| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੧. ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡੋ
1. Pārājikakaṇḍo
੧. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ
1. Paṭhamapārājikaṃ
ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
Sudinnabhāṇavāravaṇṇanā
੨੪. વਿਕ੍ਕਾਯਿਕਭਣ੍ਡਸ੍ਸ વਿਕ੍ਕਿਣਨਂ ਇਣਦਾਨਞ੍ਚ ਭਣ੍ਡਪ੍ਪਯੋਜਨਂ ਨਾਮ। ਏવਂ ਪਯੋਜਿਤਸ੍ਸ ਮੂਲਸ੍ਸ ਸਹ વਡ੍ਢਿਯਾ ਗਹਣવਾਯਾਮੋ ਉਦ੍ਧਾਰੋ ਨਾਮ। ਅਸੁਕਦਿવਸੇ ਦਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਪਮੁਟ੍ਠਸ੍ਸ ਸਤੁਪ੍ਪਾਦਨਾਦਿ ਸਾਰਣਂ ਨਾਮ। ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਯਾਤਿ ਖਤ੍ਤਿਯਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਗਹਪਤਿਸਮਣਾਨਂ વਸੇਨ, ਭਿਕ੍ਖੁਆਦੀਨਂ વਾ વਸੇਨ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਾਯ। ਦਿਸ੍વਾਨਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸੀਤਿ ਹੇਤੁਅਤ੍ਥੇ ਅਯਂ ਦਿਸ੍વਾਨ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਸਮਾਨਕਤ੍ਤੁਕਤ੍ਤਾ, ਯਥਾ ਘਤਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਬਲਂ ਹੋਤੀਤਿ, ਏવਮਞ੍ਞਤ੍ਥਾਪਿ ਏવਰੂਪੇਸੁ। ਭਬ੍ਬਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਮਤ੍ਤਸਭਾવੇਨ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਪਚ੍ਛਿਮਭવਿਕਤਾਯ। ਤੇਨੇવਸ੍ਸ ਮਾਤਾਦਿਅਕਲ੍ਯਾਣਮਿਤ੍ਤਸਮਾਯੋਗੇਨ ਕਤવੀਤਿਕ੍ਕਮਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨવਿਪ੍ਪਟਿਸਾਰੇਨ ਅਧਿਗਮਨ੍ਤਰਾਯੋ ਜਾਤੋ। ਪਚ੍ਛਿਮਭવਿਕਾਨਂ ਪੁਬ੍ਬਬੁਦ੍ਧੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਲਦ੍ਧਬ੍ਯਾਕਰਣਾਨਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਕੇਨਚਿ ਅਨ੍ਤਰਾਯਂ ਕਾਤੁਂ। ਤੇਨੇવ ਅਙ੍ਗੁਲਿਮਾਲਤ੍ਥੇਰਾਦਯੋ ਅਕੁਸਲਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਅਧਿਗਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ ਏવ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ। ਚਰਿਮਕਚਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਚੁਤਿਚਿਤ੍ਤਂ। ਸਙ੍ਖਂ વਿਯ ਲਿਖਿਤਂ ਘਂਸਿਤ੍વਾ ਧੋવਿਤਂ ਸਙ੍ਖਲਿਖਿਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ਧੋਤਇਚ੍ਚਾਦਿ। ਅਜ੍ਝਾવਸਤਾਤਿ ਅਧਿ-ਸਦ੍ਦਯੋਗੇਨ ਅਗਾਰਨ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਗਾਰਮਜ੍ਝੇ’’ਤਿ। ਕਸਾਯਰਸਰਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਸਾਯਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਸਾਯਰਸਪੀਤਤਾਯਾ’’ਤਿ। ਕਸਾਯਤੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਤਾਯ ਚ ਹਿ ਰਸੋਪਿ ‘‘ਕਸਾਯਰਸੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ।
24. Vikkāyikabhaṇḍassa vikkiṇanaṃ iṇadānañca bhaṇḍappayojanaṃ nāma. Evaṃ payojitassa mūlassa saha vaḍḍhiyā gahaṇavāyāmo uddhāro nāma. Asukadivase dinnantiādinā pamuṭṭhassa satuppādanādi sāraṇaṃ nāma. Catubbidhāyāti khattiyabrāhmaṇagahapatisamaṇānaṃ vasena, bhikkhuādīnaṃ vā vasena catubbidhāya. Disvānassa etadahosīti hetuatthe ayaṃ disvāna-saddo asamānakattukattā, yathā ghataṃ pivitvā balaṃ hotīti, evamaññatthāpi evarūpesu. Bhabbakulaputtoti upanissayamattasabhāvena vuttaṃ, na pacchimabhavikatāya. Tenevassa mātādiakalyāṇamittasamāyogena katavītikkamanaṃ nissāya uppannavippaṭisārena adhigamantarāyo jāto. Pacchimabhavikānaṃ pubbabuddhuppādesu laddhabyākaraṇānaṃ na sakkā kenaci antarāyaṃ kātuṃ. Teneva aṅgulimālattherādayo akusalaṃ katvāpi adhigamasampannā eva ahesunti. Carimakacittanti cuticittaṃ. Saṅkhaṃ viya likhitaṃ ghaṃsitvā dhovitaṃ saṅkhalikhitanti āha dhotaiccādi. Ajjhāvasatāti adhi-saddayogena agāranti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘agāramajjhe’’ti. Kasāyarasarattāni kāsāyānīti āha ‘‘kasāyarasapītatāyā’’ti. Kasāyato nibbattatāya ca hi rasopi ‘‘kasāyaraso’’ti vuccati.
੨੬. ਯਦਾ ਜਾਨਾਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਬੋਧਨਤ੍ਥੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਤਸ੍ਸ ਪਯੋਗੇ ਸਪ੍ਪਿਨੋ ਜਾਨਾਤਿ ਮਧੁਨੋ ਜਾਨਾਤੀਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥવਿਦੂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਨਾਨੁਭੋਸੀ’’ਤਿ। ਕੇਨਚਿ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਨਾਨੁਭੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਹਿ ਕਰਣਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਸ੍ਸ ਲੋਪੋ ਕਤੋ, ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘વਿਕਪ੍ਪਦ੍વਯੇਪਿ ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸ ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਨ ਸਮਾਨવਿਭਤ੍ਤਿਲੋਪੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ’’ਤਿ। ਯਦਾ ਪਨ ਜਾਨਾਤਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਸਰਣਤ੍ਥੋ ਹੋਤਿ, ਤਦਾ ਮਾਤੁ ਸਰਤੀਤਿਆਦੀਸੁ વਿਯ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ ਸਦ੍ਦਸਤ੍ਥવਿਦੂ વਦਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਥ વਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਂ ਨਸ੍ਸਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ’’ਤਿ, ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨਨੁਭੂਤਤਾਯ ਨਸ੍ਸਰਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਕਪ੍ਪਦ੍વਯੇਪੀਤਿ ਅਨੁਭવਨਸਰਣਤ੍ਥવਸੇਨ વੁਤ੍ਤੇ ਦੁਤਿਯਤਤਿਯવਿਕਪ੍ਪਦ੍વਯੇ। ਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸਾਤਿ ਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ। ਉਤ੍ਤਰਪਦੇਨਾਤਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾਤਿਪਦੇਨ। ਸਮਾਨਾਯ ਸਾਮਿવਚਨਭੂਤਾਯ વਿਭਤ੍ਤਿਯਾ ‘‘ਕਸ੍ਸਚਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ‘‘ਕਿਞ੍ਚਿ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਲੋਪੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਮਰਣੇਨਪਿ ਮਯਂ ਤੇਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤੇਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਸਹਤ੍ਥੇ ਕਰਣવਸੇਨਪਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਤਯਾ વਿਯੋਗਂ વਾ ਪਾਪੁਣਿਸ੍ਸਾਮਾਤਿ ਅਤ੍ਥਨ੍ਤਰਂ વੁਤ੍ਤਂ।
26. Yadā jānāti-saddo bodhanattho na hoti, tadā tassa payoge sappino jānāti madhuno jānātītiādīsu viya karaṇatthe sāmivacanaṃ saddasatthavidū icchantīti āha ‘‘kiñci dukkhena nānubhosī’’ti. Kenaci dukkhena nānubhosīti attho, kiñcīti etthāpi hi karaṇatthe sāmivacanassa lopo kato, teneva vakkhati ‘‘vikappadvayepi purimapadassa uttarapadena samānavibhattilopo daṭṭhabbo’’ti. Yadā pana jānāti-saddo saraṇattho hoti, tadā mātu saratītiādīsu viya upayogatthe sāmivacanaṃ saddasatthavidū vadantīti āha ‘‘atha vā kiñci dukkhaṃ nassaratīti attho’’ti, kassaci dukkhassa ananubhūtatāya nassaratīti attho. Vikappadvayepīti anubhavanasaraṇatthavasena vutte dutiyatatiyavikappadvaye. Purimapadassāti kiñcīti padassa. Uttarapadenāti dukkhassātipadena. Samānāya sāmivacanabhūtāya vibhattiyā ‘‘kassaci dukkhassā’’ti vattabbe ‘‘kiñci dukkhassā’’ti lopoti daṭṭhabbo. Maraṇenapi mayaṃ teti ettha teti padassa sahatthe karaṇavasenapi atthaṃ dassetuṃ tayā viyogaṃ vā pāpuṇissāmāti atthantaraṃ vuttaṃ.
