| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
੩੯. ਨવਮੇ ਸੁਖੁਮਾਲੋਤਿ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ। ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲੋਤਿ ਪਰਮਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ। ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਸੁਖੁਮਾਲੋਤਿ ਸਤਤਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ। ਇਮਂ ਭਗવਾ ਕਪਿਲਪੁਰੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਭਾવਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਹ, ਚਰਿਯਕਾਲੇ ਪਨ ਤੇਨ ਅਨੁਭੂਤਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਨਤ੍ਥੀਤਿ। ਏਕਤ੍ਥਾਤਿ ਏਕਿਸ੍ਸਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯਾ। ਉਪ੍ਪਲਂ વਪ੍ਪਤੀਤਿ ਉਪ੍ਪਲਂ ਰੋਪੇਤਿ। ਸਾ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲવਨਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਤਿ। ਪਦੁਮਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਰਪਦੁਮਂ। ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਪਦੁਮਂ। ਏવਂ ਇਤਰਾਪਿ ਦ੍વੇ ਪਦੁਮਪੁਣ੍ਡਰੀਕવਨੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਰ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠવਸ੍ਸਿਕਕਾਲੇ ਰਾਜਾ ਅਮਚ੍ਚੇ ਪੁਚ੍ਛਿ – ‘‘ਤਰੁਣਦਾਰਕਾ ਕਤਰਕੀਲ਼ਿਕਂ ਪਿਯਾਯਨ੍ਤੀ’’ਤਿ? ਉਦਕਕੀਲ਼ਿਕਂ ਦੇવਾਤਿ। ਤਤੋ ਰਾਜਾ ਕੁਦ੍ਦਾਲਕਮ੍ਮਕਾਰਕੇ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇਤ੍વਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਟ੍ਠਾਨਾਨਿ ਗਣ੍ਹਾਪੇਸਿ। ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ – ‘‘ਨ ਯੁਤ੍ਤੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾਨੁਸਕਪਰਿਭੋਗੋ, ਦਿਬ੍ਬਪਰਿਭੋਗੋ ਯੁਤ੍ਤੋ’’ਤਿ વਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ – ‘‘ਗਚ੍ਛ, ਤਾਤ, ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕੀਲ਼ਾਭੂਮਿਯਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਮਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਕੀਦਿਸਾ ਹੋਨ੍ਤੁ , ਦੇવਾਤਿ? ਅਪਗਤਕਲਲਕਦ੍ਦਮਾ ਹੋਨ੍ਤੁ વਿਪ੍ਪਕਿਣ੍ਣਮਣਿਮੁਤ੍ਤਪવਾਲ਼ਿਕਾ ਸਤ੍ਤਰਤਨਮਯਪਾਕਾਰਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਾ ਪવਾਲ਼ਮਯਉਣ੍ਹੀਸੇਹਿ ਮਣਿਮਯਸੋਪਾਨਬਾਹੁਕੇਹਿ ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਮਯਫਲਕੇਹਿ ਸੋਪਾਨੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ। ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਪવਾਲ਼ਮਯਾ ਚੇਤ੍ਥ ਨਾવਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਸੁવਣ੍ਣਨਾવਾਯ ਰਜਤਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ ਹੋਤੁ, ਰਜਤਨਾવਾਯ ਸੁવਣ੍ਣਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ, ਮਣਿਨਾવਾਯ ਪવਾਲ਼ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ, ਪવਾਲ਼ਨਾવਾਯ ਮਣਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੋ, ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਪવਾਲ਼ਮਯਾવ ਉਦਕਸੇਚਨਨਾਲ਼ਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਪਞ੍ਚવਣ੍ਣੇਹਿ ਚ ਪਦੁਮੇਹਿ ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ ਹੋਨ੍ਤੂਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਦੇવਾ’’ਤਿ વਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਗਾਹਾਪਿਤਪੋਕ੍ਖਰਣਿਟ੍ਠਾਨੇਸੁਯੇવ ਤੇਨੇવ ਨਿਯਾਮੇਨ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਮਾਪੇਸਿ।
39. Navame sukhumāloti niddukkho. Paramasukhumāloti paramaniddukkho. Accantasukhumāloti satataniddukkho. Imaṃ bhagavā kapilapure nibbattakālato paṭṭhāya niddukkhabhāvaṃ gahetvā āha, cariyakāle pana tena anubhūtadukkhassa anto natthīti. Ekatthāti ekissā pokkharaṇiyā. Uppalaṃ vappatīti uppalaṃ ropeti. Sā nīluppalavanasañchannā hoti. Padumanti paṇḍarapadumaṃ. Puṇḍarīkanti rattapadumaṃ. Evaṃ itarāpi dve padumapuṇḍarīkavanehi sañchannā honti. Bodhisattassa kira sattaṭṭhavassikakāle rājā amacce pucchi – ‘‘taruṇadārakā katarakīḷikaṃ piyāyantī’’ti? Udakakīḷikaṃ devāti. Tato rājā kuddālakammakārake sannipātetvā pokkharaṇiṭṭhānāni gaṇhāpesi. Atha sakko devarājā āvajjento taṃ pavattiṃ ñatvā – ‘‘na yutto mahāsattassa mānusakaparibhogo, dibbaparibhogo yutto’’ti vissakammaṃ āmantetvā – ‘‘gaccha, tāta, mahāsattassa kīḷābhūmiyaṃ pokkharaṇiyo māpehī’’ti āha. Kīdisā hontu , devāti? Apagatakalalakaddamā hontu vippakiṇṇamaṇimuttapavāḷikā sattaratanamayapākāraparikkhittā pavāḷamayauṇhīsehi maṇimayasopānabāhukehi suvaṇṇarajatamaṇimayaphalakehi sopānehi samannāgatā. Suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayā cettha nāvā hontu, suvaṇṇanāvāya rajatapallaṅko hotu, rajatanāvāya suvaṇṇapallaṅko, maṇināvāya pavāḷapallaṅko, pavāḷanāvāya maṇipallaṅko, suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayāva udakasecananāḷikā hontu, pañcavaṇṇehi ca padumehi sañchannā hontūti. ‘‘Sādhu, devā’’ti vissakammadevaputto sakkassa paṭissutvā rattibhāge otaritvā rañño gāhāpitapokkharaṇiṭṭhānesuyeva teneva niyāmena pokkharaṇiyo māpesi.
