Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౬. సుక్కాథేరీగాథావణ్ణనా

    6. Sukkātherīgāthāvaṇṇanā

    కింమే కతా రాజగహేతిఆదికా సుక్కాయ థేరియా గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచినన్తీ విపస్సిస్స భగవతో కాలే బన్ధుమతీనగరే కులగేహే నిబ్బత్తిత్వా విఞ్ఞుతం పత్తా ఉపాసికాహి సద్ధిం విహారం గన్త్వా సత్థు సన్తికే ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధా పబ్బజిత్వా బహుస్సుతా ధమ్మధరా పటిభానవతీ అహోసి. సా తత్థ బహూని వస్ససహస్సాని బ్రహ్మచరియం చరిత్వా పుథుజ్జనకాలకిరియమేవ కత్వా తుసితే నిబ్బత్తి. తథా సిఖిస్స భగవతో, వేస్సభుస్స భగవతో కాలేతి ఏవం తిణ్ణం సమ్మాసమ్బుద్ధానం సాసనే సీలం రక్ఖిత్వా బహుస్సుతా ధమ్మధరా అహోసి, తథా కకుసన్ధస్స, కోణాగమనస్స, కస్సపస్స చ భగవతో సాసనే పబ్బజిత్వా విసుద్ధసీలా బహుస్సుతా ధమ్మకథికా అహోసి.

    Kiṃme katā rājagahetiādikā sukkāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinantī vipassissa bhagavato kāle bandhumatīnagare kulagehe nibbattitvā viññutaṃ pattā upāsikāhi saddhiṃ vihāraṃ gantvā satthu santike dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddhā pabbajitvā bahussutā dhammadharā paṭibhānavatī ahosi. Sā tattha bahūni vassasahassāni brahmacariyaṃ caritvā puthujjanakālakiriyameva katvā tusite nibbatti. Tathā sikhissa bhagavato, vessabhussa bhagavato kāleti evaṃ tiṇṇaṃ sammāsambuddhānaṃ sāsane sīlaṃ rakkhitvā bahussutā dhammadharā ahosi, tathā kakusandhassa, koṇāgamanassa, kassapassa ca bhagavato sāsane pabbajitvā visuddhasīlā bahussutā dhammakathikā ahosi.

    ఏవం సా తత్థ తత్థ బహుం పుఞ్ఞం ఉపచినిత్వా సుగతీసుయేవ సంసరన్తీ ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహనగరే గహపతిమహాసాలకులే నిబ్బత్తి, సుక్కాతిస్సా నామం అహోసి. సా విఞ్ఞుతం పత్తా సత్థు రాజగహపవేసనే లద్ధప్పసాదా ఉపాసికా హుత్వా అపరభాగే ధమ్మదిన్నాయ థేరియా సన్తికే ధమ్మం సుత్వా సఞ్జాతసంవేగా తస్సా ఏవ సన్తికే పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తీ నచిరస్సేవ సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పాపుణి. తేన వుత్తం అపదానే (అప॰ థేరీ ౨.౪.౧౧౧-౧౪౨) –

    Evaṃ sā tattha tattha bahuṃ puññaṃ upacinitvā sugatīsuyeva saṃsarantī imasmiṃ buddhuppāde rājagahanagare gahapatimahāsālakule nibbatti, sukkātissā nāmaṃ ahosi. Sā viññutaṃ pattā satthu rājagahapavesane laddhappasādā upāsikā hutvā aparabhāge dhammadinnāya theriyā santike dhammaṃ sutvā sañjātasaṃvegā tassā eva santike pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. therī 2.4.111-142) –

    ‘‘ఏకనవుతితో కప్పే, విపస్సీ నామ నాయకో;

    ‘‘Ekanavutito kappe, vipassī nāma nāyako;

    ఉప్పజ్జి చారుదస్సనో, సబ్బధమ్మవిపస్సకో.

    Uppajji cārudassano, sabbadhammavipassako.

    ‘‘తదాహం బన్ధుమతియం, జాతా అఞ్ఞతరే కులే;

    ‘‘Tadāhaṃ bandhumatiyaṃ, jātā aññatare kule;

    ధమ్మం సుత్వాన మునినో, పబ్బజిం అనగారియం.

    Dhammaṃ sutvāna munino, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘బహుస్సుతా ధమ్మధరా, పటిభానవతీ తథా;

    ‘‘Bahussutā dhammadharā, paṭibhānavatī tathā;

    విచిత్తకథికా చాపి, జినసాసనకారికా.

    Vicittakathikā cāpi, jinasāsanakārikā.

    ‘‘తదా ధమ్మకథం కత్వా, హితాయ జనతం బహుం;

    ‘‘Tadā dhammakathaṃ katvā, hitāya janataṃ bahuṃ;

    తతో చుతాహం తుసితం, ఉపపన్నా యసస్సినీ.

    Tato cutāhaṃ tusitaṃ, upapannā yasassinī.

    ‘‘ఏకత్తింసే ఇతో కప్పే, సిఖీ వియ సిఖీ జినో;

    ‘‘Ekattiṃse ito kappe, sikhī viya sikhī jino;

    తపన్తో యససా లోకే, ఉప్పజ్జి వదతం వరో.

    Tapanto yasasā loke, uppajji vadataṃ varo.

    ‘‘తదాపి పబ్బజిత్వాన, బుద్ధసాసనకోవిదా;

    ‘‘Tadāpi pabbajitvāna, buddhasāsanakovidā;

    జోతేత్వా జినవాక్యాని, తతోపి తిదివం గతా.

    Jotetvā jinavākyāni, tatopi tidivaṃ gatā.

    ‘‘ఏకత్తింసేవ కప్పమ్హి, వేస్సభూ నామ నాయకో;

    ‘‘Ekattiṃseva kappamhi, vessabhū nāma nāyako;

    ఉప్పజ్జిత్థ మహాఞాణీ, తదాపి చ తథేవహం.

    Uppajjittha mahāñāṇī, tadāpi ca tathevahaṃ.

    ‘‘పబ్బజిత్వా ధమ్మధరా, జోతయిం జినసాసనం;

    ‘‘Pabbajitvā dhammadharā, jotayiṃ jinasāsanaṃ;

    గన్త్వా మరుపురం రమ్మం, అనుభోసిం మహాసుఖం.

    Gantvā marupuraṃ rammaṃ, anubhosiṃ mahāsukhaṃ.

    ‘‘ఇమమ్హి భద్దకే కప్పే, కకుసన్ధో జినుత్తమో;

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, kakusandho jinuttamo;

    ఉప్పజ్జి నరసరణో, తదాపి చ తథేవహం.

    Uppajji narasaraṇo, tadāpi ca tathevahaṃ.

    ‘‘పబ్బజిత్వా మునిమతం, జోతయిత్వా యథాయుకం;

    ‘‘Pabbajitvā munimataṃ, jotayitvā yathāyukaṃ;

    తతో చుతాహం తిదివం, అగం సభవనం యథా.

    Tato cutāhaṃ tidivaṃ, agaṃ sabhavanaṃ yathā.

    ‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, కోణాగమననాయకో;

    ‘‘Imasmiṃyeva kappamhi, koṇāgamananāyako;

    ఉప్పజ్జి లోకసరణో, అరణో అమతఙ్గతో.

    Uppajji lokasaraṇo, araṇo amataṅgato.

    ‘‘తదాపి పబ్బజిత్వాన, సాసనే తస్స తాదినో;

    ‘‘Tadāpi pabbajitvāna, sāsane tassa tādino;

    బహుస్సుతా ధమ్మధరా, జోతయిం జినసాసనం.

    Bahussutā dhammadharā, jotayiṃ jinasāsanaṃ.

    ‘‘ఇమస్మింయేవ కప్పమ్హి, కస్సపో మునిముత్తమో;

    ‘‘Imasmiṃyeva kappamhi, kassapo munimuttamo;

    ఉప్పజ్జి లోకసరణో, అరణో మరణన్తగూ.

    Uppajji lokasaraṇo, araṇo maraṇantagū.

    ‘‘తస్సాపి నరవీరస్స, పబ్బజిత్వాన సాసనే;

    ‘‘Tassāpi naravīrassa, pabbajitvāna sāsane;

    పరియాపుటసద్ధమ్మా, పరిపుచ్ఛా విసారదా.

    Pariyāpuṭasaddhammā, paripucchā visāradā.

    ‘‘సుసీలా లజ్జినీ చేవ, తీసు సిక్ఖాసు కోవిదా;

    ‘‘Susīlā lajjinī ceva, tīsu sikkhāsu kovidā;

    బహుం ధమ్మకథం కత్వా, యావజీవం మహామునే.

    Bahuṃ dhammakathaṃ katvā, yāvajīvaṃ mahāmune.

    ‘‘తేన కమ్మవిపాకేన, చేతనాపణిధీహి చ;

    ‘‘Tena kammavipākena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    జహిత్వా మానుసం దేహం, తావతింసమగచ్ఛహం.

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ‘‘పచ్ఛిమే చ భవే దాని, గిరిబ్బజపురుత్తమే;

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, giribbajapuruttame;

    జాతా సేట్ఠికులే ఫీతే, మహారతనసఞ్చయే.

    Jātā seṭṭhikule phīte, mahāratanasañcaye.

    ‘‘యదా భిక్ఖుసహస్సేన, పరివుతో లోకనాయకో;

    ‘‘Yadā bhikkhusahassena, parivuto lokanāyako;

    ఉపాగమి రాజగహం, సహస్సక్ఖేన వణ్ణితో.

    Upāgami rājagahaṃ, sahassakkhena vaṇṇito.

    ‘‘దన్తో దన్తేహి సహ పురాణజటిలేహి, విప్పముత్తో విప్పముత్తేహి;

    ‘‘Danto dantehi saha purāṇajaṭilehi, vippamutto vippamuttehi;

    సిఙ్గీనిక్ఖసవణ్ణో, రాజగహం పావిసి భగవా.

    Siṅgīnikkhasavaṇṇo, rājagahaṃ pāvisi bhagavā.

    ‘‘దిస్వా బుద్ధానుభావం తం, సుత్వావ గుణసఞ్చయం;

    ‘‘Disvā buddhānubhāvaṃ taṃ, sutvāva guṇasañcayaṃ;

    బుద్ధే చిత్తం పసాదేత్వా, పూజయిం తం యథాబలం.

    Buddhe cittaṃ pasādetvā, pūjayiṃ taṃ yathābalaṃ.

    ‘‘అపరేన చ కాలేన, ధమ్మదిన్నాయ సన్తికే;

    ‘‘Aparena ca kālena, dhammadinnāya santike;

    అగారా నిక్ఖమిత్వాన, పబ్బజిం అనగారియం.

    Agārā nikkhamitvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.

    ‘‘కేసేసు ఛిజ్జమానేసు, కిలేసే ఝాపయిం అహం;

    ‘‘Kesesu chijjamānesu, kilese jhāpayiṃ ahaṃ;

    ఉగ్గహిం సాసనం సబ్బం, పబ్బజిత్వా చిరేనహం.

    Uggahiṃ sāsanaṃ sabbaṃ, pabbajitvā cirenahaṃ.

    ‘‘తతో ధమ్మమదేసేసిం, మహాజనసమాగమే;

    ‘‘Tato dhammamadesesiṃ, mahājanasamāgame;

    ధమ్మే దేసియమానమ్హి, ధమ్మాభిసమయో అహు.

    Dhamme desiyamānamhi, dhammābhisamayo ahu.

    ‘‘నేకపాణసహస్సానం, తం విదిత్వాతివిమ్హితో;

    ‘‘Nekapāṇasahassānaṃ, taṃ viditvātivimhito;

    అభిప్పసన్నో మే యక్ఖో, భమిత్వాన గిరిబ్బజం.

    Abhippasanno me yakkho, bhamitvāna giribbajaṃ.

    ‘‘కింమే కతా రాజగహే మనుస్సా, మధుం పీతావ అచ్ఛరే;

    ‘‘Kiṃme katā rājagahe manussā, madhuṃ pītāva acchare;

    యే సుక్కం న ఉపాసన్తి, దేసేన్తిం అమతం పదం.

    Ye sukkaṃ na upāsanti, desentiṃ amataṃ padaṃ.

    ‘‘తఞ్చ అప్పటివానీయం, అసేచనకమోజవం;

    ‘‘Tañca appaṭivānīyaṃ, asecanakamojavaṃ;

    పివన్తి మఞ్ఞే సప్పఞ్ఞా, వలాహకమివద్ధగూ.

    Pivanti maññe sappaññā, valāhakamivaddhagū.

    ‘‘ఇద్ధీసు చ వసీ హోమి, దిబ్బాయ సోతధాతుయా;

    ‘‘Iddhīsu ca vasī homi, dibbāya sotadhātuyā;

    చేతోపరియఞాణస్స, వసీ హోమి మహామునే.

    Cetopariyañāṇassa, vasī homi mahāmune.

    ‘‘పుబ్బేనివాసం జానామి, దిబ్బచక్ఖు విసోధితం;

    ‘‘Pubbenivāsaṃ jānāmi, dibbacakkhu visodhitaṃ;

    సబ్బాసవపరిక్ఖీణా, నత్థి దాని పునబ్భవో.

    Sabbāsavaparikkhīṇā, natthi dāni punabbhavo.

