| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
೯. ಸುಖುಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
೩೯. ನವಮೇ ಸುಖುಮಾಲೋತಿ ನಿದ್ದುಕ್ಖೋ। ಪರಮಸುಖುಮಾಲೋತಿ ಪರಮನಿದ್ದುಕ್ಖೋ। ಅಚ್ಚನ್ತಸುಖುಮಾಲೋತಿ ಸತತನಿದ್ದುಕ್ಖೋ। ಇಮಂ ಭಗವಾ ಕಪಿಲಪುರೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಕಾಲತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ನಿದ್ದುಕ್ಖಭಾವಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಹ, ಚರಿಯಕಾಲೇ ಪನ ತೇನ ಅನುಭೂತದುಕ್ಖಸ್ಸ ಅನ್ತೋ ನತ್ಥೀತಿ। ಏಕತ್ಥಾತಿ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯಾ। ಉಪ್ಪಲಂ ವಪ್ಪತೀತಿ ಉಪ್ಪಲಂ ರೋಪೇತಿ। ಸಾ ನೀಲುಪ್ಪಲವನಸಞ್ಛನ್ನಾ ಹೋತಿ। ಪದುಮನ್ತಿ ಪಣ್ಡರಪದುಮಂ। ಪುಣ್ಡರೀಕನ್ತಿ ರತ್ತಪದುಮಂ। ಏವಂ ಇತರಾಪಿ ದ್ವೇ ಪದುಮಪುಣ್ಡರೀಕವನೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಹೋನ್ತಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಕಿರ ಸತ್ತಟ್ಠವಸ್ಸಿಕಕಾಲೇ ರಾಜಾ ಅಮಚ್ಚೇ ಪುಚ್ಛಿ – ‘‘ತರುಣದಾರಕಾ ಕತರಕೀಳಿಕಂ ಪಿಯಾಯನ್ತೀ’’ತಿ? ಉದಕಕೀಳಿಕಂ ದೇವಾತಿ। ತತೋ ರಾಜಾ ಕುದ್ದಾಲಕಮ್ಮಕಾರಕೇ ಸನ್ನಿಪಾತೇತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಟ್ಠಾನಾನಿ ಗಣ್ಹಾಪೇಸಿ। ಅಥ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ ಆವಜ್ಜೇನ್ತೋ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಞತ್ವಾ – ‘‘ನ ಯುತ್ತೋ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಮಾನುಸಕಪರಿಭೋಗೋ, ದಿಬ್ಬಪರಿಭೋಗೋ ಯುತ್ತೋ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮಂ ಆಮನ್ತೇತ್ವಾ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ತಾತ, ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಕೀಳಾಭೂಮಿಯಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ಮಾಪೇಹೀ’’ತಿ ಆಹ। ಕೀದಿಸಾ ಹೋನ್ತು , ದೇವಾತಿ? ಅಪಗತಕಲಲಕದ್ದಮಾ ಹೋನ್ತು ವಿಪ್ಪಕಿಣ್ಣಮಣಿಮುತ್ತಪವಾಳಿಕಾ ಸತ್ತರತನಮಯಪಾಕಾರಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾ ಪವಾಳಮಯಉಣ್ಹೀಸೇಹಿ ಮಣಿಮಯಸೋಪಾನಬಾಹುಕೇಹಿ ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಮಯಫಲಕೇಹಿ ಸೋಪಾನೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಾ। ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಪವಾಳಮಯಾ ಚೇತ್ಥ ನಾವಾ ಹೋನ್ತು, ಸುವಣ್ಣನಾವಾಯ ರಜತಪಲ್ಲಙ್ಕೋ ಹೋತು, ರಜತನಾವಾಯ ಸುವಣ್ಣಪಲ್ಲಙ್ಕೋ, ಮಣಿನಾವಾಯ ಪವಾಳಪಲ್ಲಙ್ಕೋ, ಪವಾಳನಾವಾಯ ಮಣಿಪಲ್ಲಙ್ಕೋ, ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಪವಾಳಮಯಾವ ಉದಕಸೇಚನನಾಳಿಕಾ ಹೋನ್ತು, ಪಞ್ಚವಣ್ಣೇಹಿ ಚ ಪದುಮೇಹಿ ಸಞ್ಛನ್ನಾ ಹೋನ್ತೂತಿ। ‘‘ಸಾಧು, ದೇವಾ’’ತಿ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮದೇವಪುತ್ತೋ ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ರತ್ತಿಭಾಗೇ ಓತರಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಗಾಹಾಪಿತಪೋಕ್ಖರಣಿಟ್ಠಾನೇಸುಯೇವ ತೇನೇವ ನಿಯಾಮೇನ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ಮಾಪೇಸಿ।
39. Navame sukhumāloti niddukkho. Paramasukhumāloti paramaniddukkho. Accantasukhumāloti satataniddukkho. Imaṃ bhagavā kapilapure nibbattakālato paṭṭhāya niddukkhabhāvaṃ gahetvā āha, cariyakāle pana tena anubhūtadukkhassa anto natthīti. Ekatthāti ekissā pokkharaṇiyā. Uppalaṃ vappatīti uppalaṃ ropeti. Sā nīluppalavanasañchannā hoti. Padumanti paṇḍarapadumaṃ. Puṇḍarīkanti rattapadumaṃ. Evaṃ itarāpi dve padumapuṇḍarīkavanehi sañchannā honti. Bodhisattassa kira sattaṭṭhavassikakāle rājā amacce pucchi – ‘‘taruṇadārakā katarakīḷikaṃ piyāyantī’’ti? Udakakīḷikaṃ devāti. Tato rājā kuddālakammakārake sannipātetvā pokkharaṇiṭṭhānāni gaṇhāpesi. Atha sakko devarājā āvajjento taṃ pavattiṃ ñatvā – ‘‘na yutto mahāsattassa mānusakaparibhogo, dibbaparibhogo yutto’’ti vissakammaṃ āmantetvā – ‘‘gaccha, tāta, mahāsattassa kīḷābhūmiyaṃ pokkharaṇiyo māpehī’’ti āha. Kīdisā hontu , devāti? Apagatakalalakaddamā hontu vippakiṇṇamaṇimuttapavāḷikā sattaratanamayapākāraparikkhittā pavāḷamayauṇhīsehi maṇimayasopānabāhukehi suvaṇṇarajatamaṇimayaphalakehi sopānehi samannāgatā. Suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayā cettha nāvā hontu, suvaṇṇanāvāya rajatapallaṅko hotu, rajatanāvāya suvaṇṇapallaṅko, maṇināvāya pavāḷapallaṅko, pavāḷanāvāya maṇipallaṅko, suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayāva udakasecananāḷikā hontu, pañcavaṇṇehi ca padumehi sañchannā hontūti. ‘‘Sādhu, devā’’ti vissakammadevaputto sakkassa paṭissutvā rattibhāge otaritvā rañño gāhāpitapokkharaṇiṭṭhānesuyeva teneva niyāmena pokkharaṇiyo māpesi.
ನನು ಚೇತಾ ಅಪಗತಕಲಲಕದ್ದಮಾ, ಕಥಮೇತ್ಥ ಪದುಮಾನಿ ಪುಪ್ಫಿಂಸೂತಿ? ಸೋ ಕಿರ ತಾಸು ಪೋಕ್ಖರಣೀಸು ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಸುವಣ್ಣರಜತಮಣಿಪವಾಳಮಯಾ ಖುದ್ದಕನಾವಾಯೋ ಮಾಪೇತ್ವಾ ‘‘ಏತಾ ಕಲಲಕದ್ದಮಪೂರಿತಾ ಚ ಹೋನ್ತು, ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾನಿ ಚೇತ್ಥ ಪದುಮಾನಿ ಪುಪ್ಫನ್ತೂ’’ತಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ಏವಂ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾನಿ ಪದುಮಾನಿ ಪುಪ್ಫಿಂಸು, ರೇಣುವಟ್ಟಿಯೋ ಉಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಉದಕಪಿಟ್ಠಂ ಅಜ್ಝೋತ್ಥರಿತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ಪಞ್ಚವಿಧಾ ಭಮರಗಣಾ ಉಪಕೂಜನ್ತಾ ವಿಚರನ್ತಿ। ಏವಂ ತಾ ಮಾಪೇತ್ವಾ ವಿಸ್ಸಕಮ್ಮೋ ದೇವಪುರಮೇವ ಗತೋ। ತತೋ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಮಹಾಜನೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಹಾಪುರಿಸ್ಸಸ್ಸ ಮಾಪಿತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ। ರಾಜಾ ಮಹಾಜನಪರಿವಾರೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಪೋಕ್ಖರಣಿಯೋ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪುಞ್ಞಿದ್ಧಿಯಾ ದೇವತಾಹಿ ಮಾಪಿತಾ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಅತ್ತಮನೋ ಅಹೋಸಿ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಉದಕಕೀಳಿಕಂ ಅಗಮಾಸಿ।
Nanu cetā apagatakalalakaddamā, kathamettha padumāni pupphiṃsūti? So kira tāsu pokkharaṇīsu tattha tattha suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayā khuddakanāvāyo māpetvā ‘‘etā kalalakaddamapūritā ca hontu, pañcavaṇṇāni cettha padumāni pupphantū’’ti adhiṭṭhāsi. Evaṃ pañcavaṇṇāni padumāni pupphiṃsu, reṇuvaṭṭiyo uggantvā udakapiṭṭhaṃ ajjhottharitvā vicaranti. Pañcavidhā bhamaragaṇā upakūjantā vicaranti. Evaṃ tā māpetvā vissakammo devapurameva gato. Tato vibhātāya rattiyā mahājano disvā ‘‘mahāpurissassa māpitā bhavissantī’’ti gantvā rañño ārocesi. Rājā mahājanaparivāro gantvā pokkharaṇiyo disvā ‘‘mama puttassa puññiddhiyā devatāhi māpitā bhavissantī’’ti attamano ahosi. Tato paṭṭhāya mahāpuriso udakakīḷikaṃ agamāsi.
ಯಾವದೇವ ಮಮತ್ಥಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಯಾವದೇವಾತಿ ಪಯೋಜನಾವಧಿನಿಯಾಮವಚನಂ, ಯಾವ ಮಮೇವ ಅತ್ಥಾಯ, ನತ್ಥೇತ್ಥ ಅಞ್ಞಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ನ ಖೋ ಪನಸ್ಸಾಹನ್ತಿ ನ ಖೋ ಪನಸ್ಸ ಅಹಂ। ಅಕಾಸಿಕಂ ಚನ್ದನನ್ತಿ ಅಸಣ್ಹಂ ಚನ್ದನಂ। ಕಾಸಿಕಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸು ಮೇ ತಂ ವೇಠನನ್ತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ವೇಠನಮ್ಪಿ ಮೇ ಕಾಸಿಕಂ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ಸುಇತಿ ಚ ತನ್ತಿ ಚ ನಿಪಾತಮತ್ತಂ, ಮೇತಿ ಸಾಮಿವಚನಂ। ವೇಠನಮ್ಪಿ ಮೇ ಸಣ್ಹಮೇವ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಕಾಸಿಕಾ ಕಞ್ಚುಕಾತಿ ಪಾರುಪನಕಞ್ಚುಕೋಪಿ ಸಣ್ಹಕಞ್ಚುಕೋವ। ಸೇತಚ್ಛತ್ತಂ ಧಾರೀಯತೀತಿ ಮಾನುಸಕಸೇತಚ್ಛತ್ತಮ್ಪಿ ದಿಬ್ಬಸೇತಚ್ಛತ್ತಮ್ಪಿ ಉಪರಿಧಾರಿತಮೇವ ಹೋತಿ। ಮಾ ನಂ ಫುಸಿ ಸೀತಂ ವಾತಿ ಮಾ ಏತಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಂ ಸೀತಂ ವಾ ಉಣ್ಹಾದೀಸು ವಾ ಅಞ್ಞತರಂ ಫುಸತೂತಿ ಅತ್ಥೋ।
Yāvadeva mamatthāyāti ettha yāvadevāti payojanāvadhiniyāmavacanaṃ, yāva mameva atthāya, natthettha aññaṃ kāraṇanti attho. Na kho panassāhanti na kho panassa ahaṃ. Akāsikaṃ candananti asaṇhaṃ candanaṃ. Kāsikaṃ, bhikkhave, su me taṃ veṭhananti, bhikkhave, veṭhanampi me kāsikaṃ hoti. Ettha hi suiti ca tanti ca nipātamattaṃ, meti sāmivacanaṃ. Veṭhanampi me saṇhameva hotīti dasseti. Kāsikā kañcukāti pārupanakañcukopi saṇhakañcukova. Setacchattaṃ dhārīyatīti mānusakasetacchattampi dibbasetacchattampi uparidhāritameva hoti. Mā naṃ phusi sītaṃ vāti mā etaṃ bodhisattaṃ sītaṃ vā uṇhādīsu vā aññataraṃ phusatūti attho.
ತಯೋ ಪಾಸಾದಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಬೋಧಿಸತ್ತೇ ಕಿರ ಸೋಳಸವಸ್ಸುದ್ದೇಸಿಕೇ ಜಾತೇ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ‘‘ಪುತ್ತಸ್ಸ ವಸನಕಪಾಸಾದೇ ಕಾರೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಡ್ಢಕಿನೋ ಸನ್ನಿಪಾತಾಪೇತ್ವಾ ಭದ್ದಕೇನ ನಕ್ಖತ್ತಮುಹುತ್ತೇನ ನವಭೂಮಿಕತಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ತಯೋ ಪಾಸಾದೇ ಕಾರಾಪೇಸಿ। ತೇ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಹೇಮನ್ತಿಕೋತಿಆದೀಸು ಯತ್ಥ ಸುಖಂ ಹೇಮನ್ತೇ ವಸಿತುಂ, ಅಯಂ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ। ಇತರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಚನತ್ಥೋ – ಹೇಮನ್ತೇ ವಾಸೋ ಹೇಮನ್ತಂ, ಹೇಮನ್ತಂ ಅರಹತೀತಿ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ। ಇತರೇಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Tayopāsādā ahesunti bodhisatte kira soḷasavassuddesike jāte suddhodanamahārājā ‘‘puttassa vasanakapāsāde kāressāmī’’ti vaḍḍhakino sannipātāpetvā bhaddakena nakkhattamuhuttena navabhūmikataparikammaṃ kāretvā tayo pāsāde kārāpesi. Te sandhāyetaṃ vuttaṃ. Hemantikotiādīsu yattha sukhaṃ hemante vasituṃ, ayaṃ hemantiko. Itaresupi eseva nayo. Ayaṃ panettha vacanattho – hemante vāso hemantaṃ, hemantaṃ arahatīti hemantiko. Itaresupi eseva nayo.
ತತ್ಥ ಹೇಮನ್ತಿಕೋ ಪಾಸಾದೋ ನವಭೂಮಕೋ ಅಹೋಸಿ, ಭೂಮಿಯೋ ಪನಸ್ಸ ಉಣ್ಹಉತುಗ್ಗಾಹಾಪನತ್ಥಾಯ ನೀಚಾ ಅಹೇಸುಂ। ತತ್ಥ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ಸುಫುಸಿತಕವಾಟಾನಿ ಅಹೇಸುಂ ನಿಬ್ಬಿವರಾನಿ। ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಕರೋನ್ತಾ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಪಜ್ಜಲಿತೇ ಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧೇಯೇವ ಅಕಂಸು। ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಪನೇತ್ಥ ಕಮ್ಬಲಮಯಂ, ತಥಾ ಸಾಣಿವಿತಾನನಿವಾಸನಪಾರುಪನವೇಠನಾನಿ। ವಾತಪಾನಾನಿ ಉಣ್ಹಗ್ಗಾಹಾಪನತ್ಥಂ ದಿವಾ ವಿವಟಾನಿ ರತ್ತಿಂ ಪಿಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ।
Tattha hemantiko pāsādo navabhūmako ahosi, bhūmiyo panassa uṇhautuggāhāpanatthāya nīcā ahesuṃ. Tattha dvāravātapānāni suphusitakavāṭāni ahesuṃ nibbivarāni. Cittakammampi karontā tattha tattha pajjalite aggikkhandheyeva akaṃsu. Bhūmattharaṇaṃ panettha kambalamayaṃ, tathā sāṇivitānanivāsanapārupanaveṭhanāni. Vātapānāni uṇhaggāhāpanatthaṃ divā vivaṭāni rattiṃ pihitāni honti.
ಗಿಮ್ಹಿಕೋ ಪನ ಪಞ್ಚಭೂಮಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಸೀತಉತುಗ್ಗಾಹಾಪನತ್ಥಂ ಪನೇತ್ಥ ಭೂಮಿಯೋ ಉಚ್ಚಾ ಅಸಮ್ಬಾಧಾ ಅಹೇಸುಂ। ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ನಾತಿಫುಸಿತಾನಿ ಸವಿವರಾನಿ ಸಜಾಲಾನಿ ಅಹೇಸುಂ। ಚಿತ್ತಕಮ್ಮೇ ಉಪ್ಪಲಾನಿ ಪದುಮಾನಿ ಪುಣ್ಡರೀಕಾನಿಯೇವ ಅಕಂಸು। ಭೂಮತ್ಥರಣಂ ಪನೇತ್ಥ ದುಕೂಲಮಯಂ, ತಥಾ ಸಾಣಿವಿತಾನನಿವಾಸನಪಾರುಪನವೇಠನಾನಿ। ವಾತಪಾನಸಮೀಪೇಸು ಚೇತ್ಥ ನವ ಚಾಟಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದಕಸ್ಸ ಪೂರೇತ್ವಾ ನೀಲುಪ್ಪಲಾದೀಹಿ ಸಞ್ಛಾದೇನ್ತಿ। ತೇಸು ತೇಸು ಪದೇಸೇಸು ಉದಕಯನ್ತಾನಿ ಕರೋನ್ತಿ, ಯೇಹಿ ದೇವೇ ವಸ್ಸನ್ತೇ ವಿಯ ಉದಕಧಾರಾ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಿ। ಅನ್ತೋಪಾಸಾದೇ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಕಲಲಪೂರಾ ದೋಣಿಯೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಣ್ಣಾನಿ ಪದುಮಾನಿ ರೋಪಯಿಂಸು। ಪಾಸಾದಮತ್ಥಕೇ ಸುಕ್ಖಮಹಿಂಸಚಮ್ಮಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಯನ್ತಂ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಯಾವ ಛದನಪಿಟ್ಠಿಯಾ ಪಾಸಾಣೇ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತಿ। ತೇಸಂ ಚಮ್ಮೇ ಪವಟ್ಟನ್ತಾನಂ ಸದ್ದೋ ಮೇಘಗಜ್ಜಿತಂ ವಿಯ ಹೋತಿ। ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ಪನೇತ್ಥ ದಿವಾ ಪಿಹಿತಾನಿ ಹೋನ್ತಿ ರತ್ತಿಂ ವಿವಟಾನಿ।
Gimhiko pana pañcabhūmako ahosi. Sītautuggāhāpanatthaṃ panettha bhūmiyo uccā asambādhā ahesuṃ. Dvāravātapānāni nātiphusitāni savivarāni sajālāni ahesuṃ. Cittakamme uppalāni padumāni puṇḍarīkāniyeva akaṃsu. Bhūmattharaṇaṃ panettha dukūlamayaṃ, tathā sāṇivitānanivāsanapārupanaveṭhanāni. Vātapānasamīpesu cettha nava cāṭiyo ṭhapetvā udakassa pūretvā nīluppalādīhi sañchādenti. Tesu tesu padesesu udakayantāni karonti, yehi deve vassante viya udakadhārā nikkhamanti. Antopāsāde tattha tattha kalalapūrā doṇiyo ṭhapetvā pañcavaṇṇāni padumāni ropayiṃsu. Pāsādamatthake sukkhamahiṃsacammaṃ bandhitvā yantaṃ parivattetvā yāva chadanapiṭṭhiyā pāsāṇe āropetvā tasmiṃ vissajjenti. Tesaṃ camme pavaṭṭantānaṃ saddo meghagajjitaṃ viya hoti. Dvāravātapānāni panettha divā pihitāni honti rattiṃ vivaṭāni.
ವಸ್ಸಿಕೋ ಸತ್ತಭೂಮಕೋ ಅಹೋಸಿ। ಭೂಮಿಯೋ ಪನೇತ್ಥ ದ್ವಿನ್ನಮ್ಪಿ ಉತೂನಂ ಗಾಹಾಪನತ್ಥಾಯ ನಾತಿಉಚ್ಚಾ ನಾತಿನೀಚಾ ಅಕಂಸು। ಏಕಚ್ಚಾನಿ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾನಿ ಸುಫುಸಿತಾನಿ, ಏಕಚ್ಚಾನಿ ಸವಿವರಾನಿ। ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮಮ್ಪಿ ಕೇಸುಚಿ ಠಾನೇಸು ಪಜ್ಜಲಿತಅಗ್ಗಿಕ್ಖನ್ಧವಸೇನ, ಕೇಸುಚಿ ಜಾತಸ್ಸರವಸೇನ ಕತಂ। ಭೂಮತ್ಥರಣಾದೀನಿ ಪನೇತ್ಥ ಕಮ್ಬಲದುಕೂಲವಸೇನ ಉಭಯಮಿಸ್ಸಕಾನಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ದ್ವಾರವಾತಪಾನಾ ರತ್ತಿಂ ವಿವಟಾ ದಿವಾ ಪಿಹಿತಾ, ಏಕಚ್ಚೇ ದಿವಾ ವಿವಟಾ ರತ್ತಿಂ ಪಿಹಿತಾ। ತಯೋಪಿ ಪಾಸಾದಾ ಉಬ್ಬೇಧೇನ ಸಮಪ್ಪಮಾಣಾ। ಭೂಮಿಕಾಸು ಪನ ನಾನತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ।
Vassiko sattabhūmako ahosi. Bhūmiyo panettha dvinnampi utūnaṃ gāhāpanatthāya nātiuccā nātinīcā akaṃsu. Ekaccāni dvāravātapānāni suphusitāni, ekaccāni savivarāni. Tattha cittakammampi kesuci ṭhānesu pajjalitaaggikkhandhavasena, kesuci jātassaravasena kataṃ. Bhūmattharaṇādīni panettha kambaladukūlavasena ubhayamissakāni. Ekacce dvāravātapānā rattiṃ vivaṭā divā pihitā, ekacce divā vivaṭā rattiṃ pihitā. Tayopi pāsādā ubbedhena samappamāṇā. Bhūmikāsu pana nānattaṃ ahosi.
ಏವಂ ನಿಟ್ಠಿತೇಸು ಪಾಸಾದೇಸು ರಾಜಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ, ಛತ್ತಮಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ರಜ್ಜಸಿರಿಂ ಪಸ್ಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಸಾಕಿಯಾನಂ ಪಣ್ಣಾನಿ ಪಹಿಣಿ – ‘‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ, ರಜ್ಜೇ ನಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸ್ಸಾಮಿ, ಸಬ್ಬೇ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಗೇಹೇಸು ವಯಪ್ಪತ್ತಾ, ದಾರಿಕಾ ಇಮಂ ಗೇಹಂ ಪೇಸೇನ್ತೂ’’ತಿ। ತೇ ಸಾಸನಂ ಸುತ್ವಾ – ‘‘ಕುಮಾರೋ ಕೇವಲಂ ದಸ್ಸನಕ್ಖಮೋ ರೂಪಸಮ್ಪನ್ನೋ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಿಪ್ಪಂ ಜಾನಾತಿ, ದಾರಭರಣಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ನ ಮಯಂ ಧೀತರೋ ದಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ರಾಜಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಸುತ್ವಾ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇಸಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ‘‘ಕಿಂ ಸಿಪ್ಪಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಾತಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸಹಸ್ಸಥಾಮಧನುಂ ಆರೋಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ, ತಾತಾತಿ। ತೇನ ಹಿ ಆಹರಾಪೇಥಾತಿ। ರಾಜಾ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಅದಾಸಿ। ಧನುಂ ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಂ ಆರೋಪೇತಿ, ಪುರಿಸಸಹಸ್ಸಂ ಓರೋಪೇತಿ। ಮಹಾಪುರಿಸೋ ಧನುಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಜಿಯಂ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇ ವೇಠೇತ್ವಾ ಕಡ್ಢನ್ತೋ ಪಾದಙ್ಗುಟ್ಠಕೇನೇವ ಧನುಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ವಾಮೇನ ಹತ್ಥೇನ ದಣ್ಡೇ ಗಹೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೇನ ಹತ್ಥೇನ ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಜಿಯಂ ಪೋಥೇಸಿ। ಸಕಲನಗರಂ ಉಪ್ಪತನಾಕಾರಪ್ಪತ್ತಂ ಅಹೋಸಿ। ‘‘ಕಿಂ ಸದ್ದೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ದೇವೋ ಗಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಅಥಞ್ಞೇ ‘‘ತುಮ್ಹೇ ನ ಜಾನಾಥ, ನ ದೇವೋ ಗಜ್ಜತಿ, ಅಙ್ಗೀರಸಸ್ಸ ಕುಮಾರಸ್ಸ ಸಹಸ್ಸಥಾಮಧನುಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಜಿಯಂ ಪೋಥೇನ್ತಸ್ಸ ಜಿಯಪ್ಪಹಾರಸದ್ದೋ ಏಸೋ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ಸಾಕಿಯಾ ತಾವತಕೇನೇವ ಆರದ್ಧಚಿತ್ತಾ ಅಹೇಸುಂ।
Evaṃ niṭṭhitesu pāsādesu rājā cintesi – ‘‘putto me vayappatto, chattamassa ussāpetvā rajjasiriṃ passissāmī’’ti. So sākiyānaṃ paṇṇāni pahiṇi – ‘‘putto me vayappatto, rajje naṃ patiṭṭhāpessāmi, sabbe attano attano gehesu vayappattā, dārikā imaṃ gehaṃ pesentū’’ti. Te sāsanaṃ sutvā – ‘‘kumāro kevalaṃ dassanakkhamo rūpasampanno, na kiñci sippaṃ jānāti, dārabharaṇaṃ kātuṃ na sakkhissati, na mayaṃ dhītaro dassāmā’’ti āhaṃsu. Rājā taṃ pavattiṃ sutvā puttassa santikaṃ gantvā ārocesi. Bodhisatto ‘‘kiṃ sippaṃ dassetuṃ vaṭṭati, tātā’’ti āha. Sahassathāmadhanuṃ āropetuṃ vaṭṭati, tātāti. Tena hi āharāpethāti. Rājā āharāpetvā adāsi. Dhanuṃ purisasahassaṃ āropeti, purisasahassaṃ oropeti. Mahāpuriso dhanuṃ āharāpetvā pallaṅke nisinnova jiyaṃ pādaṅguṭṭhake veṭhetvā kaḍḍhanto pādaṅguṭṭhakeneva dhanuṃ āropetvā vāmena hatthena daṇḍe gahetvā dakkhiṇena hatthena kaḍḍhitvā jiyaṃ pothesi. Sakalanagaraṃ uppatanākārappattaṃ ahosi. ‘‘Kiṃ saddo eso’’ti ca vutte ‘‘devo gajjatī’’ti āhaṃsu. Athaññe ‘‘tumhe na jānātha, na devo gajjati, aṅgīrasassa kumārassa sahassathāmadhanuṃ āropetvā jiyaṃ pothentassa jiyappahārasaddo eso’’ti āhaṃsu. Sākiyā tāvatakeneva āraddhacittā ahesuṃ.
ಮಹಾಪುರಿಸೋ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಅಟ್ಠಙ್ಗುಲಮತ್ತಬಹಲಂ ಅಯೋಪಟ್ಟಂ ಕಣ್ಡೇನ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಚತುರಙ್ಗುಲಬಹಲಂ ಅಸನಫಲಕಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ವಿದತ್ಥಿಬಹಲಂ ಉದುಮ್ಬರಫಲಕಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ। ಯನ್ತೇ ಬದ್ಧಂ ಫಲಕಸತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ತಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸಟ್ಠಿಪಟಲಂ ಸುಕ್ಖಮಹಿಂಸಚಮ್ಮಂ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ। ತಮ್ಪಿ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಅಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹ। ತತೋ ವಾಲಿಕಸಕಟಾದೀನಿ ಆಚಿಕ್ಖಿಂಸು। ಮಹಾಸತ್ತೋ ವಾಲಿಕಸಕಟಮ್ಪಿ ಪಲಾಲಸಕಟಮ್ಪಿ ವಿನಿವಿಜ್ಝಿತ್ವಾ ಉದಕೇ ಏಕುಸಭಪ್ಪಮಾಣಂ ಕಣ್ಡಂ ಪೇಸೇಸಿ, ಥಲೇ ಅಟ್ಠಉಸಭಪ್ಪಮಾಣಂ। ಅಥ ನಂ ‘‘ಇದಾನಿ ವಾತಿಙ್ಗಣಸಞ್ಞಾಯ ವಾಲಂ ವಿಜ್ಝಿತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಆಹಂಸು। ತೇನ ಹಿ ಬನ್ಧಾಪೇಥಾತಿ। ಸದ್ದನ್ತರೇ ಬಜ್ಝತು, ತಾತಾತಿ। ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತು, ಗಾವುತನ್ತರೇ ಬನ್ಧನ್ತೂತಿ। ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತು, ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಬನ್ಧನ್ತೂತಿ । ಪುರತೋ ಗಚ್ಛನ್ತು ಯೋಜನೇ ಬನ್ಧನ್ತೂತಿ। ಬನ್ಧಾಪೇಥ, ತಾತಾತಿ ಯೋಜನಮತ್ಥಕೇ ವಾತಿಙ್ಗಣಸಞ್ಞಾಯ ವಾಲಂ ಬನ್ಧಾಪೇತ್ವಾ ರತ್ತನ್ಧಕಾರೇ ಮೇಘಪಟಲಚ್ಛನ್ನಾಸು ದಿಸಾಸು ಕಣ್ಡಂ ಖಿಪಿ, ತಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯೋಜನಮತ್ಥಕೇ ವಾಲಂ ಫಾಲೇತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಪಾವಿಸಿ। ನ ಕೇವಲಞ್ಚ ಏತ್ತಕಮೇವ, ತಂ ದಿವಸಂ ಪನ ಮಹಾಸತ್ತೋ ಲೋಕೇ ವತ್ತಮಾನಸಿಪ್ಪಂ ಸಬ್ಬಮೇವ ಸನ್ದಸ್ಸೇಸಿ। ಸಕ್ಯರಾಜಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅತ್ತನೋ ಧೀತರೋ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಪೇಸಯಿಂಸು, ಚತ್ತಾಲೀಸಸಹಸ್ಸನಾಟಕಿತ್ಥಿಯೋ ಅಹೇಸುಂ। ಮಹಾಪುರಿಸೋ ತೀಸು ಪಾಸಾದೇಸು ದೇವೋ ಮಞ್ಞೇ ಪರಿಚಾರೇನ್ತೋ ಮಹಾಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವತಿ।
Mahāpuriso ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Aṭṭhaṅgulamattabahalaṃ ayopaṭṭaṃ kaṇḍena vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Caturaṅgulabahalaṃ asanaphalakaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Vidatthibahalaṃ udumbaraphalakaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti. Yante baddhaṃ phalakasataṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Saṭṭhipaṭalaṃ sukkhamahiṃsacammaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Tampi vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Tato vālikasakaṭādīni ācikkhiṃsu. Mahāsatto vālikasakaṭampi palālasakaṭampi vinivijjhitvā udake ekusabhappamāṇaṃ kaṇḍaṃ pesesi, thale aṭṭhausabhappamāṇaṃ. Atha naṃ ‘‘idāni vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ vijjhituṃ vaṭṭatī’’ti āhaṃsu. Tena hi bandhāpethāti. Saddantare bajjhatu, tātāti. Purato gacchantu, gāvutantare bandhantūti. Purato gacchantu, addhayojane bandhantūti . Purato gacchantu yojane bandhantūti. Bandhāpetha, tātāti yojanamatthake vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ bandhāpetvā rattandhakāre meghapaṭalacchannāsu disāsu kaṇḍaṃ khipi, taṃ gantvā yojanamatthake vālaṃ phāletvā pathaviṃ pāvisi. Na kevalañca ettakameva, taṃ divasaṃ pana mahāsatto loke vattamānasippaṃ sabbameva sandassesi. Sakyarājāno attano attano dhītaro alaṅkaritvā pesayiṃsu, cattālīsasahassanāṭakitthiyo ahesuṃ. Mahāpuriso tīsu pāsādesu devo maññe paricārento mahāsampattiṃ anubhavati.
ನಿಪ್ಪುರಿಸೇಹೀತಿ ಪುರಿಸವಿರಹಿತೇಹಿ। ನ ಕೇವಲಂ ಚೇತ್ಥ ತೂರಿಯಾನೇವ ನಿಪ್ಪುರಿಸಾನಿ, ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನಾನಿಪಿ ನಿಪ್ಪುರಿಸಾನೇವ। ದೋವಾರಿಕಾಪಿ ಇತ್ಥಿಯೋವ, ನ್ಹಾಪನಾದಿಪರಿಕಮ್ಮಕರಾಪಿ ಇತ್ಥಿಯೋವ । ರಾಜಾ ಕಿರ ‘‘ತಥಾರೂಪಂ ಇಸ್ಸರಿಯಸುಖಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಮಾನಸ್ಸ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಪರಿಸಙ್ಕಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಾ ಮೇ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಮಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ಸಬ್ಬಕಿಚ್ಚೇಸು ಇತ್ಥಿಯೋವ ಠಪೇಸಿ। ಪರಿಚಾರಯಮಾನೋತಿ ಮೋದಮಾನೋ। ನ ಹೇಟ್ಠಾಪಾಸಾದಂ ಓರೋಹಾಮೀತಿ ಪಾಸಾದತೋ ಹೇಟ್ಠಾ ನ ಓತರಾಮಿ। ಇತಿ ಮಂ ಚತ್ತಾರೋ ಮಾಸೇ ಅಞ್ಞೋ ಸಿಖಾಬದ್ಧೋ ಪುರಿಸೋ ನಾಮ ಪಸ್ಸಿತುಂ ನಾಲತ್ಥ। ಯಥಾತಿ ಯೇನ ನಿಯಾಮೇನ। ದಾಸಕಮ್ಮಕರಪೋರಿಸಸ್ಸಾತಿ ದಾಸಾನಞ್ಚೇವ ದೇವಸಿಕಭತ್ತವೇತನಾಭತಾನಂ ಕಮ್ಮಕರಾನಞ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಜೀವಮಾನಪುರಿಸಾನಞ್ಚ। ಕಣಾಜಕನ್ತಿ ಸಕುಣ್ಡಕಭತ್ತಂ। ಬಿಲಙ್ಗದುತಿಯನ್ತಿ ಕಞ್ಜಿಕದುತಿಯಂ।
Nippurisehīti purisavirahitehi. Na kevalaṃ cettha tūriyāneva nippurisāni, sabbaṭṭhānānipi nippurisāneva. Dovārikāpi itthiyova, nhāpanādiparikammakarāpi itthiyova . Rājā kira ‘‘tathārūpaṃ issariyasukhasampattiṃ anubhavamānassa purisaṃ disvā parisaṅkā uppajjati, sā me puttassa mā ahosī’’ti sabbakiccesu itthiyova ṭhapesi. Paricārayamānoti modamāno. Na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmīti pāsādato heṭṭhā na otarāmi. Iti maṃ cattāro māse añño sikhābaddho puriso nāma passituṃ nālattha. Yathāti yena niyāmena. Dāsakammakaraporisassāti dāsānañceva devasikabhattavetanābhatānaṃ kammakarānañca nissāya jīvamānapurisānañca. Kaṇājakanti sakuṇḍakabhattaṃ. Bilaṅgadutiyanti kañjikadutiyaṃ.
