| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
੩੯. ਨવਮੇ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋਤਿ ਕਾਯਿਕਚੇਤਸਿਕਦੁਕ੍ਖવਿਰਹਿਤੋ। ਸਦੁਕ੍ਖੇ ਹਿ ਸવਿਘਾਤੇ ਸੁਖੁਮਾਲਤ੍ਤਾ ਅਨવਸਰਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਸੁਖਿਤੋ ਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖਤਾਯ ਸੁਖੁਮਾਲੋ ਨਾਮ। ਯਾવਸ੍ਸ ਸੁਖੁਮਾਲਤ੍ਤਾ ਪਰਮੁਕ੍ਕਂਸਗਤਾਤਿ ਆਹ ‘‘ਪਰਮਸੁਖੁਮਾਲੋ’’ਤਿ। ਅਤਿવਿਯ ਸੁਖੁਮਾਲੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨ੍ਤਮਤੀਤਂ ਅਚ੍ਚਨ੍ਤਂ। ਸਬ੍ਬਦਾ ਸੁਖੁਮਾਲੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਤਤਨਿਦ੍ਦੁਕ੍ਖੋ’’ਤਿ। ਚਰਿਯਕਾਲੇਤਿ ਬੋਧਿਚਰਿਯਾਯ ਚਰਣਕਾਲੇ। ਤੇਨਾਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੇਨ। ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ ਪਨ ਪਦੁਮਨ੍ਤਿ ਰਤ੍ਤਂ ਕਮਲਂ। ਪੁਣ੍ਡਰੀਕਨ੍ਤਿ ਸੇਤਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਇਤਰਾਤਿ ਇਤਰਪੋਕ੍ਖਰਣਿਯੋ। ‘‘ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਰਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਕੁਦ੍ਦਾਲਕਮ੍ਮਕਾਰੇਤਿ ਖਣਕੇ। ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਖਣਨਯੋਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। ਗਣ੍ਹਾਪੇਸੀਤਿ ਖਣਾਪੇਸਿ। ਪੋਕ੍ਖਰਣਿਸਦ੍ਦੋ ਚੇਤ੍ਥ ਤਾਦਿਸੇ ਜਲਾਸਯੇ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ ਪਙ੍ਕਜਾਦਿਸਦ੍ਦਾ વਿਯ। ਸੋਪਾਨਬਾਹੁਕਾਨਂ ਮਤ੍ਥਕਟ੍ਠਾਨਂ ਉਣ੍ਹੀਸਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਉਦਕਸੇਚਨਨਾਲ਼ਿਕਾਤਿ ਉਦਕਚ੍ਛਟਾવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਨਾਲ਼ਿਯਨ੍ਤਾਨਿ। ਪਞ੍ਚવਿਧਾਤਿ વਣ੍ਣવਸੇਨ ਜਾਤਿવਸੇਨ ਚ।
39. Navame niddukkhoti kāyikacetasikadukkhavirahito. Sadukkhe hi savighāte sukhumālattā anavasarā, tasmā sukhito niddukkhatāya sukhumālo nāma. Yāvassa sukhumālattā paramukkaṃsagatāti āha ‘‘paramasukhumālo’’ti. Ativiya sukhumāloti attho. Antamatītaṃ accantaṃ. Sabbadā sukhumāloti āha ‘‘satataniddukkho’’ti. Cariyakāleti bodhicariyāya caraṇakāle. Tenāti bodhisattena. Aññattha pana padumanti rattaṃ kamalaṃ. Puṇḍarīkanti setaṃ vuccati. Itarāti itarapokkharaṇiyo. ‘‘Bodhisattassa kirā’’tiādikaṃ pokkharaṇīnaṃ uppattidassanaṃ. Kuddālakammakāreti khaṇake. Pokkharaṇiṭṭhānānīti pokkharaṇikhaṇanayoggaṭṭhānāni. Gaṇhāpesīti khaṇāpesi. Pokkharaṇisaddo cettha tādise jalāsaye niruḷho daṭṭhabbo paṅkajādisaddā viya. Sopānabāhukānaṃ matthakaṭṭhānaṃ uṇhīsanti adhippetaṃ. Udakasecananāḷikāti udakacchaṭāvissajjananāḷiyantāni. Pañcavidhāti vaṇṇavasena jātivasena ca.
ਖੋ ਪਨਸ੍ਸਾਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਕਾਸਿਕ-ਸਦ੍ਦੋ ਅਤਿવਿਯ ਸਣ੍ਹੇ ਸੁਖੁਮੇ ਮਹਗ੍ਘવਤ੍ਥੇ ਨਿਰੁਲ਼੍ਹੋ, ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ ਤਥਾਜਾਤਿਕੇ ਰੁਲ਼੍ਹਿવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਕਾਸਿਕਂ ਚਨ੍ਦਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਹੇਮਨ੍ਤੇ વਾਸੋ ਹੇਮਨ੍ਤਂ, ਹੇਮਨ੍ਤਂ ਅਰਹਤੀਤਿ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ, ਪਾਸਾਦੋ। ‘‘ਇਤਰੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਦੇવ ਨੇਸਂ ਅਰਹਤਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਹੇਮਨ੍ਤਿਕੋ’’ਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਜਾਲਾਨੀਤਿ ਸਜਾਲવਾਤਪਾਨਾਨਿ, ਉਦਕਯਨ੍ਤਾਨੀਤਿ ਉਦਕਧਾਰਾવਿਸ੍ਸਨ੍ਦਨਕਯਨ੍ਤਾਨਿ। ਪਾਸਾਦਮਤ੍ਥਕੇਤਿ ਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਉਪਰਿਆਕਾਸਤਲੇ। ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾਤਿ ਪਯੋਜਿਤਯਨ੍ਤੇ ਸੁਕ੍ਖਮਹਿਂਸਚਮ੍ਮਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ। ਯਨ੍ਤਂ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾਪਯੋਜਿਤਂ ਯਨ੍ਤਂ ਪਾਸਾਣਾਰੋਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚੇવ ਪੁਨ ਤੇਸਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾ। ਤਸ੍ਮਿਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੀਤਿ ਛਦਨਪਿਟ੍ਠੇ ਬਦ੍ਧਸੁਕ੍ਖਮਹਿਂਸਚਮ੍ਮੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤਿ।
Kho panassāti nipātamattaṃ. Kāsika-saddo ativiya saṇhe sukhume mahagghavatthe niruḷho, aññasmimpi tathājātike ruḷhivasena pavattatīti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘akāsikaṃ candana’’nti. Hemante vāso hemantaṃ, hemantaṃ arahatīti hemantiko, pāsādo. ‘‘Itaresupi eseva nayo’’ti vatvā tadeva nesaṃ arahataṃ dassetuṃ ‘‘tattha hemantiko’’tiādi vuttaṃ. Sajālānīti sajālavātapānāni, udakayantānīti udakadhārāvissandanakayantāni. Pāsādamatthaketi pāsādassa upariākāsatale. Bandhitvāti payojitayante sukkhamahiṃsacammaṃ bandhitvā. Yantaṃ parivattetvāti yathāpayojitaṃ yantaṃ pāsāṇāropanatthañceva puna tesaṃ vissajjanatthañca parivattetvā. Tasmiṃ vissajjentīti chadanapiṭṭhe baddhasukkhamahiṃsacamme vissajjenti.
ਸਹਸ੍ਸਥਾਮਨ੍ਤਿ ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸਬਲਂ, ਪੁਰਿਸਸਹਸ੍ਸੇਨ વਹਿਤਬ੍ਬਭਾਰવਹਂ। ਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋવਾਤਿ ਰਤਨਮਯਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਯਥਾਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਏવ। ਉਪ੍ਪਤਨਾਕਾਰਪਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਤਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ વਿਯ। ਜਿਯਂ ਪੋਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਜਿਯਾਘਾਤਂ ਕਰੋਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਜਿਯਪ੍ਪਹਾਰਸਦ੍ਦੋਤਿ ਜਿਯਾਘਾਤਸਦ੍ਦੋ। ਯਨ੍ਤੇ ਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਯਨ੍ਤਬਦ੍ਧਂ ਕਤ੍વਾ ਠਪਿਤਂ। ਸਦ੍ਦਨ੍ਤਰੇਤਿ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਸવਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਗਾવੁਤਸ੍ਸ ਚਤੁਤ੍ਥੋ ਭਾਗੋ ਕੋਸੋਤਿਪਿ વੁਚ੍ਚਤਿ ਦ੍વਿਸਹਸ੍ਸਦਣ੍ਡਪ੍ਪਮਾਣਟ੍ਠਾਨਂ।
Sahassathāmanti purisasahassabalaṃ, purisasahassena vahitabbabhāravahaṃ. Pallaṅke nisinnovāti ratanamayapallaṅke yathānisinno eva. Uppatanākārapattanti uppatitvā ṭhitaṃ viya. Jiyaṃ pothentassāti jiyāghātaṃ karontassa. Jiyappahārasaddoti jiyāghātasaddo. Yante baddhanti yantabaddhaṃ katvā ṭhapitaṃ. Saddantareti thāmamajjhimassa purisassa saddasavanaṭṭhāne. Gāvutassa catuttho bhāgo kosotipi vuccati dvisahassadaṇḍappamāṇaṭṭhānaṃ.