    ‘‘అత్థధమ్మనిరుత్తీసు, పటిభానే తథేవ చ;

    ‘‘Atthadhammaniruttīsu, paṭibhāne tatheva ca;

    ఞాణం మమ మహావీర, ఉప్పన్నం తవ సన్తికే.

    Ñāṇaṃ mama mahāvīra, uppannaṃ tava santike.

    ‘‘కిలేసా ఝాపితా మయ్హం…పే॰… కతం బుద్ధస్స సాసన’’న్తి.

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    అరహత్తం పన పత్వా పఞ్చసతభిక్ఖునిపరివారా మహాధమ్మకథికా అహోసి. సా ఏకదివసం రాజగహే పిణ్డాయ చరిత్వా కతభత్తకిచ్చా భిక్ఖునుపస్సయం పవిసిత్వా సన్నిసిన్నాయ మహతియా పరిసాయ మధుభణ్డం పీళేత్వా సుమధురం పాయేన్తీ వియ అమతేన అభిసిఞ్చన్తీ వియ ధమ్మం దేసేతి. పరిసా చస్సా ధమ్మకథం ఓహితసోతా అవిక్ఖిత్తచిత్తా సక్కచ్చం సుణాతి. తస్మిం ఖణే థేరియా చఙ్కమనకోటియం రుక్ఖే అధివత్థా దేవతా ధమ్మదేసనాయ పసన్నా రాజగహం పవిసిత్వా రథియాయ రథియం సిఙ్ఘాటకేన సిఙ్ఘాటకం విచరిత్వా తస్సా గుణం విభావేన్తీ –

    Arahattaṃ pana patvā pañcasatabhikkhuniparivārā mahādhammakathikā ahosi. Sā ekadivasaṃ rājagahe piṇḍāya caritvā katabhattakiccā bhikkhunupassayaṃ pavisitvā sannisinnāya mahatiyā parisāya madhubhaṇḍaṃ pīḷetvā sumadhuraṃ pāyentī viya amatena abhisiñcantī viya dhammaṃ deseti. Parisā cassā dhammakathaṃ ohitasotā avikkhittacittā sakkaccaṃ suṇāti. Tasmiṃ khaṇe theriyā caṅkamanakoṭiyaṃ rukkhe adhivatthā devatā dhammadesanāya pasannā rājagahaṃ pavisitvā rathiyāya rathiyaṃ siṅghāṭakena siṅghāṭakaṃ vicaritvā tassā guṇaṃ vibhāventī –

    ౫౪.

    54.

    ‘‘కింమే కతా రాజగహే మనుస్సా, మధుం పీతావ అచ్ఛరే;

    ‘‘Kiṃme katā rājagahe manussā, madhuṃ pītāva acchare;

    యే సుక్కం న ఉపాసన్తి, దేసేన్తిం బుద్ధసాసనం.

    Ye sukkaṃ na upāsanti, desentiṃ buddhasāsanaṃ.

    ౫౫.

    55.

    ‘‘తఞ్చ అప్పటివానీయం, అసేచనకమోజవం;

    ‘‘Tañca appaṭivānīyaṃ, asecanakamojavaṃ;

    పివన్తి మఞ్ఞే సప్పఞ్ఞా, వలాహకమివద్ధగూ’’తి. –

    Pivanti maññe sappaññā, valāhakamivaddhagū’’ti. –

    ఇమా ద్వే గాథా అభాసి.

    Imā dve gāthā abhāsi.

    తత్థ కింమే కతా రాజగహే మనుస్సాతి ఇమే రాజగహే మనుస్సా కిం కతా, కిస్మిం నామ కిచ్చే బ్యావటా. మధుం పీతావ అచ్ఛరేతి యథా భణ్డమధుం గహేత్వా మధుం పీతవన్తో విసఞ్ఞినో హుత్వా సీసం ఉక్ఖిపితుం న సక్కోన్తి , ఏవం ఇమేపి ధమ్మసఞ్ఞాయ విసఞ్ఞినో హుత్వా మఞ్ఞే సీసం ఉక్ఖిపితుం న సక్కోన్తి, కేవలం అచ్ఛన్తియేవాతి అత్థో. యే సుక్కం న ఉపాసన్తి, దేసేన్తిం బుద్ధసాసనన్తి బుద్ధస్స భగవతో సాసనం యాథావతో దేసేన్తిం పకాసేన్తిం సుక్కం థేరిం యే న ఉపాసన్తి న పయిరుపాసన్తి. తే ఇమే రాజగహే మనుస్సా కిం కతాతి యోజనా.