ਨਨੁ ਚੇਤਾ ਅਪਗਤਕਲਲਕਦ੍ਦਮਾ, ਕਥਮੇਤ੍ਥ ਪਦੁਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਿਂਸੂਤਿ? ਸੋ ਕਿਰ ਤਾਸੁ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਸੁ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਮਣਿਪવਾਲ਼ਮਯਾ ਖੁਦ੍ਦਕਨਾવਾਯੋ ਮਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਏਤਾ ਕਲਲਕਦ੍ਦਮਪੂਰਿਤਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤੁ, ਪਞ੍ਚવਣ੍ਣਾਨਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਦੁਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਸਿ। ਏવਂ ਪਞ੍ਚવਣ੍ਣਾਨਿ ਪਦੁਮਾਨਿ ਪੁਪ੍ਫਿਂਸੁ, ਰੇਣੁવਟ੍ਟਿਯੋ ਉਗ੍ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਉਦਕਪਿਟ੍ਠਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਪਞ੍ਚવਿਧਾ ਭਮਰਗਣਾ ਉਪਕੂਜਨ੍ਤਾ વਿਚਰਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਤਾ ਮਾਪੇਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਕਮ੍ਮੋ ਦੇવਪੁਰਮੇવ ਗਤੋ। ਤਤੋ વਿਭਾਤਾਯ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਮਹਾਜਨੋ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਪੁਰਿਸ੍ਸਸ੍ਸ ਮਾਪਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਞ੍ਞੋ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਮਹਾਜਨਪਰਿવਾਰੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮਮ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਦੇવਤਾਹਿ ਮਾਪਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਅਹੋਸਿ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਉਦਕਕੀਲ਼ਿਕਂ ਅਗਮਾਸਿ।
Nanu cetā apagatakalalakaddamā, kathamettha padumāni pupphiṃsūti? So kira tāsu pokkharaṇīsu tattha tattha suvaṇṇarajatamaṇipavāḷamayā khuddakanāvāyo māpetvā ‘‘etā kalalakaddamapūritā ca hontu, pañcavaṇṇāni cettha padumāni pupphantū’’ti adhiṭṭhāsi. Evaṃ pañcavaṇṇāni padumāni pupphiṃsu, reṇuvaṭṭiyo uggantvā udakapiṭṭhaṃ ajjhottharitvā vicaranti. Pañcavidhā bhamaragaṇā upakūjantā vicaranti. Evaṃ tā māpetvā vissakammo devapurameva gato. Tato vibhātāya rattiyā mahājano disvā ‘‘mahāpurissassa māpitā bhavissantī’’ti gantvā rañño ārocesi. Rājā mahājanaparivāro gantvā pokkharaṇiyo disvā ‘‘mama puttassa puññiddhiyā devatāhi māpitā bhavissantī’’ti attamano ahosi. Tato paṭṭhāya mahāpuriso udakakīḷikaṃ agamāsi.
ਯਾવਦੇવ ਮਮਤ੍ਥਾਯਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਾવਦੇવਾਤਿ ਪਯੋਜਨਾવਧਿਨਿਯਾਮવਚਨਂ, ਯਾવ ਮਮੇવ ਅਤ੍ਥਾਯ, ਨਤ੍ਥੇਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਂ ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਹਨ੍ਤਿ ਨ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਅਹਂ। ਅਕਾਸਿਕਂ ਚਨ੍ਦਨਨ੍ਤਿ ਅਸਣ੍ਹਂ ਚਨ੍ਦਨਂ। ਕਾਸਿਕਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸੁ ਮੇ ਤਂ વੇਠਨਨ੍ਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વੇਠਨਮ੍ਪਿ ਮੇ ਕਾਸਿਕਂ ਹੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਹਿ ਸੁਇਤਿ ਚ ਤਨ੍ਤਿ ਚ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ, ਮੇਤਿ ਸਾਮਿવਚਨਂ। વੇਠਨਮ੍ਪਿ ਮੇ ਸਣ੍ਹਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਾਸਿਕਾ ਕਞ੍ਚੁਕਾਤਿ ਪਾਰੁਪਨਕਞ੍ਚੁਕੋਪਿ ਸਣ੍ਹਕਞ੍ਚੁਕੋવ। ਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਂ ਧਾਰੀਯਤੀਤਿ ਮਾਨੁਸਕਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਦਿਬ੍ਬਸੇਤਚ੍ਛਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਪਰਿਧਾਰਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਮਾ ਨਂ ਫੁਸਿ ਸੀਤਂ વਾਤਿ ਮਾ ਏਤਂ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਸੀਤਂ વਾ ਉਣ੍ਹਾਦੀਸੁ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਫੁਸਤੂਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Yāvadeva mamatthāyāti ettha yāvadevāti payojanāvadhiniyāmavacanaṃ, yāva mameva atthāya, natthettha aññaṃ kāraṇanti attho. Na kho panassāhanti na kho panassa ahaṃ. Akāsikaṃ candananti asaṇhaṃ candanaṃ. Kāsikaṃ, bhikkhave, su me taṃ veṭhananti, bhikkhave, veṭhanampi me kāsikaṃ hoti. Ettha hi suiti ca tanti ca nipātamattaṃ, meti sāmivacanaṃ. Veṭhanampi me saṇhameva hotīti dasseti. Kāsikā kañcukāti pārupanakañcukopi saṇhakañcukova. Setacchattaṃ dhārīyatīti mānusakasetacchattampi dibbasetacchattampi uparidhāritameva hoti. Mā naṃ phusi sītaṃ vāti mā etaṃ bodhisattaṃ sītaṃ vā uṇhādīsu vā aññataraṃ phusatūti attho.
ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਾ ਅਹੇਸੁਨ੍ਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇ ਕਿਰ ਸੋਲ਼ਸવਸ੍ਸੁਦ੍ਦੇਸਿਕੇ ਜਾਤੇ ਸੁਦ੍ਧੋਦਨਮਹਾਰਾਜਾ ‘‘ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ વਸਨਕਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਡ੍ਢਕਿਨੋ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾਪੇਤ੍વਾ ਭਦ੍ਦਕੇਨ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਮੁਹੁਤ੍ਤੇਨ ਨવਭੂਮਿਕਤਪਰਿਕਮ੍ਮਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਤਯੋ ਪਾਸਾਦੇ ਕਾਰਾਪੇਸਿ। ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋਤਿਆਦੀਸੁ ਯਤ੍ਥ ਸੁਖਂ ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਸਿਤੁਂ, ਅਯਂ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ। ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ વਚਨਤ੍ਥੋ – ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਾਸੋ ਹੇਮਨ੍ਤਂ, ਹੇਮਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ। ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Tayopāsādā ahesunti bodhisatte kira soḷasavassuddesike jāte suddhodanamahārājā ‘‘puttassa vasanakapāsāde kāressāmī’’ti vaḍḍhakino sannipātāpetvā bhaddakena nakkhattamuhuttena navabhūmikataparikammaṃ kāretvā tayo pāsāde kārāpesi. Te sandhāyetaṃ vuttaṃ. Hemantikotiādīsu yattha sukhaṃ hemante vasituṃ, ayaṃ hemantiko. Itaresupi eseva nayo. Ayaṃ panettha vacanattho – hemante vāso hemantaṃ, hemantaṃ arahatīti hemantiko. Itaresupi eseva nayo.
ਤਤ੍ਥ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ ਪਾਸਾਦੋ ਨવਭੂਮਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਭੂਮਿਯੋ ਪਨਸ੍ਸ ਉਣ੍ਹਉਤੁਗ੍ਗਾਹਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਨੀਚਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਤਤ੍ਥ ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਾਨਿ ਸੁਫੁਸਿਤਕવਾਟਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ ਨਿਬ੍ਬਿવਰਾਨਿ। ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਰੋਨ੍ਤਾ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਜ੍ਜਲਿਤੇ ਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧੇਯੇવ ਅਕਂਸੁ। ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਬਲਮਯਂ, ਤਥਾ ਸਾਣਿવਿਤਾਨਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨવੇਠਨਾਨਿ। વਾਤਪਾਨਾਨਿ ਉਣ੍ਹਗ੍ਗਾਹਾਪਨਤ੍ਥਂ ਦਿવਾ વਿવਟਾਨਿ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਿਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Tattha hemantiko pāsādo navabhūmako ahosi, bhūmiyo panassa uṇhautuggāhāpanatthāya nīcā ahesuṃ. Tattha dvāravātapānāni suphusitakavāṭāni ahesuṃ nibbivarāni. Cittakammampi karontā tattha tattha pajjalite aggikkhandheyeva akaṃsu. Bhūmattharaṇaṃ panettha kambalamayaṃ, tathā sāṇivitānanivāsanapārupanaveṭhanāni. Vātapānāni uṇhaggāhāpanatthaṃ divā vivaṭāni rattiṃ pihitāni honti.
ਗਿਮ੍ਹਿਕੋ ਪਨ ਪਞ੍ਚਭੂਮਕੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੀਤਉਤੁਗ੍ਗਾਹਾਪਨਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਭੂਮਿਯੋ ਉਚ੍ਚਾ ਅਸਮ੍ਬਾਧਾ ਅਹੇਸੁਂ। ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਾਨਿ ਨਾਤਿਫੁਸਿਤਾਨਿ ਸવਿવਰਾਨਿ ਸਜਾਲਾਨਿ ਅਹੇਸੁਂ। ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮੇ ਉਪ੍ਪਲਾਨਿ ਪਦੁਮਾਨਿ ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਾਨਿਯੇવ ਅਕਂਸੁ। ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦੁਕੂਲਮਯਂ, ਤਥਾ ਸਾਣਿવਿਤਾਨਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨવੇਠਨਾਨਿ। વਾਤਪਾਨਸਮੀਪੇਸੁ ਚੇਤ੍ਥ ਨવ ਚਾਟਿਯੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਨੀਲੁਪ੍ਪਲਾਦੀਹਿ ਸਞ੍ਛਾਦੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਪਦੇਸੇਸੁ ਉਦਕਯਨ੍ਤਾਨਿ ਕਰੋਨ੍ਤਿ, ਯੇਹਿ ਦੇવੇ વਸ੍ਸਨ੍ਤੇ વਿਯ ਉਦਕਧਾਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਨ੍ਤਿ। ਅਨ੍ਤੋਪਾਸਾਦੇ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਲਲਪੂਰਾ ਦੋਣਿਯੋ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚવਣ੍ਣਾਨਿ ਪਦੁਮਾਨਿ ਰੋਪਯਿਂਸੁ। ਪਾਸਾਦਮਤ੍ਥਕੇ ਸੁਕ੍ਖਮਹਿਂਸਚਮ੍ਮਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਯਨ੍ਤਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਯਾવ ਛਦਨਪਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਾਸਾਣੇ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ। ਤੇਸਂ ਚਮ੍ਮੇ ਪવਟ੍ਟਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦੋ ਮੇਘਗਜ੍ਜਿਤਂ વਿਯ ਹੋਤਿ। ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦਿવਾ ਪਿਹਿਤਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਿਂ વਿવਟਾਨਿ।
Gimhiko pana pañcabhūmako ahosi. Sītautuggāhāpanatthaṃ panettha bhūmiyo uccā asambādhā ahesuṃ. Dvāravātapānāni nātiphusitāni savivarāni sajālāni ahesuṃ. Cittakamme uppalāni padumāni puṇḍarīkāniyeva akaṃsu. Bhūmattharaṇaṃ panettha dukūlamayaṃ, tathā sāṇivitānanivāsanapārupanaveṭhanāni. Vātapānasamīpesu cettha nava cāṭiyo ṭhapetvā udakassa pūretvā nīluppalādīhi sañchādenti. Tesu tesu padesesu udakayantāni karonti, yehi deve vassante viya udakadhārā nikkhamanti. Antopāsāde tattha tattha kalalapūrā doṇiyo ṭhapetvā pañcavaṇṇāni padumāni ropayiṃsu. Pāsādamatthake sukkhamahiṃsacammaṃ bandhitvā yantaṃ parivattetvā yāva chadanapiṭṭhiyā pāsāṇe āropetvā tasmiṃ vissajjenti. Tesaṃ camme pavaṭṭantānaṃ saddo meghagajjitaṃ viya hoti. Dvāravātapānāni panettha divā pihitāni honti rattiṃ vivaṭāni.
વਸ੍ਸਿਕੋ ਸਤ੍ਤਭੂਮਕੋ ਅਹੋਸਿ। ਭੂਮਿਯੋ ਪਨੇਤ੍ਥ ਦ੍વਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਉਤੂਨਂ ਗਾਹਾਪਨਤ੍ਥਾਯ ਨਾਤਿਉਚ੍ਚਾ ਨਾਤਿਨੀਚਾ ਅਕਂਸੁ। ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਾਨਿ ਸੁਫੁਸਿਤਾਨਿ, ਏਕਚ੍ਚਾਨਿ ਸવਿવਰਾਨਿ। ਤਤ੍ਥ ਚਿਤ੍ਤਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕੇਸੁਚਿ ਠਾਨੇਸੁ ਪਜ੍ਜਲਿਤਅਗ੍ਗਿਕ੍ਖਨ੍ਧવਸੇਨ, ਕੇਸੁਚਿ ਜਾਤਸ੍ਸਰવਸੇਨ ਕਤਂ। ਭੂਮਤ੍ਥਰਣਾਦੀਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਕਮ੍ਬਲਦੁਕੂਲવਸੇਨ ਉਭਯਮਿਸ੍ਸਕਾਨਿ। ਏਕਚ੍ਚੇ ਦ੍વਾਰવਾਤਪਾਨਾ ਰਤ੍ਤਿਂ વਿવਟਾ ਦਿવਾ ਪਿਹਿਤਾ, ਏਕਚ੍ਚੇ ਦਿવਾ વਿવਟਾ ਰਤ੍ਤਿਂ ਪਿਹਿਤਾ। ਤਯੋਪਿ ਪਾਸਾਦਾ ਉਬ੍ਬੇਧੇਨ ਸਮਪ੍ਪਮਾਣਾ। ਭੂਮਿਕਾਸੁ ਪਨ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ।
Vassiko sattabhūmako ahosi. Bhūmiyo panettha dvinnampi utūnaṃ gāhāpanatthāya nātiuccā nātinīcā akaṃsu. Ekaccāni dvāravātapānāni suphusitāni, ekaccāni savivarāni. Tattha cittakammampi kesuci ṭhānesu pajjalitaaggikkhandhavasena, kesuci jātassaravasena kataṃ. Bhūmattharaṇādīni panettha kambaladukūlavasena ubhayamissakāni. Ekacce dvāravātapānā rattiṃ vivaṭā divā pihitā, ekacce divā vivaṭā rattiṃ pihitā. Tayopi pāsādā ubbedhena samappamāṇā. Bhūmikāsu pana nānattaṃ ahosi.
ਏવਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤੇਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਰਾਜਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਛਤ੍ਤਮਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਪੇਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜਸਿਰਿਂ ਪਸ੍ਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਸਾਕਿਯਾਨਂ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਪਹਿਣਿ – ‘‘ਪੁਤ੍ਤੋ ਮੇ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਰਜ੍ਜੇ ਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਬ੍ਬੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੇਹੇਸੁ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤਾ, ਦਾਰਿਕਾ ਇਮਂ ਗੇਹਂ ਪੇਸੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ। ਤੇ ਸਾਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ – ‘‘ਕੁਮਾਰੋ ਕੇવਲਂ ਦਸ੍ਸਨਕ੍ਖਮੋ ਰੂਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਦਾਰਭਰਣਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਮਯਂ ਧੀਤਰੋ ਦਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਰਾਜਾ ਤਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਆਰੋਚੇਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਕਿਂ ਸਿਪ੍ਪਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਧਨੁਂ ਆਰੋਪੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਾਤਾਤਿ। ਤੇਨ ਹਿ ਆਹਰਾਪੇਥਾਤਿ। ਰਾਜਾ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਧਨੁਂ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਂ ਆਰੋਪੇਤਿ, ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਂ ਓਰੋਪੇਤਿ। ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਧਨੁਂ ਆਹਰਾਪੇਤ੍વਾ ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋવ ਜਿਯਂ ਪਾਦਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕੇ વੇਠੇਤ੍વਾ ਕਡ੍ਢਨ੍ਤੋ ਪਾਦਙ੍ਗੁਟ੍ਠਕੇਨੇવ ਧਨੁਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ વਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਦਣ੍ਡੇ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਜਿਯਂ ਪੋਥੇਸਿ। ਸਕਲਨਗਰਂ ਉਪ੍ਪਤਨਾਕਾਰਪ੍ਪਤ੍ਤਂ ਅਹੋਸਿ। ‘‘ਕਿਂ ਸਦ੍ਦੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਚ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਦੇવੋ ਗਜ੍ਜਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਅਥਞ੍ਞੇ ‘‘ਤੁਮ੍ਹੇ ਨ ਜਾਨਾਥ, ਨ ਦੇવੋ ਗਜ੍ਜਤਿ, ਅਙ੍ਗੀਰਸਸ੍ਸ ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਧਨੁਂ ਆਰੋਪੇਤ੍વਾ ਜਿਯਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜਿਯਪ੍ਪਹਾਰਸਦ੍ਦੋ ਏਸੋ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਸਾਕਿਯਾ ਤਾવਤਕੇਨੇવ ਆਰਦ੍ਧਚਿਤ੍ਤਾ ਅਹੇਸੁਂ।
Evaṃ niṭṭhitesu pāsādesu rājā cintesi – ‘‘putto me vayappatto, chattamassa ussāpetvā rajjasiriṃ passissāmī’’ti. So sākiyānaṃ paṇṇāni pahiṇi – ‘‘putto me vayappatto, rajje naṃ patiṭṭhāpessāmi, sabbe attano attano gehesu vayappattā, dārikā imaṃ gehaṃ pesentū’’ti. Te sāsanaṃ sutvā – ‘‘kumāro kevalaṃ dassanakkhamo rūpasampanno, na kiñci sippaṃ jānāti, dārabharaṇaṃ kātuṃ na sakkhissati, na mayaṃ dhītaro dassāmā’’ti āhaṃsu. Rājā taṃ pavattiṃ sutvā puttassa santikaṃ gantvā ārocesi. Bodhisatto ‘‘kiṃ sippaṃ dassetuṃ vaṭṭati, tātā’’ti āha. Sahassathāmadhanuṃ āropetuṃ vaṭṭati, tātāti. Tena hi āharāpethāti. Rājā āharāpetvā adāsi. Dhanuṃ purisasahassaṃ āropeti, purisasahassaṃ oropeti. Mahāpuriso dhanuṃ āharāpetvā pallaṅke nisinnova jiyaṃ pādaṅguṭṭhake veṭhetvā kaḍḍhanto pādaṅguṭṭhakeneva dhanuṃ āropetvā vāmena hatthena daṇḍe gahetvā dakkhiṇena hatthena kaḍḍhitvā jiyaṃ pothesi. Sakalanagaraṃ uppatanākārappattaṃ ahosi. ‘‘Kiṃ saddo eso’’ti ca vutte ‘‘devo gajjatī’’ti āhaṃsu. Athaññe ‘‘tumhe na jānātha, na devo gajjati, aṅgīrasassa kumārassa sahassathāmadhanuṃ āropetvā jiyaṃ pothentassa jiyappahārasaddo eso’’ti āhaṃsu. Sākiyā tāvatakeneva āraddhacittā ahesuṃ.
ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਮਤ੍ਤਬਹਲਂ ਅਯੋਪਟ੍ਟਂ ਕਣ੍ਡੇਨ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਤਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਬਹਲਂ ਅਸਨਫਲਕਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਤਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। વਿਦਤ੍ਥਿਬਹਲਂ ਉਦੁਮ੍ਬਰਫਲਕਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਤਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਯਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਂ ਫਲਕਸਤਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਤਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸਟ੍ਠਿਪਟਲਂ ਸੁਕ੍ਖਮਹਿਂਸਚਮ੍ਮਂ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ। ਤਮ੍ਪਿ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਕਿਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤੋ વਾਲਿਕਸਕਟਾਦੀਨਿ ਆਚਿਕ੍ਖਿਂਸੁ। ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ વਾਲਿਕਸਕਟਮ੍ਪਿ ਪਲਾਲਸਕਟਮ੍ਪਿ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਉਦਕੇ ਏਕੁਸਭਪ੍ਪਮਾਣਂ ਕਣ੍ਡਂ ਪੇਸੇਸਿ, ਥਲੇ ਅਟ੍ਠਉਸਭਪ੍ਪਮਾਣਂ। ਅਥ ਨਂ ‘‘ਇਦਾਨਿ વਾਤਿਙ੍ਗਣਸਞ੍ਞਾਯ વਾਲਂ વਿਜ੍ਝਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਆਹਂਸੁ। ਤੇਨ ਹਿ ਬਨ੍ਧਾਪੇਥਾਤਿ। ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰੇ ਬਜ੍ਝਤੁ, ਤਾਤਾਤਿ। ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ, ਗਾવੁਤਨ੍ਤਰੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੂਤਿ। ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ, ਅਦ੍ਧਯੋਜਨੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੂਤਿ । ਪੁਰਤੋ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ ਯੋਜਨੇ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੂਤਿ। ਬਨ੍ਧਾਪੇਥ, ਤਾਤਾਤਿ ਯੋਜਨਮਤ੍ਥਕੇ વਾਤਿਙ੍ਗਣਸਞ੍ਞਾਯ વਾਲਂ ਬਨ੍ਧਾਪੇਤ੍વਾ ਰਤ੍ਤਨ੍ਧਕਾਰੇ ਮੇਘਪਟਲਚ੍ਛਨ੍ਨਾਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਕਣ੍ਡਂ ਖਿਪਿ, ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਯੋਜਨਮਤ੍ਥਕੇ વਾਲਂ ਫਾਲੇਤ੍વਾ ਪਥવਿਂ ਪਾવਿਸਿ। ਨ ਕੇવਲਞ੍ਚ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ, ਤਂ ਦਿવਸਂ ਪਨ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਲੋਕੇ વਤ੍ਤਮਾਨਸਿਪ੍ਪਂ ਸਬ੍ਬਮੇવ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ। ਸਕ੍ਯਰਾਜਾਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਧੀਤਰੋ ਅਲਙ੍ਕਰਿਤ੍વਾ ਪੇਸਯਿਂਸੁ, ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਸਹਸ੍ਸਨਾਟਕਿਤ੍ਥਿਯੋ ਅਹੇਸੁਂ। ਮਹਾਪੁਰਿਸੋ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਦੇવੋ ਮਞ੍ਞੇ ਪਰਿਚਾਰੇਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਤਿ।
Mahāpuriso ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Aṭṭhaṅgulamattabahalaṃ ayopaṭṭaṃ kaṇḍena vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Caturaṅgulabahalaṃ asanaphalakaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Vidatthibahalaṃ udumbaraphalakaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti. Yante baddhaṃ phalakasataṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Taṃ vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Saṭṭhipaṭalaṃ sukkhamahiṃsacammaṃ vinivijjhituṃ vaṭṭatīti. Tampi vinivijjhitvā ‘‘aññaṃ kiṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti āha. Tato vālikasakaṭādīni ācikkhiṃsu. Mahāsatto vālikasakaṭampi palālasakaṭampi vinivijjhitvā udake ekusabhappamāṇaṃ kaṇḍaṃ pesesi, thale aṭṭhausabhappamāṇaṃ. Atha naṃ ‘‘idāni vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ vijjhituṃ vaṭṭatī’’ti āhaṃsu. Tena hi bandhāpethāti. Saddantare bajjhatu, tātāti. Purato gacchantu, gāvutantare bandhantūti. Purato gacchantu, addhayojane bandhantūti . Purato gacchantu yojane bandhantūti. Bandhāpetha, tātāti yojanamatthake vātiṅgaṇasaññāya vālaṃ bandhāpetvā rattandhakāre meghapaṭalacchannāsu disāsu kaṇḍaṃ khipi, taṃ gantvā yojanamatthake vālaṃ phāletvā pathaviṃ pāvisi. Na kevalañca ettakameva, taṃ divasaṃ pana mahāsatto loke vattamānasippaṃ sabbameva sandassesi. Sakyarājāno attano attano dhītaro alaṅkaritvā pesayiṃsu, cattālīsasahassanāṭakitthiyo ahesuṃ. Mahāpuriso tīsu pāsādesu devo maññe paricārento mahāsampattiṃ anubhavati.
ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸੇਹੀਤਿ ਪੁਰਿਸવਿਰਹਿਤੇਹਿ। ਨ ਕੇવਲਂ ਚੇਤ੍ਥ ਤੂਰਿਯਾਨੇવ ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨਿ, ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਾਨਿਪਿ ਨਿਪ੍ਪੁਰਿਸਾਨੇવ। ਦੋવਾਰਿਕਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋવ, ਨ੍ਹਾਪਨਾਦਿਪਰਿਕਮ੍ਮਕਰਾਪਿ ਇਤ੍ਥਿਯੋવ । ਰਾਜਾ ਕਿਰ ‘‘ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਸ੍ਸਰਿਯਸੁਖਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਮਾਨਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਾ ਮੇ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚੇਸੁ ਇਤ੍ਥਿਯੋવ ਠਪੇਸਿ। ਪਰਿਚਾਰਯਮਾਨੋਤਿ ਮੋਦਮਾਨੋ। ਨ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਂ ਓਰੋਹਾਮੀਤਿ ਪਾਸਾਦਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਓਤਰਾਮਿ। ਇਤਿ ਮਂ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਾਸੇ ਅਞ੍ਞੋ ਸਿਖਾਬਦ੍ਧੋ ਪੁਰਿਸੋ ਨਾਮ ਪਸ੍ਸਿਤੁਂ ਨਾਲਤ੍ਥ। ਯਥਾਤਿ ਯੇਨ ਨਿਯਾਮੇਨ। ਦਾਸਕਮ੍ਮਕਰਪੋਰਿਸਸ੍ਸਾਤਿ ਦਾਸਾਨਞ੍ਚੇવ ਦੇવਸਿਕਭਤ੍ਤવੇਤਨਾਭਤਾਨਂ ਕਮ੍ਮਕਰਾਨਞ੍ਚ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਜੀવਮਾਨਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ। ਕਣਾਜਕਨ੍ਤਿ ਸਕੁਣ੍ਡਕਭਤ੍ਤਂ। ਬਿਲਙ੍ਗਦੁਤਿਯਨ੍ਤਿ ਕਞ੍ਜਿਕਦੁਤਿਯਂ।
Nippurisehīti purisavirahitehi. Na kevalaṃ cettha tūriyāneva nippurisāni, sabbaṭṭhānānipi nippurisāneva. Dovārikāpi itthiyova, nhāpanādiparikammakarāpi itthiyova . Rājā kira ‘‘tathārūpaṃ issariyasukhasampattiṃ anubhavamānassa purisaṃ disvā parisaṅkā uppajjati, sā me puttassa mā ahosī’’ti sabbakiccesu itthiyova ṭhapesi. Paricārayamānoti modamāno. Na heṭṭhāpāsādaṃ orohāmīti pāsādato heṭṭhā na otarāmi. Iti maṃ cattāro māse añño sikhābaddho puriso nāma passituṃ nālattha. Yathāti yena niyāmena. Dāsakammakaraporisassāti dāsānañceva devasikabhattavetanābhatānaṃ kammakarānañca nissāya jīvamānapurisānañca. Kaṇājakanti sakuṇḍakabhattaṃ. Bilaṅgadutiyanti kañjikadutiyaṃ.
ਏવਰੂਪਾਯ ਇਦ੍ਧਿਯਾਤਿ ਏવਂਜਾਤਿਕਾਯ ਪੁਞ੍ਞਿਦ੍ਧਿਯਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ। ਏવਰੂਪੇਨ ਚ ਸੁਖੁਮਾਲੇਨਾਤਿ ਏવਂਜਾਤਿਕੇਨ ਚ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਭਾવੇਨ। ਸੋਖੁਮਾਲੇਨਾਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਏવਂ ਤਥਾਗਤੋ ਏਤ੍ਤਕੇਨ ਠਾਨੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਕਥੇਸਿ। ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚ ਨ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਭਾવਤ੍ਥਂ ਕਥੇਸਿ, ‘‘ਏવਰੂਪਾਯਪਿ ਪਨ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਠਿਤੋ ਪਮਾਦਂ ਅਕਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸੇવ ਦੀਪਨਤ੍ਥਂ ਕਥੇਸਿ। ਤੇਨੇવ ਅਸ੍ਸੁਤવਾ ਖੋ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਨ੍ਤਿ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਂ। ਜਿਣ੍ਣਨ੍ਤਿ ਜਰਾਜਿਣ੍ਣਂ। ਅਟ੍ਟੀਯਤੀਤਿ ਅਟ੍ਟੋ ਪੀਲ਼ਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਹਰਾਯਤੀਤਿ ਹਿਰਿਂ ਕਰੋਤਿ ਲਜ੍ਜਤਿ। ਜਿਗੁਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਸੁਚਿਂ વਿਯ ਦਿਸ੍વਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਿ। ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਤਿਸਿਤ੍વਾਤਿ ਜਰਾਧਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯਤਿ ਹਰਾਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜਰਾਧਮ੍ਮੋਤਿ ਜਰਾਸਭਾવੋ। ਜਰਂ ਅਨਤੀਤੋਤਿ ਜਰਂ ਅਨਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ, ਅਨ੍ਤੋ ਜਰਾਯ વਤ੍ਤਾਮਿ। ਇਤਿ ਪਟਿਸਞ੍ਚਿਕ੍ਖਤੋਤਿ ਏવਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਯੋਬ੍ਬਨਮਦੋਤਿ ਯੋਬ੍ਬਨਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੋ ਮਾਨਮਦੋ। ਸਬ੍ਬਸੋ ਪਹੀਯੀਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪਹੀਨੋ। ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨਸਦਿਸੋ ਕਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਨ ਪਨੇਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੋ, ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨੇਨ ਪਹੀਨੋવ ਕਥਿਤੋਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਦੇવਤਾ ਜਰਾਪਤ੍ਤਂ ਦਸ੍ਸੇਸੁਂ। ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਅਰਹਤ੍ਤਾ ਅਨ੍ਤਰਾ ਮਹਾਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਯੋਬ੍ਬਨਮਦੋ ਨਾਮ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੇਸਪਦਦ੍વਯੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏਤ੍ਥ ਪਨ ਆਰੋਗ੍ਯਮਦੋਤਿ ਅਹਂ ਨਿਰੋਗੋਤਿ ਆਰੋਗ੍ਯਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੋ ਮਾਨਮਦੋ। ਜੀવਿਤਮਦੋਤਿ ਅਹਂ ਚਿਰਂ ਜੀવੀਤਿ ਤਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਕੋ ਮਾਨਮਦੋ। ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਯਾਤਿ ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ। ਹੀਨਾਯਾવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਹੀਨਾਯ ਲਾਮਕਾਯ ਗਿਹਿਭਾવਾਯ ਆવਤ੍ਤਤਿ।
Evarūpāya iddhiyāti evaṃjātikāya puññiddhiyā samannāgatassa. Evarūpena ca sukhumālenāti evaṃjātikena ca niddukkhabhāvena. Sokhumālenātipi pāṭho. Evaṃ tathāgato ettakena ṭhānena attano sirisampattiṃ kathesi. Kathento ca na uppilāvitabhāvatthaṃ kathesi, ‘‘evarūpāyapi pana sampattiyā ṭhito pamādaṃ akatvā appamattova ahosi’’nti appamādalakkhaṇasseva dīpanatthaṃ kathesi. Teneva assutavā kho puthujjanotiādimāha. Tattha paranti parapuggalaṃ. Jiṇṇanti jarājiṇṇaṃ. Aṭṭīyatīti aṭṭo pīḷito hoti. Harāyatīti hiriṃ karoti lajjati. Jigucchatīti asuciṃ viya disvā jigucchaṃ uppādeti. Attānaṃyeva atisitvāti jarādhammampi samānaṃ attānaṃ atikkamitvā aṭṭīyati harāyatīti attho. Jarādhammoti jarāsabhāvo. Jaraṃ anatītoti jaraṃ anatikkanto, anto jarāya vattāmi. Iti paṭisañcikkhatoti evaṃ paccavekkhantassa. Yobbanamadoti yobbanaṃ nissāya uppajjanako mānamado. Sabbasopahīyīti sabbākārena pahīno. Maggena pahīnasadiso katvā dassito. Na panesa maggena pahīno, paṭisaṅkhānena pahīnova kathitoti veditabbo. Bodhisattassa hi devatā jarāpattaṃ dassesuṃ. Tato paṭṭhāya yāva arahattā antarā mahāsattassa yobbanamado nāma na uppajjati. Sesapadadvayepi eseva nayo. Ettha pana ārogyamadoti ahaṃ nirogoti ārogyaṃ nissāya uppajjanako mānamado. Jīvitamadoti ahaṃ ciraṃ jīvīti taṃ nissāya uppajjanako mānamado. Sikkhaṃ paccakkhāyāti sikkhaṃ paṭikkhipitvā. Hīnāyāvattatīti hīnāya lāmakāya gihibhāvāya āvattati.
ਯਥਾਧਮ੍ਮਾਤਿ ਬ੍ਯਾਧਿਆਦੀਹਿ ਯਥਾਸਭਾવਾ। ਤਥਾਸਨ੍ਤਾਤਿ ਯਥਾ ਸਨ੍ਤਾ ਏવ ਅવਿਪਰੀਤਬ੍ਯਾਧਿਆਦਿਸਭਾવਾવ ਹੁਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀਤਿ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਮਮ ਏવਂ વਿਹਾਰਿਨੋਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਏવਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਾવਿਹਾਰੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏવਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਂ ਨਪ੍ਪਤਿਰੂਪਂ ਭવੇਯ੍ਯ ਨਾਨੁਚ੍ਛવਿਕਂ। ਸੋਹਂ ਏવਂ વਿਹਰਨ੍ਤੋਤਿ ਸੋ ਅਹਂ ਏવਂ ਪਰਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ, ਏવਂ વਾ ਇਮਿਨਾ ਪਟਿਸਙ੍ਖਾਨવਿਹਾਰੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤੋ। ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਨਿਰੂਪਧਿਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬੂਪਧਿવਿਰਹਿਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਞਤ੍વਾ। ਸਬ੍ਬੇ ਮਦੇ ਅਭਿਭੋਸ੍ਮੀਤਿ ਸਬ੍ਬੇ ਤਯੋਪਿ ਮਦੇ ਅਭਿਭવਿਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਿਂ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮੇ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਖੇਮਭਾવਂ ਦਿਸ੍વਾ। ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਂ ਦਟ੍ਠੁ ਖੇਮਤੋਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਖੇਮਤੋ ਦਿਸ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਸ ਮੇ ਅਹੁ ਉਸ੍ਸਾਹੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਮਯ੍ਹਂ ਤਂ ਨੇਕ੍ਖਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਅਭਿਪਸ੍ਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਅਹੁ, વਾਯਾਮੋ ਅਹੋਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਾਹਂ ਭਬ੍ਬੋ ਏਤਰਹਿ, ਕਾਮਾਨਿ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਦਾਨਿ ਦੁવਿਧੇਪਿ ਕਾਮੇ ਪਟਿਸੇવਿਤੁਂ ਅਭਬ੍ਬੋ। ਅਨਿવਤ੍ਤਿ ਭવਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਤੋ ਚ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਤੋ ਚ ਨ ਨਿવਤ੍ਤਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਨਿવਤ੍ਤਕੋ ਭવਿਸ੍ਸਾਮਿ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਾਯਣੋਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਾਯਣੋ ਜਾਤੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਇਤਿ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਮਹਾਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਗਮਨੀਯવੀਰਿਯਂ ਕਥੇਸਿ।
Yathādhammāti byādhiādīhi yathāsabhāvā. Tathāsantāti yathā santā eva aviparītabyādhiādisabhāvāva hutvāti attho. Jigucchantīti parapuggalaṃ jigucchanti. Mama evaṃ vihārinoti mayhaṃ evaṃ jigucchāvihārena viharantassa evaṃ jigucchanaṃ nappatirūpaṃ bhaveyya nānucchavikaṃ. Sohaṃ evaṃ viharantoti so ahaṃ evaṃ paraṃ jigucchamāno viharanto, evaṃ vā iminā paṭisaṅkhānavihārena viharanto. Ñatvā dhammaṃ nirūpadhinti sabbūpadhivirahitaṃ nibbānadhammaṃ ñatvā. Sabbe made abhibhosmīti sabbe tayopi made abhibhaviṃ samatikkamiṃ. Nekkhamme daṭṭhu khematanti nibbāne khemabhāvaṃ disvā. Nekkhammaṃ daṭṭhu khematotipi pāṭho, nibbānaṃ khemato disvāti attho. Tassame ahu ussāhoti tassa mayhaṃ taṃ nekkhammasaṅkhātaṃ nibbānaṃ abhipassantassa ussāho ahu, vāyāmo ahosīti attho. Nāhaṃbhabbo etarahi, kāmāni paṭisevitunti ahaṃ dāni duvidhepi kāme paṭisevituṃ abhabbo. Anivatti bhavissāmīti pabbajjato ca sabbaññutaññāṇato ca na nivattissāmi, anivattako bhavissāmi. Brahmacariyaparāyaṇoti maggabrahmacariyaparāyaṇo jātosmīti attho. Iti imāhi gāthāhi mahābodhipallaṅke attano āgamanīyavīriyaṃ kathesi.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Sukhumālasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
