| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸਪਾਲ਼ਿ • Mahāniddesapāḷi |
੪. ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ
4. Suddhaṭṭhakasuttaniddeso
ਅਥ ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸਂ વਕ੍ਖਤਿ –
Atha suddhaṭṭhakasuttaniddesaṃ vakkhati –
੨੩.
23.
ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਂ, ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
Passāmisuddhaṃ paramaṃ arogaṃ,diṭṭhena saṃsuddhi narassa hoti;
ਏવਾਭਿਜਾਨਂ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਞਾਣਂ॥
Evābhijānaṃ paramanti ñatvā, suddhānupassīti pacceti ñāṇaṃ.
ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਨ੍ਤਿ। ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਦਕ੍ਖਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਓਲੋਕੇਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਨਿਜ੍ਝਾਯਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ, ਉਪਪਰਿਕ੍ਖਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ। ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਨ੍ਤਿ ਪਰਮਂ ਆਰੋਗ੍ਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਤਾਣਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਲੇਣਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਚ੍ਚੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਮਤਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਂ।
Passāmi suddhaṃ paramaṃ aroganti. Passāmi suddhanti passāmi suddhaṃ, dakkhāmi suddhaṃ, olokemi suddhaṃ, nijjhāyāmi suddhaṃ, upaparikkhāmi suddhaṃ. Paramaṃ aroganti paramaṃ ārogyappattaṃ tāṇappattaṃ leṇappattaṃ saraṇappattaṃ abhayappattaṃ accutappattaṃ amatappattaṃ nibbānappattanti – passāmi suddhaṃ paramaṃ arogaṃ.
ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ 1 ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨਰਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਮੁਤ੍ਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨਰੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
Diṭṭhena saṃsuddhi narassa hotīti. Cakkhuviññāṇaṃ 2 rūpadassanena narassa suddhi visuddhi parisuddhi, mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccatīti – diṭṭhena saṃsuddhi narassa hoti.
ਏવਾਭਿਜਾਨਂ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾਤਿ। ਏવਂ ਅਭਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਆਜਾਨਨ੍ਤੋ વਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜਾਨਨ੍ਤੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ। ‘‘ਇਦਂ ਪਰਮਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰ’’ਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਤੁਲਯਿਤ੍વਾ ਤੀਰਯਿਤ੍વਾ વਿਭਾવਯਿਤ੍વਾ વਿਭੂਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ – ਏવਾਭਿਜਾਨਂ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ।
Evābhijānaṃ paramanti ñatvāti. Evaṃ abhijānanto ājānanto vijānanto paṭivijānanto paṭivijjhanto. ‘‘Idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavara’’nti ñatvā jānitvā tulayitvā tīrayitvā vibhāvayitvā vibhūtaṃ katvāti – evābhijānaṃ paramanti ñatvā.
ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ। ਯੋ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ, ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਪਥੋਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ, ਨਿਯ੍ਯਾਨਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤੀਤਿ – ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਞਾਣਂ।
Suddhānupassītipacceti ñāṇanti. Yo suddhaṃ passati, so suddhānupassī, paccetiñāṇanti cakkhuviññāṇaṃ rūpadassanena ñāṇanti pacceti, maggoti pacceti, pathoti pacceti, niyyānanti paccetīti – suddhānupassī pacceti ñāṇaṃ.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸੁਦ੍ਧਂ ਪਰਮਂ ਅਰੋਗਂ, ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸਂਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
‘‘Passāmi suddhaṃ paramaṃ arogaṃ, diṭṭhena saṃsuddhi narassa hoti;
ਏવਾਭਿਜਾਨਂ ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਸੁਦ੍ਧਾਨੁਪਸ੍ਸੀਤਿ ਪਚ੍ਚੇਤਿ ਞਾਣ’’ਨ੍ਤਿ॥
Evābhijānaṃ paramanti ñatvā, suddhānupassīti pacceti ñāṇa’’nti.
੨੪.
24.
ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਞਾਣੇਨ વਾ ਸੋ ਪਜਹਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
Diṭṭhena ce suddhi narassa hoti,ñāṇena vā so pajahāti dukkhaṃ;
ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਸੋਪਧੀਕੋ, ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾવ ਤਥਾ વਦਾਨਂ॥
Aññena so sujjhati sopadhīko, diṭṭhī hi naṃ pāva tathā vadānaṃ.
ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ। ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚੇ ਨਰਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿ, ਮੁਤ੍ਤਿ વਿਮੁਤ੍ਤਿ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿ ਹੋਤਿ, ਨਰੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ, ਮੁਚ੍ਚਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤੀਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ।
Diṭṭhena ce suddhi narassa hotīti. Cakkhuviññāṇaṃ rūpadassanena ce narassa suddhi visuddhi parisuddhi, mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccatīti – diṭṭhena ce suddhi narassa hoti.
ਞਾਣੇਨ વਾ ਸੋ ਪਜਹਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਂ ਰੂਪਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚੇ ਨਰੋ ਜਾਤਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤਿ, ਜਰਾਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤਿ, ਮਰਣਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤਿ, ਸੋਕਪਰਿਦੇવਦੁਕ੍ਖਦੋਮਨਸ੍ਸੁਪਾਯਾਸਦੁਕ੍ਖਂ ਪਜਹਤੀਤਿ – ਞਾਣੇਨ વਾ ਸੋ ਪਜਹਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
Ñāṇena vā so pajahāti dukkhanti cakkhuviññāṇaṃ rūpadassanena ce naro jātidukkhaṃ pajahati, jarādukkhaṃ pajahati, byādhidukkhaṃ pajahati, maraṇadukkhaṃ pajahati, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadukkhaṃ pajahatīti – ñāṇena vā so pajahāti dukkhaṃ.
ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਸੋਪਧੀਕੋਤਿ। ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਯ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਪਥੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬਲੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਰਿਯਾ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਾ ਮਗ੍ਗਾ ਨਰੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ વਿਸੁਜ੍ਝਤਿ ਪਰਿਸੁਜ੍ਝਤਿ , ਮੁਚ੍ਚਤਿ વਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਪਰਿਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸੋਪਧੀਕੋਤਿ ਸਰਾਗੋ ਸਦੋਸੋ ਸਮੋਹੋ ਸਮਾਨੋ ਸਤਣ੍ਹੋ ਸਦਿਟ੍ਠਿ ਸਕਿਲੇਸੋ ਸਉਪਾਦਾਨੋਤਿ – ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਸੋਪਧੀਕੋ।
Aññena so sujjhati sopadhīkoti. Aññena asuddhimaggena micchāpaṭipadāya aniyyānikapathena aññatra satipaṭṭhānehi aññatra sammappadhānehi aññatra iddhipādehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaṅgehi aññatra ariyā aṭṭhaṅgikā maggā naro sujjhati visujjhati parisujjhati , muccati vimuccati parimuccati. Sopadhīkoti sarāgo sadoso samoho samāno sataṇho sadiṭṭhi sakileso saupādānoti – aññena so sujjhati sopadhīko.
ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾવ ਤਥਾ વਦਾਨਨ੍ਤਿ। ਸਾવ ਦਿਟ੍ਠਿ ਤਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਾવਦਤਿ – ਇਤਿ વਾਯਂ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕੋ વਿਪਰੀਤਦਸ੍ਸਨੋ। ਤਥਾ વਦਾਨਨ੍ਤਿ ਤਥਾ વਦਨ੍ਤਂ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਭਣਨ੍ਤਂ ਦੀਪਯਨ੍ਤਂ વੋਹਰਨ੍ਤਂ। ‘‘ਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ , ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਤਥਾ વਦਨ੍ਤਂ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਭਣਨ੍ਤਂ ਦੀਪਯਨ੍ਤਂ વੋਹਰਨ੍ਤਂ। ‘‘ਅਸਸ੍ਸਤੋ ਲੋਕੋ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ… ਅਨਨ੍ਤવਾ ਲੋਕੋ… ਤਂ ਜੀવਂ ਤਂ ਸਰੀਰਂ… ਅਞ੍ਞਂ ਜੀવਂ ਅਞ੍ਞਂ ਸਰੀਰਂ… ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ… ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ… ਹੋਤਿ ਚ ਨ ਚ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ… ਨੇવ ਹੋਤਿ ਨ ਨ ਹੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ ਪਰਂ ਮਰਣਾ, ਇਦਮੇવ ਸਚ੍ਚਂ ਮੋਘਮਞ੍ਞ’’ਨ੍ਤਿ ਤਥਾ વਦਨ੍ਤਂ ਕਥੇਨ੍ਤਂ ਭਣਨ੍ਤਂ ਦੀਪਯਨ੍ਤਂ વੋਹਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾવ ਤਥਾ વਦਾਨਂ ।
Diṭṭhī hi naṃ pāva tathā vadānanti. Sāva diṭṭhi taṃ puggalaṃ pāvadati – iti vāyaṃ puggalo micchādiṭṭhiko viparītadassano. Tathā vadānanti tathā vadantaṃ kathentaṃ bhaṇantaṃ dīpayantaṃ voharantaṃ. ‘‘Sassato loko , idameva saccaṃ moghamañña’’nti tathā vadantaṃ kathentaṃ bhaṇantaṃ dīpayantaṃ voharantaṃ. ‘‘Asassato loko…pe… antavā loko… anantavā loko… taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ… aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ… hoti tathāgato paraṃ maraṇā… na hoti tathāgato paraṃ maraṇā… hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti tathā vadantaṃ kathentaṃ bhaṇantaṃ dīpayantaṃ voharantanti – diṭṭhī hi naṃ pāva tathā vadānaṃ .
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਚੇ ਸੁਦ੍ਧਿ ਨਰਸ੍ਸ ਹੋਤਿ, ਞਾਣੇਨ વਾ ਸੋ ਪਜਹਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਂ।
‘‘Diṭṭhena ce suddhi narassa hoti, ñāṇena vā so pajahāti dukkhaṃ;
ਅਞ੍ਞੇਨ ਸੋ ਸੁਜ੍ਝਤਿ ਸੋਪਧੀਕੋ, ਦਿਟ੍ਠੀ ਹਿ ਨਂ ਪਾવ ਤਥਾ વਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ॥
Aññena so sujjhati sopadhīko, diṭṭhī hi naṃ pāva tathā vadāna’’nti.
੨੫.
25.
ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾ।
Na brāhmaṇo aññato suddhimāha,diṭṭhe sute sīlavate mute vā;
ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ॥
Puññe ca pāpe ca anūpalitto, attañjaho nayidha pakubbamāno.
ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾਤਿ। ਨਾਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ , ਰਾਗੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮੋਹੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਬਾਹਿਤਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ।
Na brāhmaṇo aññato suddhimāha diṭṭhe sute sīlavate mute vāti. Nāti paṭikkhepo. Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti, vicikicchā bāhitā hoti, sīlabbataparāmāso bāhito hoti , rāgo bāhito hoti, doso bāhito hoti, moho bāhito hoti, māno bāhito hoti. Bāhitāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
ਬਾਹਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਪਾਪਕਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
Bāhitvā sabbapāpakāni, [sabhiyāti bhagavā]
વਿਮਲੋ ਸਾਧੁਸਮਾਹਿਤੋ ਠਿਤਤ੍ਤੋ।
Vimalo sādhusamāhito ṭhitatto;
ਸਂਸਾਰਮਤਿਚ੍ਚ ਕੇવਲੀ ਸੋ, ਅਸਿਤੋ 3 ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ॥
Saṃsāramaticca kevalī so, asito 4 tādi pavuccate sa brahmā.
ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞੇਨ ਅਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇਨ ਮਿਚ੍ਛਾਪਟਿਪਦਾਯ ਅਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਪਥੇਨ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਇਦ੍ਧਿਪਾਦੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬਲੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੇਹਿ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਰਿਯੇਨ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ, ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ, ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਤਿ ਨ ਭਣਤਿ ਨ ਦੀਪਯਤਿ ਨ વੋਹਰਤੀਤਿ – ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
Nabrāhmaṇo aññato suddhimāhāti. Brāhmaṇo aññena asuddhimaggena micchāpaṭipadāya aniyyānikapathena aññatra satipaṭṭhānehi aññatra sammappadhānehi aññatra iddhipādehi aññatra indriyehi aññatra balehi aññatra bojjhaṅgehi aññatra ariyena aṭṭhaṅgikena maggena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ, muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ, nāha na katheti na bhaṇati na dīpayati na voharatīti – na brāhmaṇo aññato suddhimāha.
ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾਤਿ। ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਕਾਲਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਮਙ੍ਗਲਗਤਾਨਿ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ – ਚਾਟਕਸਕੁਣਂ 5 ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸવੇਲ਼ੁવਲਟ੍ਠਿਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਗਬ੍ਭਿਨਿਤ੍ਥਿਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੁਮਾਰਕਂ ਖਨ੍ਧੇ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪੁਣ੍ਣਘਟਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰੋਹਿਤਮਚ੍ਛਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਜਞ੍ਞਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਜਞ੍ਞਰਥਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਉਸਭਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਗੋਕਪਿਲਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਏવਰੂਪਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇਸਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ? ਪਲਾਲਪੁਞ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਤਕ੍ਕਘਟਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਿਤ੍ਤਘਟਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਟਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਨਗ੍ਗਸਮਣਕਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਖਰਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਖਰਯਾਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਏਕਯੁਤ੍ਤਯਾਨਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ , ਕਾਣਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕੁਣਿਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਖਞ੍ਜਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਪਕ੍ਖਹਤਂ 6 ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਜਿਣ੍ਣਕਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਯਾਧਿਕਂ 7 ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਏવਰੂਪਾਨਂ ਰੂਪਾਨਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਦਿਟ੍ਠੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ।
Diṭṭhe sute sīlavate mute vāti. Santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhisuddhikā. Te ekaccānaṃ rūpānaṃ dassanaṃ maṅgalaṃ paccenti, ekaccānaṃ rūpānaṃ dassanaṃ amaṅgalaṃ paccenti. Katamesaṃ rūpānaṃ dassanaṃ maṅgalaṃ paccenti? Te kālato vuṭṭhahitvā abhimaṅgalagatāni rūpāni passanti – cāṭakasakuṇaṃ 8 passanti, phussaveḷuvalaṭṭhiṃ passanti, gabbhinitthiṃ passanti, kumārakaṃ khandhe āropetvā gacchantaṃ passanti, puṇṇaghaṭaṃ passanti, rohitamacchaṃ passanti, ājaññaṃ passanti, ājaññarathaṃ passanti, usabhaṃ passanti, gokapilaṃ passanti. Evarūpānaṃ rūpānaṃ dassanaṃ maṅgalaṃ paccenti. Katamesaṃ rūpānaṃ dassanaṃ amaṅgalaṃ paccenti? Palālapuñjaṃ passanti, takkaghaṭaṃ passanti, rittaghaṭaṃ passanti, naṭaṃ passanti, naggasamaṇakaṃ passanti, kharaṃ passanti, kharayānaṃ passanti, ekayuttayānaṃ passanti , kāṇaṃ passanti, kuṇiṃ passanti, khañjaṃ passanti, pakkhahataṃ 9 passanti, jiṇṇakaṃ passanti, byādhikaṃ 10 passanti. Evarūpānaṃ rūpānaṃ dassanaṃ amaṅgalaṃ paccenti. Ime te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhisuddhikā. Te diṭṭhena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti.
ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ? ਤੇ ਕਾਲਤੋ વੁਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਅਭਿਮਙ੍ਗਲਗਤਾਨਿ ਸਦ੍ਦਾਨਿ ਸੁਣਨ੍ਤਿ – વਡ੍ਢਾਤਿ વਾ વਡ੍ਢਮਾਨਾਤਿ વਾ ਪੁਣ੍ਣਾਤਿ વਾ ਫੁਸ੍ਸਾਤਿ વਾ ਅਸੋਕਾਤਿ વਾ ਸੁਮਨਾਤਿ વਾ ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਤਿ વਾ ਸੁਮਙ੍ਗਲਾਤਿ વਾ ਸਿਰੀਤਿ વਾ ਸਿਰੀવਡ੍ਢਾਤਿ વਾ। ਏવਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਕਤਮੇਸਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ? ਕਾਣੋਤਿ વਾ ਕੁਣੀਤਿ વਾ ਖਞ੍ਜੋਤਿ વਾ ਪਕ੍ਖਹਤੋਤਿ વਾ ਜਿਣ੍ਣਕੋਤਿ વਾ ਬ੍ਯਾਧਿਕੋਤਿ વਾ ਮਤੋਤਿ વਾ ਛਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ વਾ ਭਿਨ੍ਦਨ੍ਤਿ વਾ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ વਾ ਨਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વਾ। ਏવਰੂਪਾਨਂ ਸਦ੍ਦਾਨਂ ਸવਨਂ ਅਮਙ੍ਗਲਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਸੁਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ।
Santeke samaṇabrāhmaṇā sutasuddhikā. Te ekaccānaṃ saddānaṃ savanaṃ maṅgalaṃ paccenti, ekaccānaṃ saddānaṃ savanaṃ amaṅgalaṃ paccenti. Katamesaṃ saddānaṃ savanaṃ maṅgalaṃ paccenti? Te kālato vuṭṭhahitvā abhimaṅgalagatāni saddāni suṇanti – vaḍḍhāti vā vaḍḍhamānāti vā puṇṇāti vā phussāti vā asokāti vā sumanāti vā sunakkhattāti vā sumaṅgalāti vā sirīti vā sirīvaḍḍhāti vā. Evarūpānaṃ saddānaṃ savanaṃ maṅgalaṃ paccenti. Katamesaṃ saddānaṃ savanaṃ amaṅgalaṃ paccenti? Kāṇoti vā kuṇīti vā khañjoti vā pakkhahatoti vā jiṇṇakoti vā byādhikoti vā matoti vā chindanti vā bhindanti vā daḍḍhanti vā naṭṭhanti vā natthīti vā. Evarūpānaṃ saddānaṃ savanaṃ amaṅgalaṃ paccenti. Ime te samaṇabrāhmaṇā sutasuddhikā. Te sutena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti.
ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਸੀਲਮਤ੍ਤੇਨ ਸਂਯਮਮਤ੍ਤੇਨ ਸਂવਰਮਤ੍ਤੇਨ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਮਤ੍ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਸਮਣੋਮੁਣ੍ਡਿਕਾਪੁਤ੍ਤੋ 11 ਏવਮਾਹ – ‘‘ਚਤੂਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਗਹਪਤਿ 12, ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੁਸਲਂ ਪਰਮਕੁਸਲਂ ਉਤ੍ਤਮਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਮਣਂ ਅਯੋਜ੍ਜਂ। ਕਤਮੇਹਿ ਚਤੂਹਿ? ਇਧ, ਗਹਪਤਿ, ਨ ਕਾਯੇਨ ਪਾਪਕਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਨ ਪਾਪਕਂ વਾਚਂ ਭਾਸਤਿ, ਨ ਪਾਪਕਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਂ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪਤਿ, ਨ ਪਾਪਕਂ ਆਜੀવਂ ਆਜੀવਤਿ। ਇਮੇਹਿ ਖੋ ਅਹਂ, ਗਹਪਤਿ, ਚਤੂਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਪੁਰਿਸਪੁਗ੍ਗਲਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਮਿ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਕੁਸਲਂ ਪਰਮਕੁਸਲਂ ਉਤ੍ਤਮਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਸਮਣਂ ਅਯੋਜ੍ਜਂ’’। ਏવਮੇવ ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਕਾ, ਤੇ ਸੀਲਮਤ੍ਤੇਨ ਸਂਯਮਮਤ੍ਤੇਨ ਸਂવਰਮਤ੍ਤੇਨ ਅવੀਤਿਕ੍ਕਮਮਤ੍ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ।
Santeke samaṇabrāhmaṇā sīlasuddhikā. Te sīlamattena saṃyamamattena saṃvaramattena avītikkamamattena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti. Samaṇomuṇḍikāputto 13 evamāha – ‘‘catūhi kho ahaṃ, gahapati 14, dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññāpemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattippattaṃ samaṇaṃ ayojjaṃ. Katamehi catūhi? Idha, gahapati, na kāyena pāpakaṃ kammaṃ karoti, na pāpakaṃ vācaṃ bhāsati, na pāpakaṃ saṅkappaṃ saṅkappati, na pāpakaṃ ājīvaṃ ājīvati. Imehi kho ahaṃ, gahapati, catūhi dhammehi samannāgataṃ purisapuggalaṃ paññāpemi sampannakusalaṃ paramakusalaṃ uttamapattippattaṃ samaṇaṃ ayojjaṃ’’. Evameva santeke samaṇabrāhmaṇā sīlasuddhikā, te sīlamattena saṃyamamattena saṃvaramattena avītikkamamattena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti.
ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਹਤ੍ਥਿવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸ੍ਸવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗੋવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕੁਕ੍ਕੁਰવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਾਕવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, વਾਸੁਦੇવવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬਲਦੇવવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਪੁਣ੍ਣਭਦ੍ਦવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਣਿਭਦ੍ਦવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਗ੍ਗਿવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਨਾਗવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੁਪਣ੍ਣવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਯਕ੍ਖવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਅਸੁਰવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਨ੍ਧਬ੍ਬવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਹਾਰਾਜવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਚਨ੍ਦવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੂਰਿਯવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਇਨ੍ਦવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦੇવવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਦਿਸਾવਤਿਕਾ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ વਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ વਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ।
Santeke samaṇabrāhmaṇā vatasuddhikā. Te hatthivatikā vā honti, assavatikā vā honti, govatikā vā honti, kukkuravatikā vā honti, kākavatikā vā honti, vāsudevavatikā vā honti, baladevavatikā vā honti, puṇṇabhaddavatikā vā honti, maṇibhaddavatikā vā honti, aggivatikā vā honti, nāgavatikā vā honti, supaṇṇavatikā vā honti, yakkhavatikā vā honti, asuravatikā vā honti, gandhabbavatikā vā honti, mahārājavatikā vā honti, candavatikā vā honti, sūriyavatikā vā honti, indavatikā vā honti, brahmavatikā vā honti, devavatikā vā honti, disāvatikā vā honti. Ime te samaṇabrāhmaṇā vatasuddhikā. Te vatena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti.
ਸਨ੍ਤੇਕੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਕਾਲਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ ਪਥવਿਂ ਆਮਸਨ੍ਤਿ, ਹਰਿਤਂ ਆਮਸਨ੍ਤਿ, ਗੋਮਯਂ ਆਮਸਨ੍ਤਿ, ਕਚ੍ਛਪਂ ਆਮਸਨ੍ਤਿ, ਫਾਲਂ ਅਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤਿਲવਾਹਂ ਆਮਸਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸਤਿਲਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸਤੇਲਂ ਮਕ੍ਖੇਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸਦਨ੍ਤਕਟ੍ਠਂ ਖਾਦਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸਮਤ੍ਤਿਕਾਯ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸਸਾਟਕਂ ਨਿવਾਸੇਨ੍ਤਿ, ਫੁਸ੍ਸવੇਠਨਂ વੇਠੇਨ੍ਤਿ। ਇਮੇ ਤੇ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਕਾ। ਤੇ ਮੁਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਮੁਤ੍ਤਿਂ વਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਰਿਮੁਤ੍ਤਿਂ ਪਚ੍ਚੇਨ੍ਤਿ। ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ।
Santeke samaṇabrāhmaṇā mutasuddhikā. Te kālato uṭṭhahitvā pathaviṃ āmasanti, haritaṃ āmasanti, gomayaṃ āmasanti, kacchapaṃ āmasanti, phālaṃ akkamanti, tilavāhaṃ āmasanti, phussatilaṃ khādanti, phussatelaṃ makkhenti, phussadantakaṭṭhaṃ khādanti, phussamattikāya nhāyanti, phussasāṭakaṃ nivāsenti, phussaveṭhanaṃ veṭhenti. Ime te samaṇabrāhmaṇā mutasuddhikā. Te mutena suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ paccenti. Na brāhmaṇo aññato suddhimāha.
ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾਤਿ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦਿਟ੍ਠਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਾਹ, ਸੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਾਹ, ਸੀਲਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਾਹ, વਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਾਹ, ਮੁਤਸੁਦ੍ਧਿਯਾਪਿ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਨਾਹ ਨ ਕਥੇਤਿ ਨ ਭਣਤਿ ਨ ਦੀਪਯਤਿ ਨ વੋਹਰਤੀਤਿ – ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾ।
Diṭṭhe sute sīlavate mute vāti. Brāhmaṇo diṭṭhasuddhiyāpi suddhiṃ nāha, sutasuddhiyāpi suddhiṃ nāha, sīlasuddhiyāpi suddhiṃ nāha, vatasuddhiyāpi suddhiṃ nāha, mutasuddhiyāpi suddhiṃ nāha na katheti na bhaṇati na dīpayati na voharatīti – na brāhmaṇo aññato suddhimāha diṭṭhe sute sīlavate mute vā.
ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋਤਿ। ਪੁਞ੍ਞਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਤੇਧਾਤੁਕਂ ਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ, ਅਪੁਞ੍ਞਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਅਕੁਸਲਂ। ਯਤੋ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰੋ ਚ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ; ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਨ ਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਪਲਿਮ੍ਪਤਿ ਨ ਉਪਲਿਮ੍ਪਤਿ ਅਲਿਤ੍ਤੋ ਅਪਲਿਤ੍ਤੋ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਨਿਸ੍ਸਟੋ વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤੋ વਿਸਞ੍ਞੁਤ੍ਤੋ વਿਮਰਿਯਾਦਿਕਤੇਨ ਚੇਤਸਾ વਿਹਰਤੀਤਿ – ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ।
Puññe ca pāpe ca anūpalittoti. Puññaṃ vuccati yaṃ kiñci tedhātukaṃ kusalābhisaṅkhāraṃ, apuññaṃ vuccati sabbaṃ akusalaṃ. Yato puññābhisaṅkhāro ca apuññābhisaṅkhāro ca āneñjābhisaṅkhāro ca pahīnā honti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā āyatiṃ anuppādadhammā; ettāvatā puññe ca pāpe ca na limpati na palimpati na upalimpati alitto apalitto anūpalitto nikkhanto nissaṭo vippamutto visaññutto vimariyādikatena cetasā viharatīti – puññe ca pāpe ca anūpalitto.
ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋਤਿ। ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋਤਿ ਅਤ੍ਤਦਿਟ੍ਠਿਜਹੋ। ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋਤਿ ਗਾਹਂ ਜਹੋ 15। ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾવਸੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿવਸੇਨ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਂ, ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਚਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ વਨ੍ਤਂ ਮੁਤ੍ਤਂ ਪਹੀਨਂ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ। ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋਤਿ ਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ વਾ ਅਪੁਞ੍ਞਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ વਾ ਆਨੇਞ੍ਜਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ વਾ ਅਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ ਅਜਨਯਮਾਨੋ ਅਸਞ੍ਜਨਯਮਾਨੋ ਅਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋ ਅਨਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਯਮਾਨੋਤਿ – ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ।
Attañjaho nayidha pakubbamānoti. Attañjahoti attadiṭṭhijaho. Attañjahoti gāhaṃ jaho 16. Attañjahoti taṇhāvasena diṭṭhivasena gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ, sabbaṃ taṃ cattaṃ hoti vantaṃ muttaṃ pahīnaṃ paṭinissaṭṭhaṃ. Nayidha pakubbamānoti puññābhisaṅkhāraṃ vā apuññābhisaṅkhāraṃ vā āneñjābhisaṅkhāraṃ vā apakubbamāno ajanayamāno asañjanayamāno anibbattayamāno anabhinibbattayamānoti – attañjaho nayidha pakubbamāno.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਞ੍ਞਤੋ ਸੁਦ੍ਧਿਮਾਹ, ਦਿਟ੍ਠੇ ਸੁਤੇ ਸੀਲવਤੇ ਮੁਤੇ વਾ।
‘‘Na brāhmaṇo aññato suddhimāha, diṭṭhe sute sīlavate mute vā;
ਪੁਞ੍ਞੇ ਚ ਪਾਪੇ ਚ ਅਨੂਪਲਿਤ੍ਤੋ, ਅਤ੍ਤਞ੍ਜਹੋ ਨਯਿਧ ਪਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ’’ਤਿ॥
Puññe ca pāpe ca anūpalitto, attañjaho nayidha pakubbamāno’’ti.
੨੬.
26.
ਪੁਰਿਮਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਸਿਤਾਸੇ, ਏਜਾਨੁਗਾ ਤੇ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਂ।
Purimaṃpahāya aparaṃ sitāse,ejānugā te na taranti saṅgaṃ;
ਤੇ ਉਗ੍ਗਹਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ, ਕਪੀવ ਸਾਖਂ ਪਮੁਞ੍ਚਂ 17 ਗਹਾਯ॥
Teuggahāyanti nirassajanti, kapīva sākhaṃ pamuñcaṃ18gahāya.
ਪੁਰਿਮਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਸਿਤਾਸੇਤਿ। ਪੁਰਿਮਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਪਹਾਯ ਪਰਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ; ਪੁਰਿਮਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ; ਪੁਰਿਮਂ ਗਣਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਗਣਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ; ਪੁਰਿਮਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ; ਪੁਰਿਮਂ ਪਟਿਪਦਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਪਟਿਪਦਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ; ਪੁਰਿਮਂ ਮਗ੍ਗਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਮਗ੍ਗਂ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ ਅਲ੍ਲੀਨਾ ਉਪਗਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਾ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਾਤਿ – ਪੁਰਿਮਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਸਿਤਾਸੇ।
Purimaṃ pahāya aparaṃ sitāseti. Purimaṃ satthāraṃ pahāya paraṃ satthāraṃ nissitā; purimaṃ dhammakkhānaṃ pahāya aparaṃ dhammakkhānaṃ nissitā; purimaṃ gaṇaṃ pahāya aparaṃ gaṇaṃ nissitā; purimaṃ diṭṭhiṃ pahāya aparaṃ diṭṭhiṃ nissitā; purimaṃ paṭipadaṃ pahāya aparaṃ paṭipadaṃ nissitā; purimaṃ maggaṃ pahāya aparaṃ maggaṃ nissitā sannissitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti – purimaṃ pahāya aparaṃ sitāse.