ਸਬ੍ਬਟ੍ਠਾਨਾਨੀਤਿ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਤਾਨਿ ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ વਸਨਟ੍ਠਾਨਾਨਿ। ਸਿਖਾਬਦ੍ਧੋਤਿ ਪੁਰਿਸਸਭਾવਸ੍ਸੇવ વਿਸੇਸਤੋ ਦਸ੍ਸਨਮੇਤਂ। ਨ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਭਾવਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਉਪ੍ਪਿਲਾવਿਤਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਅਤ੍ਥਂ ਨ ਕਥੇਸੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਸ੍ਸ ਹਿ ਬੋਧਿਮੂਲੇਯੇવ ਸੇਤੁਘਾਤੋ। ਤੇਨੇવਾਤਿ ਅਪ੍ਪਮਾਦਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਦੀਪਨਤੋ ਏવ। ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜਰਾਪਤ੍ਤਿਂ ਅਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਅਟ੍ਟੀਯਤਿ। ਨ ਪਨੇਸ ਮਗ੍ਗੇਨ ਪਹੀਨੋ ਤਦਾ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਨਧਿਗਤਤ੍ਤਾ। ਸਿਕ੍ਖਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾਤਿ ਯਥਾਸਮਾਦਿਨ੍ਨਸਿਕ੍ਖਂ ਪਹਾਯ।
Sabbaṭṭhānānīti mahāpurisassa tāni tāni sabbāni vasanaṭṭhānāni. Sikhābaddhoti purisasabhāvasseva visesato dassanametaṃ. Na uppilāvitabhāvatthanti uppilāvitabhāvasaṅkhātaṃ atthaṃ na kathesīti attho. Tassa hi bodhimūleyeva setughāto. Tenevāti appamādalakkhaṇassa dīpanato eva. Attānaṃ atikkamitvāti attano jarāpattiṃ acintetvā aṭṭīyati. Na panesa maggena pahīno tadā maggassa anadhigatattā. Sikkhaṃ paṭikkhipitvāti yathāsamādinnasikkhaṃ pahāya.
ਅવਿਪਰੀਤਬ੍ਯਾਧਿਆਦਿਸਭਾવਾવਾਤਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਬ੍ਯਾਧਿਆਦਿਸਭਾવਾ ਏવ। ਏવਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਾવਿਹਾਰੇਨਾਤਿ ਏવਂ ਸਕਲਸ੍ਸੇવ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨવਿਹਾਰੇਨ વਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਏવਂ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਪਰਸ੍ਸ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨਂ। ਪਰਂ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਮਾਨੋਤਿ ਕਰੁਣਾਯਨੇਨ ਏવਂ ਪਰਂ ਅਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ। ਅਭਿਭੋਸ੍ਮੀਤਿ ਅਭਿਭવਿਤਾ ਅਸ੍ਮਿ। ਉਸ੍ਸਾਹੋ ਅਹੂਤਿ ਚਤੁਰਙ੍ਗਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ વੀਰਿਯਮੇવ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવੀਰਿਯਞ੍ਚ ਅਹੋਸਿ, ਯੇਨ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਪਰਾਯਣੋ ਜਾਤੋ।
Aviparītabyādhiādisabhāvāvāti ekantena byādhiādisabhāvā eva. Evaṃ jigucchāvihārenāti evaṃ sakalasseva vaṭṭadukkhassa jigucchanavihārena viharantassa. Evaṃ jigucchananti evaṃ parassa jigucchanaṃ. Paraṃ ajigucchamānoti karuṇāyanena evaṃ paraṃ ajigucchanto. Abhibhosmīti abhibhavitā asmi. Ussāho ahūti caturaṅgasamannāgataṃ vīriyameva catubbidhasammappadhānavīriyañca ahosi, yena maggabrahmacariyaparāyaṇo jāto.
ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sukhumālasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Sukhumālasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਸੁਖੁਮਾਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sukhumālasuttavaṇṇanā
