Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ථෙරීගාථා-අට්ඨකථා • Therīgāthā-aṭṭhakathā |
4. සුජාතාථෙරීගාථාවණ්ණනා
4. Sujātātherīgāthāvaṇṇanā
අලඞ්කතා සුවසනාතිආදිකා සුජාතාය ථෙරියා ගාථා. අයම්පි පුරිමබුද්ධෙසු කතාධිකාරා තත්ථ තත්ථ භවෙ විවට්ටූපනිස්සයං කුසලං උපචිනන්තී අනුක්කමෙන සම්භතවිමොක්ඛසම්භාරා හුත්වා ඉමස්මිං බුද්ධුප්පාදෙ සාකෙතනගරෙ සෙට්ඨිකුලෙ නිබ්බත්තිත්වා වයප්පත්තා මාතාපිතූහි සමානජාතිකස්ස සෙට්ඨිපුත්තස්ස දින්නා හුත්වා පතිකුලං ගතා. තත්ථ තෙන සද්ධිං සුඛසංවාසං වසන්තී එකදිවසං උය්යානං ගන්ත්වා නක්ඛත්තකීළං කීළිත්වා පරිජනෙන සද්ධිං නගරං ආගච්ඡන්තී අඤ්ජනවනෙ සත්ථාරං දිස්වා පසන්නමානසා උපසඞ්කමිත්වා වන්දිත්වා එකමන්තං නිසීදි. සත්ථා තස්සා අනුපුබ්බිං කථං කථෙත්වා කල්ලචිත්තතං ඤත්වා උපරි සාමුක්කංසිකං ධම්මදෙසනං පකාසෙසි. සා දෙසනාවසානෙ අත්තනො කතාධිකාරතාය ඤාණස්ස පරිපාකං ගතත්තා ච , සත්ථු ච දෙසනාවිලාසෙන යථානිසින්නාව සහ පටිසම්භිදාහි අරහත්තං පත්වා සත්ථාරං වන්දිත්වා ගෙහං ගන්ත්වා සාමිකඤ්ච මාතාපිතරො ච අනුජානාපෙත්වා සත්ථුආණාය භික්ඛුනුපස්සයං ගන්ත්වා භික්ඛුනීනං සන්තිකෙ පබ්බජි. පබ්බජිත්වා ච අත්තනො පටිපත්තිං පච්චවෙක්ඛිත්වා උදානවසෙන –
Alaṅkatā suvasanātiādikā sujātāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī anukkamena sambhatavimokkhasambhārā hutvā imasmiṃ buddhuppāde sāketanagare seṭṭhikule nibbattitvā vayappattā mātāpitūhi samānajātikassa seṭṭhiputtassa dinnā hutvā patikulaṃ gatā. Tattha tena saddhiṃ sukhasaṃvāsaṃ vasantī ekadivasaṃ uyyānaṃ gantvā nakkhattakīḷaṃ kīḷitvā parijanena saddhiṃ nagaraṃ āgacchantī añjanavane satthāraṃ disvā pasannamānasā upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā tassā anupubbiṃ kathaṃ kathetvā kallacittataṃ ñatvā upari sāmukkaṃsikaṃ dhammadesanaṃ pakāsesi. Sā desanāvasāne attano katādhikāratāya ñāṇassa paripākaṃ gatattā ca , satthu ca desanāvilāsena yathānisinnāva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā satthāraṃ vanditvā gehaṃ gantvā sāmikañca mātāpitaro ca anujānāpetvā satthuāṇāya bhikkhunupassayaṃ gantvā bhikkhunīnaṃ santike pabbaji. Pabbajitvā ca attano paṭipattiṃ paccavekkhitvā udānavasena –
145.
145.
‘‘අලඞ්කතා සුවසනා, මාලිනී චන්දනොක්ඛිතා;
‘‘Alaṅkatā suvasanā, mālinī candanokkhitā;
සබ්බාභරණසඤ්ඡන්නා, දාසීගණපුරක්ඛතා.
Sabbābharaṇasañchannā, dāsīgaṇapurakkhatā.
146.
146.
‘‘අන්නං පානඤ්ච ආදාය, ඛජ්ජං භොජ්ජං අනප්පකං;
‘‘Annaṃ pānañca ādāya, khajjaṃ bhojjaṃ anappakaṃ;
ගෙහතො නික්ඛමිත්වාන, උය්යානමභිහාරයිං.
Gehato nikkhamitvāna, uyyānamabhihārayiṃ.
147.
147.
‘‘තත්ථ රමිත්වා කීළිත්වා, ආගච්ඡන්තී සකං ඝරං;
‘‘Tattha ramitvā kīḷitvā, āgacchantī sakaṃ gharaṃ;
විහාරං දට්ඨුං පාවිසිං, සාකෙතෙ අඤ්ජනං වනං.
