Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
൭. സുഖപത്ഥനാസുത്തവണ്ണനാ
7. Sukhapatthanāsuttavaṇṇanā
൭൬. സത്തമേ സുഖാനീതി സുഖനിമിത്താനി. പത്ഥയമാനോതി ഇച്ഛമാനോ ആകങ്ഖമാനോ. സീലന്തി ഗഹട്ഠസീലം പബ്ബജിതസീലഞ്ച. ഗഹട്ഠോ ചേ ഗഹട്ഠസീലം, പബ്ബജിതോ ചേ ചതുപാരിസുദ്ധിസീലന്തി അധിപ്പായോ. രക്ഖേയ്യാതി സമാദിയിത്വാ അവീതിക്കമന്തോ സമ്മദേവ ഗോപേയ്യ. പസംസാ മേ ആഗച്ഛതൂതി ‘‘മമ കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ ആഗച്ഛതൂ’’തി ഇച്ഛന്തോ പണ്ഡിതോ സപ്പഞ്ഞോ സീലം രക്ഖേയ്യ. സീലവതോ ഹി ഗഹട്ഠസ്സ താവ ‘‘അസുകോ അസുകകുലസ്സ പുത്തോ സീലവാ കല്യാണധമ്മോ സദ്ധോ പസന്നോ ദായകോ കാരകോ’’തിആദിനാ പരിസമജ്ഝേ കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛതി, പബ്ബജിതസ്സ ‘‘അസുകോ നാമ ഭിക്ഖു സീലവാ വത്തസമ്പന്നോ സോരതോ സുഖസംവാസോ സഗാരവോ സപ്പതിസ്സോ’’തിആദിനാ…പേ॰… അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛതീതി. വുത്തഞ്ഹേതം –
76. Sattame sukhānīti sukhanimittāni. Patthayamānoti icchamāno ākaṅkhamāno. Sīlanti gahaṭṭhasīlaṃ pabbajitasīlañca. Gahaṭṭho ce gahaṭṭhasīlaṃ, pabbajito ce catupārisuddhisīlanti adhippāyo. Rakkheyyāti samādiyitvā avītikkamanto sammadeva gopeyya. Pasaṃsā me āgacchatūti ‘‘mama kalyāṇo kittisaddo āgacchatū’’ti icchanto paṇḍito sappañño sīlaṃ rakkheyya. Sīlavato hi gahaṭṭhassa tāva ‘‘asuko asukakulassa putto sīlavā kalyāṇadhammo saddho pasanno dāyako kārako’’tiādinā parisamajjhe kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchati, pabbajitassa ‘‘asuko nāma bhikkhu sīlavā vattasampanno sorato sukhasaṃvāso sagāravo sappatisso’’tiādinā…pe… abbhuggacchatīti. Vuttañhetaṃ –
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതയോ, സീലവതോ സീലസമ്പന്നസ്സ കല്യാണോ കിത്തിസദ്ദോ അബ്ഭുഗ്ഗച്ഛതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൫.൨൧൩; ഉദാ॰ ൭൬; മഹാവ॰ ൨൮൫).
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavato sīlasampannassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchatī’’ti (a. ni. 5.213; udā. 76; mahāva. 285).
തഥാ –
Tathā –
‘‘ആകങ്ഖേയ്യ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു – ‘സബ്രഹ്മചാരീനം പിയോ ചസ്സം മനാപോ, ഗരു ച ഭാവനീയോ ചാ’തി, സീലേസ്വേവസ്സ പരിപൂരകാരീ’’തിആദി (മ॰ നി॰ ൧.൬൫).
‘‘Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘sabrahmacārīnaṃ piyo cassaṃ manāpo, garu ca bhāvanīyo cā’ti, sīlesvevassa paripūrakārī’’tiādi (ma. ni. 1.65).
ഭോഗാ മേ ഉപ്പജ്ജന്തൂതി ഏത്ഥ ഗഹട്ഠസ്സ താവ സീലവതോ കല്യാണധമ്മസ്സ യേന യേന സിപ്പട്ഠാനേന ജീവികം കപ്പേതി – യദി കസിയാ, യദി വണിജ്ജായ, യദി രാജപോരിസേന, തം തം യഥാകാലം യഥാവിധിഞ്ച അതിവിയ അപ്പമത്തഭാവതോ അഥസ്സ അനുപ്പന്നാ ചേവ ഭോഗാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ ച ഭോഗാ ഫാതിം ഗമിസ്സന്തി. പബ്ബജിതസ്സ പന സീലാചാരസമ്പന്നസ്സ അപ്പമാദവിഹാരിസ്സ സതോ സീലസമ്പന്നസ്സ സീലസമ്പദായ അപ്പിച്ഛതാദിഗുണേസു ച പസന്നാ മനുസ്സാ ഉളാരുളാരേ പച്ചയേ അഭിഹരന്തി, ഏവമസ്സ അനുപ്പന്നാ ചേവ ഭോഗാ ഉപ്പജ്ജന്തി, ഉപ്പന്നാ ച ഥിരാ ഹോന്തി. തഥാ ഹി വുത്തം –
Bhogā me uppajjantūti ettha gahaṭṭhassa tāva sīlavato kalyāṇadhammassa yena yena sippaṭṭhānena jīvikaṃ kappeti – yadi kasiyā, yadi vaṇijjāya, yadi rājaporisena, taṃ taṃ yathākālaṃ yathāvidhiñca ativiya appamattabhāvato athassa anuppannā ceva bhogā uppajjanti, uppannā ca bhogā phātiṃ gamissanti. Pabbajitassa pana sīlācārasampannassa appamādavihārissa sato sīlasampannassa sīlasampadāya appicchatādiguṇesu ca pasannā manussā uḷāruḷāre paccaye abhiharanti, evamassa anuppannā ceva bhogā uppajjanti, uppannā ca thirā honti. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘പുന ചപരം, ഗഹപതയോ, സീലവാ സീലസമ്പന്നോ അപ്പമാദാധികരണം മഹന്തം ഭോഗക്ഖന്ധം അധിഗച്ഛതീ’’തി (അ॰ നി॰ ൫.൨൧൩; ഉദാ॰ ൭൬; മഹാവ॰ ൨൮൫).
‘‘Puna caparaṃ, gahapatayo, sīlavā sīlasampanno appamādādhikaraṇaṃ mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchatī’’ti (a. ni. 5.213; udā. 76; mahāva. 285).
തഥാ –
Tathā –
‘‘ആകങ്ഖേയ്യ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു – ‘ലാഭീ അസ്സ ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാന’ന്തി, സീലേസ്വേവസ്സ പരിപൂരകാരീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൬൫) ച –
‘‘Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’nti, sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65) ca –
സേസം വുത്തനയമേവ.
Sesaṃ vuttanayameva.
ഗാഥാസു പത്ഥയാനോതി പത്ഥയന്തോ. തയോ സുഖേതി തീണി സുഖാനി. വിത്തലാഭന്തി ധനലാഭം, ഭോഗുപ്പത്തിന്തി അത്ഥോ. വിസേസതോ ചേത്ഥ പസംസായ ചേതസികസുഖം, ഭോഗേഹി കായികസുഖം, ഇതരേന ഉപപത്തിസുഖം; തഥാ പഠമേന ദിട്ഠധമ്മസുഖം, തതിയേന സമ്പരായസുഖം, ദുതിയേന ഉഭയസുഖം ഗഹിതന്തി വേദിതബ്ബം.
Gāthāsu patthayānoti patthayanto. Tayo sukheti tīṇi sukhāni. Vittalābhanti dhanalābhaṃ, bhoguppattinti attho. Visesato cettha pasaṃsāya cetasikasukhaṃ, bhogehi kāyikasukhaṃ, itarena upapattisukhaṃ; tathā paṭhamena diṭṭhadhammasukhaṃ, tatiyena samparāyasukhaṃ, dutiyena ubhayasukhaṃ gahitanti veditabbaṃ.