ಏವರೂಪಾಯ ಇದ್ಧಿಯಾತಿ ಏವಂಜಾತಿಕಾಯ ಪುಞ್ಞಿದ್ಧಿಯಾ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ। ಏವರೂಪೇನ ಚ ಸುಖುಮಾಲೇನಾತಿ ಏವಂಜಾತಿಕೇನ ಚ ನಿದ್ದುಕ್ಖಭಾವೇನ। ಸೋಖುಮಾಲೇನಾತಿಪಿ ಪಾಠೋ। ಏವಂ ತಥಾಗತೋ ಏತ್ತಕೇನ ಠಾನೇನ ಅತ್ತನೋ ಸಿರಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಕಥೇಸಿ। ಕಥೇನ್ತೋ ಚ ನ ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತಭಾವತ್ಥಂ ಕಥೇಸಿ, ‘‘ಏವರೂಪಾಯಪಿ ಪನ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಠಿತೋ ಪಮಾದಂ ಅಕತ್ವಾ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋವ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ ಅಪ್ಪಮಾದಲಕ್ಖಣಸ್ಸೇವ ದೀಪನತ್ಥಂ ಕಥೇಸಿ। ತೇನೇವ ಅಸ್ಸುತವಾ ಖೋ ಪುಥುಜ್ಜನೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪರನ್ತಿ ಪರಪುಗ್ಗಲಂ। ಜಿಣ್ಣನ್ತಿ ಜರಾಜಿಣ್ಣಂ। ಅಟ್ಟೀಯತೀತಿ ಅಟ್ಟೋ ಪೀಳಿತೋ ಹೋತಿ। ಹರಾಯತೀತಿ ಹಿರಿಂ ಕರೋತಿ ಲಜ್ಜತಿ। ಜಿಗುಚ್ಛತೀತಿ ಅಸುಚಿಂ ವಿಯ ದಿಸ್ವಾ ಜಿಗುಚ್ಛಂ ಉಪ್ಪಾದೇತಿ। ಅತ್ತಾನಂಯೇವ ಅತಿಸಿತ್ವಾತಿ ಜರಾಧಮ್ಮಮ್ಪಿ ಸಮಾನಂ ಅತ್ತಾನಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಟ್ಟೀಯತಿ ಹರಾಯತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜರಾಧಮ್ಮೋತಿ ಜರಾಸಭಾವೋ। ಜರಂ ಅನತೀತೋತಿ ಜರಂ ಅನತಿಕ್ಕನ್ತೋ, ಅನ್ತೋ ಜರಾಯ ವತ್ತಾಮಿ। ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತೋತಿ ಏವಂ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖನ್ತಸ್ಸ। ಯೋಬ್ಬನಮದೋತಿ ಯೋಬ್ಬನಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕೋ ಮಾನಮದೋ। ಸಬ್ಬಸೋ ಪಹೀಯೀತಿ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಪಹೀನೋ। ಮಗ್ಗೇನ ಪಹೀನಸದಿಸೋ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಿತೋ। ನ ಪನೇಸ ಮಗ್ಗೇನ ಪಹೀನೋ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾನೇನ ಪಹೀನೋವ ಕಥಿತೋತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಹಿ ದೇವತಾ ಜರಾಪತ್ತಂ ದಸ್ಸೇಸುಂ। ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಾ ಅನ್ತರಾ ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಯೋಬ್ಬನಮದೋ ನಾಮ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಸಪದದ್ವಯೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಏತ್ಥ ಪನ ಆರೋಗ್ಯಮದೋತಿ ಅಹಂ ನಿರೋಗೋತಿ ಆರೋಗ್ಯಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕೋ ಮಾನಮದೋ। ಜೀವಿತಮದೋತಿ ಅಹಂ ಚಿರಂ ಜೀವೀತಿ ತಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕೋ ಮಾನಮದೋ। ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯಾತಿ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ। ಹೀನಾಯಾವತ್ತತೀತಿ ಹೀನಾಯ ಲಾಮಕಾಯ ಗಿಹಿಭಾವಾಯ ಆವತ್ತತಿ।
Evarūpāya iddhiyāti evaṃjātikāya puññiddhiyā samannāgatassa. Evarūpena ca sukhumālenāti evaṃjātikena ca niddukkhabhāvena. Sokhumālenātipi pāṭho. Evaṃ tathāgato ettakena ṭhānena attano sirisampattiṃ kathesi. Kathento ca na uppilāvitabhāvatthaṃ kathesi, ‘‘evarūpāyapi pana sampattiyā ṭhito pamādaṃ akatvā appamattova ahosi’’nti appamādalakkhaṇasseva dīpanatthaṃ kathesi. Teneva assutavā kho puthujjanotiādimāha. Tattha paranti parapuggalaṃ. Jiṇṇanti jarājiṇṇaṃ. Aṭṭīyatīti aṭṭo pīḷito hoti. Harāyatīti hiriṃ karoti lajjati. Jigucchatīti asuciṃ viya disvā jigucchaṃ uppādeti. Attānaṃyeva atisitvāti jarādhammampi samānaṃ attānaṃ atikkamitvā aṭṭīyati harāyatīti attho. Jarādhammoti jarāsabhāvo. Jaraṃ anatītoti jaraṃ anatikkanto, anto jarāya vattāmi. Iti paṭisañcikkhatoti evaṃ paccavekkhantassa. Yobbanamadoti yobbanaṃ nissāya uppajjanako mānamado. Sabbasopahīyīti sabbākārena pahīno. Maggena pahīnasadiso katvā dassito. Na panesa maggena pahīno, paṭisaṅkhānena pahīnova kathitoti veditabbo. Bodhisattassa hi devatā jarāpattaṃ dassesuṃ. Tato paṭṭhāya yāva arahattā antarā mahāsattassa yobbanamado nāma na uppajjati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha pana ārogyamadoti ahaṃ nirogoti ārogyaṃ nissāya uppajjanako mānamado. Jīvitamadoti ahaṃ ciraṃ jīvīti taṃ nissāya uppajjanako mānamado. Sikkhaṃ paccakkhāyāti sikkhaṃ paṭikkhipitvā. Hīnāyāvattatīti hīnāya lāmakāya gihibhāvāya āvattati.
ಯಥಾಧಮ್ಮಾತಿ ಬ್ಯಾಧಿಆದೀಹಿ ಯಥಾಸಭಾವಾ। ತಥಾಸನ್ತಾತಿ ಯಥಾ ಸನ್ತಾ ಏವ ಅವಿಪರೀತಬ್ಯಾಧಿಆದಿಸಭಾವಾವ ಹುತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಪರಪುಗ್ಗಲಂ ಜಿಗುಚ್ಛನ್ತಿ। ಮಮ ಏವಂ ವಿಹಾರಿನೋತಿ ಮಯ್ಹಂ ಏವಂ ಜಿಗುಚ್ಛಾವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಿಗುಚ್ಛನಂ ನಪ್ಪತಿರೂಪಂ ಭವೇಯ್ಯ ನಾನುಚ್ಛವಿಕಂ। ಸೋಹಂ ಏವಂ ವಿಹರನ್ತೋತಿ ಸೋ ಅಹಂ ಏವಂ ಪರಂ ಜಿಗುಚ್ಛಮಾನೋ ವಿಹರನ್ತೋ, ಏವಂ ವಾ ಇಮಿನಾ ಪಟಿಸಙ್ಖಾನವಿಹಾರೇನ ವಿಹರನ್ತೋ। ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ನಿರೂಪಧಿನ್ತಿ ಸಬ್ಬೂಪಧಿವಿರಹಿತಂ ನಿಬ್ಬಾನಧಮ್ಮಂ ಞತ್ವಾ। ಸಬ್ಬೇ ಮದೇ ಅಭಿಭೋಸ್ಮೀತಿ ಸಬ್ಬೇ ತಯೋಪಿ ಮದೇ ಅಭಿಭವಿಂ ಸಮತಿಕ್ಕಮಿಂ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ದಟ್ಠು ಖೇಮತನ್ತಿ ನಿಬ್ಬಾನೇ ಖೇಮಭಾವಂ ದಿಸ್ವಾ। ನೇಕ್ಖಮ್ಮಂ ದಟ್ಠು ಖೇಮತೋತಿಪಿ ಪಾಠೋ, ನಿಬ್ಬಾನಂ ಖೇಮತೋ ದಿಸ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಅಹು ಉಸ್ಸಾಹೋತಿ ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮಸಙ್ಖಾತಂ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಅಭಿಪಸ್ಸನ್ತಸ್ಸ ಉಸ್ಸಾಹೋ ಅಹು, ವಾಯಾಮೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ನಾಹಂ ಭಬ್ಬೋ ಏತರಹಿ, ಕಾಮಾನಿ ಪಟಿಸೇವಿತುನ್ತಿ ಅಹಂ ದಾನಿ ದುವಿಧೇಪಿ ಕಾಮೇ ಪಟಿಸೇವಿತುಂ ಅಭಬ್ಬೋ। ಅನಿವತ್ತಿ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜತೋ ಚ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣತೋ ಚ ನ ನಿವತ್ತಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅನಿವತ್ತಕೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಾಯಣೋತಿ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಪರಾಯಣೋ ಜಾತೋಸ್ಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇತಿ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಮಹಾಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಅತ್ತನೋ ಆಗಮನೀಯವೀರಿಯಂ ಕಥೇಸಿ।
Yathādhammāti byādhiādīhi yathāsabhāvā. Tathāsantāti yathā santā eva aviparītabyādhiādisabhāvāva hutvāti attho. Jigucchantīti parapuggalaṃ jigucchanti. Mama evaṃ vihārinoti mayhaṃ evaṃ jigucchāvihārena viharantassa evaṃ jigucchanaṃ nappatirūpaṃ bhaveyya nānucchavikaṃ. Sohaṃ evaṃ viharantoti so ahaṃ evaṃ paraṃ jigucchamāno viharanto, evaṃ vā iminā paṭisaṅkhānavihārena viharanto. Ñatvā dhammaṃ nirūpadhinti sabbūpadhivirahitaṃ nibbānadhammaṃ ñatvā. Sabbe made abhibhosmīti sabbe tayopi made abhibhaviṃ samatikkamiṃ. Nekkhamme daṭṭhu khematanti nibbāne khemabhāvaṃ disvā. Nekkhammaṃ daṭṭhu khematotipi pāṭho, nibbānaṃ khemato disvāti attho. Tassame ahu ussāhoti tassa mayhaṃ taṃ nekkhammasaṅkhātaṃ nibbānaṃ abhipassantassa ussāho ahu, vāyāmo ahosīti attho. Nāhaṃbhabbo etarahi, kāmāni paṭisevitunti ahaṃ dāni duvidhepi kāme paṭisevituṃ abhabbo. Anivatti bhavissāmīti pabbajjato ca sabbaññutaññāṇato ca na nivattissāmi, anivattako bhavissāmi. Brahmacariyaparāyaṇoti maggabrahmacariyaparāyaṇo jātosmīti attho. Iti imāhi gāthāhi mahābodhipallaṅke attano āgamanīyavīriyaṃ kathesi.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೯. ಸುಖುಮಾಲಸುತ್ತಂ • 9. Sukhumālasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೯. ಸುಖುಮಾಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
