| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Sudattasuttavaṇṇanā
೨೪೨. ಅಟ್ಠಮೇ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನಾತಿ ವಾಣಿಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ। ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಚ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿ ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಭಗಿನಿಪತಿಕಾ ಹೋನ್ತಿ। ಯದಾ ರಾಜಗಹೇ ಉಟ್ಠಾನಕಭಣ್ಡಕಂ ಮಹಗ್ಘಂ ಹೋತಿ, ತದಾ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿ ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚಸಕಟಸತೇಹಿ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯೋಜನಮತ್ತೇ ಠಿತೋ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಭಾವಂ ಜಾನಾಪೇತಿ। ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ಏಕಯಾನಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪವಿಸತಿ। ಸೋ ಸಚೇ ಭಣ್ಡಂ ಲಹುಕಂ ವಿಕ್ಕೀಯತಿ, ವಿಕ್ಕಿಣಾತಿ। ನೋ ಚೇ, ಭಗಿನಿಘರೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋಪಿ ತಥೇವ ಕರೋತಿ। ಸ್ವಾಯಂ ತದಾಪಿ ತೇನೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಅಗಮಾಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
242. Aṭṭhame kenacideva karaṇīyenāti vāṇijjakammaṃ adhippetaṃ. Anāthapiṇḍiko ca rājagahaseṭṭhi ca aññamaññaṃ bhaginipatikā honti. Yadā rājagahe uṭṭhānakabhaṇḍakaṃ mahagghaṃ hoti, tadā rājagahaseṭṭhi taṃ gahetvā pañcasakaṭasatehi sāvatthiṃ gantvā yojanamatte ṭhito attano āgatabhāvaṃ jānāpeti. Anāthapiṇḍiko paccuggantvā tassa mahāsakkāraṃ katvā ekayānaṃ āropetvā sāvatthiṃ pavisati. So sace bhaṇḍaṃ lahukaṃ vikkīyati, vikkiṇāti. No ce, bhaginighare ṭhapetvā pakkamati. Anāthapiṇḍikopi tatheva karoti. Svāyaṃ tadāpi teneva karaṇīyena agamāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ತಂ ದಿವಸಂ ಪನ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿ ಯೋಜನಮತ್ತೇ ಠಿತೇನ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೇನ ಆಗತಭಾವಜಾನನತ್ಥಂ ಪೇಸಿತಂ ಪಣ್ಣಂ ನ ಸುಣಿ, ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯ ವಿಹಾರಂ ಅಗಮಾಸಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಸ್ವಾತನಾಯ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಘರೇ ಉದ್ಧನಖಣಾಪನದಾರುಫಾಲನಾದೀನಿ ಕಾರೇಸಿ। ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋಪಿ ‘‘ಇದಾನಿ ಮಯ್ಹಂ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಇದಾನಿ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಘರದ್ವಾರೇಪಿ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಘರಂ ಪವಿಟ್ಠೋ ಪಟಿಸನ್ಥಾರಮ್ಪಿ ನ ಬಹುಂ ಅಲತ್ಥ। ‘‘ಕಿಂ, ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ, ಕುಸಲಂ ದಾರಕರೂಪಾನಂ? ನಸಿ ಮಗ್ಗೇ ಕಿಲನ್ತೋ’’ತಿ? ಏತ್ತಕೋವ ಪಟಿಸನ್ಥಾರೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ತಸ್ಸ ಮಹಾಬ್ಯಾಪಾರಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಕಿಂ ನು ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಆವಾಹೋ ವಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಖನ್ಧಕೇ (ಚೂಳವ॰ ೩೦೪) ಆಗತನಯೇನೇವ ಕಥಂ ಪವತ್ತೇತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಮುಖತೋ ಬುದ್ಧಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಂ ಪೀತಿಂ ಪಟಿಲಭಿ। ಸಾ ತಸ್ಸ ಸೀಸೇನ ಉಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಾ, ಪಾದಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಉಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಸೀಸಾ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಭತೋ ಉಟ್ಠಾಯ ಮಜ್ಝೇ ಓಸರತಿ, ಮಜ್ಝೇ ಉಟ್ಠಾಯ ಉಭತೋ ಗಚ್ಛತಿ। ಸೋ ಪೀತಿಯಾ ನಿರನ್ತರಂ ಫುಟ್ಠೋ, ‘‘ಬುದ್ಧೋತಿ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ವದೇಸಿ? ಬುದ್ಧೋ ತಾಹಂ, ಗಹಪತಿ, ವದಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ, ‘‘ಘೋಸೋಪಿ ಖೋ ಏಸೋ ದುಲ್ಲಭೋ ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಯದಿದಂ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ಆಹ। ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ, ಗಹಪತಿ, ಬುದ್ಧೋ ಕಿರ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ’’ತಿ।
Taṃ divasaṃ pana rājagahaseṭṭhi yojanamatte ṭhitena anāthapiṇḍikena āgatabhāvajānanatthaṃ pesitaṃ paṇṇaṃ na suṇi, dhammassavanatthāya vihāraṃ agamāsi. So dhammakathaṃ sutvā svātanāya buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā attano ghare uddhanakhaṇāpanadāruphālanādīni kāresi. Anāthapiṇḍikopi ‘‘idāni mayhaṃ paccuggamanaṃ karissati, idāni karissatī’’ti gharadvārepi paccuggamanaṃ alabhitvā antogharaṃ paviṭṭho paṭisanthārampi na bahuṃ alattha. ‘‘Kiṃ, mahāseṭṭhi, kusalaṃ dārakarūpānaṃ? Nasi magge kilanto’’ti? Ettakova paṭisanthāro ahosi. So tassa mahābyāpāraṃ disvā, ‘‘kiṃ nu te, gahapati, āvāho vā bhavissatī’’ti? Khandhake (cūḷava. 304) āgatanayeneva kathaṃ pavattetvā tassa mukhato buddhasaddaṃ sutvā pañcavaṇṇaṃ pītiṃ paṭilabhi. Sā tassa sīsena uṭṭhāya yāva pādapiṭṭhiyā, pādapiṭṭhiyā uṭṭhāya yāva sīsā gacchati, ubhato uṭṭhāya majjhe osarati, majjhe uṭṭhāya ubhato gacchati. So pītiyā nirantaraṃ phuṭṭho, ‘‘buddhoti tvaṃ, gahapati, vadesi? Buddho tāhaṃ, gahapati, vadāmī’’ti evaṃ tikkhattuṃ pucchitvā, ‘‘ghosopi kho eso dullabho lokasmiṃ yadidaṃ buddho’’ti āha. Idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘assosi kho anāthapiṇḍiko, gahapati, buddho kira loke uppanno’’ti.