ഇദാനി പസംസാദികാരണസ്സ സീലസ്സ വിയ പസംസാദീനമ്പി വിസേസകാരണം പാപമിത്തപരിവജ്ജനം കല്യാണമിത്തസേവനഞ്ച ആദീനവാനിസംസേഹി സദ്ധിം ദസ്സേന്തോ ‘‘അകരോന്തോ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ സങ്കിയോതി പാപസ്മിം പരിസങ്കിതബ്ബോ ‘‘അദ്ധാ ഇമിനാ പാപം കതം വാ കരിസ്സതി വാ, തഥാ ഹേസ പാപപുരിസേഹി സദ്ധിം സഞ്ചരതീ’’തി. അസ്സാതി ഇമസ്സ പാപജനസേവിനോ പുഗ്ഗലസ്സ ഉപരി, അസ്സ വാ പുഗ്ഗലസ്സ അവണ്ണോ അഭൂതോപി പാപജനസേവിതായ രുഹതി വിരൂള്ഹിം വേപുല്ലം ആപജ്ജതി പത്ഥരതി. അസ്സാതി വാ ഭുമ്മത്ഥേ സാമിവചനം, തസ്മിം പുഗ്ഗലേതി അത്ഥോ. സ വേ താദിസകോ ഹോതീതി യോ യാദിസം പാപമിത്തം വാ കല്യാണമിത്തം വാ ഭജതി ഉപസേവതി ച, സോ പുഗ്ഗലോ ഭൂമിഭാഗവസേന ഉദകം വിയ താദിസോവ ഹോതി, പാപധമ്മോ കല്യാണധമ്മോ വാ ഹോതി. കസ്മാ? സഹവാസോ ഹി താദിസോ; യസ്മാ സഹവാസോ സംസഗ്ഗോ ഉപരാഗോ വിയ ഫലികമണീസു പുരിസഉപനിസ്സയഭൂതം പുഗ്ഗലാകാരം ഗാഹാപേതി, തസ്മാ പാപപുഗ്ഗലേന സഹ വാസോ ന കാതബ്ബോതി അധിപ്പായോ.
Idāni pasaṃsādikāraṇassa sīlassa viya pasaṃsādīnampi visesakāraṇaṃ pāpamittaparivajjanaṃ kalyāṇamittasevanañca ādīnavānisaṃsehi saddhiṃ dassento ‘‘akaronto’’tiādimāha. Tattha saṅkiyoti pāpasmiṃ parisaṅkitabbo ‘‘addhā iminā pāpaṃ kataṃ vā karissati vā, tathā hesa pāpapurisehi saddhiṃ sañcaratī’’ti. Assāti imassa pāpajanasevino puggalassa upari, assa vā puggalassa avaṇṇo abhūtopi pāpajanasevitāya ruhati virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjati pattharati. Assāti vā bhummatthe sāmivacanaṃ, tasmiṃ puggaleti attho. Sa ve tādisako hotīti yo yādisaṃ pāpamittaṃ vā kalyāṇamittaṃ vā bhajati upasevati ca, so puggalo bhūmibhāgavasena udakaṃ viya tādisova hoti, pāpadhammo kalyāṇadhammo vā hoti. Kasmā? Sahavāso hi tādiso; yasmā sahavāso saṃsaggo uparāgo viya phalikamaṇīsu purisaupanissayabhūtaṃ puggalākāraṃ gāhāpeti, tasmā pāpapuggalena saha vāso na kātabboti adhippāyo.
സേവമാനോ സേവമാനന്തി പരം പകതിസുദ്ധം പുഗ്ഗലം കാലേന കാലം അത്താനം സേവമാനം സേവമാനോ ഭജമാനോ പാപപുഗ്ഗലോ, തേന വാ സേവിയമാനോ. സമ്ഫുട്ഠോ സമ്ഫുസന്തി തേന പകതിസുദ്ധേന പുഗ്ഗലേന സഹവാസേന സംസഗ്ഗേന സമ്ഫുട്ഠോ പാപപുഗ്ഗലോ സയമ്പി, തഥാ തം ഫുസന്തോ. സരോ ദിദ്ധോ കലാപം വാതി യഥാ നാമ സരോ വിസേന ദിദ്ധോ ലിത്തോ സരകലാപഗതോ സരസമൂഹസങ്ഖാതം സരകലാപം അത്തനാ ഫുട്ഠം അലിത്തമ്പി ഉപലിമ്പതി, ഏവം പാപേന ഉപലേപഭയാ ധീരോതി ധിതിസമ്പന്നത്താ ധീരോ പണ്ഡിതപുരിസോ പാപസഹായോ ന ഭവേയ്യ.
Sevamāno sevamānanti paraṃ pakatisuddhaṃ puggalaṃ kālena kālaṃ attānaṃ sevamānaṃ sevamāno bhajamāno pāpapuggalo, tena vā seviyamāno. Samphuṭṭho samphusanti tena pakatisuddhena puggalena sahavāsena saṃsaggena samphuṭṭho pāpapuggalo sayampi, tathā taṃ phusanto. Saro diddho kalāpaṃ vāti yathā nāma saro visena diddho litto sarakalāpagato sarasamūhasaṅkhātaṃ sarakalāpaṃ attanā phuṭṭhaṃ alittampi upalimpati, evaṃ pāpena upalepabhayā dhīroti dhitisampannattā dhīro paṇḍitapuriso pāpasahāyo na bhaveyya.
പൂതിമച്ഛം കുസഗ്ഗേനാതി യഥാ കുച്ഛിതഭാവേന പൂതിഭൂതം മച്ഛം കുസതിണഗ്ഗേന യോ പുരിസോ ഉപനയ്ഹതി പുടബന്ധവസേന ബന്ധതി, തസ്സ തേ കുസാ അപൂതികാപി പൂതിമച്ഛസമ്ബന്ധേന പൂതി ദുഗ്ഗന്ധമേവ വായന്തി. ഏവം ബാലൂപസേവനാതി ഏവംസമ്പദാ ബാലജനൂപസേവനാ ദട്ഠബ്ബാ. ഏവം ധീരൂപസേവനാതി യഥാ അസുരഭിനോപി പത്താ തഗരസമ്ബന്ധേന സുരഭിം വായന്തി, ഏവം പണ്ഡിതൂപസേവനാ പകതിയാ അസീലവതോ സീലസമാദാനാദിവസേന സീലഗന്ധവായനസ്സ കാരണം ഹോതി.
Pūtimacchaṃ kusaggenāti yathā kucchitabhāvena pūtibhūtaṃ macchaṃ kusatiṇaggena yo puriso upanayhati puṭabandhavasena bandhati, tassa te kusā apūtikāpi pūtimacchasambandhena pūti duggandhameva vāyanti. Evaṃ bālūpasevanāti evaṃsampadā bālajanūpasevanā daṭṭhabbā. Evaṃ dhīrūpasevanāti yathā asurabhinopi pattā tagarasambandhena surabhiṃ vāyanti, evaṃ paṇḍitūpasevanā pakatiyā asīlavato sīlasamādānādivasena sīlagandhavāyanassa kāraṇaṃ hoti.
തസ്മാതി യസ്മാ അകല്യാണമിത്തസേവനായ കല്യാണമിത്തസേവനായ ച അയം ഏദിസോ ആദീനവോ ആനിസംസോ ച, തസ്മാ പത്തപുടസ്സേവ പലാസപുടസ്സ വിയ ദുഗ്ഗന്ധസുഗന്ധവത്ഥുസംസഗ്ഗേന അസാധുസാധുജനസന്നിസ്സയേന ച. ഞത്വാ സമ്പാകമത്തനോതി അത്തനോ ദുക്ഖുദ്രയം സുഖുദ്രയഞ്ച ഫലനിപ്ഫത്തിം ഞത്വാ ജാനിത്വാ അസന്തേ പാപമിത്തേ ന ഉപസേവേയ്യ, സന്തേ ഉപസന്തേ വന്തദോസേ പസത്ഥേ വാ പണ്ഡിതേ സേവേയ്യ. തഥാ ഹി അസന്തോ നിരയം നേന്തി, സന്തോ പാപേന്തി സുഗ്ഗതിന്തി. ഇതി ഭഗവാ പഠമഗാഥായ യഥാവുത്താനി തീണി സുഖനിമിത്താനി ദസ്സേത്വാ തതോ പരാഹി പഞ്ചഹി ഗാഥാഹി പടിപക്ഖപരിവജ്ജനേന സദ്ധിം പസംസാസുഖസ്സ ആഗമനം ദസ്സേത്വാ ഓസാനഗാഥായ തിണ്ണമ്പി സുഖാനം ആഗമനകാരണേന സദ്ധിം ഓസാനസുഖം ദസ്സേതി.
Tasmāti yasmā akalyāṇamittasevanāya kalyāṇamittasevanāya ca ayaṃ ediso ādīnavo ānisaṃso ca, tasmā pattapuṭasseva palāsapuṭassa viya duggandhasugandhavatthusaṃsaggena asādhusādhujanasannissayena ca. Ñatvā sampākamattanoti attano dukkhudrayaṃ sukhudrayañca phalanipphattiṃ ñatvā jānitvā asante pāpamitte na upaseveyya, sante upasante vantadose pasatthe vā paṇḍite seveyya. Tathā hi asanto nirayaṃ nenti, santo pāpenti suggatinti. Iti bhagavā paṭhamagāthāya yathāvuttāni tīṇi sukhanimittāni dassetvā tato parāhi pañcahi gāthāhi paṭipakkhaparivajjanena saddhiṃ pasaṃsāsukhassa āgamanaṃ dassetvā osānagāthāya tiṇṇampi sukhānaṃ āgamanakāraṇena saddhiṃ osānasukhaṃ dasseti.
സത്തമസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sattamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൭. സുഖപത്ഥനാസുത്തം • 7. Sukhapatthanāsuttaṃ