Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఇతివుత్తక-అట్ఠకథా • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
౭. సుఖపత్థనాసుత్తవణ్ణనా
7. Sukhapatthanāsuttavaṇṇanā
౭౬. సత్తమే సుఖానీతి సుఖనిమిత్తాని. పత్థయమానోతి ఇచ్ఛమానో ఆకఙ్ఖమానో. సీలన్తి గహట్ఠసీలం పబ్బజితసీలఞ్చ. గహట్ఠో చే గహట్ఠసీలం, పబ్బజితో చే చతుపారిసుద్ధిసీలన్తి అధిప్పాయో. రక్ఖేయ్యాతి సమాదియిత్వా అవీతిక్కమన్తో సమ్మదేవ గోపేయ్య. పసంసా మే ఆగచ్ఛతూతి ‘‘మమ కల్యాణో కిత్తిసద్దో ఆగచ్ఛతూ’’తి ఇచ్ఛన్తో పణ్డితో సప్పఞ్ఞో సీలం రక్ఖేయ్య. సీలవతో హి గహట్ఠస్స తావ ‘‘అసుకో అసుకకులస్స పుత్తో సీలవా కల్యాణధమ్మో సద్ధో పసన్నో దాయకో కారకో’’తిఆదినా పరిసమజ్ఝే కల్యాణో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతి, పబ్బజితస్స ‘‘అసుకో నామ భిక్ఖు సీలవా వత్తసమ్పన్నో సోరతో సుఖసంవాసో సగారవో సప్పతిస్సో’’తిఆదినా…పే॰… అబ్భుగ్గచ్ఛతీతి. వుత్తఞ్హేతం –
76. Sattame sukhānīti sukhanimittāni. Patthayamānoti icchamāno ākaṅkhamāno. Sīlanti gahaṭṭhasīlaṃ pabbajitasīlañca. Gahaṭṭho ce gahaṭṭhasīlaṃ, pabbajito ce catupārisuddhisīlanti adhippāyo. Rakkheyyāti samādiyitvā avītikkamanto sammadeva gopeyya. Pasaṃsā me āgacchatūti ‘‘mama kalyāṇo kittisaddo āgacchatū’’ti icchanto paṇḍito sappañño sīlaṃ rakkheyya. Sīlavato hi gahaṭṭhassa tāva ‘‘asuko asukakulassa putto sīlavā kalyāṇadhammo saddho pasanno dāyako kārako’’tiādinā parisamajjhe kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati, pabbajitassa ‘‘asuko nāma bhikkhu sīlavā vattasampanno sorato sukhasaṃvāso sagāravo sappatisso’’tiādinā…pe… abbhuggacchatīti. Vuttañhetaṃ –
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవతో సీలసమ్పన్నస్స కల్యాణో కిత్తిసద్దో అబ్భుగ్గచ్ఛతీ’’తి (అ॰ ని॰ ౫.౨౧౩; ఉదా॰ ౭౬; మహావ॰ ౨౮౫).
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchatī’’ti (a. ni. 5.213; udā. 76; mahāva. 285).
తథా –
Tathā –
‘‘ఆకఙ్ఖేయ్య చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖు – ‘సబ్రహ్మచారీనం పియో చస్సం మనాపో, గరు చ భావనీయో చా’తి, సీలేస్వేవస్స పరిపూరకారీ’’తిఆది (మ॰ ని॰ ౧.౬౫).
‘‘Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘sabrahmacārīnaṃ piyo cassaṃ manāpo, garu ca bhāvanīyo cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī’’tiādi (ma. ni. 1.65).
