Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၄၇. သုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
47. Suddhiniddesavaṇṇanā
၄၅၅. ဒေသနာ သံဝရော ဧဋ္ဌိ ပစ္စဝေက္ခဏန္တိ ဘေဒတော သုဒ္ဓိ စတုဗ္ဗိဓာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ‘‘ပစ္စဝေက္ခဏံ ဘေဒတော’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ နိဂ္ဂဟိတလောပော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, ဒေသနာသုဒ္ဓိ သံဝရသုဒ္ဓိ ပရိယေဋ္ဌိသုဒ္ဓိ ပစ္စဝေက္ခဏသုဒ္ဓီတိ စတုဗ္ဗိဓာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ တတ္ထ သုဇ္ဈတီတိ သုဒ္ဓိ, ယထာဓမ္မံ ဒေသနာယ သုဒ္ဓိ ဒေသနာသုဒ္ဓိ။ ဝုဋ္ဌာနသ္သာပိ စေတ္ထ ဒေသနာယ ဧဝ သင္ဂဟော ဒဋ္ဌဗ္ဗော။ မူလာပတ္တီနံ ပန အဘိက္ခုတာပဋိညာဝ ဒေသနာတိ ဟေဋ္ဌာ ဝုတ္တာ, သာဝသ္သ ပာရာဇိကာပန္နသ္သ ဝိသုဒ္ဓိ နာမ ဟောတိ။ အယဉ္ဟိ ယသ္မာ ပာရာဇိကံ အာပန္နော, တသ္မာ ဘိက္ခုဘာဝေ ဌတ္ဝာ အဘဗ္ဗော ဈာနာဒီနိ အဓိဂန္တုံ။ ဘိက္ခုဘာဝော ဟိသ္သ သဂ္ဂန္တရာယော စေဝ ဟောတိ, မဂ္ဂန္တရာယော စ။ ဝုတ္တဉ္ဟေတံ –
455. Desanā saṃvaro eṭṭhi paccavekkhaṇanti bhedato suddhi catubbidhāti sambandho. ‘‘Paccavekkhaṇaṃ bhedato’’ti vattabbe niggahitalopo daṭṭhabbo, desanāsuddhi saṃvarasuddhi pariyeṭṭhisuddhi paccavekkhaṇasuddhīti catubbidhāti vuttaṃ hoti. Tattha sujjhatīti suddhi, yathādhammaṃ desanāya suddhi desanāsuddhi. Vuṭṭhānassāpi cettha desanāya eva saṅgaho daṭṭhabbo. Mūlāpattīnaṃ pana abhikkhutāpaṭiññāva desanāti heṭṭhā vuttā, sāvassa pārājikāpannassa visuddhi nāma hoti. Ayañhi yasmā pārājikaṃ āpanno, tasmā bhikkhubhāve ṭhatvā abhabbo jhānādīni adhigantuṃ. Bhikkhubhāvo hissa saggantarāyo ceva hoti, maggantarāyo ca. Vuttañhetaṃ –
‘‘သာမညံ ဒုပ္ပရာမဋ္ဌံ၊ နိရယာယူပကဍ္ဎတီ’’တိ။ (ဓ. ပ. ၃၁၁)။
‘‘Sāmaññaṃ dupparāmaṭṭhaṃ, nirayāyūpakaḍḍhatī’’ti. (dha. pa. 311);
အပရမ္ပိ ဝုတ္တံ –
Aparampi vuttaṃ –
‘‘သိထိလော ဟိ ပရိဗ္ဗဇော၊ ဘိယ္ယော အာကိရတေ ရဇ’’န္တိ။ (ဓ. ပ. ၃၁၃)။
‘‘Sithilo hi paribbajo, bhiyyo ākirate raja’’nti. (dha. pa. 313);
ဣစ္စသ္သ ဘိက္ခုဘာဝော ဝိသုဒ္ဓိ နာမ န ဟောတိ။ ယသ္မာ ပန ဂိဟိအာဒိကော ဟုတ္ဝာ ဒာနသရဏသီလသံဝရာဒီဟိ သဂ္ဂမဂ္ဂံ ဝာ ဈာနဝိမောက္ခမဂ္ဂံ ဝာ အာရာဓေတုံ ဘဗ္ဗော ဟောတိ, တသ္မာသ္သ ဂိဟိအာဒိဘာဝော ဝိသုဒ္ဓိ နာမ ဟောတိ။ အဓိဋ္ဌာနဝိသိဋ္ဌေန သံဝရေန ဝိသုဒ္ဓိ သံဝရဝိသုဒ္ဓိ။ ဓမ္မေန သမေန ပစ္စယာနံ ဧဋ္ဌိယာ သုဒ္ဓိ ဧဋ္ဌိသုဒ္ဓိ။ စတူသု ပစ္စယေသု ပစ္စဝေက္ခဏေန သုဒ္ဓိ ပစ္စဝေက္ခဏသုဒ္ဓိ။ ‘‘စတုဗ္ဗိဓာ ပာတီ’’တိအာဒီသု ပာတိမောက္ခသံဝရသမ္မတန္တိ ‘‘ပာတိမောက္ခသံဝရော’’တိ သမ္မတံ သီလံ။
Iccassa bhikkhubhāvo visuddhi nāma na hoti. Yasmā pana gihiādiko hutvā dānasaraṇasīlasaṃvarādīhi saggamaggaṃ vā jhānavimokkhamaggaṃ vā ārādhetuṃ bhabbo hoti, tasmāssa gihiādibhāvo visuddhi nāma hoti. Adhiṭṭhānavisiṭṭhena saṃvarena visuddhi saṃvaravisuddhi. Dhammena samena paccayānaṃ eṭṭhiyā suddhi eṭṭhisuddhi. Catūsu paccayesu paccavekkhaṇena suddhi paccavekkhaṇasuddhi. ‘‘Catubbidhā pātī’’tiādīsu pātimokkhasaṃvarasammatanti ‘‘pātimokkhasaṃvaro’’ti sammataṃ sīlaṃ.
၄၅၆. စိတ္တာဓိဋ္ဌာနသံဝရာ သုဇ္ဈတီတိ ဣန္ဒ္ရိယသံဝရော သံဝရသုဒ္ဓီတိ ဝုတ္တောတိ ယောဇနာ။
456. Cittādhiṭṭhānasaṃvarā sujjhatīti indriyasaṃvaro saṃvarasuddhīti vuttoti yojanā.
၄၅၇. အနေသနံ ပဟာယ ဓမ္မေန ဥပ္ပာဒေန္တသ္သ ဧဋ္ဌိယာ သုဒ္ဓတ္တာ အာဇီဝနိသ္သိတံ ဧဋ္ဌိသုဒ္ဓီတိ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဥပ္ပာဒေန္တသ္သာတိ ပစ္စယေ ဥပ္ပာဒေန္တသ္သ။
457. Anesanaṃ pahāya dhammena uppādentassa eṭṭhiyā suddhattā ājīvanissitaṃ eṭṭhisuddhīti vuttanti sambandho. Uppādentassāti paccaye uppādentassa.
၄၅၈. ပစ္စဝေက္ခဏသုဇ္ဈနာတိ ဟေတုမ္ဟိ ပဉ္စမီတိ။
458.Paccavekkhaṇasujjhanāti hetumhi pañcamīti.
သုဒ္ဓိနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Suddhiniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
၄၈. သန္တောသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
48. Santosaniddesavaṇṇanā
၄၅၉. ပံသုကူလံ ပိဏ္ဍိယာလောပော ရုက္ခမူလံ ပူတိမုတ္တဘေသဇ္ဇန္တိ ဣမေ စတ္တာရော ပစ္စယာ အပ္ပဂ္ဃနကတာယ အပ္ပာ စေဝ ကသ္သစိပိ အာလယာဘာဝေန အနဝဇ္ဇာ စ ဂတဂတဋ္ဌာနေ လဗ္ဘမာနတာယ သုလဘာ စာတိ ဝုစ္စန္တိ, တေနာဟ ‘‘အပ္ပေနာ’’တိအာဒိ။ မတ္တညူတိ ပရိယေသနပ္ပဋိဂ္ဂဟဏပရိဘောဂဝိသ္သဇ္ဇနေသု စတူသု မတ္တညုတာဝသေန ပမာဏညူ။
459. Paṃsukūlaṃ piṇḍiyālopo rukkhamūlaṃ pūtimuttabhesajjanti ime cattāro paccayā appagghanakatāya appā ceva kassacipi ālayābhāvena anavajjā ca gatagataṭṭhāne labbhamānatāya sulabhā cāti vuccanti, tenāha ‘‘appenā’’tiādi. Mattaññūti pariyesanappaṭiggahaṇaparibhogavissajjanesu catūsu mattaññutāvasena pamāṇaññū.
၄၆၀. ကထံ သန္တုဋ္ဌောတိ အာဟ ‘‘အတီတ’’န္တိအာဒိ။ ပစ္စုပ္ပန္နေန ယာပေန္တောတိ ယထာလာဘယထာဗလယထာသာရုပ္ပဝသေန ပစ္စုပ္ပန္နေန ယထာဝုတ္တစတုဗ္ဗိဓပစ္စယေန ယာပေန္တောတိ။
460. Kathaṃ santuṭṭhoti āha ‘‘atīta’’ntiādi. Paccuppannena yāpentoti yathālābhayathābalayathāsāruppavasena paccuppannena yathāvuttacatubbidhapaccayena yāpentoti.
သန္တောသနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Santosaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.