ਏਜਾਨੁਗਾ ਤੇ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਨ੍ਤਿ। ਏਜਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ। ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਏਜਾਨੁਗਾਤਿ ਏਜਾਨੁਗਾ ਏਜਾਨੁਗਤਾ ਏਜਾਨੁਸਟਾ ਏਜਾਯ ਪਨ੍ਨਾ ਪਤਿਤਾ ਅਭਿਭੂਤਾ ਪਰਿਯਾਦਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤਾ। ਤੇ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਨ੍ਤਿ ਰਾਗਸਙ੍ਗਂ ਦੋਸਸਙ੍ਗਂ ਮੋਹਸਙ੍ਗਂ ਮਾਨਸਙ੍ਗਂ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਗਂ ਕਿਲੇਸਸਙ੍ਗਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਸਙ੍ਗਂ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਨ ਉਤ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਨ ਪਤਰਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ ਨ વੀਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ – ਏਜਾਨੁਗਾ ਤੇ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਂ।
Ejānugā te na taranti saṅganti. Ejā vuccati taṇhā. Yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Ejānugāti ejānugā ejānugatā ejānusaṭā ejāya pannā patitā abhibhūtā pariyādinnacittā. Te na taranti saṅganti rāgasaṅgaṃ dosasaṅgaṃ mohasaṅgaṃ mānasaṅgaṃ diṭṭhisaṅgaṃ kilesasaṅgaṃ duccaritasaṅgaṃ na taranti na uttaranti na pataranti na samatikkamanti na vītivattantīti – ejānugā te na taranti saṅgaṃ.
ਤੇ ਉਗ੍ਗਹਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤੀਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ , ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਗਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਗਣਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਪਟਿਪਦਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਪਟਿਪਦਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਮਗ੍ਗਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ; ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ – ਤੇ ਉਗ੍ਗਹਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ।
Te uggahāyanti nirassajantīti satthāraṃ gaṇhanti, taṃ muñcitvā aññaṃ satthāraṃ gaṇhanti; dhammakkhānaṃ gaṇhanti , taṃ muñcitvā aññaṃ dhammakkhānaṃ gaṇhanti; gaṇaṃ gaṇhanti, taṃ muñcitvā aññaṃ gaṇaṃ gaṇhanti; diṭṭhiṃ gaṇhanti, taṃ muñcitvā aññaṃ diṭṭhiṃ gaṇhanti; paṭipadaṃ gaṇhanti, taṃ muñcitvā aññaṃ paṭipadaṃ gaṇhanti; maggaṃ gaṇhanti, taṃ muñcitvā aññaṃ maggaṃ gaṇhanti; gaṇhanti ca muñcanti ca ādiyanti ca nirassajanti cāti – te uggahāyanti nirassajanti.
ਕਪੀવ ਸਾਖਂ ਪਮੁਞ੍ਚਂ ਗਹਾਯਾਤਿ। ਯਥਾ ਮਕ੍ਕਟੋ ਅਰਞ੍ਞੇ ਪવਨੇ ਚਰਮਾਨੋ ਸਾਖਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਤਂ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਸਾਖਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਏવਮੇવ ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਪੁਥੁਦਿਟ੍ਠਿਗਤਾਨਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਚ ਮੁਞ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ ਚਾਤਿ – ਕਪੀવ ਸਾਖਂ ਪਮੁਞ੍ਚਂ ਗਹਾਯ।
Kapīva sākhaṃ pamuñcaṃ gahāyāti. Yathā makkaṭo araññe pavane caramāno sākhaṃ gaṇhāti, taṃ muñcitvā aññaṃ sākhaṃ gaṇhāti. Evameva puthusamaṇabrāhmaṇā puthudiṭṭhigatāni gaṇhanti ca muñcanti ca ādiyanti ca nirassajanti cāti – kapīva sākhaṃ pamuñcaṃ gahāya.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਪੁਰਿਮਂ ਪਹਾਯ ਅਪਰਂ ਸਿਤਾਸੇ, ਏਜਾਨੁਗਾ ਤੇ ਨ ਤਰਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਗਂ।
‘‘Purimaṃ pahāya aparaṃ sitāse, ejānugā te na taranti saṅgaṃ;
ਤੇ ਉਗ੍ਗਹਾਯਨ੍ਤਿ ਨਿਰਸ੍ਸਜਨ੍ਤਿ, ਕਪੀવ ਸਾਖਂ ਪਮੁਞ੍ਚਂ ਗਹਾਯਾ’’ਤਿ॥
Te uggahāyanti nirassajanti, kapīva sākhaṃ pamuñcaṃ gahāyā’’ti.
੨੭.
27.
ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯ વਤਾਨਿ ਜਨ੍ਤੁ, ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋ।
Sayaṃsamādāya vatāni jantu, uccāvacaṃ gacchati saññasatto;
વਿਦ੍વਾ ਚ વੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ, ਨ ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ॥
Vidvā ca vedehi samecca dhammaṃ, na uccāvacaṃ gacchati bhūripañño.
ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯ વਤਾਨਿ ਜਨ੍ਤੂਤਿ। ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯਾਤਿ ਸਾਮਂ ਸਮਾਦਾਯ । વਤਾਨੀਤਿ ਹਤ੍ਥਿવਤਂ વਾ ਅਸ੍ਸવਤਂ વਾ ਗੋવਤਂ વਾ ਕੁਕ੍ਕੂਰવਤਂ વਾ ਕਾਕવਤਂ વਾ વਾਸੁਦੇવવਤਂ વਾ ਬਲਦੇવવਤਂ વਾ ਪੁਣ੍ਣਭਦ੍ਦવਤਂ વਾ ਮਣਿਭਦ੍ਦવਤਂ વਾ ਅਗ੍ਗਿવਤਂ વਾ ਨਾਗવਤਂ વਾ ਸੁਪਣ੍ਣવਤਂ વਾ ਯਕ੍ਖવਤਂ વਾ ਅਸੁਰવਤਂ વਾ…ਪੇ॰… ਦਿਸਾવਤਂ વਾ ਆਦਾਯ ਸਮਾਦਾਯ ਆਦਿਯਿਤ੍વਾ ਸਮਾਦਿਯਿਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ਪਰਾਮਸਿਤ੍વਾ ਅਭਿਨਿવਿਸਿਤ੍વਾ। ਜਨ੍ਤੂਤਿ ਸਤ੍ਤੋ ਨਰੋ …ਪੇ॰… ਮਨੁਜੋਤਿ – ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯ વਤਾਨਿ ਜਨ੍ਤੁ।
Sayaṃ samādāya vatāni jantūti. Sayaṃ samādāyāti sāmaṃ samādāya . Vatānīti hatthivataṃ vā assavataṃ vā govataṃ vā kukkūravataṃ vā kākavataṃ vā vāsudevavataṃ vā baladevavataṃ vā puṇṇabhaddavataṃ vā maṇibhaddavataṃ vā aggivataṃ vā nāgavataṃ vā supaṇṇavataṃ vā yakkhavataṃ vā asuravataṃ vā…pe… disāvataṃ vā ādāya samādāya ādiyitvā samādiyitvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā. Jantūti satto naro …pe… manujoti – sayaṃ samādāya vatāni jantu.
ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋਤਿ ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਤੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਗਣਤੋ ਗਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਦਂ ਗਚ੍ਛਤਿ; ਮਗ੍ਗਤੋ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋਤਿ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਯ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾਯ વਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞਾਯ ਸਤ੍ਤੋ વਿਸਤ੍ਤੋ ਆਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਲਗ੍ਗਿਤੋ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋ। ਯਥਾ ਭਿਤ੍ਤਿਖਿਲੇ વਾ ਨਾਗਦਨ੍ਤੇ વਾ ਭਣ੍ਡਂ ਸਤ੍ਤਂ વਿਸਤ੍ਤਂ ਆਸਤ੍ਤਂ ਲਗ੍ਗਂ ਲਗ੍ਗਿਤਂ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਂ, ਏવਮੇવ ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਯ ਬ੍ਯਾਪਾਦਸਞ੍ਞਾਯ વਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਸਞ੍ਞਾਯ ਸਤ੍ਤੋ વਿਸਤ੍ਤੋ ਆਸਤ੍ਤੋ ਲਗ੍ਗੋ ਲਗ੍ਗਿਤੋ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋਤਿ – ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋ।
Uccāvacaṃ gacchati saññasattoti satthārato satthāraṃ gacchati; dhammakkhānato dhammakkhānaṃ gacchati; gaṇato gaṇaṃ gacchati; diṭṭhiyā diṭṭhiṃ gacchati; paṭipadāya paṭipadaṃ gacchati; maggato maggaṃ gacchati. Saññasattoti kāmasaññāya byāpādasaññāya vihiṃsāsaññāya diṭṭhisaññāya satto visatto āsatto laggo laggito palibuddho. Yathā bhittikhile vā nāgadante vā bhaṇḍaṃ sattaṃ visattaṃ āsattaṃ laggaṃ laggitaṃ palibuddhaṃ, evameva kāmasaññāya byāpādasaññāya vihiṃsāsaññāya diṭṭhisaññāya satto visatto āsatto laggo laggito palibuddhoti – uccāvacaṃ gacchati saññasatto.