భోగా మే ఉప్పజ్జన్తూతి ఏత్థ గహట్ఠస్స తావ సీలవతో కల్యాణధమ్మస్స యేన యేన సిప్పట్ఠానేన జీవికం కప్పేతి – యది కసియా, యది వణిజ్జాయ, యది రాజపోరిసేన, తం తం యథాకాలం యథావిధిఞ్చ అతివియ అప్పమత్తభావతో అథస్స అనుప్పన్నా చేవ భోగా ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ భోగా ఫాతిం గమిస్సన్తి. పబ్బజితస్స పన సీలాచారసమ్పన్నస్స అప్పమాదవిహారిస్స సతో సీలసమ్పన్నస్స సీలసమ్పదాయ అప్పిచ్ఛతాదిగుణేసు చ పసన్నా మనుస్సా ఉళారుళారే పచ్చయే అభిహరన్తి, ఏవమస్స అనుప్పన్నా చేవ భోగా ఉప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ థిరా హోన్తి. తథా హి వుత్తం –
Bhogā me uppajjantūti ettha gahaṭṭhassa tāva sīlavato kalyāṇadhammassa yena yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi kasiyā, yadi vaṇijjāya, yadi rājaporisena, taṃ taṃ yathākālaṃ yathāvidhiñca ativiya appamattabhāvato athassa anuppannā ceva bhogā uppajjanti, uppannā ca bhogā phātiṃ gamissanti. Pabbajitassa pana sīlācārasampannassa appamādavihārissa sato sīlasampannassa sīlasampadāya appicchatādiguṇesu ca pasannā manussā uḷāruḷāre paccaye abhiharanti, evamassa anuppannā ceva bhogā uppajjanti, uppannā ca thirā honti. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘పున చపరం, గహపతయో, సీలవా సీలసమ్పన్నో అప్పమాదాధికరణం మహన్తం భోగక్ఖన్ధం అధిగచ్ఛతీ’’తి (అ॰ ని॰ ౫.౨౧౩; ఉదా॰ ౭౬; మహావ॰ ౨౮౫).
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchatī’’ti (a. ni. 5.213; udā. 76; mahāva. 285).
తథా –
Tathā –
‘‘ఆకఙ్ఖేయ్య చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖు – ‘లాభీ అస్స చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానపచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారాన’న్తి, సీలేస్వేవస్స పరిపూరకారీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౬౫) చ –
‘‘Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) ca –
సేసం వుత్తనయమేవ.
Sesaṃ vuttanayameva.
గాథాసు పత్థయానోతి పత్థయన్తో. తయో సుఖేతి తీణి సుఖాని. విత్తలాభన్తి ధనలాభం, భోగుప్పత్తిన్తి అత్థో. విసేసతో చేత్థ పసంసాయ చేతసికసుఖం, భోగేహి కాయికసుఖం, ఇతరేన ఉపపత్తిసుఖం; తథా పఠమేన దిట్ఠధమ్మసుఖం, తతియేన సమ్పరాయసుఖం, దుతియేన ఉభయసుఖం గహితన్తి వేదితబ్బం.
Gāthāsu patthayānoti patthayanto. Tayo sukheti tīṇi sukhāni. Vittalābhanti dhanalābhaṃ, bhoguppattinti attho. Visesato cettha pasaṃsāya cetasikasukhaṃ, bhogehi kāyikasukhaṃ, itarena upapattisukhaṃ; tathā paṭhamena diṭṭhadhammasukhaṃ, tatiyena samparāyasukhaṃ, dutiyena ubhayasukhaṃ gahitanti veditabbaṃ.
ఇదాని పసంసాదికారణస్స సీలస్స వియ పసంసాదీనమ్పి విసేసకారణం పాపమిత్తపరివజ్జనం కల్యాణమిత్తసేవనఞ్చ ఆదీనవానిసంసేహి సద్ధిం దస్సేన్తో ‘‘అకరోన్తో’’తిఆదిమాహ. తత్థ సఙ్కియోతి పాపస్మిం పరిసఙ్కితబ్బో ‘‘అద్ధా ఇమినా పాపం కతం వా కరిస్సతి వా, తథా హేస పాపపురిసేహి సద్ధిం సఞ్చరతీ’’తి. అస్సాతి ఇమస్స పాపజనసేవినో పుగ్గలస్స ఉపరి, అస్స వా పుగ్గలస్స అవణ్ణో అభూతోపి పాపజనసేవితాయ రుహతి విరూళ్హిం వేపుల్లం ఆపజ్జతి పత్థరతి. అస్సాతి వా భుమ్మత్థే సామివచనం, తస్మిం పుగ్గలేతి అత్థో. స వే తాదిసకో హోతీతి యో యాదిసం పాపమిత్తం వా కల్యాణమిత్తం వా భజతి ఉపసేవతి చ, సో పుగ్గలో భూమిభాగవసేన ఉదకం వియ తాదిసోవ హోతి, పాపధమ్మో కల్యాణధమ్మో వా హోతి. కస్మా? సహవాసో హి తాదిసో; యస్మా సహవాసో సంసగ్గో ఉపరాగో వియ ఫలికమణీసు పురిసఉపనిస్సయభూతం పుగ్గలాకారం గాహాపేతి, తస్మా పాపపుగ్గలేన సహ వాసో న కాతబ్బోతి అధిప్పాయో.
Idāni pasaṃsādikāraṇassa sīlassa viya pasaṃsādīnampi visesakāraṇaṃ pāpamittaparivajjanaṃ kalyāṇamittasevanañca ādīnavānisaṃsehi saddhiṃ dassento ‘‘akaronto’’tiādimāha. Tattha saṅkiyoti pāpasmiṃ parisaṅkitabbo ‘‘addhā iminā pāpaṃ kataṃ vā karissati vā, tathā hesa pāpapurisehi saddhiṃ sañcaratī’’ti. Assāti imassa pāpajanasevino puggalassa upari, assa vā puggalassa avaṇṇo abhūtopi pāpajanasevitāya ruhati virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjati pattharati. Assāti vā bhummatthe sāmivacanaṃ, tasmiṃ puggaleti attho. Sa ve tādisako hotīti yo yādisaṃ pāpamittaṃ vā kalyāṇamittaṃ vā bhajati upasevati ca, so puggalo bhūmibhāgavasena udakaṃ viya tādisova hoti, pāpadhammo kalyāṇadhammo vā hoti. Kasmā? Sahavāso hi tādiso; yasmā sahavāso saṃsaggo uparāgo viya phalikamaṇīsu purisaupanissayabhūtaṃ puggalākāraṃ gāhāpeti, tasmā pāpapuggalena saha vāso na kātabboti adhippāyo.
సేవమానో సేవమానన్తి పరం పకతిసుద్ధం పుగ్గలం కాలేన కాలం అత్తానం సేవమానం సేవమానో భజమానో పాపపుగ్గలో, తేన వా సేవియమానో. సమ్ఫుట్ఠో సమ్ఫుసన్తి తేన పకతిసుద్ధేన పుగ్గలేన సహవాసేన సంసగ్గేన సమ్ఫుట్ఠో పాపపుగ్గలో సయమ్పి, తథా తం ఫుసన్తో. సరో దిద్ధో కలాపం వాతి యథా నామ సరో విసేన దిద్ధో లిత్తో సరకలాపగతో సరసమూహసఙ్ఖాతం సరకలాపం అత్తనా ఫుట్ఠం అలిత్తమ్పి ఉపలిమ్పతి, ఏవం పాపేన ఉపలేపభయా ధీరోతి ధితిసమ్పన్నత్తా ధీరో పణ్డితపురిసో పాపసహాయో న భవేయ్య.
Sevamāno sevamānanti paraṃ pakatisuddhaṃ puggalaṃ kālena kālaṃ attānaṃ sevamānaṃ sevamāno bhajamāno pāpapuggalo, tena vā seviyamāno. Samphuṭṭho samphusanti tena pakatisuddhena puggalena sahavāsena saṃsaggena samphuṭṭho pāpapuggalo sayampi, tathā taṃ phusanto. Saro diddho kalāpaṃ vāti yathā nāma saro visena diddho litto sarakalāpagato sarasamūhasaṅkhātaṃ sarakalāpaṃ attanā phuṭṭhaṃ alittampi upalimpati, evaṃ pāpena upalepabhayā dhīroti dhitisampannattā dhīro paṇḍitapuriso pāpasahāyo na bhaveyya.
