត្ថិ, កស្មា ភាយាមី’’តិ ឯវំ សូរោ អហោសិ? អថ ខោ ពុទ្ធគតាយ តិក្ខវិសទសភាវេន សព្ពំ បរិស្សយំ មទ្ទិត្វាបិ អគមាសីតិ ទស្សេតុំ ‘‘អបិចា’’តិអាទិ វុត្តំ។ បក្ខន្ទនលក្ខណា ហិ សទ្ធា, តាយ យុត្តកោ សប្បុរិសោបិ សទ្ធម្មគុណវសេន សព្ពំ បរិស្សយំ មទ្ទិត្វា បក្ខន្ទតីតិ ទដ្ឋព្ពំ។
Soti anāthapiṇḍiko seṭṭhi. Anuyuttāti anugāmino sahāyā. Teva sandhāya vadati. ‘‘Sivako amanusso’’ti apare. Na kevalaṃ ‘‘anuyuttāpi me atthi, kasmā bhāyāmī’’ti evaṃ sūro ahosi? Atha kho buddhagatāya tikkhavisadasabhāvena sabbaṃ parissayaṃ madditvāpi agamāsīti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi vuttaṃ. Pakkhandanalakkhaṇā hi saddhā, tāya yuttako sappurisopi saddhammaguṇavasena sabbaṃ parissayaṃ madditvā pakkhandatīti daṭṭhabbaṃ.
សព្ពកាមសមិទ្ធតា បរិច្ចាគសីលតា ឧឡារជ្ឈាសយតា បរទុក្ខាបនយកាមតា បរេសំ ហិតេសិតា បរសម្បត្តិបមោទនាតិ ឯវមាទីនំ មហាគុណានំ វសេន និច្ចកាលំ អនាថានំ បិណ្ឌទាយកត្តា ‘‘អនាថបិណ្ឌិកោ’’តិ ឯវំ ឧប្បន្នំ នាមំ។ ឯវមាហាតិ ‘‘ឯហិ សុទត្តា’’តិ ឯវំ អាហ។
Sabbakāmasamiddhatā pariccāgasīlatā uḷārajjhāsayatā paradukkhāpanayakāmatā paresaṃ hitesitā parasampattipamodanāti evamādīnaṃ mahāguṇānaṃ vasena niccakālaṃ anāthānaṃ piṇḍadāyakattā ‘‘anāthapiṇḍiko’’ti evaṃ uppannaṃ nāmaṃ. Evamāhāti ‘‘ehi sudattā’’ti evaṃ āha.
កិលេសបរិនិព្ពានេនាតិ សព្ពសោ រាគាទិកិលេសវូបសមេន។ កិលេសវូបសមន្តិ សព្ពសោ សព្ពេសំ កិលេសានំ វូបសមំ អគ្គមគ្គេន បត្វា។ អនុបុព្ពិកថន្តិ ទានាទិកថំ។ សា ហិ អនុបុព្ពេន កថេតព្ពត្តា ‘‘អនុបុព្ពិកថា’’តិ វុច្ចតិ។ តំ សន្ធាយ វុត្តំ – ‘‘អថ ខោ ភគវា អនុបុព្ពិំ កថំ កថេសិ។ សេយ្យថិទំ – ទានកថំ សីលកថំ សគ្គកថំ កាមានំ អាទីនវំ ឱការំ សំកិលេសំ នេក្ខម្មេ អានិសំសំ បកាសេសី’’តិ (ចូឡវ. ៣០៥)។ មត្ថកេតិ អនុបុព្ពិកថាយ ឧបរិ បរតោ។ ចត្តារិ សច្ចានិ បកាសេសីតិ យថា មហាសេដ្ឋិ សហស្សនយបដិមណ្ឌិតេ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋាតិ, ឯវំ បវត្តិនិវត្តិយោ សហ ហេតុនា វិភជន្តោ ចត្តារិ អរិយសច្ចានិ បកាសេសីតិ។
Kilesaparinibbānenāti sabbaso rāgādikilesavūpasamena. Kilesavūpasamanti sabbaso sabbesaṃ kilesānaṃ vūpasamaṃ aggamaggena patvā. Anupubbikathanti dānādikathaṃ. Sā hi anupubbena kathetabbattā ‘‘anupubbikathā’’ti vuccati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesī’’ti (cūḷava. 305). Matthaketi anupubbikathāya upari parato. Cattāri saccāni pakāsesīti yathā mahāseṭṭhi sahassanayapaṭimaṇḍite sotāpattiphale patiṭṭhāti, evaṃ pavattinivattiyo saha hetunā vibhajanto cattāri ariyasaccāni pakāsesīti.
សុទត្តសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sudattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. សុទត្តសុត្តំ • 8. Sudattasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨. សុទត្តសុត្តវណ្ណនា • 8. Sudattasuttavaṇṇanā