વਿਦ੍વਾ ਚ વੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। વਿਦ੍વਾਤਿ વਿਦ੍વਾ વਿਜ੍ਜਾਗਤੋ ਞਾਣੀ વਿਭਾવੀ ਮੇਧਾવੀ। વੇਦੇਹੀਤਿ વੇਦਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਚਤੂਸੁ ਮਗ੍ਗੇਸੁ ਞਾਣਂ ਪਞ੍ਞਾ ਪਞ੍ਞਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ ਪਞ੍ਞਾਬਲਂ ਧਮ੍ਮવਿਚਯਸਮ੍ਬੋਜ੍ਝਙ੍ਗੋ વੀਮਂਸਾ વਿਪਸ੍ਸਨਾ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। ਤੇਹਿ વੇਦੇਹਿ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਗਤੋ ਅਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਕੋਟਿਗਤੋ ਕੋਟਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪਰਿਯਨ੍ਤਗਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, વੋਸਾਨਗਤੋ વੋਸਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਤਾਣਗਤੋ ਤਾਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਲੇਣਗਤੋ ਲੇਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸਰਣਗਤੋ ਸਰਣਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਭਯਗਤੋ ਅਭਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਚ੍ਚੁਤਗਤੋ ਅਚ੍ਚੁਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਅਮਤਗਤੋ ਅਮਤਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਗਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। વੇਦਾਨਂ વਾ ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ વੇਦਗੂ, વੇਦੇਹਿ વਾ ਅਨ੍ਤਗਤੋਤਿ વੇਦਗੂ, ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ વਾ ਧਮ੍ਮਾਨਂ વਿਦਿਤਤ੍ਤਾ વੇਦਗੂ। ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ વਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ વਿਦਿਤਾ ਹੋਤਿ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਰਾਗੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਦੋਸੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮੋਹੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਨੋ વਿਦਿਤੋ ਹੋਤਿ, વਿਦਿਤਾਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਾ ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਕਿਲੇਸਿਕਾ ਪੋਨੋਭવਿਕਾ ਸਦਰਾ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਾ ਆਯਤਿਂ ਜਾਤਿਜਰਾਮਰਣਿਯਾ।
Vidvā ca vedehi samecca dhammanti. Vidvāti vidvā vijjāgato ñāṇī vibhāvī medhāvī. Vedehīti vedā vuccanti catūsu maggesu ñāṇaṃ paññā paññindriyaṃ paññābalaṃ dhammavicayasambojjhaṅgo vīmaṃsā vipassanā sammādiṭṭhi. Tehi vedehi jātijarāmaraṇassa antagato antappatto, koṭigato koṭippatto, pariyantagato pariyantappatto, vosānagato vosānappatto, tāṇagato tāṇappatto, leṇagato leṇappatto, saraṇagato saraṇappatto, abhayagato abhayappatto, accutagato accutappatto, amatagato amatappatto, nibbānagato nibbānappatto. Vedānaṃ vā antagatoti vedagū, vedehi vā antagatoti vedagū, sattannaṃ vā dhammānaṃ viditattā vedagū. Sakkāyadiṭṭhi viditā hoti, vicikicchā viditā hoti, sīlabbataparāmāso vidito hoti, rāgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, māno vidito hoti, viditāssa honti pāpakā akusalā dhammā saṃkilesikā ponobhavikā sadarā dukkhavipākā āyatiṃ jātijarāmaraṇiyā.
વੇਦਾਨਿ વਿਚੇਯ੍ਯ ਕੇવਲਾਨਿ, [ਸਭਿਯਾਤਿ ਭਗવਾ]
Vedāni viceyya kevalāni, [sabhiyāti bhagavā]
ਸਬ੍ਬવੇਦਨਾਸੁ વੀਤਰਾਗੋ, ਸਬ੍ਬਂ વੇਦਮਤਿਚ੍ਚ વੇਦਗੂ ਸੋਤਿ॥
Sabbavedanāsu vītarāgo, sabbaṃ vedamaticca vedagū soti.
વਿਦ੍વਾ ਚ વੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ। ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ। ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਸਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਦੁਕ੍ਖਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਸਬ੍ਬੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਨਤ੍ਤਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਸਙ੍ਖਾਰਪਚ੍ਚਯਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; વਿਞ੍ਞਾਣਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਮਰੂਪਨ੍ਤਿ…ਪੇ॰… ਨਾਮਰੂਪਪਚ੍ਚਯਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨ੍ਤਿ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਪਚ੍ਚਯਾ ਫਸ੍ਸੋਤਿ… ਫਸ੍ਸਪਚ੍ਚਯਾ વੇਦਨਾਤਿ… વੇਦਨਾਪਚ੍ਚਯਾ ਤਣ੍ਹਾਤਿ… ਤਣ੍ਹਾਪਚ੍ਚਯਾ ਉਪਾਦਾਨਨ੍ਤਿ… ਉਪਾਦਾਨਪਚ੍ਚਯਾ ਭવੋਤਿ… ਭવਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਤੀਤਿ… ਜਾਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਜਰਾਮਰਣਨ੍ਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਅવਿਜ੍ਜਾਨਿਰੋਧਾ ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਸਙ੍ਖਾਰਨਿਰੋਧਾ વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; વਿਞ੍ਞਾਣਨਿਰੋਧਾ ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਨਾਮਰੂਪਨਿਰੋਧਾ ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਸਲ਼ਾਯਤਨਨਿਰੋਧਾ ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਫਸ੍ਸਨਿਰੋਧਾ વੇਦਨਾਨਿਰੋਧੋਤਿ… વੇਦਨਾਨਿਰੋਧਾ ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਤਣ੍ਹਾਨਿਰੋਧਾ ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਉਪਾਦਾਨਨਿਰੋਧਾ ਭવਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਭવਨਿਰੋਧਾ ਜਾਤਿਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਜਾਤਿਨਿਰੋਧਾ ਜਰਾਮਰਣਨਿਰੋਧੋਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਇਦਂ ਦੁਕ੍ਖਨ੍ਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਸਮੁਦਯੋਤਿ… ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਅਯਂ ਦੁਕ੍ਖਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਇਮੇ ਆਸવਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਅਯਂ ਆਸવਸਮੁਦਯੋਤਿ… ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧੋਤਿ… ਅਯਂ ਆਸવਨਿਰੋਧਗਾਮਿਨੀ ਪਟਿਪਦਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ; ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਾਤਿ… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਪਹਾਤਬ੍ਬਾਤਿ… ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਾવੇਤਬ੍ਬਾਤਿ … ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਚ੍ਛਿਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ। ਛਨ੍ਨਂ ਫਸ੍ਸਾਯਤਨਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨવਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ। ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਉਪਾਦਾਨਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨવਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ। ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਸਮੁਦਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਾਦਞ੍ਚ ਆਦੀਨવਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਰਣਞ੍ਚ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ। ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਮੁਦਯਧਮ੍ਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਤਂ ਨਿਰੋਧਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਅਭਿਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ – વਿਦ੍વਾ ਚ વੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ।
Vidvāca vedehi samecca dhammanti. Samecca abhisamecca dhammaṃ. Sabbe saṅkhārā aniccāti samecca abhisamecca dhammaṃ; sabbe saṅkhārā dukkhāti samecca abhisamecca dhammaṃ; sabbe dhammā anattāti samecca abhisamecca dhammaṃ; avijjāpaccayā saṅkhārāti samecca abhisamecca dhammaṃ; saṅkhārapaccayā viññāṇanti samecca abhisamecca dhammaṃ; viññāṇapaccayā nāmarūpanti…pe… nāmarūpapaccayā saḷāyatananti… saḷāyatanapaccayā phassoti… phassapaccayā vedanāti… vedanāpaccayā taṇhāti… taṇhāpaccayā upādānanti… upādānapaccayā bhavoti… bhavapaccayā jātīti… jātipaccayā jarāmaraṇanti samecca abhisamecca dhammaṃ; avijjānirodhā saṅkhāranirodhoti samecca abhisamecca dhammaṃ; saṅkhāranirodhā viññāṇanirodhoti samecca abhisamecca dhammaṃ; viññāṇanirodhā nāmarūpanirodhoti… nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodhoti… saḷāyatananirodhā phassanirodhoti… phassanirodhā vedanānirodhoti… vedanānirodhā taṇhānirodhoti… taṇhānirodhā upādānanirodhoti… upādānanirodhā bhavanirodhoti… bhavanirodhā jātinirodhoti… jātinirodhā jarāmaraṇanirodhoti samecca abhisamecca dhammaṃ; idaṃ dukkhanti samecca abhisamecca dhammaṃ; ayaṃ dukkhasamudayoti… ayaṃ dukkhanirodhoti… ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti samecca abhisamecca dhammaṃ; ime āsavāti samecca abhisamecca dhammaṃ; ayaṃ āsavasamudayoti… ayaṃ āsavanirodhoti… ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti samecca abhisamecca dhammaṃ; ime dhammā abhiññeyyāti samecca abhisamecca dhammaṃ; ime dhammā pariññeyyāti… ime dhammā pahātabbāti… ime dhammā bhāvetabbāti … ime dhammā sacchikātabbāti samecca abhisamecca dhammaṃ. Channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca samecca abhisamecca dhammaṃ. Pañcannaṃ upādānakkhandhānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca samecca abhisamecca dhammaṃ. Catunnaṃ mahābhūtānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca samecca abhisamecca dhammaṃ. Yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhammanti samecca abhisamecca dhammanti – vidvā ca vedehi samecca dhammaṃ.
ਨ ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ ਨ ਸਤ੍ਥਾਰਤੋ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਤੋ ਧਮ੍ਮਕ੍ਖਾਨਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਗਣਤੋ ਗਣਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਦਿਟ੍ਠਿਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਪਟਿਪਦਾਯ ਪਟਿਪਦਂ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਨ ਮਗ੍ਗਤੋ ਮਗ੍ਗਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ ਮਹਾਪਞ੍ਞੋ ਪੁਥੁਪਞ੍ਞੋ ਹਾਸਪਞ੍ਞੋ ਜવਨਪਞ੍ਞੋ ਤਿਕ੍ਖਪਞ੍ਞੋ ਨਿਬ੍ਬੇਧਿਕਪਞ੍ਞੋ। ਭੂਰਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਥવੀ। ਤਾਯ ਪਥવਿਸਮਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ વਿਪੁਲਾਯ વਿਤ੍ਥਤਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ – ਨ ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ।
Na uccāvacaṃ gacchati bhūripaññoti na satthārato satthāraṃ gacchati, na dhammakkhānato dhammakkhānaṃ gacchati, na gaṇato gaṇaṃ gacchati, na diṭṭhiyā diṭṭhiṃ gacchati, na paṭipadāya paṭipadaṃ gacchati, na maggato maggaṃ gacchati. Bhūripaññoti bhūripañño mahāpañño puthupañño hāsapañño javanapañño tikkhapañño nibbedhikapañño. Bhūri vuccati pathavī. Tāya pathavisamāya paññāya vipulāya vitthatāya samannāgatoti – na uccāvacaṃ gacchati bhūripañño.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਸਯਂ ਸਮਾਦਾਯ વਤਾਨਿ ਜਨ੍ਤੁ, ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਸਞ੍ਞਸਤ੍ਤੋ।
‘‘Sayaṃ samādāya vatāni jantu, uccāvacaṃ gacchati saññasatto;
વਿਦ੍વਾ ਚ વੇਦੇਹਿ ਸਮੇਚ੍ਚ ਧਮ੍ਮਂ, ਨ ਉਚ੍ਚਾવਚਂ ਗਚ੍ਛਤਿ ਭੂਰਿਪਞ੍ਞੋ’’ਤਿ॥
Vidvā ca vedehi samecca dhammaṃ, na uccāvacaṃ gacchati bhūripañño’’ti.
੨੮.
28.
ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ।
Sa sabbadhammesu visenibhūto,yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā;
ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸਿਂ વਿવਟਂ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਕੇਨੀਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿ વਿਕਪ੍ਪਯੇਯ੍ਯ॥
Tamevadassiṃ vivaṭaṃ carantaṃ, kenīdha lokasmi vikappayeyya.
ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾਤਿ। ਸੇਨਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਮਾਰਸੇਨਾ। ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, વਚੀਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਮਨੋਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਰਾਗੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਦੋਸੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਮੋਹੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਕੋਧੋ ਮਾਰਸੇਨਾ, ਉਪਨਾਹੋ…ਪੇ॰… ਸਬ੍ਬਾਕੁਸਲਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਮਾਰਸੇਨਾ।
Sa sabbadhammesu visenibhūto yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vāti. Senā vuccati mārasenā. Kāyaduccaritaṃ mārasenā, vacīduccaritaṃ mārasenā, manoduccaritaṃ mārasenā, rāgo mārasenā, doso mārasenā, moho mārasenā, kodho mārasenā, upanāho…pe… sabbākusalābhisaṅkhārā mārasenā.
વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ ਭਗવਤਾ –
Vuttañhetaṃ bhagavatā –
‘‘ਕਾਮਾ ਤੇ ਪਠਮਾ ਸੇਨਾ, ਦੁਤਿਯਾ ਅਰਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Kāmā te paṭhamā senā, dutiyā arati vuccati;
ਤਤਿਯਾ ਖੁਪ੍ਪਿਪਾਸਾ ਤੇ, ਚਤੁਤ੍ਥੀ ਤਣ੍ਹਾ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
Tatiyā khuppipāsā te, catutthī taṇhā vuccati.
‘‘ਪਞ੍ਚਮੀ ਥਿਨਮਿਦ੍ਧਂ ਤੇ, ਛਟ੍ਠਾ ਭੀਰੂ ਪવੁਚ੍ਚਤਿ।
‘‘Pañcamī thinamiddhaṃ te, chaṭṭhā bhīrū pavuccati;
ਸਤ੍ਤਮੀ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਤੇ, ਮਕ੍ਖੋ ਥਮ੍ਭੋ ਤੇ ਅਟ੍ਠਮੋ॥
Sattamī vicikicchā te, makkho thambho te aṭṭhamo.
‘‘ਲਾਭੋ ਸਿਲੋਕੋ ਸਕ੍ਕਾਰੋ, ਮਿਚ੍ਛਾਲਦ੍ਧੋ ਚ ਯੋ ਯਸੋ।
‘‘Lābho siloko sakkāro, micchāladdho ca yo yaso;
ਯੋ ਚਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮੁਕ੍ਕਂਸੇ, ਪਰੇ ਚ ਅવਜਾਨਤਿ॥
Yo cattānaṃ samukkaṃse, pare ca avajānati.
‘‘ਏਸਾ ਨਮੁਚਿ ਤੇ ਸੇਨਾ, ਕਣ੍ਹਸ੍ਸਾਭਿਪ੍ਪਹਾਰਿਨੀ।
‘‘Esā namuci te senā, kaṇhassābhippahārinī;
ਨ ਨਂ ਅਸੁਰੋ ਜਿਨਾਤਿ, ਜੇਤ੍વਾવ ਲਭਤੇ ਸੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
Na naṃ asuro jināti, jetvāva labhate sukha’’nti.
ਯਤੋ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਸਬ੍ਬਾ ਚ ਮਾਰਸੇਨਾ ਸਬ੍ਬੇ ਚ ਪਟਿਸੇਨਿਕਰਾ ਕਿਲੇਸਾ ਜਿਤਾ ਚ ਪਰਾਜਿਤਾ ਚ ਭਗ੍ਗਾ વਿਪ੍ਪਲੁਗ੍ਗਾ ਪਰਮ੍ਮੁਖਾ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ। ਸੋ ਦਿਟ੍ਠੇ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, ਸੁਤੇ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, ਮੁਤੇ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, વਿਞ੍ਞਾਤੇ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋਤਿ – ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ।
Yato catūhi ariyamaggehi sabbā ca mārasenā sabbe ca paṭisenikarā kilesā jitā ca parājitā ca bhaggā vippaluggā parammukhā, so vuccati visenibhūto. So diṭṭhe visenibhūto, sute visenibhūto, mute visenibhūto, viññāte visenibhūtoti – sa sabbadhammesu visenibhūto yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā.
ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸਿਂ વਿવਟਂ ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਤਮੇવ ਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਿਂ વਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਿਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਿਂ વੋਦਾਤਦਸ੍ਸਿਂ ਪਰਿਯੋਦਾਤਦਸ੍ਸਿਂ। ਅਥ વਾ, ਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨਂ વੋਦਾਤਦਸ੍ਸਨਂ ਪਰਿਯੋਦਾਤਦਸ੍ਸਨਂ। વਿવਟਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾਛਦਨਂ ਦਿਟ੍ਠਿਛਦਨਂ ਕਿਲੇਸਛਦਨਂ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਛਦਨਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਛਦਨਂ। ਤਾਨਿ ਛਦਨਾਨਿ વਿવਟਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ વਿਦ੍ਧਂਸਿਤਾਨਿ ਉਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨਿ ਸਮੁਗ੍ਘਾਟਿਤਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾਨਿ વੂਪਸਨ੍ਤਾਨਿ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਾਨਿ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਨਿ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਾਨਿ। ਚਰਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚਰਨ੍ਤਂ વਿਚਰਨ੍ਤਂ વਿਹਰਨ੍ਤਂ ਇਰਿਯਨ੍ਤਂ વਤ੍ਤੇਨ੍ਤਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਂ ਯਪੇਨ੍ਤਂ ਯਾਪੇਨ੍ਤਨ੍ਤਿ – ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸਿਂ વਿવਟਂ ਚਰਨ੍ਤਂ।
Tamevadassiṃ vivaṭaṃ carantanti. Tameva suddhadassiṃ visuddhadassiṃ parisuddhadassiṃ vodātadassiṃ pariyodātadassiṃ. Atha vā, suddhadassanaṃ visuddhadassanaṃ parisuddhadassanaṃ vodātadassanaṃ pariyodātadassanaṃ. Vivaṭanti taṇhāchadanaṃ diṭṭhichadanaṃ kilesachadanaṃ duccaritachadanaṃ avijjāchadanaṃ. Tāni chadanāni vivaṭāni honti viddhaṃsitāni ugghāṭitāni samugghāṭitāni pahīnāni samucchinnāni vūpasantāni paṭipassaddhāni abhabbuppattikāni ñāṇagginā daḍḍhāni. Carantanti carantaṃ vicarantaṃ viharantaṃ iriyantaṃ vattentaṃ pālentaṃ yapentaṃ yāpentanti – tameva dassiṃ vivaṭaṃ carantaṃ.
ਕੇਨੀਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿ વਿਕਪ੍ਪਯੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਦ੍વੇ ਕਪ੍ਪਾ – ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ। ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਪਹੀਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ। ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਕੇਨ ਰਾਗੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕੇਨ ਦੋਸੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕੇਨ ਮੋਹੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕੇਨ ਮਾਨੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕੇਨ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕਾਯ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਯ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ, ਕੇਹਿ ਅਨੁਸਯੇਹਿ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ – ਰਤ੍ਤੋਤਿ વਾ ਦੁਟ੍ਠੋਤਿ વਾ ਮੂਲ਼੍ਹੋਤਿ વਾ વਿਨਿਬਦ੍ਧੋਤਿ વਾ ਪਰਾਮਟ੍ਠੋਤਿ વਾ વਿਕ੍ਖੇਪਗਤੋਤਿ વਾ ਅਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗਤੋਤਿ વਾ ਥਾਮਗਤੋਤਿ વਾ। ਤੇ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾ ਪਹੀਨਾ। ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਰਾਨਂ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਗਤਿਯੋ ਕੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ – ਨੇਰਯਿਕੋਤਿ વਾ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਯੋਨਿਕੋਤਿ વਾ ਪੇਤ੍ਤਿવਿਸਯਿਕੋਤਿ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸੋਤਿ વਾ ਦੇવੋਤਿ વਾ ਰੂਪੀਤਿ વਾ ਅਰੂਪੀਤਿ વਾ ਸਞ੍ਞੀਤਿ વਾ ਅਸਞ੍ਞੀਤਿ વਾ ਨੇવਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞੀਤਿ વਾ। ਸੋ ਹੇਤੁ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਚ੍ਚਯੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਕਾਰਣਂ ਨਤ੍ਥਿ, ਯੇਨ ਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ વਿਕਪ੍ਪੇਯ੍ਯ વਿਕਪ੍ਪਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਲੋਕਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਖਨ੍ਧਲੋਕੇ ਧਾਤੁਲੋਕੇ ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਕੇਨੀਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ વਿਕਪ੍ਪਯੇਯ੍ਯ।
Kenīdhalokasmi vikappayeyyāti. Kappāti dve kappā – taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca…pe… ayaṃ taṇhākappo…pe… ayaṃ diṭṭhikappo. Tassa taṇhākappo pahīno, diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho. Taṇhākappassa pahīnattā diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā kena rāgena kappeyya, kena dosena kappeyya, kena mohena kappeyya, kena mānena kappeyya, kāya diṭṭhiyā kappeyya, kena uddhaccena kappeyya, kāya vicikicchāya kappeyya, kehi anusayehi kappeyya – rattoti vā duṭṭhoti vā mūḷhoti vā vinibaddhoti vā parāmaṭṭhoti vā vikkhepagatoti vā aniṭṭhaṅgatoti vā thāmagatoti vā. Te abhisaṅkhārā pahīnā. Abhisaṅkhārānaṃ pahīnattā gatiyo kena kappeyya – nerayikoti vā tiracchānayonikoti vā pettivisayikoti vā manussoti vā devoti vā rūpīti vā arūpīti vā saññīti vā asaññīti vā nevasaññīnāsaññīti vā. So hetu natthi, paccayo natthi, kāraṇaṃ natthi, yena kappeyya vikappeyya vikappaṃ āpajjeyya. Lokasminti apāyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhātuloke āyatanaloketi – kenīdha lokasmiṃ vikappayeyya.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ વਿਸੇਨਿਭੂਤੋ, ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਿਟ੍ਠਂ વ ਸੁਤਂ ਮੁਤਂ વਾ।
‘‘Sa sabbadhammesu visenibhūto, yaṃ kiñci diṭṭhaṃ va sutaṃ mutaṃ vā;
ਤਮੇવ ਦਸ੍ਸਿਂ વਿવਟਂ ਚਰਨ੍ਤਂ, ਕੇਨੀਧ ਲੋਕਸ੍ਮਿ વਿਕਪ੍ਪਯੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ॥
Tameva dassiṃ vivaṭaṃ carantaṃ, kenīdha lokasmi vikappayeyyā’’ti.
