| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. สุธาวโคฺค
10. Sudhāvaggo
๑. สุธาปิณฺฑิยเตฺถรอปทานวณฺณนา
1. Sudhāpiṇḍiyattheraapadānavaṇṇanā
ปูชารเห ปูชยโตติอาทิกํ อายสฺมโต สุธาปิณฺฑิยเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล ภควติ ธรมาเน ปุญฺญํ กาตุมสโกฺกโนฺต ปรินิพฺพุเต ภควติ ตสฺส ธาตุํ นิทหิตฺวา เจติเย กรียมาเน สุธาปิณฺฑมทาสิฯ โส เตน ปุเญฺญน จตุนฺนวุติกปฺปโต ปฎฺฐาย เอตฺถนฺตเร จตุราปายมทิสฺวา เทวมนุสฺสสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถริ ปสีทิตฺวา ปพฺพชิโต นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ
Pūjārahepūjayatotiādikaṃ āyasmato sudhāpiṇḍiyattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle bhagavati dharamāne puññaṃ kātumasakkonto parinibbute bhagavati tassa dhātuṃ nidahitvā cetiye karīyamāne sudhāpiṇḍamadāsi. So tena puññena catunnavutikappato paṭṭhāya etthantare caturāpāyamadisvā devamanussasampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ kulagehe nibbatto viññutaṃ patvā satthari pasīditvā pabbajito nacirasseva arahā ahosi.
๑-๒. โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต อตฺตโน ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ปูชารเหติอาทิมาหฯ ตตฺถ ปูชารหา นาม พุทฺธปเจฺจกพุทฺธอริยสาวกาจริยุปชฺฌายมาตาปิตุครุอาทโย, เตสุ ปูชารเหสุ มาลาทิปทุมวตฺถาภรณจตุปจฺจยาทีหิ ปูชยโต ปูชยนฺตสฺส ปุคฺคลสฺส ปุญฺญโกฎฺฐาสํ สหสฺสสตสหสฺสาทิวเสน สงฺขฺยํ กาตุํ เกนจิ มหานุภาเวนาปิ น สกฺกาติ อโตฺถฯ น เกวลเมว ธรมาเน พุทฺธาทโย ปูชยโต, ปรินิพฺพุตสฺสาปิ ภควโต เจติยปฎิมาโพธิอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ
1-2. So aparabhāge attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto attano pubbacaritāpadānaṃ pakāsento pūjārahetiādimāha. Tattha pūjārahā nāma buddhapaccekabuddhaariyasāvakācariyupajjhāyamātāpitugaruādayo, tesu pūjārahesu mālādipadumavatthābharaṇacatupaccayādīhi pūjayato pūjayantassa puggalassa puññakoṭṭhāsaṃ sahassasatasahassādivasena saṅkhyaṃ kātuṃ kenaci mahānubhāvenāpi na sakkāti attho. Na kevalameva dharamāne buddhādayo pūjayato, parinibbutassāpi bhagavato cetiyapaṭimābodhiādīsupi eseva nayo.
๓. ตํ ทีเปตุํ จตุนฺนมปิ ทีปานนฺติอาทิมาหฯ ตตฺถ จตุนฺนมปิ ทีปานนฺติ ชมฺพุทีปอปรโคยานอุตฺตรกุรุปุพฺพวิเทหสงฺขาตานํ จตุนฺนํ ทีปานํ ตทนุคตานํ ทฺวิสหสฺสปริตฺตทีปานญฺจ เอกโต กตฺวา สกลจกฺกวาฬคเพฺภ อิสฺสรํ จกฺกวตฺติรชฺชํ กเรยฺยาติ อโตฺถฯ เอกิสฺสา ปูชนาเยตนฺติ ธาตุคเพฺภ เจติเย กตาย เอกิสฺสา ปูชาย เอตํ สกลชมฺพุทีเป สตฺตรตนาทิกํ สกลํ ธนํฯ กลํ นาคฺฆติ โสฬสินฺติ เจติเย กตปูชาย โสฬสกฺขตฺตุํ วิภตฺตสฺส โสฬสมโกฎฺฐาสสฺส น อคฺฆตีติ อโตฺถฯ
3. Taṃ dīpetuṃ catunnamapi dīpānantiādimāha. Tattha catunnamapi dīpānanti jambudīpaaparagoyānauttarakurupubbavidehasaṅkhātānaṃ catunnaṃ dīpānaṃ tadanugatānaṃ dvisahassaparittadīpānañca ekato katvā sakalacakkavāḷagabbhe issaraṃ cakkavattirajjaṃ kareyyāti attho. Ekissā pūjanāyetanti dhātugabbhe cetiye katāya ekissā pūjāya etaṃ sakalajambudīpe sattaratanādikaṃ sakalaṃ dhanaṃ. Kalaṃ nāgghati soḷasinti cetiye katapūjāya soḷasakkhattuṃ vibhattassa soḷasamakoṭṭhāsassa na agghatīti attho.
๔. สิทฺธตฺถสฺส…เป.… ผลิตนฺตเรติ นรานํ อคฺคสฺส เสฎฺฐสฺส สิทฺธตฺถสฺส ภควโต เจติเย ธาตุคพฺภมฺหิ สุธากเมฺม กรียมาเน ปริเจฺฉทานํ อุภินฺนมนฺตเร เวมเชฺฌ, อถ วา ปุปฺผทานฎฺฐานานํ อนฺตเร ผลนฺติยา มยา สุธาปิโณฺฑ ทิโนฺน มกฺขิโตติ สมฺพโนฺธฯ เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติฯ
4.Siddhatthassa…pe…phalitantareti narānaṃ aggassa seṭṭhassa siddhatthassa bhagavato cetiye dhātugabbhamhi sudhākamme karīyamāne paricchedānaṃ ubhinnamantare vemajjhe, atha vā pupphadānaṭṭhānānaṃ antare phalantiyā mayā sudhāpiṇḍo dinno makkhitoti sambandho. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
สุธาปิณฺฑิยเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Sudhāpiṇḍiyattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑. สุธาปิณฺฑิยเตฺถรอปทานํ • 1. Sudhāpiṇḍiyattheraapadānaṃ