ಏತದಹೋಸಿ ಅಕಾಲೋ ಖೋ ಅಜ್ಜಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ತಂ ಸೇಟ್ಠಿಂ ಪುಚ್ಛಿ, ‘‘ಕುಹಿಂ ಗಹಪತಿ ಸತ್ಥಾ ವಿಹರತೀ’’ತಿ? ಅಥಸ್ಸ ಸೋ – ‘‘ಬುದ್ಧಾ ನಾಮ ದುರಾಸದಾ ಆಸೀವಿಸಸದಿಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಸತ್ಥಾ ಸಿವಥಿಕಾಯ ವಸತಿ, ನ ಸಕ್ಕಾ ತತ್ಥ ತುಮ್ಹಾದಿಸೇಹಿ ಇಮಾಯ ವೇಲಾಯ ಗನ್ತು’’ನ್ತಿ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ। ಬುದ್ಧಗತಾಯ ಸತಿಯಾ ನಿಪಜ್ಜೀತಿ ತಂದಿವಸಂ ಕಿರಸ್ಸ ಭಣ್ಡಸಕಟೇಸು ವಾ ಉಪಟ್ಠಾಕೇಸು ವಾ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ, ಸಾಯಮಾಸಮ್ಪಿ ನ ಅಕಾಸಿ, ಸತ್ತಭೂಮಿಕಂ ಪನ ಪಾಸಾದಂ ಆರುಯ್ಹ ಸುಪಞ್ಞತ್ತಾಲಙ್ಕತವರಸಯನೇ ‘‘ಬುದ್ಧೋ ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ಸಜ್ಝಾಯಂ ಕರೋನ್ತೋವ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕಮಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಬುದ್ಧಗತಾಯ ಸತಿಯಾ ನಿಪಜ್ಜೀ’’ತಿ।
Etadahosi akālo kho ajjāti so kira taṃ seṭṭhiṃ pucchi, ‘‘kuhiṃ gahapati satthā viharatī’’ti? Athassa so – ‘‘buddhā nāma durāsadā āsīvisasadisā honti, satthā sivathikāya vasati, na sakkā tattha tumhādisehi imāya velāya gantu’’nti ācikkhi. Athassa etadahosi. Buddhagatāya satiyā nipajjīti taṃdivasaṃ kirassa bhaṇḍasakaṭesu vā upaṭṭhākesu vā cittampi na uppajji, sāyamāsampi na akāsi, sattabhūmikaṃ pana pāsādaṃ āruyha supaññattālaṅkatavarasayane ‘‘buddho buddho’’ti sajjhāyaṃ karontova nipajjitvā niddaṃ okkami. Tena vuttaṃ ‘‘buddhagatāya satiyā nipajjī’’ti.
ರತ್ತಿಯಾ ಸುದಂ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಟ್ಠಾಸಿ ಪಭಾತನ್ತಿ ಮಞ್ಞಮಾನೋತಿ ಪಠಮಯಾಮೇ ತಾವ ವೀತಿವತ್ತೇ ಉಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಂ ಅನುಸ್ಸರಿ, ಅಥಸ್ಸ ಬಲವಪ್ಪಸಾದೋ ಉದಪಾದಿ, ಪೀತಿಆಲೋಕೋ ಅಹೋಸಿ, ಸಬ್ಬತಮಂ ವಿಗಚ್ಛಿ, ದೀಪಸಹಸ್ಸುಜ್ಜಲಂ ವಿಯ ಚನ್ದುಟ್ಠಾನಂ ಸೂರಿಯುಟ್ಠಾನಂ ವಿಯ ಚ ಜಾತಂ। ಸೋ ‘‘ಪಪಾದಂ ಆಪನ್ನೋ ವತಮ್ಹಿ, ಸೂರಿಯೋ ಉಗ್ಗತೋ’’ತಿ ಉಟ್ಠಾಯ ಆಕಾಸತಲೇ ಠಿತಂ ಚನ್ದಂ ಉಲ್ಲೋಕೇತ್ವಾ ‘‘ಏಕೋವ ಯಾಮೋ ಗತೋ, ಅಞ್ಞೇ ದ್ವೇ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುನ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಮಜ್ಝಿಮಯಾಮಾವಸಾನೇಪಿ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಾವಸಾನೇಪೀತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉಟ್ಠಾಸಿ। ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮಾವಸಾನೇ ಪನ ಬಲವಪಚ್ಚೂಸೇಯೇವ ಉಟ್ಠಾಯ ಆಕಾಸತಲಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮಹಾದ್ವಾರಾಭಿಮುಖೋವ ಅಹೋಸಿ, ಸತ್ತಭೂಮಿಕದ್ವಾರಂ ಸಯಮೇವ ವಿವಟಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಪಾಸಾದಾ ಓರುಯ್ಹ ಅನ್ತರವೀಥಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ।
Rattiyā sudaṃ tikkhattuṃ uṭṭhāsi pabhātanti maññamānoti paṭhamayāme tāva vītivatte uṭṭhāya buddhaṃ anussari, athassa balavappasādo udapādi, pītiāloko ahosi, sabbatamaṃ vigacchi, dīpasahassujjalaṃ viya canduṭṭhānaṃ sūriyuṭṭhānaṃ viya ca jātaṃ. So ‘‘papādaṃ āpanno vatamhi, sūriyo uggato’’ti uṭṭhāya ākāsatale ṭhitaṃ candaṃ ulloketvā ‘‘ekova yāmo gato, aññe dve atthī’’ti puna pavisitvā nipajji. Etenupāyena majjhimayāmāvasānepi pacchimayāmāvasānepīti tikkhattuṃ uṭṭhāsi. Pacchimayāmāvasāne pana balavapaccūseyeva uṭṭhāya ākāsatalaṃ āgantvā mahādvārābhimukhova ahosi, sattabhūmikadvāraṃ sayameva vivaṭaṃ ahosi. So pāsādā oruyha antaravīthiṃ paṭipajji.