੨੯.
29.
ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਨ ਤੇ વਦਨ੍ਤਿ।
Na kappayanti na purekkharonti, accantasuddhīti na te vadanti;
ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਗਥਿਤਂ વਿਸਜ੍ਜ, ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ॥
Ādānaganthaṃ gathitaṃ visajja, āsaṃ na kubbanti kuhiñci loke.
ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਕਪ੍ਪਾਤਿ ਦ੍વੇ ਕਪ੍ਪਾ – ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ। ਤੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪੋ ਪਹੀਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ। ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਤਣ੍ਹਾਕਪ੍ਪਂ વਾ ਦਿਟ੍ਠਿਕਪ੍ਪਂ વਾ ਨ ਕਪ੍ਪੇਨ੍ਤਿ ਨ ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਨਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤੀਤਿ – ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ । ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤੀਤਿ। ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾਤਿ ਦ੍વੇ ਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਾ – ਤਣ੍ਹਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਚ ਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਚ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਤਣ੍ਹਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ…ਪੇ॰… ਅਯਂ ਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ। ਤੇਸਂ ਤਣ੍ਹਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਪਹੀਨੋ, ਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰੋ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠੋ। ਤਣ੍ਹਾਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਪਹੀਨਤ੍ਤਾ, ਦਿਟ੍ਠਿਪੁਰੇਕ੍ਖਾਰਸ੍ਸ ਪਟਿਨਿਸ੍ਸਟ੍ਠਤ੍ਤਾ ਨ ਤਣ੍ਹਂ વਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਂ વਾ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਤਣ੍ਹਾਧਜਾ ਨ ਤਣ੍ਹਾਕੇਤੂ ਨ ਤਣ੍ਹਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਧਜਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਕੇਤੂ ਨ ਦਿਟ੍ਠਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ, ਨ ਤਣ੍ਹਾਯ વਾ ਨ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ વਾ ਪਰਿવਾਰਿਤਾ ਚਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ।
Na kappayanti na purekkharontīti. Kappāti dve kappā – taṇhākappo ca diṭṭhikappo ca…pe… ayaṃ taṇhākappo…pe… ayaṃ diṭṭhikappo. Tesaṃ taṇhākappo pahīno, diṭṭhikappo paṭinissaṭṭho. Taṇhākappassa pahīnattā, diṭṭhikappassa paṭinissaṭṭhattā taṇhākappaṃ vā diṭṭhikappaṃ vā na kappenti na janenti na sañjanenti na nibbattenti nābhinibbattentīti – na kappayanti . Na purekkharontīti. Purekkhārāti dve purekkhārā – taṇhāpurekkhāro ca diṭṭhipurekkhāro ca…pe… ayaṃ taṇhāpurekkhāro…pe… ayaṃ diṭṭhipurekkhāro. Tesaṃ taṇhāpurekkhāro pahīno, diṭṭhipurekkhāro paṭinissaṭṭho. Taṇhāpurekkhārassa pahīnattā, diṭṭhipurekkhārassa paṭinissaṭṭhattā na taṇhaṃ vā na diṭṭhiṃ vā purato katvā caranti, na taṇhādhajā na taṇhāketū na taṇhādhipateyyā, na diṭṭhidhajā na diṭṭhiketū na diṭṭhādhipateyyā, na taṇhāya vā na diṭṭhiyā vā parivāritā carantīti – na kappayanti na purekkharonti.
ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਨ ਤੇ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਾਰਸੁਦ੍ਧਿਂ ਅਕਿਰਿਯਦਿਟ੍ਠਿਂ ਸਸ੍ਸਤવਾਦਂ ਨ વਦਨ੍ਤਿ ਨ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਨ ਭਣਨ੍ਤਿ ਨ ਦੀਪਯਨ੍ਤਿ ਨ વੋਹਰਨ੍ਤੀਤਿ – ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਨ ਤੇ વਦਨ੍ਤਿ।
Accantasuddhīti na te vadantīti accantasuddhiṃ saṃsārasuddhiṃ akiriyadiṭṭhiṃ sassatavādaṃ na vadanti na kathenti na bhaṇanti na dīpayanti na voharantīti – accantasuddhīti na te vadanti.
ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਗਥਿਤਂ વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ। ਗਨ੍ਥਾਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਗਨ੍ਥਾ – ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ। ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਰਾਗੋ ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ; ਪਰવਾਦੇਸੁ ਆਘਾਤੋ ਅਪ੍ਪਚ੍ਚਯੋ ਬ੍ਯਾਪਾਦੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ; ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ વਾ વਤਂ વਾ ਸੀਲવਤਂ વਾ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤੀਤਿ ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਦਿਟ੍ਠਿ ਇਦਂਸਚ੍ਚਾਭਿਨਿવੇਸੋ ਕਾਯਗਨ੍ਥੋ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਆਦਾਨਗਨ੍ਥੋ? ਤੇਹਿ ਗਨ੍ਥੇਹਿ ਰੂਪਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ; વੇਦਨਂ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਂ… ਸਙ੍ਖਾਰੇ… વਿਞ੍ਞਾਣਂ… ਗਤਿਂ … ਉਪਪਤ੍ਤਿਂ… ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ… ਭવਂ… ਸਂਸਾਰવਟ੍ਟਂ ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਉਪਾਦਿਯਨ੍ਤਿ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ ਪਰਾਮਸਨ੍ਤਿ ਅਭਿਨਿવਿਸਨ੍ਤਿ। ਤਂਕਾਰਣਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਆਦਾਨਗਨ੍ਥੋ। વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ ਗਨ੍ਥੇ વੋਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ વਾ – વਿਸਜ੍ਜ। ਅਥ વਾ ਗਨ੍ਥੇ ਗਧਿਤੇ ਗਨ੍ਥਿਤੇ ਬਨ੍ਧੇ વਿਬਨ੍ਧੇ ਆਬਨ੍ਧੇ ਲਗ੍ਗੇ ਲਗ੍ਗਿਤੇ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇ ਬਨ੍ਧਨੇ ਪੋਟਯਿਤ੍વਾ – 21 વਿਸਜ੍ਜ। ਯਥਾ વਯ੍ਹਂ વਾ ਰਥਂ વਾ ਸਕਟਂ વਾ ਸਨ੍ਦਮਾਨਿਕਂ વਾ ਸਜ੍ਜਂ વਿਸਜ੍ਜਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ વਿਕੋਪੇਨ੍ਤਿ; ਏવਮੇવ ਗਨ੍ਥੇ વੋਸਜ੍ਜਿਤ੍વਾ – વਿਸਜ੍ਜ। ਅਥ વਾ ਗਨ੍ਥੇ ਗਧਿਤੇ ਗਨ੍ਥਿਤੇ ਬਨ੍ਧੇ વਿਬਨ੍ਧੇ ਆਬਨ੍ਧੇ ਲਗ੍ਗੇ ਲਗ੍ਗਿਤੇ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੇ ਬਨ੍ਧਨੇ ਪੋਟਯਿਤ੍વਾ વਿਸਜ੍ਜਾਤਿ – ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਗਥਿਤਂ વਿਸਜ੍ਜ।
Ādānaganthaṃgathitaṃ visajjāti. Ganthāti cattāro ganthā – abhijjhā kāyagantho, byāpādo kāyagantho, sīlabbataparāmāso kāyagantho, idaṃsaccābhiniveso kāyagantho. Attano diṭṭhiyā rāgo abhijjhā kāyagantho; paravādesu āghāto appaccayo byāpādo kāyagantho; attano sīlaṃ vā vataṃ vā sīlavataṃ vā parāmasantīti sīlabbataparāmāso kāyagantho, attano diṭṭhi idaṃsaccābhiniveso kāyagantho. Kiṃkāraṇā vuccati ādānagantho? Tehi ganthehi rūpaṃ ādiyanti upādiyanti gaṇhanti parāmasanti abhinivisanti; vedanaṃ…pe… saññaṃ… saṅkhāre… viññāṇaṃ… gatiṃ … upapattiṃ… paṭisandhiṃ… bhavaṃ… saṃsāravaṭṭaṃ ādiyanti upādiyanti gaṇhanti parāmasanti abhinivisanti. Taṃkāraṇā vuccati ādānagantho. Visajjāti ganthe vosajjitvā vā – visajja. Atha vā ganthe gadhite ganthite bandhe vibandhe ābandhe lagge laggite palibuddhe bandhane poṭayitvā – 22 visajja. Yathā vayhaṃ vā rathaṃ vā sakaṭaṃ vā sandamānikaṃ vā sajjaṃ visajjaṃ karonti vikopenti; evameva ganthe vosajjitvā – visajja. Atha vā ganthe gadhite ganthite bandhe vibandhe ābandhe lagge laggite palibuddhe bandhane poṭayitvā visajjāti – ādānaganthaṃ gathitaṃ visajja.
ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇਤਿ। ਆਸਾ વੁਚ੍ਚਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਯੋ ਰਾਗੋ ਸਾਰਾਗੋ…ਪੇ॰… ਅਭਿਜ੍ਝਾ ਲੋਭੋ ਅਕੁਸਲਮੂਲਂ। ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤੀਤਿ ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਨ ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਸਞ੍ਜਨੇਨ੍ਤਿ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ ਨ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਨ੍ਤਿ। ਕੁਹਿਞ੍ਚੀਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਕਿਮ੍ਹਿਚਿ ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ વਾ ਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਬਹਿਦ੍ਧਾ વਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਅਪਾਯਲੋਕੇ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਲੋਕੇਤਿ – ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ।
Āsaṃ na kubbanti kuhiñci loketi. Āsā vuccati taṇhā yo rāgo sārāgo…pe… abhijjhā lobho akusalamūlaṃ. Āsaṃ na kubbantīti āsaṃ na kubbanti na janenti na sañjanenti na nibbattenti na abhinibbattenti. Kuhiñcīti kuhiñci kimhici katthaci ajjhattaṃ vā bahiddhā vā ajjhattabahiddhā vā. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – āsaṃ na kubbanti kuhiñci loke.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਨ ਕਪ੍ਪਯਨ੍ਤਿ ਨ ਪੁਰੇਕ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਦ੍ਧੀਤਿ ਨ ਤੇ વਦਨ੍ਤਿ।
‘‘Na kappayanti na purekkharonti, accantasuddhīti na te vadanti;
ਆਦਾਨਗਨ੍ਥਂ ਗਥਿਤਂ વਿਸਜ੍ਜ, ਆਸਂ ਨ ਕੁਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਕੁਹਿਞ੍ਚਿ ਲੋਕੇ’’ਤਿ॥
Ādānaganthaṃ gathitaṃ visajja, āsaṃ na kubbanti kuhiñci loke’’ti.
੩੦.
30.
ਸੀਮਾਤਿਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਞਤ੍વਾ ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
Sīmātigobrāhmaṇo tassa natthi, ñatvā ca disvā ca samuggahītaṃ;
ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਨ વਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ॥
Na rāgarāgī na virāgaratto, tassīdha natthi paramuggahītaṃ.
ਸੀਮਾਤਿਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਞਤ੍વਾ ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ। ਸੀਮਾਤਿ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੀਮਾਯੋ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ, ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ, ਦਿਟ੍ਠਾਨੁਸਯੋ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾਨੁਸਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ – ਅਯਂ ਪਠਮਾ ਸੀਮਾ। ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਓਲ਼ਾਰਿਕੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ – ਅਯਂ ਦੁਤਿਯਾ ਸੀਮਾ। ਅਨੁਸਹਗਤਂ ਕਾਮਰਾਗਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਪਟਿਘਸਞ੍ਞੋਜਨਂ, ਅਨੁਸਹਗਤੋ ਕਾਮਰਾਗਾਨੁਸਯੋ, ਪਟਿਘਾਨੁਸਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ – ਅਯਂ ਤਤਿਯਾ ਸੀਮਾ। ਰੂਪਰਾਗੋ ਅਰੂਪਰਾਗੋ ਮਾਨੋ ਉਦ੍ਧਚ੍ਚਂ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਮਾਨਾਨੁਸਯੋ ਭવਰਾਗਾਨੁਸਯੋ ਅવਿਜ੍ਜਾਨੁਸਯੋ, ਤਦੇਕਟ੍ਠਾ ਚ ਕਿਲੇਸਾ – ਅਯਂ ਚਤੁਤ੍ਥਾ ਸੀਮਾ। ਯਤੋ ਚ ਚਤੂਹਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਹਿ ਇਮਾ ਚਤਸ੍ਸੋ ਸੀਮਾਯੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਹੋਤਿ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ વੀਤਿવਤ੍ਤੋ, ਸੋ વੁਚ੍ਚਤਿ ਸੀਮਾਤਿਗੋ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ ਸਤ੍ਤਨ੍ਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਬਾਹਿਤਤ੍ਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ – ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ, વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਾ ਬਾਹਿਤਾ ਹੋਤਿ , ਸੀਲਬ੍ਬਤਪਰਾਮਾਸੋ ਬਾਹਿਤੋ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਸਿਤੋ ਤਾਦਿ ਪવੁਚ੍ਚਤੇ ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਾ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ।
Sīmātigobrāhmaṇo tassa natthi, ñatvā ca disvā ca samuggahītanti. Sīmāti catasso sīmāyo – sakkāyadiṭṭhi, vicikicchā, sīlabbataparāmāso, diṭṭhānusayo, vicikicchānusayo, tadekaṭṭhā ca kilesā – ayaṃ paṭhamā sīmā. Oḷārikaṃ kāmarāgasaññojanaṃ, paṭighasaññojanaṃ, oḷāriko kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, tadekaṭṭhā ca kilesā – ayaṃ dutiyā sīmā. Anusahagataṃ kāmarāgasaññojanaṃ, paṭighasaññojanaṃ, anusahagato kāmarāgānusayo, paṭighānusayo, tadekaṭṭhā ca kilesā – ayaṃ tatiyā sīmā. Rūparāgo arūparāgo māno uddhaccaṃ avijjā, mānānusayo bhavarāgānusayo avijjānusayo, tadekaṭṭhā ca kilesā – ayaṃ catutthā sīmā. Yato ca catūhi ariyamaggehi imā catasso sīmāyo atikkanto hoti samatikkanto vītivatto, so vuccati sīmātigo. Brāhmaṇoti sattannaṃ dhammānaṃ bāhitattā brāhmaṇo – sakkāyadiṭṭhi bāhitā hoti, vicikicchā bāhitā hoti , sīlabbataparāmāso bāhito hoti…pe… asito tādi pavuccate sa brahmā. Tassāti arahato khīṇāsavassa.
ਞਤ੍વਾਤਿ ਪਰਚਿਤ੍ਤਞਾਣੇਨ વਾ ਞਤ੍વਾ ਪੁਬ੍ਬੇਨਿવਾਸਾਨੁਸ੍ਸਤਿਞਾਣੇਨ વਾ ਞਤ੍વਾ। ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਮਂਸਚਕ੍ਖੁਨਾ વਾ ਦਿਸ੍વਾ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਨਾ વਾ ਦਿਸ੍વਾ। ਸੀਮਾਤਿਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਞਤ੍વਾ ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਰਮਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ 23 ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਹੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ – ਸੀਮਾਤਿਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ ਞਤ੍વਾ ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
Ñatvāti paracittañāṇena vā ñatvā pubbenivāsānussatiñāṇena vā ñatvā. Disvāti maṃsacakkhunā vā disvā dibbacakkhunā vā disvā. Sīmātigo brāhmaṇo tassa natthi, ñatvāca disvā ca samuggahītanti. Tassa idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ 24 pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ natthi na santi na saṃvijjati nupalabbhati, pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭipassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhanti – sīmātigo brāhmaṇo tassa natthi ñatvā ca disvā ca samuggahītaṃ.
ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਨ વਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋਤਿ। ਰਾਗਰਤ੍ਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਪਞ੍ਚਸੁ ਕਾਮਗੁਣੇਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾ। વਿਰਾਗਰਤ੍ਤਾ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਯੇ ਰੂਪਾવਚਰਅਰੂਪਾવਚਰਸਮਾਪਤ੍ਤੀਸੁ ਰਤ੍ਤਾ ਗਿਦ੍ਧਾ ਗਧਿਤਾ ਮੁਚ੍ਛਿਤਾ ਅਜ੍ਝੋਸਨ੍ਨਾ ਲਗ੍ਗਾ ਲਗ੍ਗਿਤਾ ਪਲਿਬੁਦ੍ਧਾ। ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਨ વਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋਤਿ ਯਤੋ ਕਾਮਰਾਗੋ ਚ ਰੂਪਰਾਗੋ ਚ ਅਰੂਪਰਾਗੋ ਚ ਪਹੀਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ ਉਚ੍ਛਿਨ੍ਨਮੂਲਾ ਤਾਲਾવਤ੍ਥੁਕਤਾ ਅਨਭਾવਂਕਤਾ 25 ਆਯਤਿਂ ਅਨੁਪ੍ਪਾਦਧਮ੍ਮਾ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਨ વਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ।
Na rāgarāgī na virāgarattoti. Rāgarattā vuccanti ye pañcasu kāmaguṇesu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā. Virāgarattā vuccanti ye rūpāvacaraarūpāvacarasamāpattīsu rattā giddhā gadhitā mucchitā ajjhosannā laggā laggitā palibuddhā. Na rāgarāgī na virāgarattoti yato kāmarāgo ca rūparāgo ca arūparāgo ca pahīnā honti ucchinnamūlā tālāvatthukatā anabhāvaṃkatā 26 āyatiṃ anuppādadhammā. Ettāvatā na rāgarāgī na virāgaratto.
ਤਸ੍ਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਅਰਹਤੋ ਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਪਰਮਂ ਅਗ੍ਗਂ ਸੇਟ੍ਠਂ વਿਸਿਟ੍ਠਂ ਪਾਮੋਕ੍ਖਂ ਉਤ੍ਤਮਂ ਪવਰਨ੍ਤਿ ਗਹਿਤਂ ਪਰਾਮਟ੍ਠਂ ਅਭਿਨਿવਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਸਿਤਂ ਅਧਿਮੁਤ੍ਤਂ ਨਤ੍ਥਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ ਨ ਸਂવਿਜ੍ਜਤਿ ਨੁਪਲਬ੍ਭਤਿ, ਪਹੀਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛਿਨ੍ਨਂ વੂਪਸਨ੍ਤਂ ਪਟਿਪਸ੍ਸਦ੍ਧਂ ਅਭਬ੍ਬੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਂ ਞਾਣਗ੍ਗਿਨਾ ਦਡ੍ਢਨ੍ਤਿ – ਤਸ੍ਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
Tassīdhanatthi paramuggahītanti. Tassāti arahato khīṇāsavassa. Tassa idaṃ paramaṃ aggaṃ seṭṭhaṃ visiṭṭhaṃ pāmokkhaṃ uttamaṃ pavaranti gahitaṃ parāmaṭṭhaṃ abhiniviṭṭhaṃ ajjhositaṃ adhimuttaṃ natthi na santi na saṃvijjati nupalabbhati, pahīnaṃ samucchinnaṃ vūpasantaṃ paṭipassaddhaṃ abhabbuppattikaṃ ñāṇagginā daḍḍhanti – tassīdha natthi paramuggahītaṃ.
ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –
Tenāha bhagavā –
‘‘ਸੀਮਾਤਿਗੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਸ੍ਸ ਨਤ੍ਥਿ, ਞਤ੍વਾ ਚ ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਸਮੁਗ੍ਗਹੀਤਂ।
‘‘Sīmātigo brāhmaṇo tassa natthi, ñatvā ca disvā ca samuggahītaṃ;
ਨ ਰਾਗਰਾਗੀ ਨ વਿਰਾਗਰਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਸੀਧ ਨਤ੍ਥਿ ਪਰਮੁਗ੍ਗਹੀਤ’’ਨ੍ਤਿ॥
Na rāgarāgī na virāgaratto, tassīdha natthi paramuggahīta’’nti.
ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
Suddhaṭṭhakasuttaniddeso catuttho.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਮਹਾਨਿਦ੍ਦੇਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ੪. ਸੁਦ੍ਧਟ੍ਠਕਸੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ • 4. Suddhaṭṭhakasuttaniddesavaṇṇanā