    Tattha kiṃme katā rājagahe manussāti ime rājagahe manussā kiṃ katā, kismiṃ nāma kicce byāvaṭā. Madhuṃ pītāva acchareti yathā bhaṇḍamadhuṃ gahetvā madhuṃ pītavanto visaññino hutvā sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkonti , evaṃ imepi dhammasaññāya visaññino hutvā maññe sīsaṃ ukkhipituṃ na sakkonti, kevalaṃ acchantiyevāti attho. Ye sukkaṃ naupāsanti, desentiṃ buddhasāsananti buddhassa bhagavato sāsanaṃ yāthāvato desentiṃ pakāsentiṃ sukkaṃ theriṃ ye na upāsanti na payirupāsanti. Te ime rājagahe manussā kiṃ katāti yojanā.

    తఞ్చ అప్పటివానీయన్తి తఞ్చ పన ధమ్మం అనివత్తితభావావహం నియ్యానికం, అభిక్కన్తతాయ వా యథా సోతుజనసవనమనోహరభావేన అనపనీయం, అసేచనకం అనాసిత్తకం పకతియావ మహారసం తతో ఏవ ఓజవన్తం. ‘‘ఓసధ’’న్తిపి పాళి. వట్టదుక్ఖబ్యాధితికిచ్ఛాయ ఓసధభూతం. పివన్తి మఞ్ఞే సప్పఞ్ఞా, వలాహకమివద్ధగూతి వలాహకన్తరతో నిక్ఖన్తం ఉదకం నిరుదకకన్తారే పథగా వియ తం ధమ్మం సప్పఞ్ఞా పణ్డితపురిసా పివన్తి మఞ్ఞే పివన్తా వియ సుణన్తి.

    Tañcaappaṭivānīyanti tañca pana dhammaṃ anivattitabhāvāvahaṃ niyyānikaṃ, abhikkantatāya vā yathā sotujanasavanamanoharabhāvena anapanīyaṃ, asecanakaṃ anāsittakaṃ pakatiyāva mahārasaṃ tato eva ojavantaṃ. ‘‘Osadha’’ntipi pāḷi. Vaṭṭadukkhabyādhitikicchāya osadhabhūtaṃ. Pivanti maññe sappaññā, valāhakamivaddhagūti valāhakantarato nikkhantaṃ udakaṃ nirudakakantāre pathagā viya taṃ dhammaṃ sappaññā paṇḍitapurisā pivanti maññe pivantā viya suṇanti.

    మనుస్సా తం సుత్వా పసన్నమానసా థేరియా సన్తికం ఉపసఙ్కమిత్వా సక్కచ్చం ధమ్మం సుణింసు. అపరభాగే థేరియా ఆయుపరియోసానే పరినిబ్బానకాలే సాసనస్స నియ్యానికభావవిభావనత్థం అఞ్ఞం బ్యాకరోన్తీ –

    Manussā taṃ sutvā pasannamānasā theriyā santikaṃ upasaṅkamitvā sakkaccaṃ dhammaṃ suṇiṃsu. Aparabhāge theriyā āyupariyosāne parinibbānakāle sāsanassa niyyānikabhāvavibhāvanatthaṃ aññaṃ byākarontī –

    ౫౬.

    56.

    ‘‘సుక్కా సుక్కేహి ధమ్మేహి, వీతరాగా సమాహితా;

    ‘‘Sukkā sukkehi dhammehi, vītarāgā samāhitā;

    ధారేతి అన్తిమం దేహం, జేత్వా మారం సవాహన’’న్తి. – ఇమం గాథం అభాసి;

    Dhāreti antimaṃ dehaṃ, jetvā māraṃ savāhana’’nti. – imaṃ gāthaṃ abhāsi;

    తత్థ సుక్కాతి సుక్కాథేరీ అత్తానమేవ పరం వియ దస్సేతి. సుక్కేహి ధమ్మేహీతి సుపరిసుద్ధేహి లోకుత్తరధమ్మేహి. వీతరాగా సమాహితాతి అగ్గమగ్గేన సబ్బసో వీతరాగా అరహత్తఫలసమాధినా సమాహితా. సేసం వుత్తనయమేవ.

    Tattha sukkāti sukkātherī attānameva paraṃ viya dasseti. Sukkehi dhammehīti suparisuddhehi lokuttaradhammehi. Vītarāgā samāhitāti aggamaggena sabbaso vītarāgā arahattaphalasamādhinā samāhitā. Sesaṃ vuttanayameva.

    సుక్కాథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sukkātherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౬. సుక్కాథేరీగాథా • 6. Sukkātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact