Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
သုဒ္ဓိကဝာရကထာဝဏ္ဏနာ
Suddhikavārakathāvaṇṇanā
၂၀၀. ဥလ္လပနာကာရန္တိ သမာပဇ္ဇိန္တိအာဒိဥလ္လပနာကာရံ။ အာပတ္တိဘေဒန္တိ ‘‘န ပဋိဝိဇာနန္တသ္သ အာပတ္တိ ထုလ္လစ္စယသ္သာ’’တိအာဒိအာပတ္တိဘေဒံ။ ပုန အာနေတ္ဝာ ပဌမဇ္ဈာနာဒီဟိ န ယောဇိတန္တိ ဧတ္ထ ‘‘ပဌမဇ္ဈာနေနာ’’တိ ပာဌောတိ ဂဏ္ဌိပဒေ ဝုတ္တံ, တဒေဝ ယုတ္တံ။
200.Ullapanākāranti samāpajjintiādiullapanākāraṃ. Āpattibhedanti ‘‘na paṭivijānantassa āpatti thullaccayassā’’tiādiāpattibhedaṃ. Puna ānetvā paṭhamajjhānādīhi na yojitanti ettha ‘‘paṭhamajjhānenā’’ti pāṭhoti gaṇṭhipade vuttaṃ, tadeva yuttaṃ.
ကတ္တုသာဓနောပိ ဘဏိတ-သဒ္ဒော ဟောတီတိ အာဟ ‘‘အထ ဝာ’’တိအာဒိ။ ယေန စိတ္တေန မုသာ ဘဏတိ, တေနေဝ စိတ္တေန န သက္ကာ ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ ဇာနိတုံ, အန္တရန္တရာ ပန အညေန စိတ္တေန ‘‘မုသာ ဘဏာမီ’’တိ ဇာနာတီတိ ဝုတ္တံ ‘‘ဘဏန္တသ္သ ဟောတိ မုသာ ဘဏာမီ’’တိ။ အယမေတ္ထ အတ္ထော ဒသ္သိတောတိ တီဟိ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတော မုသာဝာဒောတိ အယမေတ္ထ အတ္ထော ဒသ္သိတော။ န သက္ကာ န ဘဝိတုန္တိ ပုဗ္ဗဘာဂတော ပဋ္ဌာယ အာဘောဂံ ကတ္ဝာ ဘဏိတတ္တာ န သက္ကာ န ဘဝိတုံ။ အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗောတိ ပုဗ္ဗဘာဂက္ခဏေ ‘‘မုသာ ဘဏိသ္သာမီ’’တိ အာဘောဂံ ဝိနာ သဟသာ ဘဏန္တသ္သ ဝစနက္ခဏေ ‘‘မုသာ ဧတ’’န္တိ ဥပဋ္ဌိတေပိ နိဝတ္တေတုမသက္ကုဏေယ္ယတာယ အဝိသယဘာဝတော အာပတ္တိယာ န ကာရေတဗ္ဗော။ ဒဝာတိ သဟသာ။ ရဝာတိ အညံ ဝတ္တုကာမသ္သ ခလိတ္ဝာ အညဘဏနံ။
Kattusādhanopi bhaṇita-saddo hotīti āha ‘‘atha vā’’tiādi. Yena cittena musā bhaṇati, teneva cittena na sakkā ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānituṃ, antarantarā pana aññena cittena ‘‘musā bhaṇāmī’’ti jānātīti vuttaṃ ‘‘bhaṇantassa hoti musā bhaṇāmī’’ti. Ayamettha attho dassitoti tīhi aṅgehi samannāgato musāvādoti ayamettha attho dassito. Na sakkā na bhavitunti pubbabhāgato paṭṭhāya ābhogaṃ katvā bhaṇitattā na sakkā na bhavituṃ. Āpattiyā na kāretabboti pubbabhāgakkhaṇe ‘‘musā bhaṇissāmī’’ti ābhogaṃ vinā sahasā bhaṇantassa vacanakkhaṇe ‘‘musā eta’’nti upaṭṭhitepi nivattetumasakkuṇeyyatāya avisayabhāvato āpattiyā na kāretabbo. Davāti sahasā. Ravāti aññaṃ vattukāmassa khalitvā aññabhaṇanaṃ.
