Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ
9. Sukhumālasuttaṃ
੩੯. ‘‘ਸੁਖੁਮਾਲੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲੋ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖੁਮਾਲੋ। ਮਮ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਿਤੁ ਨਿવੇਸਨੇ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਕਾਰਿਤਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਤ੍ਥ ਸੁਦਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਉਪ੍ਪਲਂ વਪ੍ਪਤਿ 1, ਏਕਤ੍ਥ ਪਦੁਮਂ, ਏਕਤ੍ਥ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਂ, ਯਾવਦੇવ ਮਮਤ੍ਥਾਯ । ਨ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਕਾਸਿਕਂ ਚਨ੍ਦਨਂ ਧਾਰੇਮਿ 2। ਕਾਸਿਕਂ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁ ਮੇ ਤਂ વੇਠਨਂ ਹੋਤਿ, ਕਾਸਿਕਾ ਕਞ੍ਚੁਕਾ, ਕਾਸਿਕਂ ਨਿવਾਸਨਂ, ਕਾਸਿਕੋ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗੋ। ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ 3 ਖੋ ਪਨ ਮੇ ਸੁ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੀਯਤਿ – ‘ਮਾ ਨਂ ਫੁਸਿ ਸੀਤਂ વਾ ਉਣ੍ਹਂ વਾ ਤਿਣਂ વਾ ਰਜੋ વਾ ਉਸ੍ਸਾવੋ વਾ’’’ਤਿ।
39. ‘‘Sukhumālo ahaṃ, bhikkhave, paramasukhumālo accantasukhumālo. Mama sudaṃ, bhikkhave, pitu nivesane pokkharaṇiyo kāritā honti. Ekattha sudaṃ, bhikkhave, uppalaṃ vappati 4, ekattha padumaṃ, ekattha puṇḍarīkaṃ, yāvadeva mamatthāya . Na kho panassāhaṃ, bhikkhave, akāsikaṃ candanaṃ dhāremi 5. Kāsikaṃ , bhikkhave, su me taṃ veṭhanaṃ hoti, kāsikā kañcukā, kāsikaṃ nivāsanaṃ, kāsiko uttarāsaṅgo. Rattindivaṃ 6 kho pana me su taṃ, bhikkhave, setacchattaṃ dhārīyati – ‘mā naṃ phusi sītaṃ vā uṇhaṃ vā tiṇaṃ vā rajo vā ussāvo vā’’’ti.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਅਹੇਸੁਂ – ਏਕੋ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ, ਏਕੋ ਗਿਮ੍ਹਿਕੋ, ਏਕੋ વਸ੍ਸਿਕੋ। ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਸ੍ਸਿਕੇ ਪਾਸਾਦੇ વਸ੍ਸਿਕੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹਿ ਤੂਰਿਯੇਹਿ ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋ 7 ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਂ ਓਰੋਹਾਮਿ। ਯਥਾ ਖੋ ਪਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਨਿવੇਸਨੇ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਕਣਾਜਕਂ ਭੋਜਨਂ ਦੀਯਤਿ ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯਂ, ਏવਮੇવਸ੍ਸੁ ਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਿਤੁ ਨਿવੇਸਨੇ ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸ ਸਾਲਿਮਂਸੋਦਨੋ ਦੀਯਤਿ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, tayo pāsādā ahesuṃ – eko hemantiko, eko gimhiko, eko vassiko. So kho ahaṃ, bhikkhave, vassike pāsāde vassike cattāro māse nippurisehi tūriyehi paricārayamāno 8 na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmi. Yathā kho pana, bhikkhave, aññesaṃ nivesane dāsakammakaraporisassa kaṇājakaṃ bhojanaṃ dīyati bilaṅgadutiyaṃ, evamevassu me, bhikkhave, pitu nivesane dāsakammakaraporisassa sālimaṃsodano dīyati.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏવਰੂਪਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਏવਰੂਪੇਨ ਚ ਸੁਖੁਮਾਲੇਨ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਖੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਜਿਣ੍ਣਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯਤਿ ਹਰਾਯਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਤਿਸਿਤ੍વਾ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋਮ੍ਹਿ ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋ। ਅਹਞ੍ਚੇવ 9 ਖੋ ਪਨ ਜਰਾਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਜਿਣ੍ਣਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯੇਯ੍ਯਂ ਹਰਾਯੇਯ੍ਯਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ ਨ ਮੇਤਂ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਯੋ ਯੋਬ੍ਬਨੇ ਯੋਬ੍ਬਨਮਦੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਯਿ।