Vihāraṃ daṭṭhuṃ pāvisiṃ, sākete añjanaṃ vanaṃ.
148.
148.
‘‘දිස්වාන ලොකපජ්ජොතං, වන්දිත්වාන උපාවිසිං;
‘‘Disvāna lokapajjotaṃ, vanditvāna upāvisiṃ;
සො මෙ ධම්මමදෙසෙසි, අනුකම්පාය චක්ඛුමා.
So me dhammamadesesi, anukampāya cakkhumā.
149.
149.
‘‘සුත්වා ච ඛො මහෙසිස්ස, සච්චං සම්පටිවිජ්ඣහං;
‘‘Sutvā ca kho mahesissa, saccaṃ sampaṭivijjhahaṃ;
තත්ථෙව විරජං ධම්මං, ඵුසයිං අමතං පදං.
Tattheva virajaṃ dhammaṃ, phusayiṃ amataṃ padaṃ.
150.
150.
‘‘තතො විඤ්ඤාතසද්ධම්මා, පබ්බජිං අනගාරියං;
‘‘Tato viññātasaddhammā, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
තිස්සො විජ්ජා අනුප්පත්තා, අමොඝං බුද්ධසාසන’’න්ති. –
Tisso vijjā anuppattā, amoghaṃ buddhasāsana’’nti. –
ඉමා ගාථා අභාසි.
Imā gāthā abhāsi.
තත්ථ අලඞ්කතාති විභූසිතා. තං පන අලඞ්කතාකාරං දස්සෙතුං ‘‘සුවසනා මාලිනී චන්දනොක්ඛිතා’’ති වුත්තං. තත්ථ මාලිනීති මාලාධාරිනී. චන්දනොක්ඛිතාති චන්දනානුලිත්තා. සබ්බාභරණසඤ්ඡන්නාති හත්ථූපගාදීහි සබ්බෙහි ආභරණෙහි අලඞ්කාරවසෙන සඤ්ඡාදිතසරීරා.
Tattha alaṅkatāti vibhūsitā. Taṃ pana alaṅkatākāraṃ dassetuṃ ‘‘suvasanā mālinī candanokkhitā’’ti vuttaṃ. Tattha mālinīti mālādhārinī. Candanokkhitāti candanānulittā. Sabbābharaṇasañchannāti hatthūpagādīhi sabbehi ābharaṇehi alaṅkāravasena sañchāditasarīrā.
අන්නං පානඤ්ච ආදාය, ඛජ්ජං භොජ්ජං අනප්පකන්ති සාලිඔදනාදිඅන්නං, අම්බපානාදිපානං, පිට්ඨඛාදනීයාදිඛජ්ජං, අවසිට්ඨං ආහාරසඞ්ඛාතං භොජ්ජඤ්ච පහූතං ගහෙත්වා. උය්යානමභිහාරයින්ති නක්ඛත්තකීළාවසෙන උය්යානං උපනෙසිං. අන්නපානාදිං තත්ථ ආනෙත්වා සහ පරිජනෙන කීළන්තී රමන්තී පරිචාරෙසින්ති අධිප්පායො.
Annaṃpānañca ādāya, khajjaṃ bhojjaṃ anappakanti sāliodanādiannaṃ, ambapānādipānaṃ, piṭṭhakhādanīyādikhajjaṃ, avasiṭṭhaṃ āhārasaṅkhātaṃ bhojjañca pahūtaṃ gahetvā. Uyyānamabhihārayinti nakkhattakīḷāvasena uyyānaṃ upanesiṃ. Annapānādiṃ tattha ānetvā saha parijanena kīḷantī ramantī paricāresinti adhippāyo.
සාකෙතෙ අඤ්ජනං වනන්ති සාකෙතසමීපෙ අඤ්ජනවනෙ විහාරං පාවිසිං.
Sākete añjanaṃ vananti sāketasamīpe añjanavane vihāraṃ pāvisiṃ.
ලොකපජ්ජොතන්ති ඤාණපජ්ජොතෙන ලොකස්ස පජ්ජොතභූතං.
Lokapajjotanti ñāṇapajjotena lokassa pajjotabhūtaṃ.
ඵුසයින්ති ඵුසිං, අධිගච්ඡින්ති අත්ථො. සෙසං වුත්තනයමෙව.
Phusayinti phusiṃ, adhigacchinti attho. Sesaṃ vuttanayameva.
සුජාතාථෙරීගාථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Sujātātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / ථෙරීගාථාපාළි • Therīgāthāpāḷi / 4. සුජාතාථෙරීගාථා • 4. Sujātātherīgāthā