တံ ဇာနာတီတိ တံဉာဏံ, တသ္သ ဘာဝော တံဉာဏတာ, ဉာဏသ္သ အတ္ထသံဝေဒနန္တိ အတ္ထော။ ဉာဏသမောဓာနန္တိ ဉာဏသ္သ ဗဟုဘာဝော, ဧကစိတ္တုပ္ပာဒေ အနေကဉာဏတာတိ အတ္ထော။ န ဟိ သက္ကာ။ပေ.။ ဇာနိတုန္တိ အာရမ္မဏကရဏသ္သ အဘာဝတော ဝုတ္တံ။ အသမ္မောဟာဝဗောဓော စ ဤဒိသသ္သ ဉာဏသ္သ နတ္ထိ, ‘‘ဘဏိသ္သာမီ’’တိ ပဝတ္တစိတ္တံ ‘‘ဘဏာမီ’’တိ ပဝတ္တစိတ္တသ္သ ပစ္စယော ဟုတ္ဝာ နိရုဇ္ဈတိ, တဉ္စ ‘‘ဘဏိတ’’န္တိ ပဝတ္တစိတ္တသ္သ ပစ္စယော ဟုတ္ဝာတိ အာဟ – ‘‘ပုရိမံ ပုရိမံ ပန။ပေ.။ နိရုဇ္ဈတီ’’တိ။ တသ္မိံ ပုဗ္ဗဘာဂေ သတိ ‘‘သေသဒ္ဝယံ န ဟေသ္သတီ’’တိ ဧတံ နတ္ထိ, အဝသ္သံ ဟောတိယေဝာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ, ဘဏိသ္သာမီတိ ပုဗ္ဗဘာဂေ သတိ ‘‘ဘဏာမိ ဘဏိတ’’န္တိ ဧတံ ဒ္ဝယံ န န ဟောတိ, ဟောတိယေဝာတိ အဓိပ္ပာယော။ ဧကံ ဝိယ ပကာသတီတိ အနေကက္ခဏေ ဥပ္ပန္နမ္ပိ စိတ္တံ ဧကက္ခဏေ ဥပ္ပန္နသဒိသံ ဟုတ္ဝာ ပကာသတိ။ သမာပဇ္ဇိန္တိအာဒီနီတိ အာဒိ-သဒ္ဒေန သမာပဇ္ဇာမိ, သမာပန္နောတိ ဣမာနိ ဒ္ဝေ သင္ဂဏ္ဟာတိ။ တတ္ထ သမာပဇ္ဇိံ, သမာပန္နောတိ ဣမေသံ အသတိပိ ကာလနာနတ္တေ ဝစနဝိသေသံ သန္ဓာယ ဝိသုံ ဂဟဏံ။
Taṃ jānātīti taṃñāṇaṃ, tassa bhāvo taṃñāṇatā, ñāṇassa atthasaṃvedananti attho. Ñāṇasamodhānanti ñāṇassa bahubhāvo, ekacittuppāde anekañāṇatāti attho. Na hi sakkā…pe… jānitunti ārammaṇakaraṇassa abhāvato vuttaṃ. Asammohāvabodho ca īdisassa ñāṇassa natthi, ‘‘bhaṇissāmī’’ti pavattacittaṃ ‘‘bhaṇāmī’’ti pavattacittassa paccayo hutvā nirujjhati, tañca ‘‘bhaṇita’’nti pavattacittassa paccayo hutvāti āha – ‘‘purimaṃ purimaṃ pana…pe… nirujjhatī’’ti. Tasmiṃ pubbabhāge sati ‘‘sesadvayaṃ na hessatī’’ti etaṃ natthi, avassaṃ hotiyevāti vuttaṃ hoti, bhaṇissāmīti pubbabhāge sati ‘‘bhaṇāmi bhaṇita’’nti etaṃ dvayaṃ na na hoti, hotiyevāti adhippāyo. Ekaṃ viya pakāsatīti anekakkhaṇe uppannampi cittaṃ ekakkhaṇe uppannasadisaṃ hutvā pakāsati. Samāpajjintiādīnīti ādi-saddena samāpajjāmi, samāpannoti imāni dve saṅgaṇhāti. Tattha samāpajjiṃ, samāpannoti imesaṃ asatipi kālanānatte vacanavisesaṃ sandhāya visuṃ gahaṇaṃ.
၂၀၇. သကဘာဝပရိစ္စဇနဝသေနာတိ အတ္တနော သန္တကဘာဝသ္သ ပရိစ္စဇနဝသေန။ မဂ္ဂုပ္ပတ္တိတော ပုဗ္ဗေ ဝိယ ‘‘သရာဂော သဒောသော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗတာဘာဝတော စတ္တမ္ပိ ကေစိ ဂဏ္ဟန္တိ, နယိဒမေဝန္တိ ဒသ္သနတ္ထံ ‘‘ဝန္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ န ဟိ ယံ ယေန ဝန္တံ, သော ပုန တံ အာဒိယတိ။ တေနာဟ ‘‘အနာဒိယနဘာဝဒသ္သနဝသေနာ’’တိ။ ဝန္တမ္ပိ ကိဉ္စိ သန္တတိလဂ္ဂံ သိယာ, နယိဒမေဝန္တိ ဒသ္သနတ္ထံ ‘‘မုတ္တော’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘သန္တတိတော ဝိမောစနဝသေနာ’’တိ။ မုတ္တမ္ပိ ကိဉ္စိ မုတ္တဗန္ဓနံ ဝိယ ဖလံ ကုဟိဉ္စိ တိဋ္ဌတိ, န ဧဝမိဒန္တိ ဒသ္သနတ္ထံ ‘‘ပဟီနော’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘က္ဝစိ အနဝဋ္ဌာနဒသ္သနဝသေနာ’’တိ။ ယထာ ကိဉ္စိ ဒုန္နိသ္သဋ္ဌံ ပုန အာဒာယ သမ္မဒေဝ နိသ္သဋ္ဌံ ပဋိနိသ္သဋ္ဌန္တိ ဝုစ္စတိ, ဧဝံ ဝိပသ္သနာယ နိသ္သဋ္ဌံ အာဒိန္နသဒိသံ မဂ္ဂေန ပဟီနံ ပဋိနိသ္သဋ္ဌံ နာမ ဟောတီတိ ဒသ္သနတ္ထံ ‘‘ပဋိနိသ္သဋ္ဌော’’တိ ဝုတ္တံ။ တေနာဟ ‘‘အာဒိန္နပုဗ္ဗသ္သ ပဋိနိသ္သဂ္ဂဒသ္သနဝသေနာ’’တိ။ ဥက္ခေဋိတောတိ ဥတ္တာသိတော, ဥတ္တာသေတ္ဝာ ပလာပိတောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ယော စ ဥတ္တာသေတ္ဝာ ပလာပိတော, န ပုန သော တံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီတိ အာဟ ‘‘ပုန အနလ္လီယနဘာဝဒသ္သနဝသေနာ’’တိ, ပုန အာဂန္တ္ဝာ သန္တာနေ အနုပ္ပတ္တိဘာဝဒသ္သနဝသေနာတိ အတ္ထော။ ခိဋ-သဒ္ဒံ သဒ္ဒသတ္ထဝိဒူ ဥတ္တာသတ္ထေ ပဌန္တီတိ အာဟ – ‘‘သ္ဝာယမတ္ထော သဒ္ဒသတ္ထတော ပရိယေသိတဗ္ဗော’’တိ။ အဏုယေဝ အဏုသဟဂတံ, အတိခုဒ္ဒကန္တိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။
207.Sakabhāvapariccajanavasenāti attano santakabhāvassa pariccajanavasena. Magguppattito pubbe viya ‘‘sarāgo sadoso’’ti vattabbatābhāvato cattampi keci gaṇhanti, nayidamevanti dassanatthaṃ ‘‘vanto’’ti vuttaṃ. Na hi yaṃ yena vantaṃ, so puna taṃ ādiyati. Tenāha ‘‘anādiyanabhāvadassanavasenā’’ti. Vantampi kiñci santatilaggaṃ siyā, nayidamevanti dassanatthaṃ ‘‘mutto’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘santatito vimocanavasenā’’ti. Muttampi kiñci muttabandhanaṃ viya phalaṃ kuhiñci tiṭṭhati, na evamidanti dassanatthaṃ ‘‘pahīno’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘kvaci anavaṭṭhānadassanavasenā’’ti. Yathā kiñci dunnissaṭṭhaṃ puna ādāya sammadeva nissaṭṭhaṃ paṭinissaṭṭhanti vuccati, evaṃ vipassanāya nissaṭṭhaṃ ādinnasadisaṃ maggena pahīnaṃ paṭinissaṭṭhaṃ nāma hotīti dassanatthaṃ ‘‘paṭinissaṭṭho’’ti vuttaṃ. Tenāha ‘‘ādinnapubbassa paṭinissaggadassanavasenā’’ti. Ukkheṭitoti uttāsito, uttāsetvā palāpitoti vuttaṃ hoti. Yo ca uttāsetvā palāpito, na puna so taṃ ṭhānaṃ āgacchatīti āha ‘‘puna anallīyanabhāvadassanavasenā’’ti, puna āgantvā santāne anuppattibhāvadassanavasenāti attho. Khiṭa-saddaṃ saddasatthavidū uttāsatthe paṭhantīti āha – ‘‘svāyamattho saddasatthato pariyesitabbo’’ti. Aṇuyeva aṇusahagataṃ, atikhuddakanti vuttaṃ hoti.
သုဒ္ဓိကဝာရကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Suddhikavārakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. စတုတ္ထပာရာဇိကံ • 4. Catutthapārājikaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၄. စတုတ္ထပာရာဇိကံ • 4. Catutthapārājikaṃ
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ • Padabhājanīyavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ပဒဘာဇနီယဝဏ္ဏနာ • Padabhājanīyavaṇṇanā