‘‘Tassa mayhaṃ, bhikkhave, evarūpāya iddhiyā samannāgatassa evarūpena ca sukhumālena etadahosi – ‘assutavā kho puthujjano attanā jarādhammo samāno jaraṃ anatīto paraṃ jiṇṇaṃ disvā aṭṭīyati harāyati jigucchati attānaṃyeva atisitvā, ahampi khomhi jarādhammo jaraṃ anatīto. Ahañceva 10 kho pana jarādhammo samāno jaraṃ anatīto paraṃ jiṇṇaṃ disvā aṭṭīyeyyaṃ harāyeyyaṃ jiguccheyyaṃ na metaṃ assa patirūpa’nti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, iti paṭisañcikkhato yo yobbane yobbanamado so sabbaso pahīyi.
‘‘ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਖੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯਤਿ ਹਰਾਯਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਤਿਸਿਤ੍વਾ – ‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋਮ੍ਹਿ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤੋ, ਅਹਞ੍ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਬ੍ਯਾਧਿਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਬ੍ਯਾਧਿਕਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯੇਯ੍ਯਂ ਹਰਾਯੇਯ੍ਯਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਮੇਤਂ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਯੋ ਆਰੋਗ੍ਯੇ ਆਰੋਗ੍ਯਮਦੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਯਿ।
‘‘Assutavā kho puthujjano attanā byādhidhammo samāno byādhiṃ anatīto paraṃ byādhitaṃ disvā aṭṭīyati harāyati jigucchati attānaṃyeva atisitvā – ‘ahampi khomhi byādhidhammo byādhiṃ anatīto, ahañceva kho pana byādhidhammo samāno byādhiṃ anatīto paraṃ byādhikaṃ disvā aṭṭīyeyyaṃ harāyeyyaṃ jiguccheyyaṃ, na metaṃ assa patirūpa’nti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, iti paṭisañcikkhato yo ārogye ārogyamado so sabbaso pahīyi.
‘‘ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਖੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਮਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯਤਿ ਹਰਾਯਤਿ ਜਿਗੁਚ੍ਛਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਤਿਸਿਤ੍વਾ – ‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਖੋਮ੍ਹਿ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ, ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤੋ, ਅਹਂ ਚੇવ ਖੋ ਪਨ ਮਰਣਧਮ੍ਮੋ ਸਮਾਨੋ ਮਰਣਂ ਅਨਤੀਤੋ ਪਰਂ ਮਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯੇਯ੍ਯਂ ਹਰਾਯੇਯ੍ਯਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਨ ਮੇਤਂ ਅਸ੍ਸ ਪਤਿਰੂਪ’ਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋ ਯੋ ਜੀવਿਤੇ ਜੀવਿਤਮਦੋ ਸੋ ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਯੀ’’ਤਿ।
‘‘Assutavā kho puthujjano attanā maraṇadhammo samāno maraṇaṃ anatīto paraṃ mataṃ disvā aṭṭīyati harāyati jigucchati attānaṃyeva atisitvā – ‘ahampi khomhi maraṇadhammo, maraṇaṃ anatīto, ahaṃ ceva kho pana maraṇadhammo samāno maraṇaṃ anatīto paraṃ mataṃ disvā aṭṭīyeyyaṃ harāyeyyaṃ jiguccheyyaṃ, na metaṃ assa patirūpa’nti. Tassa mayhaṃ, bhikkhave, iti paṭisañcikkhato yo jīvite jīvitamado so sabbaso pahīyī’’ti.