੨੮. ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਗਾਯਨਕਾ। ਨਟਾ ਨਾਮ ਰਙ੍ਗਨਟਾ। ਨਾਟਕਾ ਲਙ੍ਘਨਕਾਦਯੋ। ਸੁਖੂਪਕਰਣੇਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਯਸ੍ਮਾ ਲਲ਼ਨ੍ਤੋ ਕੀਲ਼ਨ੍ਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੁਤਿਯੇ ਅਤ੍ਥવਿਕਪ੍ਪੇ ਲਲ਼ਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦਾਨਪ੍ਪਦਾਨਾਦੀਨੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨਿਚ੍ਚਦਾਨਂ ਦਾਨਂ ਨਾਮ, વਿਸੇਸਦਾਨਂ ਪਦਾਨਂ ਨਾਮ, ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸੀਲਾਦੀਨਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ।
28.Gandhabbā nāma gāyanakā. Naṭā nāma raṅganaṭā. Nāṭakā laṅghanakādayo. Sukhūpakaraṇehi attano paricaraṇaṃ karonto yasmā laḷanto kīḷanto nāma hoti, tasmā dutiye atthavikappe laḷātiādi vuttaṃ. Dānappadānādīnīti ettha niccadānaṃ dānaṃ nāma, visesadānaṃ padānaṃ nāma, ādi-saddena sīlādīni saṅgaṇhāti.
੩੦. ਚੁਦ੍ਦਸ ਭਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਸਙ੍ਘਭਤ੍ਤਂ ਉਦ੍ਦੇਸਭਤ੍ਤਂ ਨਿਮਨ੍ਤਨਂ ਸਲਾਕਂ ਪਕ੍ਖਿਕਂ ਉਪੋਸਥਿਕਂ ਪਾਟਿਪਦਿਕਂ ਆਗਨ੍ਤੁਕਂ ਗਮਿਕਂ ਗਿਲਾਨਂ ਗਿਲਾਨੁਪਟ੍ਠਾਕਂ વਿਹਾਰ-ਧੁਰ-વਾਰਭਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ ਭਤ੍ਤਾਨਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਸੇਨਾਸਨਾਦਿਪਚ੍ਚਯਤ੍ਤਯਨਿਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਆਰਞ੍ਞਕਙ੍ਗਾਦਿਪਧਾਨਙ੍ਗਾਨਂ ਗਹਣવਸੇਨ ਸੇਸਧੁਤਙ੍ਗਾਨਿਪਿ ਗਹਿਤਾਨੇવ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। વਜ੍ਜੀਨਨ੍ਤਿ વਜ੍ਜੀਰਾਜੂਨਂ। વਜ੍ਜੀਸੂਤਿ ਜਨਪਦਾਪੇਕ੍ਖਂ ਬਹੁવਚਨਂ, વਜ੍ਜੀਨਾਮਕੇ ਜਨਪਦੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਞ੍ਚਕਾਮਗੁਣਾਯੇવ ਉਪਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਤੋ ਚ ਉਪਭੋਗਪਰਿਭੋਗਾ, ਇਤ੍ਥਿવਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਚ ਤਦੁਪਕਰਣਾਨੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯੇਹਿ ਤੇਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਤ੍ਤਾਤਿ ਸੇਸਧੁਤਙ੍ਗਪਰਿવਾਰਿਤੇਨ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕਧੁਤਙ੍ਗੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਪਦਾਨਚਾਰਂ ਚਰਿਤੁਕਾਮੋ’’ਤਿ।
30.Cuddasa bhattānīti saṅghabhattaṃ uddesabhattaṃ nimantanaṃ salākaṃ pakkhikaṃ uposathikaṃ pāṭipadikaṃ āgantukaṃ gamikaṃ gilānaṃ gilānupaṭṭhākaṃ vihāra-dhura-vārabhattanti imāni cuddasa bhattāni. Ettha ca senāsanādipaccayattayanissitesu āraññakaṅgādipadhānaṅgānaṃ gahaṇavasena sesadhutaṅgānipi gahitāneva hontīti veditabbaṃ. Vajjīnanti vajjīrājūnaṃ. Vajjīsūti janapadāpekkhaṃ bahuvacanaṃ, vajjīnāmake janapadeti attho. Pañcakāmaguṇāyeva upabhuñjitabbato paribhuñjitabbato ca upabhogaparibhogā, itthivatthādīni ca tadupakaraṇānīti āha ‘‘yehi tesa’’ntiādi. Ukkaṭṭhapiṇḍapātikattāti sesadhutaṅgaparivāritena ukkaṭṭhapiṇḍapātikadhutaṅgena samannāgatattā, tenāha ‘‘sapadānacāraṃ caritukāmo’’ti.
੩੧. ਦੋਸਾਤਿ ਰਤ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਭਿવੁਤ੍ਥਂ ਪਰਿવੁਸਿਤਂ ਆਭਿਦੋਸਿਕਂ, ਅਭਿਦੋਸਂ વਾ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲਂ ਗਤੋ ਪਤ੍ਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ਆਭਿਦੋਸਿਕੋ, ਤੇਨਾਹ ਏਕਰਤ੍ਤਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ વਾਤਿਆਦਿ।
31.Dosāti ratti. Tattha abhivutthaṃ parivusitaṃ ābhidosikaṃ, abhidosaṃ vā paccūsakālaṃ gato patto atikkanto ābhidosiko, tenāha ekarattātikkantassa vātiādi.
੩੨. ਉਦਕਕਞ੍ਜਿਯਨ੍ਤਿ ਪਾਨੀਯਪਰਿਭੋਜਨੀਯਉਦਕਞ੍ਚ ਯਾਗੁ ਚ। ਤਥਾਤਿ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੇ।ਅਨੋਕਪ੍ਪਨਂ ਅਸਦ੍ਦਹਨਂ, ਅਮਰਿਸਨਂ ਅਸਹਨਂ।
32.Udakakañjiyanti pānīyaparibhojanīyaudakañca yāgu ca. Tathāti samuccayatthe.Anokappanaṃ asaddahanaṃ, amarisanaṃ asahanaṃ.
੩੪. ਤਦ੍ਧਿਤਲੋਪਨ੍ਤਿ ਪਿਤਾਮਹਤੋ ਆਗਤਂ ‘‘ਪੇਤਾਮਹ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਤਦ੍ਧਿਤਪਚ੍ਚਯਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਏ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਲੋਪਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਯੇਸਂ ਸਨ੍ਤਕਂ ਧਨਂ ਗਹਿਤਂ, ਤੇ ਇਣਾਯਿਕਾ। ਪਲਿਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ‘ਮਾ ਗਚ੍ਛ ਮਾ ਭੁਞ੍ਜਾ’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਤਾવਰਣੋ, ਪੀਲ਼ਿਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
34.Taddhitalopanti pitāmahato āgataṃ ‘‘petāmaha’’nti vattabbe taddhitapaccayanimittassa e-kārassa lopaṃ katvāti attho. Yesaṃ santakaṃ dhanaṃ gahitaṃ, te iṇāyikā. Palibuddhoti ‘mā gaccha mā bhuñjā’tiādinā katāvaraṇo, pīḷitoti attho.
੩੫. ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ ਸਯਂ। ਸਪਤਿਨੋ ਧਨਸਾਮਿਨੋ ਇਦਂ ਸਾਪਤੇਯ੍ਯਂ, ਧਨਂ। ਤਦੇવ વਿਭવੋ।
35.Attanāti sayaṃ. Sapatino dhanasāmino idaṃ sāpateyyaṃ, dhanaṃ. Tadeva vibhavo.
