| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā |
१०. सुधावग्गो
10. Sudhāvaggo
१. सुधापिण्डियत्थेरअपदानवण्णना
1. Sudhāpiṇḍiyattheraapadānavaṇṇanā
पूजारहे पूजयतोतिआदिकं आयस्मतो सुधापिण्डियत्थेरस्स अपदानं। अयम्पि पुरिमबुद्धेसु कताधिकारो तत्थ तत्थ भवे विवट्टूपनिस्सयानि पुञ्ञानि उपचिनन्तो सिद्धत्थस्स भगवतो काले भगवति धरमाने पुञ्ञं कातुमसक्कोन्तो परिनिब्बुते भगवति तस्स धातुं निदहित्वा चेतिये करीयमाने सुधापिण्डमदासि। सो तेन पुञ्ञेन चतुन्नवुतिकप्पतो पट्ठाय एत्थन्तरे चतुरापायमदिस्वा देवमनुस्ससम्पत्तियो अनुभवित्वा इमस्मिं बुद्धुप्पादे एकस्मिं कुलगेहे निब्बत्तो विञ्ञुतं पत्वा सत्थरि पसीदित्वा पब्बजितो नचिरस्सेव अरहा अहोसि।
Pūjārahepūjayatotiādikaṃ āyasmato sudhāpiṇḍiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle bhagavati dharamāne puññaṃ kātumasakkonto parinibbute bhagavati tassa dhātuṃ nidahitvā cetiye karīyamāne sudhāpiṇḍamadāsi. So tena puññena catunnavutikappato paṭṭhāya etthantare caturāpāyamadisvā devamanussasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi.
१-२. सो अपरभागे अत्तनो पुब्बकम्मं सरित्वा सोमनस्सजातो अत्तनो पुब्बचरितापदानं पकासेन्तो पूजारहेतिआदिमाह। तत्थ पूजारहा नाम बुद्धपच्चेकबुद्धअरियसावकाचरियुपज्झायमातापितुगरुआदयो, तेसु पूजारहेसु मालादिपदुमवत्थाभरणचतुपच्चयादीहि पूजयतो पूजयन्तस्स पुग्गलस्स पुञ्ञकोट्ठासं सहस्ससतसहस्सादिवसेन सङ्ख्यं कातुं केनचि महानुभावेनापि न सक्काति अत्थो। न केवलमेव धरमाने बुद्धादयो पूजयतो, परिनिब्बुतस्सापि भगवतो चेतियपटिमाबोधिआदीसुपि एसेव नयो।
1-2. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento pūjārahetiādimāha. Tattha pūjārahā nāma buddhapaccekabuddhaariyasāvakācariyupajjhāyamātāpitugaruādayo, tesu pūjārahesu mālādipadumavatthābharaṇacatupaccayādīhi pūjayato pūjayantassa puggalassa puññakoṭṭhāsaṃ sahassasatasahassādivasena saṅkhyaṃ kātuṃ kenaci mahānubhāvenāpi na sakkāti attho. Na kevalameva dharamāne buddhādayo pūjayato, parinibbutassāpi bhagavato cetiyapaṭimābodhiādīsupi eseva nayo.
३. तं दीपेतुं चतुन्नमपि दीपानन्तिआदिमाह। तत्थ चतुन्नमपि दीपानन्ति जम्बुदीपअपरगोयानउत्तरकुरुपुब्बविदेहसङ्खातानं चतुन्नं दीपानं तदनुगतानं द्विसहस्सपरित्तदीपानञ्च एकतो कत्वा सकलचक्कवाळगब्भे इस्सरं चक्कवत्तिरज्जं करेय्याति अत्थो। एकिस्सा पूजनायेतन्ति धातुगब्भे चेतिये कताय एकिस्सा पूजाय एतं सकलजम्बुदीपे सत्तरतनादिकं सकलं धनं। कलं नाग्घति सोळसिन्ति चेतिये कतपूजाय सोळसक्खत्तुं विभत्तस्स सोळसमकोट्ठासस्स न अग्घतीति अत्थो।
3. Taṃ dīpetuṃ catunnamapi dīpānantiādimāha. Tattha catunnamapi dīpānanti jambudīpaaparagoyānauttarakurupubbavidehasaṅkhātānaṃ catunnaṃ dīpānaṃ tadanugatānaṃ dvisahassaparittadīpānañca ekato katvā sakalacakkavāḷagabbhe issaraṃ cakkavattirajjaṃ kareyyāti attho. Ekissā pūjanāyetanti dhātugabbhe cetiye katāya ekissā pūjāya etaṃ sakalajambudīpe sattaratanādikaṃ sakalaṃ dhanaṃ. Kalaṃ nāgghati soḷasinti cetiye katapūjāya soḷasakkhattuṃ vibhattassa soḷasamakoṭṭhāsassa na agghatīti attho.
४. सिद्धत्थस्स…पे॰… फलितन्तरेति नरानं अग्गस्स सेट्ठस्स सिद्धत्थस्स भगवतो चेतिये धातुगब्भम्हि सुधाकम्मे करीयमाने परिच्छेदानं उभिन्नमन्तरे वेमज्झे, अथ वा पुप्फदानट्ठानानं अन्तरे फलन्तिया मया सुधापिण्डो दिन्नो मक्खितोति सम्बन्धो। सेसं सब्बत्थ उत्तानमेवाति।
4.Siddhatthassa…pe…phalitantareti narānaṃ aggassa seṭṭhassa siddhatthassa bhagavato cetiye dhātugabbhamhi sudhākamme karīyamāne paricchedānaṃ ubhinnamantare vemajjhe, atha vā pupphadānaṭṭhānānaṃ antare phalantiyā mayā sudhāpiṇḍo dinno makkhitoti sambandho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
सुधापिण्डियत्थेरअपदानवण्णना समत्ता।
Sudhāpiṇḍiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / अपदानपाळि • Apadānapāḷi / १. सुधापिण्डियत्थेरअपदानं • 1. Sudhāpiṇḍiyattheraapadānaṃ
