| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Sudattasuttavaṇṇanā
೨೪೨. ಕರಣೀಯೇನಾತಿ ಏತ್ಥ ಕರಣೀಯನ್ತಿ ವಾಣಿಜ್ಜಕಮ್ಮಂ ಅಧಿಪ್ಪೇತನ್ತಿ ತಂ ವಿವರನ್ತೋ ‘‘ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ವಿಕ್ಕೀಯತೀತಿ ವಿಕ್ಕಯಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತಥೇವ ಕರೋತೀತಿ ಯಥಾ ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿನಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕತಂ, ತಥೇವ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕರೋತಿ। ಸ್ವಾಯನ್ತಿ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ।
242.Karaṇīyenāti ettha karaṇīyanti vāṇijjakammaṃ adhippetanti taṃ vivaranto ‘‘anāthapiṇḍiko cā’’tiādimāha. Vikkīyatīti vikkayaṃ gacchati. Tatheva karotīti yathā rājagahaseṭṭhinā sāvatthiṃ gantvā kataṃ, tatheva rājagahaṃ gantvā karoti. Svāyanti anāthapiṇḍiko.
ತಂ ದಿವಸನ್ತಿ ಯಂ ದಿವಸಂ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ, ಗಹಪತಿ, ರಾಜಗಹಸಮೀಪಂ ಉಪಗತೋ, ತಂ ದಿವಸಂ। ಪಣ್ಣನ್ತಿ ಸಾಸನಂ। ನ ಸುಣೀತಿ ಅಸುಣನ್ತೋ ‘‘ಪಣ್ಣಂ ನ ಸುಣೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಧಮ್ಮಗಾರವೇನ ಹಿ ಸೋ ಸೇಟ್ಠಿ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಚ್ಚಂ ತಿಣಾಯಪಿ ನ ಮಞ್ಞಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಧಮ್ಮಸ್ಸವನತ್ಥಾಯಾ’’ತಿಆದಿ। ದಾರಕರೂಪಾನನ್ತಿ ದಾರಕಾನಂ। ಅನತ್ಥನ್ತರಕರೋ ಹಿ ರೂಪ-ಸದ್ದೋ ಯಥಾ ‘‘ಗೋರೂಪಾನ’’ನ್ತಿ। ಪಞ್ಚವಣ್ಣನ್ತಿ ಖುದ್ದಿಕಾದಿಭೇದಂ ಪಞ್ಚಪ್ಪಕಾರಂ ಪೀತಿಂ ಪಟಿಲಭಿ। ಅನುಕ್ಕಮೇನ ಹಿ ತಾ ಏತಸ್ಸ ಸಮ್ಭವನ್ತಿ। ‘‘ಸೀಸೇನ ಉಟ್ಠಾಯ…ಪೇ॰… ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಪದಂ ಪೀತಿಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪವಸೇನ ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ವುತ್ತಂ।
Taṃ divasanti yaṃ divasaṃ anāthapiṇḍiko, gahapati, rājagahasamīpaṃ upagato, taṃ divasaṃ. Paṇṇanti sāsanaṃ. Na suṇīti asuṇanto ‘‘paṇṇaṃ na suṇī’’ti vutto. Dhammagāravena hi so seṭṭhi aññaṃ kiccaṃ tiṇāyapi na maññi. Tenāha ‘‘dhammassavanatthāyā’’tiādi. Dārakarūpānanti dārakānaṃ. Anatthantarakaro hi rūpa-saddo yathā ‘‘gorūpāna’’nti. Pañcavaṇṇanti khuddikādibhedaṃ pañcappakāraṃ pītiṃ paṭilabhi. Anukkamena hi tā etassa sambhavanti. ‘‘Sīsena uṭṭhāya…pe… gacchatī’’ti padaṃ pītisamuṭṭhānarūpavasena lakkhetvā vuttaṃ.
ಸಿವಥಿಕಾಯ ವಸತೀತಿ ಸಿವಥಿಕಾಯ ಸಮೀಪೇ ವಸತಿ। ಸುಸಾನಸ್ಸಾಸನ್ನಟ್ಠಾನೇ ಹಿ ಸೋ ವಿಹಾರೋ। ಅಥಸ್ಸಾತಿ ಅಥಸ್ಸ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕಸ್ಸ ‘‘ಅಕಾಲೋ…ಪೇ॰… ಉಪಸಙ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏತಂ ಅಹೋಸಿ। ಬುದ್ಧಗತಾಯ ಸತಿಯಾತಿ ಅಞ್ಞಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಗತಾಯ ಏವ ಸತಿಯಾ ಸಯನವರಗತೋ ನಿಪಜ್ಜಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಂ ದಿವಸ’’ನ್ತಿಆದಿ।
Sivathikāya vasatīti sivathikāya samīpe vasati. Susānassāsannaṭṭhāne hi so vihāro. Athassāti athassa anāthapiṇḍikassa ‘‘akālo…pe… upasaṅkamissāmī’’ti etaṃ ahosi. Buddhagatāya satiyāti aññaṃ kiñci acintetvā buddhagatāya eva satiyā sayanavaragato nipajji. Tena vuttaṃ ‘‘taṃ divasa’’ntiādi.
ಬಲವಪ್ಪಸಾದೋತಿ ಬುದ್ಧಾರಮ್ಮಣಾ ಬಲವತೀ ಸದ್ಧಾ। ಪೀತಿಆಲೋಕೋತಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಚಿರಕಾಲಂ ಪರಿಚಯಂ ಗತಸ್ಸ ಬಲವತೋ ಪಸಾದಸ್ಸ ವಸೇನ ‘‘ಬುದ್ಧೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಸವನಮತ್ತೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಾಯ ಉಳಾರಾಯ ಪೀತಿಯಾ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತೋ ವಿಪಸ್ಸನೋಭಾಸಸದಿಸೋ ಸಾತಿಸಯೋ ಆಲೋಕೋ ಹೋತಿ ಚಿತ್ತಪಚ್ಚಯಉತುಸಮುಟ್ಠಾನೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಸಬ್ಬತಮಂ ವಿಗಚ್ಛೀ’’ತಿಆದಿ। ‘‘ದೇವತಾ ಹಿ ಕತಾ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ, ಪುರಿಮೋ ಏವೇತ್ಥ ಯುತ್ತೋ।
Balavappasādoti buddhārammaṇā balavatī saddhā. Pītiālokoti purimabuddhesu cirakālaṃ paricayaṃ gatassa balavato pasādassa vasena ‘‘buddho’’ti nāmaṃ savanamattena uppannāya uḷārāya pītiyā samuṭṭhāpito vipassanobhāsasadiso sātisayo āloko hoti cittapaccayautusamuṭṭhāno. Tenāha ‘‘sabbatamaṃ vigacchī’’tiādi. ‘‘Devatā hi katā’’tipi vadanti, purimo evettha yutto.
ಅಮನುಸ್ಸಾತಿ ಅಧಿಗತವಿಸೇಸಾ ದೇವತಾ। ತಾ ಹಿ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸಿಂಸು। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಯಂ ಮಹಾಸೇಟ್ಠೀ’’ತಿಆದಿ। ಅಲ್ಲಸರೀರನ್ತಿ ತಾವದೇವ ಛಡ್ಡಿತಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಂ ವಾ ಕಳೇವರಂ। ಅಪರಮ್ಪೀತಿ ಮತಂ ಕುಥಿತಕುಣಪಂ। ಪರಿಕಿರಿಂಸೂತಿ ಸಮನ್ತತೋ ಓಸರಿತಾ ಅಹೇಸುಂ। ಆಲೋಕೋ ಅನ್ತರಧಾಯಿಪೀತಿವೇಗಸ್ಸ ಮನ್ದಭಾವೇನ ತಂಸಮುಟ್ಠಾನರೂಪಾನಂ ದುಬ್ಬಲಭಾವತೋ।
Amanussāti adhigatavisesā devatā. Tā hi seṭṭhissa sampattiṃ paccakkhato passiṃsu. Tenāha ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhī’’tiādi. Allasarīranti tāvadeva chaḍḍitaṃ acchinnaṃ vā kaḷevaraṃ. Aparampīti mataṃ kuthitakuṇapaṃ. Parikiriṃsūti samantato osaritā ahesuṃ. Āloko antaradhāyipītivegassa mandabhāvena taṃsamuṭṭhānarūpānaṃ dubbalabhāvato.
ಇಮಿನಾವಾತಿ ಅಧಿಕಾರೇನ ಸಹಸ್ಸಪದೇನ ಏವ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬಾನಿ। ಪದಂ ವೀತಿಹರತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಪದವೀತಿಹಾರೋ, ಪದವೀತಿಹಾರಟ್ಠಾನಂ। ಸಮಗಮನೇತಿ ದುತವಿಲಮ್ಬಿತಂ ಅಕತ್ವಾ ಸಮಗಮನೇ। ತತೋತಿ ತೇಸು ಸೋಳಸಭಾಗೇಸು। ಏಕೋ ಕೋಟ್ಠಾಸೋತಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಪದವೀತಿಹಾರಪದೇಸಂ ಸೋಳಸಧಾ ಭಿನ್ನಸ್ಸ ಏಕೋ ಭಾಗೋ। ಪವತ್ತಚೇತನಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತಕಲಾಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಪದೇಸಸ್ಸ ಲಙ್ಘನಧಾವನಪವತ್ತಚೇತನಾ। ಪದಂ ವಾ ವೀತಿಹರತಿ ಏತೇನಾತಿ ಪದವೀತಿಹಾರೋ, ತಥಾಪವತ್ತಾ ಕುಸಲಚೇತನಾ। ‘‘ತಸ್ಸಾ ಫಲಂ ಸೋಳಸಧಾ ಕತ್ವಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ಪತಿಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ವಸೇನ ಗಹಿತನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ವಿವಟ್ಟನಿಸ್ಸಿತಾಯ ಏವ ರತನತ್ತಯಪೂಜಾಯ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸಮಾದಾನಸ್ಸ ಸರಣಗಮನಸ್ಸ ಚ ಅತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತೋಪಿ ವಸೇನ ವಟ್ಟತಿ। ಪಠಮಂ ವುತ್ತಗಮನಂ ಲೋಕುತ್ತರವಿಸೇಸಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಏಕನ್ತಿಕಂ, ದುತಿಯಂ ಅನೇಕನ್ತಿಕನ್ತಿ ‘‘ವಟ್ಟತಿಯೇವಾ’’ತಿ ಸಾಸಙ್ಕವಚನಂ।
Imināvāti adhikārena sahassapadena eva sambandhitabbāni. Padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro, padavītihāraṭṭhānaṃ. Samagamaneti dutavilambitaṃ akatvā samagamane. Tatoti tesu soḷasabhāgesu. Eko koṭṭhāsoti yathāvuttaṃ padavītihārapadesaṃ soḷasadhā bhinnassa eko bhāgo. Pavattacetanāti yathāvuttakalāsaṅkhātassa padesassa laṅghanadhāvanapavattacetanā. Padaṃ vā vītiharati etenāti padavītihāro, tathāpavattā kusalacetanā. ‘‘Tassā phalaṃ soḷasadhā katvā’’ti vadanti. Patiṭṭhahantassa vasena gahitanti yojanā. Vivaṭṭanissitāya eva ratanattayapūjāya dhammassavanassa sikkhāpadasamādānassa saraṇagamanassa ca atthāya gacchatopi vasena vaṭṭati. Paṭhamaṃ vuttagamanaṃ lokuttaravisesādhigamassa ekantikaṃ, dutiyaṃ anekantikanti ‘‘vaṭṭatiyevā’’ti sāsaṅkavacanaṃ.
ಸೋತಿ ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ ಸೇಟ್ಠಿ। ಅನುಯುತ್ತಾತಿ ಅನುಗಾಮಿನೋ ಸಹಾಯಾ। ತೇವ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ। ‘‘ಸಿವಕೋ ಅಮನುಸ್ಸೋ’’ತಿ ಅಪರೇ। ನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಅನುಯುತ್ತಾಪಿ ಮೇ ಅತ್ಥಿ, ಕಸ್ಮಾ ಭಾಯಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಸೂರೋ ಅಹೋಸಿ? ಅಥ ಖೋ ಬುದ್ಧಗತಾಯ ತಿಕ್ಖವಿಸದಸಭಾವೇನ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾಪಿ ಅಗಮಾಸೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಅಪಿಚಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪಕ್ಖನ್ದನಲಕ್ಖಣಾ ಹಿ ಸದ್ಧಾ, ತಾಯ ಯುತ್ತಕೋ ಸಪ್ಪುರಿಸೋಪಿ ಸದ್ಧಮ್ಮಗುಣವಸೇನ ಸಬ್ಬಂ ಪರಿಸ್ಸಯಂ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Soti anāthapiṇḍiko seṭṭhi. Anuyuttāti anugāmino sahāyā. Teva sandhāya vadati. ‘‘Sivako amanusso’’ti apare. Na kevalaṃ ‘‘anuyuttāpi me atthi, kasmā bhāyāmī’’ti evaṃ sūro ahosi? Atha kho buddhagatāya tikkhavisadasabhāvena sabbaṃ parissayaṃ madditvāpi agamāsīti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi vuttaṃ. Pakkhandanalakkhaṇā hi saddhā, tāya yuttako sappurisopi saddhammaguṇavasena sabbaṃ parissayaṃ madditvā pakkhandatīti daṭṭhabbaṃ.
ಸಬ್ಬಕಾಮಸಮಿದ್ಧತಾ ಪರಿಚ್ಚಾಗಸೀಲತಾ ಉಳಾರಜ್ಝಾಸಯತಾ ಪರದುಕ್ಖಾಪನಯಕಾಮತಾ ಪರೇಸಂ ಹಿತೇಸಿತಾ ಪರಸಮ್ಪತ್ತಿಪಮೋದನಾತಿ ಏವಮಾದೀನಂ ಮಹಾಗುಣಾನಂ ವಸೇನ ನಿಚ್ಚಕಾಲಂ ಅನಾಥಾನಂ ಪಿಣ್ಡದಾಯಕತ್ತಾ ‘‘ಅನಾಥಪಿಣ್ಡಿಕೋ’’ತಿ ಏವಂ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮಂ। ಏವಮಾಹಾತಿ ‘‘ಏಹಿ ಸುದತ್ತಾ’’ತಿ ಏವಂ ಆಹ।
Sabbakāmasamiddhatā pariccāgasīlatā uḷārajjhāsayatā paradukkhāpanayakāmatā paresaṃ hitesitā parasampattipamodanāti evamādīnaṃ mahāguṇānaṃ vasena niccakālaṃ anāthānaṃ piṇḍadāyakattā ‘‘anāthapiṇḍiko’’ti evaṃ uppannaṃ nāmaṃ. Evamāhāti ‘‘ehi sudattā’’ti evaṃ āha.
ಕಿಲೇಸಪರಿನಿಬ್ಬಾನೇನಾತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ರಾಗಾದಿಕಿಲೇಸವೂಪಸಮೇನ। ಕಿಲೇಸವೂಪಸಮನ್ತಿ ಸಬ್ಬಸೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಕಿಲೇಸಾನಂ ವೂಪಸಮಂ ಅಗ್ಗಮಗ್ಗೇನ ಪತ್ವಾ। ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥನ್ತಿ ದಾನಾದಿಕಥಂ। ಸಾ ಹಿ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಕಥೇತಬ್ಬತ್ತಾ ‘‘ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ। ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ದಾನಕಥಂ ಸೀಲಕಥಂ ಸಗ್ಗಕಥಂ ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವಂ ಓಕಾರಂ ಸಂಕಿಲೇಸಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಕಾಸೇಸೀ’’ತಿ (ಚೂಳವ॰ ೩೦೫)। ಮತ್ಥಕೇತಿ ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಾಯ ಉಪರಿ ಪರತೋ। ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇಸೀತಿ ಯಥಾ ಮಹಾಸೇಟ್ಠಿ ಸಹಸ್ಸನಯಪಟಿಮಣ್ಡಿತೇ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲೇ ಪತಿಟ್ಠಾತಿ, ಏವಂ ಪವತ್ತಿನಿವತ್ತಿಯೋ ಸಹ ಹೇತುನಾ ವಿಭಜನ್ತೋ ಚತ್ತಾರಿ ಅರಿಯಸಚ್ಚಾನಿ ಪಕಾಸೇಸೀತಿ।
Kilesaparinibbānenāti sabbaso rāgādikilesavūpasamena. Kilesavūpasamanti sabbaso sabbesaṃ kilesānaṃ vūpasamaṃ aggamaggena patvā. Anupubbikathanti dānādikathaṃ. Sā hi anupubbena kathetabbattā ‘‘anupubbikathā’’ti vuccati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesī’’ti (cūḷava. 305). Matthaketi anupubbikathāya upari parato. Cattāri saccāni pakāsesīti yathā mahāseṭṭhi sahassanayapaṭimaṇḍite sotāpattiphale patiṭṭhāti, evaṃ pavattinivattiyo saha hetunā vibhajanto cattāri ariyasaccāni pakāsesīti.
ಸುದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sudattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತಂ • 8. Sudattasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೮. ಸುದತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Sudattasuttavaṇṇanā