੩੬. ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਅਗਹਿਤਪੁਬ੍ਬਾ ਏવ ਭਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਦਿਨ੍ਨਾਪਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧੀਤਿ ਪਿਤਰਾ ਦਿਨ੍ਨਂ ਸੁਕ੍ਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਪਿ ਤੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸੁਕ੍ਕਮੇવ વਾ ਇਧ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਨਿਸ੍ਸਯਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਟਿਸਨ੍ਧੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਖਿਪ੍ਪਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਤੀ’’ਤਿ। ਨ ਹਿ ਪਿਤੁ ਸਂਯੋਗਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਯਮੋ ਅਤ੍ਥਿ ਸੁਕ੍ਕਮੇવ ਤਥਾ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਨਿਯਮਤੋ। ਸੁਕ੍ਕੇ ਪਨ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੇ ਯਾવ ਸਤ੍ਤ ਦਿવਸਾਨਿ, ਅਡ੍ਢਮਾਸਮਤ੍ਤਂ વਾ, ਤਂ ਗਬ੍ਭਸਣ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਖੇਤ੍ਤਮੇવ ਹੋਤਿ ਮਾਤੁ ਮਂਸਸ੍ਸ ਲੋਹਿਤਲੇਸਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਦਾਪਿ વਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਾ। ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਂ ਸਬ੍ਭਾવਤੋ ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਅਟ੍ਠਪਿਤੇਤਿ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਏવਰੂਪਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਗਰੁਕਸਭਾવਂ, ਪਾਰਾਜਿਕਸਙ੍ਘਾਦਿਸੇਸવਤ੍ਥੁਭੂਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅવਸੇਸੇ ਪਞ੍ਚਖੁਦ੍ਦਕਾਪਤ੍ਤਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇ ਏવ ਪਞ੍ਞਪੇਸੀ’’ਤਿ। ਯਂ ਆਦੀਨવਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਚੋਪਨਤੋਤਿ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਚਲਨਤੋ।
36.Bhijjantīti agahitapubbā eva bhijjanti. Dinnāpi paṭisandhīti pitarā dinnaṃ sukkaṃ nissāya uppannassa sattassa paṭisandhipi tena dinnā nāma hotīti vuttaṃ. Sukkameva vā idha paṭisandhinissayattā ‘‘paṭisandhī’’ti vuttaṃ, tenāha ‘‘khippaṃ patiṭṭhātī’’ti. Na hi pitu saṃyogakkhaṇeyeva sattassa uppattiniyamo atthi sukkameva tathā patiṭṭhānaniyamato. Sukke pana patiṭṭhite yāva satta divasāni, aḍḍhamāsamattaṃ vā, taṃ gabbhasaṇṭhānassa khettameva hoti mātu maṃsassa lohitalesassa sabbadāpi vijjamānattā. Pubbepi paññattasikkhāpadānaṃ sabbhāvato apaññatte sikkhāpadeti imassa paṭhamapārājikasikkhāpade aṭṭhapiteti attho vutto. Evarūpanti evaṃ garukasabhāvaṃ, pārājikasaṅghādisesavatthubhūtanti attho, tenāha ‘‘avasese pañcakhuddakāpattikkhandhe eva paññapesī’’ti. Yaṃ ādīnavanti sambandho. Kāyaviññatticopanatoti kāyaviññattiyā nibbattacalanato.
ਤੇਨੇવਾਤਿ ਅવਧਾਰਣੇਨ ਯਾਨਿ ਗਬ੍ਭਗ੍ਗਹਣਕਾਰਣਾਨਿ ਨਿવਤ੍ਤਿਤਾਨਿ, ਤਾਨਿਪਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਕਿਂ ਪਨਾਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਉਭਯੇਸਂ ਛਨ੍ਦਰਾਗવਸੇਨ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਏવ ਛਨ੍ਦਰਾਗવਸੇਨ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨਂ વਿਸੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਾਮਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਹਿ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਞ੍ਜਾਤਾਦਰਾ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨਕਾਲੇ ਕਾਮਰਾਗਸਮਾਕੁਲਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਇਤਰਥਾ ਪੁਤ੍ਤੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਏવ ਅਸਮ੍ਭવਤੋ। ‘‘ਸਕ੍ਕੋ ਚਸ੍ਸਾ ਕਾਮਰਾਗਸਮੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਅਕਾਸੀ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ, વਤ੍ਥੁવਸੇਨ વਾ ਏਤਂ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨਂ ਕਾਯਸਂਸਗ੍ਗਤੋ વਿਸੁਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਮਾਤਙ੍ਗਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਦਿਟ੍ਠਮਙ੍ਗਲਿਕਾਯ ਨਾਭਿਪਰਾਮਸਨੇਨ ਮਣ੍ਡਬ੍ਯਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਹੋਸਿ। ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਮਾਤੁ ਨਾਭਿਯਂ વਿਚ੍ਛਿਕਾ ਫਰਿਤ੍વਾ ਗਤਾ, ਤੇਨ ਚਣ੍ਡਪਜ੍ਜੋਤਸ੍ਸ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ ਅਹੋਸੀਤਿ ਆਹ ਏਤੇਨੇવ ਨਯੇਨਾਤਿਆਦਿ।
Tenevāti avadhāraṇena yāni gabbhaggahaṇakāraṇāni nivattitāni, tānipi dassetuṃ kiṃ panātiādi vuttaṃ. Tattha ubhayesaṃ chandarāgavasena kāyasaṃsaggo vutto. Itthiyā eva chandarāgavasena nābhiparāmasanaṃ visuṃ vuttaṃ. Sāmapaṇḍitassa hi mātā puttuppattiyā sañjātādarā nābhiparāmasanakāle kāmarāgasamākulacittā ahosi, itarathā puttuppattiyā eva asambhavato. ‘‘Sakko cassā kāmarāgasamuppattinimittāni akāsī’’tipi vadanti, vatthuvasena vā etaṃ nābhiparāmasanaṃ kāyasaṃsaggato visuṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Mātaṅgapaṇḍitassa diṭṭhamaṅgalikāya nābhiparāmasanena maṇḍabyassa nibbatti ahosi. Caṇḍapajjotamātu nābhiyaṃ vicchikā pharitvā gatā, tena caṇḍapajjotassa nibbatti ahosīti āha eteneva nayenātiādi.
ਅਯਨ੍ਤਿ ਸੁਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਪੁਰਾਣਦੁਤਿਯਿਕਾ। ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਤਿ ਯਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ। ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਚ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੁਕ੍ਕਸ੍ਸ ਸਮ੍ਭવਂ ਦੀਪੇਤਿ, ਮਾਤਾ ਚ ਉਤੁਨੀ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸੋਣਿਤਸ੍ਸ। ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋਤਿ ਤਤ੍ਰੁਪਗੋ ਸਤ੍ਤੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ, ਤ-ਕਾਰਸ੍ਸ ਚੇਤ੍ਥ ਧ-ਕਾਰੋ ਕਤੋ। ਅਥ વਾ ਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾ ਨਾਮ ਰਙ੍ਗਨਟਾ, ਤੇ વਿਯ ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ਭવੇਸੁ ਨਾਨਾવੇਸਗ੍ਗਹਣਤੋ ਅਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਗਨ੍ਧਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਕ੍ਖਣਤੋ ਪਚ੍ਛਾਪਿ ਸਤ੍ਤਾਹਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਤਤ੍ਰ ਉਪਪਨ੍ਨੋ ‘‘ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਗਬ੍ਭਸ੍ਸਾਤਿ ਕਲਲਰੂਪਸਹਿਤਸ੍ਸ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿવਿਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ। ਤਞ੍ਹਿ ਇਧ ‘‘ਗਬ੍ਭੋ’’ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ ਸਾ ਤੇਨ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹੀਤਿਆਦੀਸੁ (ਪਾਰਾ॰ ੩੬) વਿਯ। ਅਸ੍ਸ ਤਂ ਅਜ੍ਝਾਚਾਰਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਨਿਰਬ੍ਬੁਦੋ વਤ ਭੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਨਿਰਾਦੀਨવੋਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਤਿ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤ੍વਾ ਸੁਦਿਨ੍ਨੇਨ…ਪੇ॰… ਆਦੀਨવੋ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਇਤਿਹਾਤਿ ਨਿਪਾਤਸਮੁਦਾਯਸ੍ਸ ਏવਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਅਤ੍ਥਭવਨਂ। ਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਇਦਂ ਖਣੇਨਾਤਿ ਪਦਸ੍ਸ વੇવਚਨਂ। ਯਾવ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋਪਿ ਦੇવਾਨਂ ਤਾવਮਹਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦੋ ਤੇਸਂ ਰੂਪਂ વਿਯ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਗੋਚਰੋ ਨ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਚ੍ਛਾ ਸੁਦਿਨ੍ਨੇਨ વੁਤ੍ਤੇ ਏવ ਜਾਨਿਂਸੂਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Ayanti sudinnassa purāṇadutiyikā. Yaṃ sandhāyāti yaṃ ajjhācāraṃ sandhāya. Mātāpitaro ca sannipatitā hontīti iminā sukkassa sambhavaṃ dīpeti, mātā ca utunī hotīti iminā soṇitassa. Gandhabboti tatrupago satto adhippeto, gantabboti vuttaṃ hoti, ta-kārassa cettha dha-kāro kato. Atha vā gandhabbā nāma raṅganaṭā, te viya tatra tatra bhavesu nānāvesaggahaṇato ayampi ‘‘gandhabbo’’ti vutto, so mātāpitūnaṃ sannipātakkhaṇato pacchāpi sattāhabbhantare tatra upapanno ‘‘paccupaṭṭhito’’ti vutto. Gabbhassāti kalalarūpasahitassa paṭisandhiviññāṇassa. Tañhi idha ‘‘gabbho’’ti adhippetaṃ sā tena gabbhaṃ gaṇhītiādīsu (pārā. 36) viya. Assa taṃ ajjhācāranti sambandho. Pāḷiyaṃ nirabbudo vata bho bhikkhusaṅgho nirādīnavoti imassa anantaraṃ tasmiṃ bhikkhusaṅgheti ajjhāharitvā sudinnena…pe… ādīnavo uppāditoti yojanā veditabbā. Itihāti nipātasamudāyassa evanti idaṃ atthabhavanaṃ. Muhuttenāti idaṃ khaṇenāti padassa vevacanaṃ. Yāva brahmalokā abbhuggatopi devānaṃ tāvamahanto saddo tesaṃ rūpaṃ viya manussānaṃ gocaro na hoti. Tasmā pacchā sudinnena vutte eva jāniṃsūti daṭṭhabbaṃ.
੩੭. ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਪਦਟ੍ਠਾਨਂ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਮੇવ ਉਪਚਾਰਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ਤਸ੍ਸੇવ ਯਾવਜੀવਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ। ਅવਿਪ੍ਫਾਰਿਕੋਤਿ ਉਦ੍ਦੇਸਾਦੀਸੁ ਅਬ੍ਯਾવਟੋ। વਹਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋਤਿ ਛਿਨ੍ਨਪਾਦੋ, ਛਿਨ੍ਨਖਨ੍ਧੋ વਾ। ਚਿਨ੍ਤਯੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਜ੍ਝਾਯੀਤਿ ਪਦਸ੍ਸ ਕਿਰਿਯਾਪਦਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤੇਨ ‘‘ਕਿਸੋ ਅਹੋਸਿ…ਪੇ॰… ਪਜ੍ਝਾਯਿ ਚਾ’’ਤਿ ਚ-ਕਾਰਂ ਆਨੇਤ੍વਾ ਪਾਲ਼ਿਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ।
37.Maggabrahmacariyanti maggapadaṭṭhānaṃ sikkhattayameva upacārato vuttaṃ tasseva yāvajīvaṃ caritabbattā. Avipphārikoti uddesādīsu abyāvaṭo. Vahacchinnoti chinnapādo, chinnakhandho vā. Cintayīti iminā pajjhāyīti padassa kiriyāpadattaṃ dasseti. Tena ‘‘kiso ahosi…pe… pajjhāyi cā’’ti ca-kāraṃ ānetvā pāḷiyojanā kātabbā.
੩੮. ਗਣੇ ਜਨਸਮਾਗਮੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਨਂ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾ, ਸਾવ ਪਪਞ੍ਚਾ, ਤੇਨ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾਪਪਞ੍ਚੇਨ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਯੇ ਅਸ੍ਸ। ਕਥਾਫਾਸੁਕਾਤਿ વਿਸ੍ਸਾਸਿਕਭਾવੇਨ ਫਾਸੁਕਕਥਾ, ਸੁਖਸਮ੍ਭਾਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਉਪਾਦਾਰੂਪਂ ਭੂਤਰੂਪਮੁਖੇਨੇવ ਮਨ੍ਦਨਂ ਪੀਨਨਞ੍ਚ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ਪਸਾਦਇਚ੍ਚਾਦਿ। ਦਾਨੀਤਿ ਨਿਪਾਤੋ ਇਧ ਪਨ-ਸਦ੍ਦਤ੍ਥੇ વਤ੍ਤਤਿ ਤਕ੍ਕਾਲવਾਚਿਨੋ ਏਤਰਹਿ-ਪਦਸ੍ਸ વਿਸੁਂ વੁਚ੍ਚਮਾਨਤ੍ਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੋ ਪਨ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ। ਨੋ-ਸਦ੍ਦੋਪਿ ਨੁ-ਸਦ੍ਦੋ વਿਯ ਪੁਚ੍ਛਨਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਚ੍ਚਿ ਨੁ ਤ੍વ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਮੇવਾਤਿ ਗਿਹਿਭਾવਪਤ੍ਥਨਾਲਕ੍ਖਣਮੇવ। ਅਨਭਿਰਤਿਮੇવਾਤਿ ਏવ-ਕਾਰੇਨ ਨਿવਤ੍ਤਿਤਾਯ ਪਨ ਤਦਞ੍ਞਾਯ ਅਨਭਿਰਤਿਯਾ વਿਜ੍ਜਮਾਨਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਅਧਿਕੁਸਲਾਨਨ੍ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਅਧਿਕੁਸਲਾ ਨਾਮ। ਇਦਂ ਪਨਾਤਿਆਦਿ ਉਪਰਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬવਿਸੇਸਦਸ੍ਸਨਂ। ਪਰਿਯਾਯવਚਨਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਤ੍ਥਕਥਨਮਤ੍ਤਂ।
38. Gaṇe janasamāgame sannipātanaṃ gaṇasaṅgaṇikā, sāva papañcā, tena gaṇasaṅgaṇikāpapañcena. Yassāti ye assa. Kathāphāsukāti vissāsikabhāvena phāsukakathā, sukhasambhāsāti attho. Upādārūpaṃ bhūtarūpamukheneva mandanaṃ pīnanañca hotīti āha pasādaiccādi. Dānīti nipāto idha pana-saddatthe vattati takkālavācino etarahi-padassa visuṃ vuccamānattāti āha ‘‘so pana tva’’nti. No-saddopi nu-saddo viya pucchanatthoti āha ‘‘kacci nu tva’’nti. Tamevāti gihibhāvapatthanālakkhaṇameva. Anabhiratimevāti eva-kārena nivattitāya pana tadaññāya anabhiratiyā vijjamānattaṃ dassetuṃ adhikusalānantiādi vuttaṃ, samathavipassanā adhikusalā nāma. Idaṃ panātiādi upari vattabbavisesadassanaṃ. Pariyāyavacanamattanti saddatthakathanamattaṃ.
ਤਸ੍ਮਿਨ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮੇ, ਏવਂ વਿਰਾਗਾਯ ਦੇਸਿਤੇ ਸਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਾਮਾਤਿ ਗਰਹਾਯਂ। ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਨਿਬ੍ਬਾਨਨ੍ਤਿ વਿਰਾਗਾਯਾਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤਕਿਲੇਸਕ੍ਖਯਨਿਬ੍ਬਾਨਤੋ વਿਸੇਸੇਤਿ। ਜਾਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕਮਾਨੋ ਏવ ਮਦਜਨਨਟ੍ਠੇਨ ਮਦੋਤਿ ਮਾਨਮਦੋ। ‘‘ਅਹਂ ਪੁਰਿਸੋ’’ਤਿ ਪવਤ੍ਤੋ ਮਾਨੋ ਪੁਰਿਸਮਦੋ। ‘‘ਅਸਦ੍ਧਮ੍ਮਸੇવਨਾਸਮਤ੍ਥਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਮਾਨੋ, ਰਾਗੋ ਏવ વਾ ਪੁਰਿਸਮਦੋ’’ਤਿ ਕੇਚਿ। ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਬਲਮਦਾਦਿਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਤੇਭੂਮਕવਟ੍ਟਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਭੂਮੀਸੁ ਕਮ੍ਮਕਿਲੇਸવਿਪਾਕਾ ਪવਤ੍ਤਨਟ੍ਠੇਨ વਟ੍ਟਂ। વਿਰਜ੍ਜਤੀਤਿ વਿਗਚ੍ਛਤਿ। ਯੋਨਿਯੋਤਿ ਅਣ੍ਡਜਾਦਯੋ, ਤਾ ਪਨ ਯવਨ੍ਤਿ ਤਾਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਅਮਿਸ੍ਸਿਤਾਪਿ ਸਮਾਨਜਾਤਿਤਾਯ ਮਿਸ੍ਸਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਯੋਨਿਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾ।
Tasminti dhamme, evaṃ virāgāya desite satīti attho. Nāmāti garahāyaṃ. Lokuttaranibbānanti virāgāyātiādinā vuttakilesakkhayanibbānato viseseti. Jātiṃ nissāya uppajjanakamāno eva madajananaṭṭhena madoti mānamado. ‘‘Ahaṃ puriso’’ti pavatto māno purisamado. ‘‘Asaddhammasevanāsamatthataṃ nissāya māno, rāgo eva vā purisamado’’ti keci. Ādi-saddena balamadādiṃ saṅgaṇhāti. Tebhūmakavaṭṭanti tīsu bhūmīsu kammakilesavipākā pavattanaṭṭhena vaṭṭaṃ. Virajjatīti vigacchati. Yoniyoti aṇḍajādayo, tā pana yavanti tāhi sattā amissitāpi samānajātitāya missitā hontīti ‘‘yoniyo’’ti vuttā.
ਞਾਤਤੀਰਣਪਹਾਨવਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਕ੍ਖਣਾਦਿવਸੇਨ ਸਪ੍ਪਚ੍ਚਯਨਾਮਰੂਪਪਰਿਗ੍ਗਹੋ ਞਾਤਪਰਿਞ੍ਞਾ ਨਾਮ। ਕਲਾਪਸਮ੍ਮਸਨਾਦਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਾ ਲੋਕਿਯવਿਪਸ੍ਸਨਾ ਤੀਰਣਪਰਿਞ੍ਞਾ ਨਾਮ। ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ ਪਹਾਨਪਰਿਞ੍ਞਾ ਨਾਮ। ਇਧ ਪਨ ਞਾਤਤੀਰਣਕਿਚ੍ਚਾਨਮ੍ਪਿ ਅਸਮ੍ਮੋਹਤੋ ਮਗ੍ਗਕ੍ਖਣੇ ਸਿਜ੍ਝਨਤੋ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਮੇવ ਸਨ੍ਧਾਯ ਤਿવਿਧਾਪਿ ਪਰਿਞ੍ਞਾ વੁਤ੍ਤਾ, ਤੇਨੇવ ‘‘ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗੋવ ਕਥਿਤੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਕਾਮੇਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਾਨਨ੍ਤਿ વਤ੍ਥੁਕਾਮੇਸੁ ਪਾਤਬ੍ਯਤਾਸਙ੍ਖਾਤਾਨਂ ਸੁਭਾਦਿਆਕਾਰਾਨਂ ਤਦਾਕਾਰਗਾਹਿਕਾਨਂ ਤਣ੍ਹਾਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વਿਸਯਮੁਖੇਨ ਹੇਤ੍ਥ વਿਸਯਿਨੋ ਗਹਿਤਾ। ਤੀਸੁ ਠਾਨੇਸੂਤਿ ‘‘વਿਰਾਗਾਯ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਸਿਤੋ…ਪੇ॰… ਨੋ ਸਉਪਾਦਾਨਾਯਾ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਸੁ।
Ñātatīraṇapahānavasenāti ettha lakkhaṇādivasena sappaccayanāmarūpapariggaho ñātapariññā nāma. Kalāpasammasanādivasena pavattā lokiyavipassanā tīraṇapariññā nāma. Ariyamaggo pahānapariññā nāma. Idha pana ñātatīraṇakiccānampi asammohato maggakkhaṇe sijjhanato ariyamaggameva sandhāya tividhāpi pariññā vuttā, teneva ‘‘lokuttaramaggova kathito’’ti vuttaṃ. Kāmesu pātabyatānanti vatthukāmesu pātabyatāsaṅkhātānaṃ subhādiākārānaṃ tadākāragāhikānaṃ taṇhānanti attho. Visayamukhena hettha visayino gahitā. Tīsu ṭhānesūti ‘‘virāgāya dhammo desito…pe… no saupādānāyā’’ti evaṃ vuttesu.
੩੯. ਕਲਿਸਾਸਨਾਰੋਪਨਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਦੋਸਾਰੋਪਨਤ੍ਥਾਯ। ਕਲੀਤਿ ਕੋਧਸ੍ਸ ਨਾਮਂ, ਤਸ੍ਸ ਸਾਸਨਂ ਕਲਿਸਾਸਨਂ, ਕੋਧવਸੇਨ વੁਚ੍ਚਮਾਨਾ ਗਰਹਾ। ਅਜ੍ਝਾਚਾਰੋવ વੀਤਿਕ੍ਕਮੋ। ਸਮਣਕਰਣਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਨ੍ਤਿ ਸਮਣਭਾવਕਰਾਨਂ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਦਿਧਮ੍ਮਾਨਂ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਕਥਂ-ਸਦ੍ਦਯੋਗੇਨ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਨਾਗਤવਚਨਂ ਕਤਂ, ‘‘ਨਾਮ-ਸਦ੍ਦਯੋਗੇਨਾ’’ਤਿਪਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਅਤਿવਿਯ ਦੁਕ੍ਖવਿਪਾਕਨ੍ਤਿ ਗਹਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਤਿਸਾવਜ੍ਜਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾਨਂ ਭਗવਤੋ ਆਣਾવੀਤਿਕ੍ਕਮਤੋ ਚੇવ ਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯવਿਨਾਸਨਤੋ ਚ ਮਹਾਸਾવਜ੍ਜਂ ਹੋਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਦਕੇ ਭવਂ ਓਦਕਂ, ਧੋવਨਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਆਹ ਉਦਕਕਿਚ੍ਚਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਅਨਾਗਤવਚਨਂ ਨਾਮ-ਸਦ੍ਦਯੋਗੇਨ ਕਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਾਮ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ। ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਦੀਨਂ ਹੇਤੁਭੂਤੋ ਅਸਂવਰੋ ਇਧ ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ વੁਤ੍ਤੋ ਕਾਰਣੇ ਕਾਰਿਯੋਪਚਾਰੇਨਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਦੁਬ੍ਭਰਤਾਦੀਨਂ વਤ੍ਥੁਭੂਤਸ੍ਸ ਅਸਂવਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ। ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਅਤ੍ਤਭਾવੋ। ਦੁਬ੍ਭਰਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪਟ੍ਠਾਕੇਹਿ ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਭਰਿਤਬ੍ਬਤਂ। ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਕਿਲੇਸੇਹਿ ਚ ਸਙ੍ਗਣਨਂ ਸਮੋਧਾਨਂ ਸਙ੍ਗਣਿਕਾਤਿ ਆਹ ਗਣਸਙ੍ਗਣਿਕਾਯਾਤਿਆਦਿ। ਅਟ੍ਠਕੁਸੀਤવਤ੍ਥੁਪਾਰਿਪੂਰਿਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਕਂ, ਤਥਾ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗੋ ਗਨ੍ਤਬ੍ਬੋਤਿ ਅਗਮਾਸਿਨ੍ਤਿ, ਨਾਲਤ੍ਥਂ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਪਾਰਿਪੂਰਿਨ੍ਤਿ, ਅਲਤ੍ਥਨ੍ਤਿ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਮੇ ਆਬਾਧੋਤਿ, ਅਚਿਰવੁਟ੍ਠਿਤੋ ਗੇਲਞ੍ਞਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਕੁਸੀਤવਤ੍ਥੂਨਿ ਨਾਮ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕੋਸਜ੍ਜਂ ਕੁਸੀਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਨਾਪਿ ਹਿ ਭਾવਜੋਤਨਪਚ੍ਚਯਂ ਭਾવਤ੍ਥੋ વਿਞ੍ਞਾਯਤਿ ਯਥਾ ਪਟਸ੍ਸ ਸੁਕ੍ਕਨ੍ਤਿ। ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਪਚਯਭੂਤਾਯ વਿવਟ੍ਟਾਯਾਤਿ ਰਾਗਾਦਿਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਪਚਯਹੇਤੁਭੂਤਾਯ ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਯ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਂવਰਪ੍ਪਹਾਨਪਟਿਸਂਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸੀਲਸਂવਰਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਸਂવਰੇਹਿ ਚੇવ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਾਦੀਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਪਹਾਨੇਹਿ ਚ ਉਪੇਤਂ। ਅਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤ વਿਨਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਪਿਟਕੇਸੁ ਪਾਲ਼ਿਸਙ੍ਖਾਤਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤવਸੇਨ ਅਰਚਿਤਂ, ਸਙ੍ਗੀਤਿਕਾਰੇਹਿ ਚ ਅਨਾਰੋਪਿਤਂ, ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪਾਲ਼ਿવਿਨਿਮੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਚ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏવਰੂਪਾ ਹਿ ਪਕਿਣ੍ਣਕਦੇਸਨਾ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਮੂਲਂ। ਓਕ੍ਕਨ੍ਤਿਕਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ ਨਾਮ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਸਙ੍ਗੇ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਨਾਨਾਨਯੇਹਿ ਕਥਿਯਮਾਨਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾ, ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ ਕਿਰਾਤਿਆਦਿ। ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯਾਤਿ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ‘‘ਕਿਮੇਤੇਨਾ’’ਤਿ ਮਦ੍ਦਨਚਿਤ੍ਤਾ।
39.Kalisāsanāropanatthāyāti dosāropanatthāya. Kalīti kodhassa nāmaṃ, tassa sāsanaṃ kalisāsanaṃ, kodhavasena vuccamānā garahā. Ajjhācārova vītikkamo. Samaṇakaraṇānaṃ dhammānanti samaṇabhāvakarānaṃ hirottappādidhammānaṃ. Pāḷiyaṃ kathaṃ-saddayogena na sakkhissasīti anāgatavacanaṃ kataṃ, ‘‘nāma-saddayogenā’’tipi vadanti. Ativiya dukkhavipākanti gahaṭṭhānaṃ nātisāvajjampi kammaṃ pabbajitānaṃ bhagavato āṇāvītikkamato ceva samādinnasikkhattayavināsanato ca mahāsāvajjaṃ hotīti vuttaṃ. Udake bhavaṃ odakaṃ, dhovanakiccanti āha udakakiccantiādi. Samāpajjissasīti anāgatavacanaṃ nāma-saddayogena katanti āha ‘‘nāma-saddena yojetabba’’nti. Dubbharatādīnaṃ hetubhūto asaṃvaro idha dubbharatādi-saddena vutto kāraṇe kāriyopacārenāti āha ‘‘dubbharatādīnaṃ vatthubhūtassa asaṃvarassā’’ti. Attāti attabhāvo. Dubbharatanti attanā upaṭṭhākehi ca dukkhena bharitabbataṃ. Sattehi kilesehi ca saṅgaṇanaṃ samodhānaṃ saṅgaṇikāti āha gaṇasaṅgaṇikāyātiādi. Aṭṭhakusītavatthupāripūriyāti ettha kammaṃ kātabbanti ekaṃ, tathā akāsinti, maggo gantabboti agamāsinti, nālatthaṃ bhojanassa pāripūrinti, alatthanti, uppanno me ābādhoti, aciravuṭṭhito gelaññāti ekanti imāni aṭṭha kusītavatthūni nāma. Ettha ca kosajjaṃ kusīta-saddena vuttaṃ. Vināpi hi bhāvajotanapaccayaṃ bhāvattho viññāyati yathā paṭassa sukkanti. Sabbakilesāpacayabhūtāya vivaṭṭāyāti rāgādisabbakilesānaṃ apacayahetubhūtāya nibbānāya, nibbānatthanti attho. Saṃvarappahānapaṭisaṃyuttanti sīlasaṃvarādīhi pañcahi saṃvarehi ceva tadaṅgappahānādīhi pañcahi pahānehi ca upetaṃ. Asuttanta vinibaddhanti tīsu piṭakesu pāḷisaṅkhātasuttantavasena aracitaṃ, saṅgītikārehi ca anāropitaṃ, tenāha ‘‘pāḷivinimutta’’nti. Tena ca aṭṭhakathāsu yathānurūpaṃ saṅgahitanti dasseti. Evarūpā hi pakiṇṇakadesanā aṭṭhakathāya mūlaṃ. Okkantikadhammadesanā nāma tasmiṃ tasmiṃ pasaṅge otāretvā otāretvā nānānayehi kathiyamānā dhammadesanā, tenāha bhagavā kirātiādi. Paṭikkhipanādhippāyāti paññattampi sikkhāpadaṃ ‘‘kimetenā’’ti maddanacittā.