ವಿವರಿಂಸೂತಿ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ‘ಬುದ್ಧುಪಟ್ಠಾನಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ನಿಕ್ಖನ್ತೋ, ಪಠಮದಸ್ಸನೇನೇವ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ತಿಣ್ಣಂ ರತನಾನಂ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಾಕೋ ಹುತ್ವಾ ಅಸದಿಸಂ ಸಙ್ಘಾರಾಮಂ ಕತ್ವಾ ಚಾತುದ್ದಿಸಸ್ಸ ಅರಿಯಗಣಸ್ಸ ಅನಾವಟದ್ವಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ನ ಯುತ್ತಮಸ್ಸ ದ್ವಾರಂ ಪಿದಹಿತು’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ವಿವರಿಂಸು। ಅನ್ತರಧಾಯೀತಿ ರಾಜಗಹಂ ಕಿರ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಂ ಅನ್ತೋನಗರೇ ನವ ಕೋಟಿಯೋ, ಬಹಿನಗರೇ ನವಾತಿ ತಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ಅಟ್ಠಾರಸ ಮನುಸ್ಸಕೋಟಿಯೋ ವಸನ್ತಿ। ಅವೇಲಾಯ ಮತಮನುಸ್ಸೇ ಬಹಿ ನೀಹರಿತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತಾ ಅಟ್ಟಾಲಕೇ ಠತ್ವಾ ಬಹಿದ್ವಾರೇ ಖಿಪನ್ತಿ। ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ನಗರತೋ ಬಹಿನಿಕ್ಖನ್ತಮತ್ತೋವ ಅಲ್ಲಸರೀರಂ ಪಾದೇನ ಅಕ್ಕಮಿ, ಅಪರಮ್ಪಿ ಪಿಟ್ಠಿಪಾದೇನ ಪಹರಿ। ಮಕ್ಖಿಕಾ ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾ ಪರಿಕಿರಿಂಸು। ದುಗ್ಗನ್ಧೋ ನಾಸಪುಟಂ ಅಭಿಹನಿ। ಬುದ್ಧಪ್ಪಸಾದೋ ತನುತ್ತಂ ಗತೋ। ತೇನಸ್ಸ ಆಲೋಕೋ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ಅನ್ಧಕಾರೋ ಪಾತುರಹೋಸಿ। ಸದ್ದಮನುಸ್ಸಾವೇಸೀತಿ ‘‘ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಹಂ ಜನೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸುವಣ್ಣಕಿಙ್ಕಿಣಿಕಂ ಘಟ್ಟೇನ್ತೋ ವಿಯ ಮಧುರಸ್ಸರೇನ ಸದ್ದಂ ಅನುಸ್ಸಾವೇಸಿ।
Vivariṃsūti ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhi ‘buddhupaṭṭhānaṃ gamissāmī’ti nikkhanto, paṭhamadassaneneva sotāpattiphale patiṭṭhāya tiṇṇaṃ ratanānaṃ aggupaṭṭhāko hutvā asadisaṃ saṅghārāmaṃ katvā cātuddisassa ariyagaṇassa anāvaṭadvāro bhavissati, na yuttamassa dvāraṃ pidahitu’’nti cintetvā vivariṃsu. Antaradhāyīti rājagahaṃ kira ākiṇṇamanussaṃ antonagare nava koṭiyo, bahinagare navāti taṃ upanissāya aṭṭhārasa manussakoṭiyo vasanti. Avelāya matamanusse bahi nīharituṃ asakkontā aṭṭālake ṭhatvā bahidvāre khipanti. Mahāseṭṭhi nagarato bahinikkhantamattova allasarīraṃ pādena akkami, aparampi piṭṭhipādena pahari. Makkhikā uppatitvā parikiriṃsu. Duggandho nāsapuṭaṃ abhihani. Buddhappasādo tanuttaṃ gato. Tenassa āloko antaradhāyi, andhakāro pāturahosi. Saddamanussāvesīti ‘‘seṭṭhissa ussāhaṃ janessāmī’’ti suvaṇṇakiṅkiṇikaṃ ghaṭṭento viya madhurassarena saddaṃ anussāvesi.
ಸತಂ ಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನೀತಿ ಪುರಿಮಪದಾನಿಪಿ ಇಮಿನಾವ ಸಹಸ್ಸಪದೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಬನ್ಧನೀಯಾನಿ। ಯಥೇವ ಹಿ ಸತಂ ಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಹತ್ಥೀ, ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ಅಸ್ಸಾ, ಸತಂ ಸಹಸ್ಸಾನಿ ರಥಾತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ। ಇತಿ ಏಕೇಕಸತಸಹಸ್ಸಮೇವ ದೀಪಿತಂ। ಪದವೀತಿಹಾರಸ್ಸಾತಿ ಪದವೀತಿಹಾರೋ ನಾಮ ಸಮಗಮನೇ ದ್ವಿನ್ನಂ ಪದಾನಂ ಅನ್ತರೇ ಮುಟ್ಠಿರತನಮತ್ತಂ। ಕಲಂ ನಾಗ್ಘನ್ತಿ ಸೋಳಸಿನ್ತಿ ತಂ ಏಕಂ ಪದವೀತಿಹಾರಂ ಸೋಳಸಭಾಗೇ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಪುನ ಸೋಳಸಧಾ, ತತೋ ಏಕೋ ಸೋಳಸಧಾತಿ ಏವಂ ಸೋಳಸ ವಾರೇ ಸೋಳಸಧಾ ಭಿನ್ನಸ್ಸ ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋ ಸೋಳಸಿಕಲಾ ನಾಮ, ತಂ ಸೋಳಸಿಕಲಂ ಏತಾನಿ ಚತ್ತಾರಿ ಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ ನ ಅಗ್ಘನ್ತಿ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸತಂ ಹತ್ಥಿಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತಂ ಅಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತಂ ರಥಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸತಂ ಕಞ್ಞಾಸಹಸ್ಸಾನಿ, ತಾ ಚ ಖೋ ಆಮುಕ್ಕಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ ಸಕಲಜಮ್ಬುದೀಪರಾಜಧೀತರೋ ವಾತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ಏತ್ತಕಾ ಲಾಭಾ ವಿಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಸೋಳಸಿಕಲಸಙ್ಖಾತೇ ಪದೇಸೇ ಪವತ್ತಚೇತನಾವ ಉತ್ತರಿತರಾತಿ। ಇದಂ ಪನ ವಿಹಾರಗಮನಂ ಕಸ್ಸ ವಸೇನ ಗಹಿತನ್ತಿ? ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನನ್ತರಾಯೇನ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ। ‘‘ಗನ್ಧಮಾಲಾದೀಹಿ ಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ , ಚೇತಿಯಂ ವನ್ದಿಸ್ಸಾಮಿ, ಧಮ್ಮಂ ಸೋಸ್ಸಾಮಿ, ದೀಪಪೂಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ದಾನಂ ದಸ್ಸಾಮಿ, ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು ವಾ ಸರಣೇಸು ವಾ ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ವಸೇನ ವಟ್ಟತಿಯೇವ।
Sataṃ kaññāsahassānīti purimapadānipi imināva sahassapadena saddhiṃ sambandhanīyāni. Yatheva hi sataṃ kaññāsahassāni, sataṃ sahassāni hatthī, sataṃ sahassāni assā, sataṃ sahassāni rathāti ayamettha attho. Iti ekekasatasahassameva dīpitaṃ. Padavītihārassāti padavītihāro nāma samagamane dvinnaṃ padānaṃ antare muṭṭhiratanamattaṃ. Kalaṃ nāgghanti soḷasinti taṃ ekaṃ padavītihāraṃ soḷasabhāge katvā tato eko koṭṭhāso puna soḷasadhā, tato eko soḷasadhāti evaṃ soḷasa vāre soḷasadhā bhinnassa eko koṭṭhāso soḷasikalā nāma, taṃ soḷasikalaṃ etāni cattāri satasahassāni na agghanti. Idaṃ vuttaṃ hoti – sataṃ hatthisahassāni sataṃ assasahassāni sataṃ rathasahassāni sataṃ kaññāsahassāni, tā ca kho āmukkamaṇikuṇḍalā sakalajambudīparājadhītaro vāti imasmā ettakā lābhā vihāraṃ gacchantassa tasmiṃ soḷasikalasaṅkhāte padese pavattacetanāva uttaritarāti. Idaṃ pana vihāragamanaṃ kassa vasena gahitanti? Vihāraṃ gantvā anantarāyena sotāpattiphale patiṭṭhahantassa. ‘‘Gandhamālādīhi pūjaṃ karissāmi , cetiyaṃ vandissāmi, dhammaṃ sossāmi, dīpapūjaṃ karissāmi, saṅghaṃ nimantetvā dānaṃ dassāmi, sikkhāpadesu vā saraṇesu vā patiṭṭhahissāmī’’ti gacchatopi vasena vaṭṭatiyeva.
ಅನ್ಧಕಾರೋ ಅನ್ತರಧಾಯೀತಿ ಸೋ ಕಿರ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ಏಕಕೋತಿ ಸಞ್ಞಂ ಕರೋಮಿ, ಅನುಯುತ್ತಾಪಿ ಮೇ ಅತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ಭಾಯಾಮೀ’’ತಿ ಸೂರೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಬಲವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಸಾದೋ ಉದಪಾದಿ। ತಸ್ಮಾ ಅನ್ಧಕಾರೋ ಅನ್ತರಧಾಯೀತಿ। ಸೇಸವಾರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಪಿಚ ಪುರತೋ ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಭಿಂಸನಕೇ ಸುಸಾನಮಗ್ಗೇ ಅಟ್ಠಿಕಸಙ್ಖಲಿಕಸಮಂಸಲೋಹಿತನ್ತಿಆದೀನಿ ಅನೇಕವಿಧಾನಿ ಕುಣಪಾನಿ ಅದ್ದಸ । ಸೋಣಸಿಙ್ಗಾಲಾದೀನಂ ಸದ್ದಂ ಅಸ್ಸೋಸಿ। ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಬುದ್ಧಗತಂ ಪಸಾದಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಮದ್ದನ್ತೋ ಅಗಮಾಸಿಯೇವ।
Andhakāro antaradhāyīti so kira cintesi – ‘‘ahaṃ ekakoti saññaṃ karomi, anuyuttāpi me atthi, kasmā bhāyāmī’’ti sūro ahosi. Athassa balavā buddhappasādo udapādi. Tasmā andhakāro antaradhāyīti. Sesavāresupi eseva nayo. Apica purato purato gacchanto bhiṃsanake susānamagge aṭṭhikasaṅkhalikasamaṃsalohitantiādīni anekavidhāni kuṇapāni addasa . Soṇasiṅgālādīnaṃ saddaṃ assosi. Taṃ sabbaṃ parissayaṃ punappunaṃ buddhagataṃ pasādaṃ vaḍḍhetvā maddanto agamāsiyeva.
ಏಹಿ ಸುದತ್ತಾತಿ ಸೋ ಕಿರ ಸೇಟ್ಠಿ ಗಚ್ಛಮಾನೋವ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಬಹೂ ಪೂರಣಕಸ್ಸಪಾದಯೋ ತಿತ್ಥಿಯಾ ‘ಮಯಂ ಬುದ್ಧಾ ಮಯಂ ಬುದ್ಧಾ’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಕಥಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಸತ್ಥು ಬುದ್ಧಭಾವಂ ಜಾನೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗುಣವಸೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮಂ ಮಹಾಜನೋ ಜಾನಾತಿ, ಕುಲದತ್ತಿಯಂ ಪನ ಮೇ ನಾಮಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಮಯಾ ನ ಕೋಚಿ ಜಾನಾತಿ। ಸಚೇ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ, ಕುಲದತ್ತಿಕನಾಮೇನ ಮಂ ಆಲಪಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಚಿತ್ತಂ ಞತ್ವಾ ಏವಮಾಹ।
Ehi sudattāti so kira seṭṭhi gacchamānova cintesi – ‘‘imasmiṃ loke bahū pūraṇakassapādayo titthiyā ‘mayaṃ buddhā mayaṃ buddhā’ti vadanti, kathaṃ nu kho ahaṃ satthu buddhabhāvaṃ jāneyya’’nti? Athassa etadahosi – ‘‘mayhaṃ guṇavasena uppannaṃ nāmaṃ mahājano jānāti, kuladattiyaṃ pana me nāmaṃ aññatra mayā na koci jānāti. Sace buddho bhavissati, kuladattikanāmena maṃ ālapissatī’’ti. Satthā tassa cittaṃ ñatvā evamāha.
ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋತಿ ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೋ। ಆಸತ್ತಿಯೋತಿ ತಣ್ಹಾಯೋ। ಸನ್ತಿನ್ತಿ ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮಂ। ಪಪ್ಪುಯ್ಯಾತಿ ಪತ್ವಾ। ಇದಞ್ಚ ಪನ ವತ್ವಾ ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಮತ್ಥಕೇ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇಸಿ। ಸೇಟ್ಠಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ನಿಮನ್ತೇತ್ವಾ ಪುನದಿವಸತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಹಾದಾನಂ ದಾತುಂ ಆರಭಿ। ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಾದಯೋ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ – ‘‘ತ್ವಂ ಆಗನ್ತುಕೋ, ಯಂ ನಪ್ಪಹೋತಿ, ತಂ ಇತೋ ಆಹರಾಪೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ‘‘ಅಲಂ ತುಮ್ಹೇ ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ’’ತಿ ಸಬ್ಬೇ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪಞ್ಚಹಿ ಸಕಟಸತೇಹಿ ಆನೀತವಿಭವೇನ ಸತ್ತಾಹಂ ಮಹಾದಾನಂ ಅದಾಸಿ। ದಾನಪರಿಯೋಸಾನೇ ಚ ಭಗವನ್ತಂ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ವಸ್ಸಾವಾಸಂ ಪಟಿಜಾನಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಗಹಸ್ಸ ಚ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಚ ಅನ್ತರೇ ಯೋಜನೇ ಯೋಜನೇ ಸತಸಹಸ್ಸಂ ದತ್ವಾ ಪಞ್ಚಚತ್ತಾಲೀಸ ವಿಹಾರೇ ಕಾರೇನ್ತೋ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಜೇತವನಮಹಾವಿಹಾರಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾದೇಸೀತಿ। ಅಟ್ಠಮಂ।
Parinibbutoti kilesaparinibbānena parinibbuto. Āsattiyoti taṇhāyo. Santinti kilesavūpasamaṃ. Pappuyyāti patvā. Idañca pana vatvā satthā tassa anupubbikathaṃ kathetvā matthake cattāri saccāni pakāsesi. Seṭṭhi dhammadesanaṃ sutvā sotāpattiphale patiṭṭhāya buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā punadivasato paṭṭhāya mahādānaṃ dātuṃ ārabhi. Bimbisārādayo seṭṭhissa sāsanaṃ pesenti – ‘‘tvaṃ āgantuko, yaṃ nappahoti, taṃ ito āharāpehī’’ti. So ‘‘alaṃ tumhe bahukiccā’’ti sabbe paṭikkhipitvā pañcahi sakaṭasatehi ānītavibhavena sattāhaṃ mahādānaṃ adāsi. Dānapariyosāne ca bhagavantaṃ sāvatthiyaṃ vassāvāsaṃ paṭijānāpetvā rājagahassa ca sāvatthiyā ca antare yojane yojane satasahassaṃ datvā pañcacattālīsa vihāre kārento sāvatthiṃ gantvā jetavanamahāvihāraṃ kāretvā buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa niyyādesīti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತಂ • 8. Sudattasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Sudattasuttavaṇṇanā
