| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
9. සුඛුමාලසුත්‌තවණ්‌ණනා
9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
39. නවමෙ නිද්‌දුක්‌ඛොති කායිකචෙතසිකදුක්‌ඛවිරහිතො. සදුක්‌ඛෙ හි සවිඝාතෙ සුඛුමාලත්‌තා අනවසරා, තස්‌මා සුඛිතො නිද්‌දුක්‌ඛතාය සුඛුමාලො නාම. යාවස්‌ස සුඛුමාලත්‌තා පරමුක්‌කංසගතාති ආහ ‘‘පරමසුඛුමාලො’’ති. අතිවිය සුඛුමාලොති අත්‌ථො. අන්‌තමතීතං අච්‌චන්‌තං. සබ්‌බදා සුඛුමාලොති ආහ ‘‘සතතනිද්‌දුක්‌ඛො’’ති. චරියකාලෙති බොධිචරියාය චරණකාලෙ. තෙනාති බොධිසත්‌තෙන. අඤ්‌ඤත්‌ථ පන පදුමන්‌ති රත්‌තං කමලං. පුණ්‌ඩරීකන්‌ති සෙතං වුච්‌චති. ඉතරාති ඉතරපොක්‌ඛරණියො. ‘‘බොධිසත්‌තස්‌ස කිරා’’තිආදිකං පොක්‌ඛරණීනං උප්‌පත්‌තිදස්‌සනං. කුද්‌දාලකම්‌මකාරෙති ඛණකෙ. පොක්‌ඛරණිට්‌ඨානානීති පොක්‌ඛරණිඛණනයොග්‌ගට්‌ඨානානි. ගණ්‌හාපෙසීති ඛණාපෙසි. පොක්‌ඛරණිසද්‌දො චෙත්‌ථ තාදිසෙ ජලාසයෙ නිරුළ්‌හො දට්‌ඨබ්‌බො පඞ්‌කජාදිසද්‌දා විය. සොපානබාහුකානං මත්‌ථකට්‌ඨානං උණ්‌හීසන්‌ති අධිප්‌පෙතං. උදකසෙචනනාළිකාති උදකච්‌ඡටාවිස්‌සජ්‌ජනනාළියන්‌තානි. පඤ්‌චවිධාති වණ්‌ණවසෙන ජාතිවසෙන ච.
39. Navame niddukkhoti kāyikacetasikadukkhavirahito. Sadukkhe hi savighāte sukhumālattā anavasarā, tasmā sukhito niddukkhatāya sukhumālo nāma. Yāvassa sukhumālattā paramukkaṃsagatāti āha ‘‘paramasukhumālo’’ti. Ativiya sukhumāloti attho. Antamatītaṃ accantaṃ. Sabbadā sukhumāloti āha ‘‘satataniddukkho’’ti. Cariyakāleti bodhicariyāya caraṇakāle. Tenāti bodhisattena. Aññattha pana padumanti rattaṃ kamalaṃ. Puṇḍarīkanti setaṃ vuccati. Itarāti itarapokkharaṇiyo. ‘‘Bodhisattassa kirā’’tiādikaṃ pokkharaṇīnaṃ uppattidassanaṃ. Kuddālakammakāreti khaṇake. Pokkharaṇiṭṭhānānīti pokkharaṇikhaṇanayoggaṭṭhānāni. Gaṇhāpesīti khaṇāpesi. Pokkharaṇisaddo cettha tādise jalāsaye niruḷho daṭṭhabbo paṅkajādisaddā viya. Sopānabāhukānaṃ matthakaṭṭhānaṃ uṇhīsanti adhippetaṃ. Udakasecananāḷikāti udakacchaṭāvissajjananāḷiyantāni. Pañcavidhāti vaṇṇavasena jātivasena ca.
ඛො පනස්‌සාති නිපාතමත්‌තං. කාසික-සද්‌දො අතිවිය සණ්‌හෙ සුඛුමෙ මහග්‌ඝවත්‌ථෙ නිරුළ්‌හො, අඤ්‌ඤස්‌මිම්‌පි තථාජාතිකෙ රුළ්‌හිවසෙන පවත්‌තතීති දට්‌ඨබ්‌බං. තෙනාහ ‘‘අකාසිකං චන්‌දන’’න්‌ති. හෙමන්‌තෙ වාසො හෙමන්‌තං, හෙමන්‌තං අරහතීති හෙමන්‌තිකො, පාසාදො. ‘‘ඉතරෙසුපි එසෙව නයො’’ති වත්‌වා තදෙව නෙසං අරහතං දස්‌සෙතුං ‘‘තත්‌ථ හෙමන්‌තිකො’’තිආදි වුත්‌තං. සජාලානීති සජාලවාතපානානි, උදකයන්‌තානීති උදකධාරාවිස්‌සන්‌දනකයන්‌තානි. පාසාදමත්‌ථකෙති පාසාදස්‌ස උපරිආකාසතලෙ. බන්‌ධිත්‌වාති පයොජිතයන්‌තෙ සුක්‌ඛමහිංසචම්‌මං බන්‌ධිත්‌වා. යන්‌තං පරිවත්‌තෙත්‌වාති යථාපයොජිතං යන්‌තං පාසාණාරොපනත්‌ථඤ්‌චෙව පුන තෙසං විස්‌සජ්‌ජනත්‌ථඤ්‌ච පරිවත්‌තෙත්‌වා. තස්‌මිං විස්‌සජ්‌ජෙන්‌තීති ඡදනපිට්‌ඨෙ බද්‌ධසුක්‌ඛමහිංසචම්‌මෙ විස්‌සජ්‌ජෙන්‌ති.
Kho panassāti nipātamattaṃ. Kāsika-saddo ativiya saṇhe sukhume mahagghavatthe niruḷho, aññasmimpi tathājātike ruḷhivasena pavattatīti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘akāsikaṃ candana’’nti. Hemante vāso hemantaṃ, hemantaṃ arahatīti hemantiko, pāsādo. ‘‘Itaresupi eseva nayo’’ti vatvā tadeva nesaṃ arahataṃ dassetuṃ ‘‘tattha hemantiko’’tiādi vuttaṃ. Sajālānīti sajālavātapānāni, udakayantānīti udakadhārāvissandanakayantāni. Pāsādamatthaketi pāsādassa upariākāsatale. Bandhitvāti payojitayante sukkhamahiṃsacammaṃ bandhitvā. Yantaṃ parivattetvāti yathāpayojitaṃ yantaṃ pāsāṇāropanatthañceva puna tesaṃ vissajjanatthañca parivattetvā. Tasmiṃ vissajjentīti chadanapiṭṭhe baddhasukkhamahiṃsacamme vissajjenti.
සහස්‌සථාමන්‌ති පුරිසසහස්‌සබලං, පුරිසසහස්‌සෙන වහිතබ්‌බභාරවහං. පල්‌ලඞ්‌කෙ නිසින්‌නොවාති රතනමයපල්‌ලඞ්‌කෙ යථානිසින්‌නො එව. උප්‌පතනාකාරපත්‌තන්‌ති උප්‌පතිත්‌වා ඨිතං විය. ජියං පොථෙන්‌තස්‌සාති ජියාඝාතං කරොන්‌තස්‌ස. ජියප්‌පහාරසද්‌දොති ජියාඝාතසද්‌දො. යන්‌තෙ බද්‌ධන්‌ති යන්‌තබද්‌ධං කත්‌වා ඨපිතං. සද්‌දන්‌තරෙති ථාමමජ්‌ඣිමස්‌ස පුරිසස්‌ස සද්‌දසවනට්‌ඨානෙ. ගාවුතස්‌ස චතුත්‌ථො භාගො කොසොතිපි වුච්‌චති ද්‌විසහස්‌සදණ්‌ඩප්‌පමාණට්‌ඨානං.
Sahassathāmanti purisasahassabalaṃ, purisasahassena vahitabbabhāravahaṃ. Pallaṅke nisinnovāti ratanamayapallaṅke yathānisinno eva. Uppatanākārapattanti uppatitvā ṭhitaṃ viya. Jiyaṃ pothentassāti jiyāghātaṃ karontassa. Jiyappahārasaddoti jiyāghātasaddo. Yante baddhanti yantabaddhaṃ katvā ṭhapitaṃ. Saddantareti thāmamajjhimassa purisassa saddasavanaṭṭhāne. Gāvutassa catuttho bhāgo kosotipi vuccati dvisahassadaṇḍappamāṇaṭṭhānaṃ.
සබ්‌බට්‌ඨානානීති මහාපුරිසස්‌ස තානි තානි සබ්‌බානි වසනට්‌ඨානානි. සිඛාබද්‌ධොති පුරිසසභාවස්‌සෙව විසෙසතො දස්‌සනමෙතං. න උප්‌පිලාවිතභාවත්‌ථන්‌ති උප්‌පිලාවිතභාවසඞ්‌ඛාතං අත්‌ථං න කථෙසීති අත්‌ථො. තස්‌ස හි බොධිමූලෙයෙව සෙතුඝාතො. තෙනෙවාති අප්‌පමාදලක්‌ඛණස්‌ස දීපනතො එව. අත්‌තානං අතික්‌කමිත්‌වාති අත්‌තනො ජරාපත්‌තිං අචින්‌තෙත්‌වා අට්‌ටීයති. න පනෙස මග්‌ගෙන පහීනො තදා මග්‌ගස්‌ස අනධිගතත්‌තා. සික්‌ඛං පටික්‌ඛිපිත්‌වාති යථාසමාදින්‌නසික්‌ඛං පහාය.
Sabbaṭṭhānānīti mahāpurisassa tāni tāni sabbāni vasanaṭṭhānāni. Sikhābaddhoti purisasabhāvasseva visesato dassanametaṃ. Na uppilāvitabhāvatthanti uppilāvitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ na kathesīti attho. Tassa hi bodhimūleyeva setughāto. Tenevāti appamādalakkhaṇassa dīpanato eva. Attānaṃ atikkamitvāti attano jarāpattiṃ acintetvā aṭṭīyati. Na panesa maggena pahīno tadā maggassa anadhigatattā. Sikkhaṃ paṭikkhipitvāti yathāsamādinnasikkhaṃ pahāya.
අවිපරීතබ්‍යාධිආදිසභාවාවාති එකන්‌තෙන බ්‍යාධිආදිසභාවා එව. එවං ජිගුච්‌ඡාවිහාරෙනාති එවං සකලස්‌සෙව වට්‌ටදුක්‌ඛස්‌ස ජිගුච්‌ඡනවිහාරෙන විහරන්‌තස්‌ස. එවං ජිගුච්‌ඡනන්‌ති එවං පරස්‌ස ජිගුච්‌ඡනං. පරං අජිගුච්‌ඡමානොති කරුණායනෙන එවං පරං අජිගුච්‌ඡන්‌තො. අභිභොස්‌මීති අභිභවිතා අස්‌මි. උස්‌සාහො අහූති චතුරඞ්‌ගසමන්‌නාගතං වීරියමෙව චතුබ්‌බිධසම්‌මප්‌පධානවීරියඤ්‌ච අහොසි, යෙන මග්‌ගබ්‍රහ්‌මචරියපරායණො ජාතො.
Aviparītabyādhiādisabhāvāvāti ekantena byādhiādisabhāvā eva. Evaṃ jigucchāvihārenāti evaṃ sakalasseva vaṭṭadukkhassa jigucchanavihārena viharantassa. Evaṃ jigucchananti evaṃ parassa jigucchanaṃ. Paraṃ ajigucchamānoti karuṇāyanena evaṃ paraṃ ajigucchanto. Abhibhosmīti abhibhavitā asmi. Ussāho ahūti caturaṅgasamannāgataṃ vīriyameva catubbidhasammappadhānavīriyañca ahosi, yena maggabrahmacariyaparāyaṇo jāto.
සුඛුමාලසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sukhumālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 9. සුඛුමාලසුත්‌තං • 9. Sukhumālasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 9. සුඛුමාලසුත්‌තවණ්‌ණනා • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