పూతిమచ్ఛం కుసగ్గేనాతి యథా కుచ్ఛితభావేన పూతిభూతం మచ్ఛం కుసతిణగ్గేన యో పురిసో ఉపనయ్హతి పుటబన్ధవసేన బన్ధతి, తస్స తే కుసా అపూతికాపి పూతిమచ్ఛసమ్బన్ధేన పూతి దుగ్గన్ధమేవ వాయన్తి. ఏవం బాలూపసేవనాతి ఏవంసమ్పదా బాలజనూపసేవనా దట్ఠబ్బా. ఏవం ధీరూపసేవనాతి యథా అసురభినోపి పత్తా తగరసమ్బన్ధేన సురభిం వాయన్తి, ఏవం పణ్డితూపసేవనా పకతియా అసీలవతో సీలసమాదానాదివసేన సీలగన్ధవాయనస్స కారణం హోతి.
Pūtimacchaṃ kusaggenāti yathā kucchitabhāvena pūtibhūtaṃ macchaṃ kusatiṇaggena yo puriso upanayhati puṭabandhavasena bandhati, tassa te kusā apūtikāpi pūtimacchasambandhena pūti duggandhameva vāyanti. Evaṃ bālūpasevanāti evaṃsampadā bālajanūpasevanā daṭṭhabbā. Evaṃ dhīrūpasevanāti yathā asurabhinopi pattā tagarasambandhena surabhiṃ vāyanti, evaṃ paṇḍitūpasevanā pakatiyā asīlavato sīlasamādānādivasena sīlagandhavāyanassa kāraṇaṃ hoti.
తస్మాతి యస్మా అకల్యాణమిత్తసేవనాయ కల్యాణమిత్తసేవనాయ చ అయం ఏదిసో ఆదీనవో ఆనిసంసో చ, తస్మా పత్తపుటస్సేవ పలాసపుటస్స వియ దుగ్గన్ధసుగన్ధవత్థుసంసగ్గేన అసాధుసాధుజనసన్నిస్సయేన చ. ఞత్వా సమ్పాకమత్తనోతి అత్తనో దుక్ఖుద్రయం సుఖుద్రయఞ్చ ఫలనిప్ఫత్తిం ఞత్వా జానిత్వా అసన్తే పాపమిత్తే న ఉపసేవేయ్య, సన్తే ఉపసన్తే వన్తదోసే పసత్థే వా పణ్డితే సేవేయ్య. తథా హి అసన్తో నిరయం నేన్తి, సన్తో పాపేన్తి సుగ్గతిన్తి. ఇతి భగవా పఠమగాథాయ యథావుత్తాని తీణి సుఖనిమిత్తాని దస్సేత్వా తతో పరాహి పఞ్చహి గాథాహి పటిపక్ఖపరివజ్జనేన సద్ధిం పసంసాసుఖస్స ఆగమనం దస్సేత్వా ఓసానగాథాయ తిణ్ణమ్పి సుఖానం ఆగమనకారణేన సద్ధిం ఓసానసుఖం దస్సేతి.
Tasmāti yasmā akalyāṇamittasevanāya kalyāṇamittasevanāya ca ayaṃ ediso ādīnavo ānisaṃso ca, tasmā pattapuṭasseva palāsapuṭassa viya duggandhasugandhavatthusaṃsaggena asādhusādhujanasannissayena ca. Ñatvā sampākamattanoti attano dukkhudrayaṃ sukhudrayañca phalanipphattiṃ ñatvā jānitvā asante pāpamitte na upaseveyya, sante upasante vantadose pasatthe vā paṇḍite seveyya. Tathā hi asanto nirayaṃ nenti, santo pāpenti suggatinti. Iti bhagavā paṭhamagāthāya yathāvuttāni tīṇi sukhanimittāni dassetvā tato parāhi pañcahi gāthāhi paṭipakkhaparivajjanena saddhiṃ pasaṃsāsukhassa āgamanaṃ dassetvā osānagāthāya tiṇṇampi sukhānaṃ āgamanakāraṇena saddhiṃ osānasukhaṃ dasseti.
సత్తమసుత్తవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / ఇతివుత్తకపాళి • Itivuttakapāḷi / ౭. సుఖపత్థనాసుత్తం • 7. Sukhapatthanāsuttaṃ