વੁਤ੍ਤਤ੍ਥવਸੇਨਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਅਧਿਗਮੁਪਾਯવਸੇਨ। ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੇ ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ ਆਰਤਿ વਿਰਤੀਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੭੦੬) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠવਿਰਤਿਯੋ ਚੇવ, ਯਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਸਮਯੇ ਚੇਤਨਾ ਸਞ੍ਚੇਤਨਾਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੭੦੪) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਚੇਤਨਾ ਚ, ਕਾਮੇਸੁਮਿਚ੍ਛਾਚਾਰਾ વਿਰਮਨ੍ਤਸ੍ਸ ਫਸ੍ਸੋ…ਪੇ॰… ਅવਿਕ੍ਖੇਪੋਤਿਆਦਿਨਾ (વਿਭ॰ ੭੦੫) ਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠਫਸ੍ਸਾਦਿਧਮ੍ਮਾ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਿਭਙ੍ਗੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਯੋ ਤਤ੍ਥ ਨਾਮਕਾਯੋ ਪਦਕਾਯੋਤਿ ਇਦਂ ਮਹਾਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ વੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਨਾਮਕਾਯੋਤਿ ਨਾਮਸਮੂਹੋ ਨਾਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯੇવ, ਸੇਸਾਨਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸੋਤਿ વਿਰਤਿਆਦਯੋ વੁਤ੍ਤਾ ਤਪ੍ਪਕਾਸਕਞ੍ਚ વਚਨਂ।
Vuttatthavasenāti patiṭṭhāadhigamupāyavasena. Sikkhāpadavibhaṅge yā tasmiṃ samaye kāmesumicchācārā ārati viratītiādinā (vibha. 706) niddiṭṭhaviratiyo ceva, yā tasmiṃ samaye cetanā sañcetanātiādinā (vibha. 704) niddiṭṭhacetanā ca, kāmesumicchācārā viramantassa phasso…pe… avikkhepotiādinā (vibha. 705) niddiṭṭhaphassādidhammā ca sikkhāpadanti dassetuṃ ‘‘ayañca attho sikkhāpadavibhaṅge vuttanayeneva veditabbo’’ti vuttaṃ. ‘‘Yo tattha nāmakāyo padakāyoti idaṃ mahāaṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti vadanti. Nāmakāyoti nāmasamūho nāmapaññattiyeva, sesānipi tasseva vevacanāni. Sikkhākoṭṭhāsoti viratiādayo vuttā tappakāsakañca vacanaṃ.
ਅਤ੍ਥવਸੇਤਿ ਹਿਤવਿਸੇਸੇ ਆਨਿਸਂਸવਿਸੇਸੇ, ਤੇ ਚ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾ ਹੇਤੂਤਿ ਆਹ ‘‘ਕਾਰਣવਸੇ’’ਤਿ। ਸੁਖવਿਹਾਰਾਭਾવੇ ਸਹਜੀવਨਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਸਹਜੀવਿਤਾਤਿ ਸੁਖવਿਹਾਰੋવ વੁਤ੍ਤੋ। ਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲਾਤਿ ਨਿਸ੍ਸੀਲਾ ਦੂਸਿਤਸੀਲਾ ਚ। ਪਾਰਾਜਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇ ਹਿ ਨਿਸ੍ਸੀਲਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ, ਸੇਸਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਸਙ੍ਗੇ ਤੇਹਿ ਤੇਹਿ વੀਤਿਕ੍ਕਮੇਹਿ ਖਣ੍ਡਛਿਦ੍ਦਾਦਿਭਾવਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੂਸਿਤਸੀਲਾ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਾ। ਉਭਯੇਨਪਿ ਅਲਜ੍ਜਿਨੋવ ਇਧ ‘‘ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਮ੍ਪਿ ਦਸ ਅਤ੍ਥવਸੇ ਪਟਿਚ੍ਚੇવ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਉਪਰਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ, ਤੇਨੇવ ‘‘ਯੇ ਮਙ੍ਕੁਤਂ…ਪੇ॰… ਨਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਸਿਕ੍ਖਾਪਦਸਾਧਾਰਣવਸੇਨ ਅਤ੍ਥੋ વੁਤ੍ਤੋ। ਤਤ੍ਥ ਮਙ੍ਕੁਤਨ੍ਤਿ ਨਿਤ੍ਤੇਜਤਂ ਅਧੋਮੁਖਤਂ। ਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿਆਦੀਸੁ ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਭੂਤਂ વਤ੍ਥੁ। વਿਨਯੋਤਿ ਚੋਦਨਾ ਚੇવ ਸਾਰਣਾ ਚ। ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਦਾ ਚੇવ ਅਨੁਸਾવਨਸਮ੍ਪਦਾ ਚ। ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਮਾਨਾਤਿ ਸਂਸਯਂ ਆਪਜ੍ਜਮਾਨਾ। ਉਬ੍ਬਾਲ਼੍ਹਾਤਿ ਪੀਲ਼ਿਤਾ। ਦੁਸ੍ਸੀਲਪੁਗ੍ਗਲੇ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਹਿ ਉਪੋਸਥੋ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਪવਾਰਣਾ ਨ ਤਿਟ੍ਠਤਿ, ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਾਨਿ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਸਾਮਗ੍ਗੀ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਅਲਜ੍ਜੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਉਪੋਸਥਾਦਿਸਕਲਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਧਮ੍ਮਪਰਿਭੋਗਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਉਪੋਸਥਪવਾਰਣਾਨਂ ਨਿਯਤਕਾਲਿਕਤਾਯ ਚ ਅવਸ੍ਸਂ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਘਕਮ੍ਮਤੋ વਿਸੁਂ ਗਹਣਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਕਿਤ੍ਤਿ ਗਰਹਾ। ਅਯਸੋ ਪਰਿવਾਰਹਾਨਿ।
Atthavaseti hitavisese ānisaṃsavisese, te ca sikkhāpadapaññattiyā hetūti āha ‘‘kāraṇavase’’ti. Sukhavihārābhāve sahajīvanassa abhāvato sahajīvitāti sukhavihārova vutto. Dussīlapuggalāti nissīlā dūsitasīlā ca. Pārājikasikkhāpadappasaṅge hi nissīlā adhippetā, sesasikkhāpadapasaṅge tehi tehi vītikkamehi khaṇḍachiddādibhāvappattiyā dūsitasīlā adhippetā. Ubhayenapi alajjinova idha ‘‘dussīlā’’ti vuttāti veditabbā. Sabbasikkhāpadānampi dasa atthavase paṭicceva paññattattā upari dussīlapuggale nissāyāti etthāpi eseva nayo, teneva ‘‘ye maṅkutaṃ…pe… niggahessatī’’ti sabbasikkhāpadasādhāraṇavasena attho vutto. Tattha maṅkutanti nittejataṃ adhomukhataṃ. Dhammenātiādīsu dhammoti bhūtaṃ vatthu. Vinayoti codanā ceva sāraṇā ca. Satthusāsananti ñattisampadā ceva anusāvanasampadā ca. Sandiṭṭhamānāti saṃsayaṃ āpajjamānā. Ubbāḷhāti pīḷitā. Dussīlapuggale nissāya hi uposatho na tiṭṭhati, pavāraṇā na tiṭṭhati, saṅghakammāni nappavattanti, sāmaggī na hotīti iminā alajjīhi saddhiṃ uposathādisakalasaṅghakammaṃ kātuṃ na vaṭṭati dhammaparibhogattāti dasseti. Uposathapavāraṇānaṃ niyatakālikatāya ca avassaṃ kattabbattā saṅghakammato visuṃ gahaṇaṃ veditabbaṃ. Akitti garahā. Ayaso parivārahāni.