‘‘ਤਯੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਦਾ। ਕਤਮੇ ਤਯੋ? ਯੋਬ੍ਬਨਮਦੋ, ਆਰੋਗ੍ਯਮਦੋ, ਜੀવਿਤਮਦੋ। ਯੋਬ੍ਬਨਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ, વਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ, ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ। ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ, વਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ, ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਆਰੋਗ੍ਯਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ…ਪੇ॰… ਜੀવਿਤਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ, વਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ, ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਤਿ। ਸੋ ਕਾਯੇਨ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ , વਾਚਾਯ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ, ਮਨਸਾ ਦੁਚ੍ਚਰਿਤਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Tayome, bhikkhave, madā. Katame tayo? Yobbanamado, ārogyamado, jīvitamado. Yobbanamadamatto vā, bhikkhave, assutavā puthujjano kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā, vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati. Ārogyamadamatto vā, bhikkhave, assutavā puthujjano…pe… jīvitamadamatto vā, bhikkhave, assutavā puthujjano kāyena duccaritaṃ carati, vācāya duccaritaṃ carati, manasā duccaritaṃ carati. So kāyena duccaritaṃ caritvā , vācāya duccaritaṃ caritvā, manasā duccaritaṃ caritvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjati.
‘‘ਯੋਬ੍ਬਨਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤਿ। ਆਰੋਗ੍ਯਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ…ਪੇ॰… ਜੀવਿਤਮਦਮਤ੍ਤੋ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯ ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ।
‘‘Yobbanamadamatto vā, bhikkhave, bhikkhu sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati. Ārogyamadamatto vā, bhikkhave, bhikkhu…pe… jīvitamadamatto vā, bhikkhave, bhikkhu sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattatī’’ti.
‘‘ਬ੍ਯਾਧਿਧਮ੍ਮਾ ਜਰਾਧਮ੍ਮਾ, ਅਥੋ ਮਰਣਧਮ੍ਮਿਨੋ।
‘‘Byādhidhammā jarādhammā, atho maraṇadhammino;
‘‘ਅਹਞ੍ਚੇ ਤਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯਂ, ਏવਂਧਮ੍ਮੇਸੁ ਪਾਣਿਸੁ।
‘‘Ahañce taṃ jiguccheyyaṃ, evaṃdhammesu pāṇisu;
ਨ ਮੇਤਂ ਪਤਿਰੂਪਸ੍ਸ, ਮਮ ਏવਂ વਿਹਾਰਿਨੋ॥
Na metaṃ patirūpassa, mama evaṃ vihārino.
‘‘ਸੋਹਂ ਏવਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋ, ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੂਪਧਿਂ।
‘‘Sohaṃ evaṃ viharanto, ñatvā dhammaṃ nirūpadhiṃ;
ਆਰੋਗ੍ਯੇ ਯੋਬ੍ਬਨਸ੍ਮਿਞ੍ਚ, ਜੀવਿਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਯੇ ਮਦਾ॥
Ārogye yobbanasmiñca, jīvitasmiñca ye madā.
‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਮਦੇ ਅਭਿਭੋਸ੍ਮਿ 13, ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤਂ।
‘‘Sabbe made abhibhosmi 14, nekkhamme daṭṭhu khemataṃ;
ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਹੁ ਉਸ੍ਸਾਹੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਭਿਪਸ੍ਸਤੋ॥
Tassa me ahu ussāho, nibbānaṃ abhipassato.
‘‘ਨਾਹਂ ਭਬ੍ਬੋ ਏਤਰਹਿ, ਕਾਮਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ।
‘‘Nāhaṃ bhabbo etarahi, kāmāni paṭisevituṃ;
ਅਨਿવਤ੍ਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਾਯਣੋ’’ਤਿ॥ ਨવਮਂ।
Anivatti bhavissāmi, brahmacariyaparāyaṇo’’ti. navamaṃ;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā