| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
੮. ਸੁਦਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
8. Sudattasuttavaṇṇanā
੨੪੨. ਕਰਣੀਯੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਰਣੀਯਨ੍ਤਿ વਾਣਿਜ੍ਜਕਮ੍ਮਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਨ੍ਤਿ ਤਂ વਿવਰਨ੍ਤੋ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। વਿਕ੍ਕੀਯਤੀਤਿ વਿਕ੍ਕਯਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਥੇવ ਕਰੋਤੀਤਿ ਯਥਾ ਰਾਜਗਹਸੇਟ੍ਠਿਨਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਤਂ, ਤਥੇવ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕਰੋਤਿ। ਸ੍વਾਯਨ੍ਤਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ।
242.Karaṇīyenāti ettha karaṇīyanti vāṇijjakammaṃ adhippetanti taṃ vivaranto ‘‘anāthapiṇḍiko cā’’tiādimāha. Vikkīyatīti vikkayaṃ gacchati. Tatheva karotīti yathā rājagahaseṭṭhinā sāvatthiṃ gantvā kataṃ, tatheva rājagahaṃ gantvā karoti. Svāyanti anāthapiṇḍiko.
ਤਂ ਦਿવਸਨ੍ਤਿ ਯਂ ਦਿવਸਂ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ, ਗਹਪਤਿ, ਰਾਜਗਹਸਮੀਪਂ ਉਪਗਤੋ, ਤਂ ਦਿવਸਂ। ਪਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਸਾਸਨਂ। ਨ ਸੁਣੀਤਿ ਅਸੁਣਨ੍ਤੋ ‘‘ਪਣ੍ਣਂ ਨ ਸੁਣੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਧਮ੍ਮਗਾਰવੇਨ ਹਿ ਸੋ ਸੇਟ੍ਠਿ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਤਿਣਾਯਪਿ ਨ ਮਞ੍ਞਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਤ੍ਥਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਦਾਰਕਰੂਪਾਨਨ੍ਤਿ ਦਾਰਕਾਨਂ। ਅਨਤ੍ਥਨ੍ਤਰਕਰੋ ਹਿ ਰੂਪ-ਸਦ੍ਦੋ ਯਥਾ ‘‘ਗੋਰੂਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚવਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਿਕਾਦਿਭੇਦਂ ਪਞ੍ਚਪ੍ਪਕਾਰਂ ਪੀਤਿਂ ਪਟਿਲਭਿ। ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਹਿ ਤਾ ਏਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ। ‘‘ਸੀਸੇਨ ਉਟ੍ਠਾਯ…ਪੇ॰… ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਪਦਂ ਪੀਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪવਸੇਨ ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ।
Taṃ divasanti yaṃ divasaṃ anāthapiṇḍiko, gahapati, rājagahasamīpaṃ upagato, taṃ divasaṃ. Paṇṇanti sāsanaṃ. Na suṇīti asuṇanto ‘‘paṇṇaṃ na suṇī’’ti vutto. Dhammagāravena hi so seṭṭhi aññaṃ kiccaṃ tiṇāyapi na maññi. Tenāha ‘‘dhammassavanatthāyā’’tiādi. Dārakarūpānanti dārakānaṃ. Anatthantarakaro hi rūpa-saddo yathā ‘‘gorūpāna’’nti. Pañcavaṇṇanti khuddikādibhedaṃ pañcappakāraṃ pītiṃ paṭilabhi. Anukkamena hi tā etassa sambhavanti. ‘‘Sīsena uṭṭhāya…pe… gacchatī’’ti padaṃ pītisamuṭṭhānarūpavasena lakkhetvā vuttaṃ.
ਸਿવਥਿਕਾਯ વਸਤੀਤਿ ਸਿવਥਿਕਾਯ ਸਮੀਪੇ વਸਤਿ। ਸੁਸਾਨਸ੍ਸਾਸਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਹਿ ਸੋ વਿਹਾਰੋ। ਅਥਸ੍ਸਾਤਿ ਅਥਸ੍ਸ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ‘‘ਅਕਾਲੋ…ਪੇ॰… ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਤਂ ਅਹੋਸਿ। ਬੁਦ੍ਧਗਤਾਯ ਸਤਿਯਾਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਬੁਦ੍ਧਗਤਾਯ ਏવ ਸਤਿਯਾ ਸਯਨવਰਗਤੋ ਨਿਪਜ੍ਜਿ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਤਂ ਦਿવਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ।
Sivathikāya vasatīti sivathikāya samīpe vasati. Susānassāsannaṭṭhāne hi so vihāro. Athassāti athassa anāthapiṇḍikassa ‘‘akālo…pe… upasaṅkamissāmī’’ti etaṃ ahosi. Buddhagatāya satiyāti aññaṃ kiñci acintetvā buddhagatāya eva satiyā sayanavaragato nipajji. Tena vuttaṃ ‘‘taṃ divasa’’ntiādi.
ਬਲવਪ੍ਪਸਾਦੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾਰਮ੍ਮਣਾ ਬਲવਤੀ ਸਦ੍ਧਾ। ਪੀਤਿਆਲੋਕੋਤਿ ਪੁਰਿਮਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਚਿਰਕਾਲਂ ਪਰਿਚਯਂ ਗਤਸ੍ਸ ਬਲવਤੋ ਪਸਾਦਸ੍ਸ વਸੇਨ ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਸવਨਮਤ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਯ ਉਲ਼ਾਰਾਯ ਪੀਤਿਯਾ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਤੋ વਿਪਸ੍ਸਨੋਭਾਸਸਦਿਸੋ ਸਾਤਿਸਯੋ ਆਲੋਕੋ ਹੋਤਿ ਚਿਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਉਤੁਸਮੁਟ੍ਠਾਨੋ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਤਮਂ વਿਗਚ੍ਛੀ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਦੇવਤਾ ਹਿ ਕਤਾ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਪੁਰਿਮੋ ਏવੇਤ੍ਥ ਯੁਤ੍ਤੋ।
Balavappasādoti buddhārammaṇā balavatī saddhā. Pītiālokoti purimabuddhesu cirakālaṃ paricayaṃ gatassa balavato pasādassa vasena ‘‘buddho’’ti nāmaṃ savanamattena uppannāya uḷārāya pītiyā samuṭṭhāpito vipassanobhāsasadiso sātisayo āloko hoti cittapaccayautusamuṭṭhāno. Tenāha ‘‘sabbatamaṃ vigacchī’’tiādi. ‘‘Devatā hi katā’’tipi vadanti, purimo evettha yutto.
ਅਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਗਤવਿਸੇਸਾ ਦੇવਤਾ। ਤਾ ਹਿ ਸੇਟ੍ਠਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਪਸ੍ਸਿਂਸੁ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਯਂ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਲ੍ਲਸਰੀਰਨ੍ਤਿ ਤਾવਦੇવ ਛਡ੍ਡਿਤਂ ਅਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વਾ ਕਲ਼ੇવਰਂ। ਅਪਰਮ੍ਪੀਤਿ ਮਤਂ ਕੁਥਿਤਕੁਣਪਂ। ਪਰਿਕਿਰਿਂਸੂਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਓਸਰਿਤਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਆਲੋਕੋ ਅਨ੍ਤਰਧਾਯਿਪੀਤਿવੇਗਸ੍ਸ ਮਨ੍ਦਭਾવੇਨ ਤਂਸਮੁਟ੍ਠਾਨਰੂਪਾਨਂ ਦੁਬ੍ਬਲਭਾવਤੋ।
Amanussāti adhigatavisesā devatā. Tā hi seṭṭhissa sampattiṃ paccakkhato passiṃsu. Tenāha ‘‘ayaṃ mahāseṭṭhī’’tiādi. Allasarīranti tāvadeva chaḍḍitaṃ acchinnaṃ vā kaḷevaraṃ. Aparampīti mataṃ kuthitakuṇapaṃ. Parikiriṃsūti samantato osaritā ahesuṃ. Āloko antaradhāyipītivegassa mandabhāvena taṃsamuṭṭhānarūpānaṃ dubbalabhāvato.
ਇਮਿਨਾવਾਤਿ ਅਧਿਕਾਰੇਨ ਸਹਸ੍ਸਪਦੇਨ ਏવ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਪਦਂ વੀਤਿਹਰਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋ, ਪਦવੀਤਿਹਾਰਟ੍ਠਾਨਂ। ਸਮਗਮਨੇਤਿ ਦੁਤવਿਲਮ੍ਬਿਤਂ ਅਕਤ੍વਾ ਸਮਗਮਨੇ। ਤਤੋਤਿ ਤੇਸੁ ਸੋਲ਼ਸਭਾਗੇਸੁ। ਏਕੋ ਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਪਦવੀਤਿਹਾਰਪਦੇਸਂ ਸੋਲ਼ਸਧਾ ਭਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਏਕੋ ਭਾਗੋ। ਪવਤ੍ਤਚੇਤਨਾਤਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਕਲਾਸਙ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ ਲਙ੍ਘਨਧਾવਨਪવਤ੍ਤਚੇਤਨਾ। ਪਦਂ વਾ વੀਤਿਹਰਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਪਦવੀਤਿਹਾਰੋ, ਤਥਾਪવਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਚੇਤਨਾ। ‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਫਲਂ ਸੋਲ਼ਸਧਾ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਪਤਿਟ੍ਠਹਨ੍ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਿવਟ੍ਟਨਿਸ੍ਸਿਤਾਯ ਏવ ਰਤਨਤ੍ਤਯਪੂਜਾਯ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸવਨਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਮਾਦਾਨਸ੍ਸ ਸਰਣਗਮਨਸ੍ਸ ਚ ਅਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਤੋਪਿ વਸੇਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਪਠਮਂ વੁਤ੍ਤਗਮਨਂ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰવਿਸੇਸਾਧਿਗਮਸ੍ਸ ਏਕਨ੍ਤਿਕਂ, ਦੁਤਿਯਂ ਅਨੇਕਨ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ‘‘વਟ੍ਟਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ ਸਾਸਙ੍ਕવਚਨਂ।
Imināvāti adhikārena sahassapadena eva sambandhitabbāni. Padaṃ vītiharati etthāti padavītihāro, padavītihāraṭṭhānaṃ. Samagamaneti dutavilambitaṃ akatvā samagamane. Tatoti tesu soḷasabhāgesu. Eko koṭṭhāsoti yathāvuttaṃ padavītihārapadesaṃ soḷasadhā bhinnassa eko bhāgo. Pavattacetanāti yathāvuttakalāsaṅkhātassa padesassa laṅghanadhāvanapavattacetanā. Padaṃ vā vītiharati etenāti padavītihāro, tathāpavattā kusalacetanā. ‘‘Tassā phalaṃ soḷasadhā katvā’’ti vadanti. Patiṭṭhahantassa vasena gahitanti yojanā. Vivaṭṭanissitāya eva ratanattayapūjāya dhammassavanassa sikkhāpadasamādānassa saraṇagamanassa ca atthāya gacchatopi vasena vaṭṭati. Paṭhamaṃ vuttagamanaṃ lokuttaravisesādhigamassa ekantikaṃ, dutiyaṃ anekantikanti ‘‘vaṭṭatiyevā’’ti sāsaṅkavacanaṃ.
ਸੋਤਿ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ ਸੇਟ੍ਠਿ। ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਅਨੁਗਾਮਿਨੋ ਸਹਾਯਾ। ਤੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ‘‘ਸਿવਕੋ ਅਮਨੁਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਅਪਰੇ। ਨ ਕੇવਲਂ ‘‘ਅਨੁਯੁਤ੍ਤਾਪਿ ਮੇ ਅਤ੍ਥਿ, ਕਸ੍ਮਾ ਭਾਯਾਮੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਸੂਰੋ ਅਹੋਸਿ? ਅਥ ਖੋ ਬੁਦ੍ਧਗਤਾਯ ਤਿਕ੍ਖવਿਸਦਸਭਾવੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾਪਿ ਅਗਮਾਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਪਿਚਾ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਤਾਯ ਯੁਤ੍ਤਕੋ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੋਪਿ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਗੁਣવਸੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਸ੍ਸਯਂ ਮਦ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Soti anāthapiṇḍiko seṭṭhi. Anuyuttāti anugāmino sahāyā. Teva sandhāya vadati. ‘‘Sivako amanusso’’ti apare. Na kevalaṃ ‘‘anuyuttāpi me atthi, kasmā bhāyāmī’’ti evaṃ sūro ahosi? Atha kho buddhagatāya tikkhavisadasabhāvena sabbaṃ parissayaṃ madditvāpi agamāsīti dassetuṃ ‘‘apicā’’tiādi vuttaṃ. Pakkhandanalakkhaṇā hi saddhā, tāya yuttako sappurisopi saddhammaguṇavasena sabbaṃ parissayaṃ madditvā pakkhandatīti daṭṭhabbaṃ.
ਸਬ੍ਬਕਾਮਸਮਿਦ੍ਧਤਾ ਪਰਿਚ੍ਚਾਗਸੀਲਤਾ ਉਲ਼ਾਰਜ੍ਝਾਸਯਤਾ ਪਰਦੁਕ੍ਖਾਪਨਯਕਾਮਤਾ ਪਰੇਸਂ ਹਿਤੇਸਿਤਾ ਪਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਪਮੋਦਨਾਤਿ ਏવਮਾਦੀਨਂ ਮਹਾਗੁਣਾਨਂ વਸੇਨ ਨਿਚ੍ਚਕਾਲਂ ਅਨਾਥਾਨਂ ਪਿਣ੍ਡਦਾਯਕਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕੋ’’ਤਿ ਏવਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਨਾਮਂ। ਏવਮਾਹਾਤਿ ‘‘ਏਹਿ ਸੁਦਤ੍ਤਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਆਹ।
Sabbakāmasamiddhatā pariccāgasīlatā uḷārajjhāsayatā paradukkhāpanayakāmatā paresaṃ hitesitā parasampattipamodanāti evamādīnaṃ mahāguṇānaṃ vasena niccakālaṃ anāthānaṃ piṇḍadāyakattā ‘‘anāthapiṇḍiko’’ti evaṃ uppannaṃ nāmaṃ. Evamāhāti ‘‘ehi sudattā’’ti evaṃ āha.
ਕਿਲੇਸਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨਾਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰਾਗਾਦਿਕਿਲੇਸવੂਪਸਮੇਨ। ਕਿਲੇਸવੂਪਸਮਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਕਿਲੇਸਾਨਂ વੂਪਸਮਂ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਪਤ੍વਾ। ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਨ੍ਤਿ ਦਾਨਾਦਿਕਥਂ। ਸਾ ਹਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਕਥੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਂ ਕਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਦਾਨਕਥਂ ਸੀਲਕਥਂ ਸਗ੍ਗਕਥਂ ਕਾਮਾਨਂ ਆਦੀਨવਂ ਓਕਾਰਂ ਸਂਕਿਲੇਸਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਆਨਿਸਂਸਂ ਪਕਾਸੇਸੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੦੫)। ਮਤ੍ਥਕੇਤਿ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾਯ ਉਪਰਿ ਪਰਤੋ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ ਯਥਾ ਮਹਾਸੇਟ੍ਠਿ ਸਹਸ੍ਸਨਯਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤੇ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਏવਂ ਪવਤ੍ਤਿਨਿવਤ੍ਤਿਯੋ ਸਹ ਹੇਤੁਨਾ વਿਭਜਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਸੀਤਿ।
Kilesaparinibbānenāti sabbaso rāgādikilesavūpasamena. Kilesavūpasamanti sabbaso sabbesaṃ kilesānaṃ vūpasamaṃ aggamaggena patvā. Anupubbikathanti dānādikathaṃ. Sā hi anupubbena kathetabbattā ‘‘anupubbikathā’’ti vuccati. Taṃ sandhāya vuttaṃ – ‘‘atha kho bhagavā anupubbiṃ kathaṃ kathesi. Seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesī’’ti (cūḷava. 305). Matthaketi anupubbikathāya upari parato. Cattāri saccāni pakāsesīti yathā mahāseṭṭhi sahassanayapaṭimaṇḍite sotāpattiphale patiṭṭhāti, evaṃ pavattinivattiyo saha hetunā vibhajanto cattāri ariyasaccāni pakāsesīti.
ਸੁਦਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sudattasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੮. ਸੁਦਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤਂ • 8. Sudattasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੮. ਸੁਦਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 8. Sudattasuttavaṇṇanā