ਚੁਦ੍ਦਸ ਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨਿ ਨਾਮ વਤ੍ਤਕ੍ਖਨ੍ਧਕੇ (ਚੂਲ਼વ॰ ੩੫੬ ਆਦਯੋ) વੁਤ੍ਤਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤੁਕવਤ੍ਤਂ ਆવਾਸਿਕਗਮਿਕਅਨੁਮੋਦਨਭਤ੍ਤਗ੍ਗਪਿਣ੍ਡਚਾਰਿਕਆਰਞ੍ਞਕਸੇਨਾਸਨਜਨ੍ਤਾਘਰવਚ੍ਚਕੁਟਿਉਪਜ੍ਝਾਯਸਦ੍ਧਿવਿਹਾਰਿਕਆਚਰਿਯਅਨ੍ਤੇવਾਸਿਕવਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਚੁਦ੍ਦਸ વਤ੍ਤਾਨਿ, ਏਤਾਨਿ ਚ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸਬ੍ਬਦਾ ਚ ਯਥਾਰਹਂ ਚਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਦ੍વੇ ਅਸੀਤਿ ਮਹਾવਤ੍ਤਾਨਿ ਪਨ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤਾਦਿਕਾਲੇਯੇવ ਚਰਿਤਬ੍ਬਾਨਿ, ਨ ਸਬ੍ਬਦਾ। ਤਸ੍ਮਾ વਿਸੁਂ ਗਣਿਤਾਨਿ। ਤਾਨਿ ਪਨ ‘‘ਪਾਰਿવਾਸਿਕਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ વਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੭੫) ਆਰਭਿਤ੍વਾ ‘‘ਨ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਬ੍ਬਂ…ਪੇ॰… ਨ ਛਮਾਯ ਚਙ੍ਕਮਨ੍ਤੇ ਚਙ੍ਕਮੇ ਚਙ੍ਕਮਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਾવਸਾਨਾਨਿ ਛਸਟ੍ਠਿ, ਤਤੋ ਪਰਂ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਾਰਿવਾਸਿਕੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪਾਰਿવਾਸਿਕੇਨ વੁਡ੍ਢਤਰੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਮੂਲਾਯਪਟਿਕਸ੍ਸਨਾਰਹੇਨ, ਮਾਨਤ੍ਤਚਾਰਿਕੇਨ, ਮਾਨਤ੍ਤਾਰਹੇਨ, ਅਬ੍ਭਾਨਾਰਹੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਚ੍ਛਨ੍ਨੇ ਆવਾਸੇ વਤ੍ਥਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼વ॰ ੮੨) વੁਤ੍ਤવਤ੍ਤਾਨਿ ਪਕਤਤ੍ਤੇਨ ਚਰਿਤਬ੍ਬੇਹਿ ਅਨਞ੍ਞਤ੍ਤਾ વਿਸੁਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਪਾਰਿવਾਸਿਕવੁਡ੍ਢਤਰਾਦੀਸੁ ਪੁਗ੍ਗਲਨ੍ਤਰੇਸੁ ਚਰਿਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਤੇਸਂ વਸੇਨ ਸਮ੍ਪਿਣ੍ਡੇਤ੍વਾ ਏਕੇਕਂ ਕਤ੍વਾ ਗਣਿਤਾਨਿ ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਕਸਤ੍ਤਤਿવਤ੍ਤਾਨਿ ਚ ਉਕ੍ਖੇਪਨੀਯਕਮ੍ਮਕਤવਤ੍ਤੇਸੁ ਚ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਨ ਪਕਤਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਭਿવਾਦਨਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਂ…ਪੇ॰… ਨਹਾਨੇ ਪਿਟ੍ਠਿਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਸਾਦਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੮੬) ਇਦਂ ਅਭਿવਾਦਨਾਦੀਨਂ ਅਸਾਦਿਯਨਂ ਏਕਂ, ‘‘ਨ ਪਕਤਤ੍ਤੋ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨੁਦ੍ਧਂਸੇਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿਆਦੀਨਿ (ਚੂਲ਼વ॰ ੫੧) ਚ ਦਸਾਤਿ ਏવਂ ਦ੍વਾਸੀਤਿ વਤ੍ਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਏਤੇਸ੍વੇવ ਪਨ ਕਾਨਿਚਿ ਤਜ੍ਜਨੀਯਕਮ੍ਮਾਦਿવਤ੍ਤਾਨਿ ਕਾਨਿਚਿ ਪਾਰਿવਾਸਿਕਾਦਿવਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਅਗ੍ਗਹਿਤਗ੍ਗਹਣੇਨ ਦ੍વਾਸੀਤਿਯੇવ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਅਟ੍ਠਕਥਾਪਦੇਸੇ ਅਪ੍ਪਕਂ ਊਨਮਧਿਕਂ વਾ ਗਣਨੂਪਗਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਸੀਤਿਖਨ੍ਧਕવਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਆਗਤਂ। ਅਥ વਾ ਪੁਰਿਮੇਹਿ ਚੁਦ੍ਦਸવਤ੍ਤੇਹਿ ਅਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ વਿਨਯਾਗਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ વਤ੍ਤਾਨਿ ਯਥਾ ਦ੍વਾਸੀਤਿ વਤ੍ਤਾਨਿ, ਅਸੀਤਿ વਤ੍ਤਾਨਿ ਏવ વਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਸਙ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਞਾਤਬ੍ਬਾਨਿ।
Cuddasa khandhakavattāni nāma vattakkhandhake (cūḷava. 356 ādayo) vuttāni āgantukavattaṃ āvāsikagamikaanumodanabhattaggapiṇḍacārikaāraññakasenāsanajantāgharavaccakuṭiupajjhāyasaddhivihārikaācariyaantevāsikavattanti imāni cuddasa vattāni, etāni ca sabbesaṃ bhikkhūnaṃ sabbadā ca yathārahaṃ caritabbāni. Dve asīti mahāvattāni pana tajjanīyakammakatādikāleyeva caritabbāni, na sabbadā. Tasmā visuṃ gaṇitāni. Tāni pana ‘‘pārivāsikānaṃ bhikkhūnaṃ vattaṃ paññapessāmī’’ti (cūḷava. 75) ārabhitvā ‘‘na upasampādetabbaṃ…pe… na chamāya caṅkamante caṅkame caṅkamitabba’’nti vuttāvasānāni chasaṭṭhi, tato paraṃ ‘‘na, bhikkhave, pārivāsikena bhikkhunā pārivāsikena vuḍḍhatarena bhikkhunā saddhiṃ, mūlāyapaṭikassanārahena, mānattacārikena, mānattārahena, abbhānārahena bhikkhunā saddhiṃ ekacchanne āvāse vatthabba’’ntiādinā (cūḷava. 82) vuttavattāni pakatattena caritabbehi anaññattā visuṃ agaṇetvā pārivāsikavuḍḍhatarādīsu puggalantaresu caritabbattā tesaṃ vasena sampiṇḍetvā ekekaṃ katvā gaṇitāni pañcāti ekasattativattāni ca ukkhepanīyakammakatavattesu ca vuttaṃ ‘‘na pakatattassa bhikkhuno abhivādanaṃ paccuṭṭhānaṃ…pe… nahāne piṭṭhiparikammaṃ sāditabba’’nti (cūḷava. 86) idaṃ abhivādanādīnaṃ asādiyanaṃ ekaṃ, ‘‘na pakatatto bhikkhu sīlavipattiyā anuddhaṃsetabbo’’tiādīni (cūḷava. 51) ca dasāti evaṃ dvāsīti vattāni honti, etesveva pana kānici tajjanīyakammādivattāni kānici pārivāsikādivattānīti aggahitaggahaṇena dvāsītiyeva. Aññattha pana aṭṭhakathāpadese appakaṃ ūnamadhikaṃ vā gaṇanūpagaṃ na hotīti asītikhandhakavattānīti āgataṃ. Atha vā purimehi cuddasavattehi asaṅgahitāni vinayāgatāni sabbāni vattāni yathā dvāsīti vattāni, asīti vattāni eva vā honti, tathā saṅgahetvā ñātabbāni.
ਸਂવਰવਿਨਯੋਤਿ ਸੀਲਸਂવਰੋ ਸਤਿਸਂવਰੋ ਞਾਣਸਂવਰੋ ਖਨ੍ਤਿਸਂવਰੋ વੀਰਿਯਸਂવਰੋਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧੋਪਿ ਸਂવਰੋ ਯਥਾਸਕਂ ਸਂવਰਿਤਬ੍ਬਾਨਂ વਿਨੇਤਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦੀਨਂ ਸਂવਰਣਤੋ ਸਂવਰੋ, વਿਨਯਨਤੋ વਿਨਯੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਪਹਾਨવਿਨਯੋਤਿ ਤਦਙ੍ਗਪ੍ਪਹਾਨਂ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭਨਪ੍ਪਹਾਨਂ ਸਮੁਚ੍ਛੇਦਪ੍ਪਹਾਨਂ ਪਟਿਪ੍ਪਸ੍ਸਦ੍ਧਿਪ੍ਪਹਾਨਂ ਨਿਸ੍ਸਰਣਪ੍ਪਹਾਨਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਚવਿਧਮ੍ਪਿ ਪਹਾਨਂ, ਯਸ੍ਮਾ ਚਾਗਟ੍ਠੇਨ ਪਹਾਨਂ, વਿਨਯਨਟ੍ਠੇਨ વਿਨਯੋ, ਤਸ੍ਮਾ ‘‘ਪਹਾਨવਿਨਯੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਮਥવਿਨਯੋਤਿ ਸਤ੍ਤ ਅਧਿਕਰਣਸਮਥਾ। ਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿવਿਨਯੋਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਮੇવ। ਤਮ੍ਪਿ ਹਿ ਭਗવਤੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਯਾવ ਅਨੁਗ੍ਗਹਿਤਂ ਹੋਤਿ ਤਬ੍ਭਾવੇ ਏવ ਭਾવਤੋ। ਸਙ੍ਖਲਿਕਨਯਂ ਕਤ੍વਾ ਦਸਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਯੋਜਨਞ੍ਚ ਕਤ੍વਾ ਯਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤ੍ਥ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਪਦਸ੍ਸ ਅਨਨ੍ਤਰਪਦੇਨੇવ ਯੋਜਿਤਤ੍ਤਾ ਅਯੋਸਙ੍ਖਲਿਕਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ‘‘ਸਙ੍ਖਲਿਕਨਯ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਦਸਸੁ ਪਦੇਸੁ ਏਕਮੇਕਂ ਪਦਂ ਤਦવਸੇਸੇਹਿ ਨવਨવਪਦੇਹਿ ਯੋਜਿਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਏਕੇਕਪਦਮੂਲਿਕ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Saṃvaravinayoti sīlasaṃvaro satisaṃvaro ñāṇasaṃvaro khantisaṃvaro vīriyasaṃvaroti pañcavidhopi saṃvaro yathāsakaṃ saṃvaritabbānaṃ vinetabbānañca kāyaduccaritādīnaṃ saṃvaraṇato saṃvaro, vinayanato vinayoti vuccati. Pahānavinayoti tadaṅgappahānaṃ vikkhambhanappahānaṃ samucchedappahānaṃ paṭippassaddhippahānaṃ nissaraṇappahānanti pañcavidhampi pahānaṃ, yasmā cāgaṭṭhena pahānaṃ, vinayanaṭṭhena vinayo, tasmā ‘‘pahānavinayo’’ti vuccati. Samathavinayoti satta adhikaraṇasamathā. Paññattivinayoti sikkhāpadameva. Tampi hi bhagavato sikkhāpadapaññattiyāva anuggahitaṃ hoti tabbhāve eva bhāvato. Saṅkhalikanayaṃ katvā dasakkhattuṃ yojanañca katvā yaṃ vuttanti sambandho. Tattha purimapurimapadassa anantarapadeneva yojitattā ayosaṅkhalikasadisanti ‘‘saṅkhalikanaya’’nti vuttaṃ. Dasasu padesu ekamekaṃ padaṃ tadavasesehi navanavapadehi yojitattā ‘‘ekekapadamūlika’’nti vuttaṃ.
ਅਤ੍ਥਸਤਂ ਧਮ੍ਮਸਤਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯੋ ਹਿ ਸੋ ਪਰਿવਾਰੇ (ਪਰਿ॰ ੩੩੪) ਯਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੁ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਫਾਸੂਤਿ ਆਦਿਂਕਤ੍વਾ ਯਂ ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਿਤਿਯਾ, ਤਂ વਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯਾਤਿ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਖਣ੍ਡਚਕ੍ਕવਸੇਨੇવ ਸਙ੍ਖਲਿਕਨਯੋ વੁਤ੍ਤੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਮੂਲਕਨਯੇ ਆਗਤਬਦ੍ਧਚਕ੍ਕਨਯੇਨ ਯਂ વਿਨਯਾਨੁਗ੍ਗਹਾਯ, ਤਂ ਸਙ੍ਘਸੁਟ੍ਠੂਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਯੋਜੇਤ੍વਾ ਬਦ੍ਧਚਕ੍ਕੇ ਕਤੇ ਪੁਰਿਮਪੁਰਿਮਾਨਿ ਦਸ ਧਮ੍ਮਪਦਾਨਿ, ਪਚ੍ਛਿਮਪਚ੍ਛਿਮਾਨਿ ਦਸ ਅਤ੍ਥਪਦਾਨਿ ਚਾਤਿ વੀਸਤਿ ਪਦਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਮੂਲਕਨਯੇ ਪਨ ਏਕਸ੍ਮਿਂ વਾਰੇ ਨવੇવ ਅਤ੍ਥਪਦਾਨਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਦਸਹਿ વਾਰੇਹਿ ਨવੁਤਿ ਅਤ੍ਥਪਦਾਨਿ ਨવੁਤਿ ਧਮ੍ਮਪਦਾਨਿ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਙ੍ਖਲਿਕਨਯੇ વੁਤ੍ਤੇਹਿ ਦਸਹਿ ਅਤ੍ਥਪਦੇਹਿ ਦਸਹਿ ਧਮ੍ਮਪਦੇਹਿ ਚ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੋਜਿਤਾਨਿ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥਸਤਂ ਧਮ੍ਮਸਤਞ੍ਚ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨਿਯਂ (ਸਾਰਤ੍ਥ ਟੀ॰ ਪਾਰਾਜਿਕਕਣ੍ਡ ੨.੩੯) ਸਙ੍ਖਲਿਕਨਯੇਪਿ ਏਕਮੂਲਕਨਯੇਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਂ ਅਤ੍ਥਸਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸਤਸ੍ਸ ਯੋਜਨਾਮੁਖਂ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਂ ਤਥਾ ਸਿਦ੍ਧੇਪਿ ਅਤ੍ਥਸਤਂ ਧਮ੍ਮਸਤਨ੍ਤਿ (ਪਰਿ॰ ੩੩੪) ਗਾਥਾਯ ਨ ਸਮੇਤਿ ਦ੍વੇ ਅਤ੍ਥਸਤਾਨਿ ਦ੍વੇ ਧਮ੍ਮਸਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ ਅਟ੍ਠ ਞਾਣਸਤਾਨੀਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤੋ। ਤਸ੍ਮਾ ਇਧ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਅਤ੍ਥਸਤਂ ਧਮ੍ਮਸਤਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਦ੍વੇ ਚ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਨਂ વਸੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਂ, ਧਮ੍ਮਭੂਤਾਨਂ ਨਿਰੁਤ੍ਤੀਨਞ੍ਚ વਸੇਨ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤਾਨਿ। ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਞਾਣਸਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥਸਤੇ ਞਾਣਸਤਂ, ਧਮ੍ਮਸਤੇ ਞਾਣਸਤਂ, ਦ੍વੀਸੁ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਸਤੇਸੁ ਦ੍વੇ ਞਾਣਸਤਾਨੀਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਞਾਣਸਤਾਨਿ। ਅਤਿਰੇਕਾਨਯਨਤ੍ਥੋਤਿ ਅવੁਤ੍ਤਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ।
Atthasataṃdhammasatanti ettha yo hi so parivāre (pari. 334) yaṃ saṅghasuṭṭhu, taṃ saṅghaphāsūti ādiṃkatvā yaṃ saddhammaṭṭhitiyā, taṃ vinayānuggahāyāti pariyosānaṃ khaṇḍacakkavaseneva saṅkhalikanayo vutto, tasmiṃ ekamūlakanaye āgatabaddhacakkanayena yaṃ vinayānuggahāya, taṃ saṅghasuṭṭhūti idampi yojetvā baddhacakke kate purimapurimāni dasa dhammapadāni, pacchimapacchimāni dasa atthapadāni cāti vīsati padāni honti. Ekamūlakanaye pana ekasmiṃ vāre naveva atthapadāni labbhanti. Evaṃ dasahi vārehi navuti atthapadāni navuti dhammapadāni ca honti, tāni saṅkhalikanaye vuttehi dasahi atthapadehi dasahi dhammapadehi ca saddhiṃ yojitāni yathāvuttaṃ atthasataṃ dhammasatañca hontīti veditabbaṃ. Yaṃ panettha sāratthadīpaniyaṃ (sārattha ṭī. pārājikakaṇḍa 2.39) saṅkhalikanayepi ekamūlakanayepi paccekaṃ atthasatassa dhammasatassa yojanāmukhaṃ vuttaṃ, taṃ tathā siddhepi atthasataṃ dhammasatanti (pari. 334) gāthāya na sameti dve atthasatāni dve dhammasatāni cattāri niruttisatāni aṭṭha ñāṇasatānīti vattabbato. Tasmā idha vuttanayeneva atthasataṃ dhammasatanti vuttanti gahetabbaṃ. Dve ca niruttisatānīti atthajotikānaṃ niruttīnaṃ vasena niruttisataṃ, dhammabhūtānaṃ niruttīnañca vasena niruttisatanti dve niruttisatāni. Cattāri ca ñāṇasatānīti atthasate ñāṇasataṃ, dhammasate ñāṇasataṃ, dvīsu niruttisatesu dve ñāṇasatānīti cattāri ñāṇasatāni. Atirekānayanatthoti avuttasamuccayattho.
ਪਠਮਪਞ੍ਞਤ੍ਤਿਕਥਾવਣ੍ਣਨਾਨਯੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।
Paṭhamapaññattikathāvaṇṇanānayo niṭṭhito.
ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣવਾਰવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sudinnabhāṇavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੧. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧. ਪਠਮਪਾਰਾਜਿਕਂ • 1. Paṭhamapārājikaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Sudinnabhāṇavāravaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸੁਦਿਨ੍ਨਭਾਣવਾਰવਣ੍ਣਨਾ • Sudinnabhāṇavāravaṇṇanā
