| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā |
៣. សមុច្ចយក្ខន្ធកំ
3. Samuccayakkhandhakaṃ
សុក្កវិស្សដ្ឋិកថា
Sukkavissaṭṭhikathā
៩៧. សមុច្ចយក្ខន្ធកេ – ឆារត្តំ មានត្តន្តិ ឯត្ថ ចតុព្ពិធំ មានត្តំ – អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ, បដិច្ឆន្នមានត្តំ, បក្ខមានត្តំ, សមោធានមានត្តន្តិ។ តត្ថ អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ នាម – យំ អប្បដិច្ឆន្នាយ អាបត្តិយា បរិវាសំ អទត្វា កេវលំ អាបត្តិំ អាបន្នភាវេនេវ មានត្តារហស្ស មានត្តំ ទិយ្យតិ។ បដិច្ឆន្នមានត្តំ នាម – យំ បដិច្ឆន្នាយ អាបត្តិយា បរិវុត្ថបរិវាសស្ស ទិយ្យតិ។ បក្ខមានត្តំ នាម – យំ បដិច្ឆន្នាយ វា អប្បដិច្ឆន្នាយ វា អាបត្តិយា អទ្ធមាសំ ភិក្ខុនីនំ ទិយ្យតិ។ សមោធានមានត្តំ នាម – យំ ឱធាយ ឯកតោ កត្វា ទិយ្យតិ។ តេសុ ឥទំ ‘‘អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្ត’’ន្តិ វចនតោ ‘‘អប្បដិច្ឆន្នមានត្ត’’ន្តិ វេទិតព្ពំ។ តំ ទេន្តេន សចេ ឯកំ អាបត្តិំ អាបន្នោ ហោតិ, ឥធ វុត្តនយេន ទាតព្ពំ។ សចេ ទ្វេ វា តិស្សោ វា តតុត្តរិំ វា អាបន្នោ, យថេវ ‘‘ឯកំ អាបត្តិ’’ន្តិ វុត្តំ; ឯវំ ‘‘ទ្វេ អាបត្តិយោ, តិស្សោ អាបត្តិយោ’’តិ វត្តព្ពំ។ តតុត្តរិ បន សចេបិ សតំ វា សហស្សំ វា ហោតិ, ‘‘សម្ពហុលា’’តិ វត្តព្ពំ។ នានាវត្ថុកាយោបិ ឯកតោ កត្វា ទាតព្ពា, តាសំ ទានវិធិំ បរិវាសទានេ កថយិស្សាម។
97. Samuccayakkhandhake – chārattaṃ mānattanti ettha catubbidhaṃ mānattaṃ – appaṭicchannamānattaṃ, paṭicchannamānattaṃ, pakkhamānattaṃ, samodhānamānattanti. Tattha appaṭicchannamānattaṃ nāma – yaṃ appaṭicchannāya āpattiyā parivāsaṃ adatvā kevalaṃ āpattiṃ āpannabhāveneva mānattārahassa mānattaṃ diyyati. Paṭicchannamānattaṃ nāma – yaṃ paṭicchannāya āpattiyā parivutthaparivāsassa diyyati. Pakkhamānattaṃ nāma – yaṃ paṭicchannāya vā appaṭicchannāya vā āpattiyā addhamāsaṃ bhikkhunīnaṃ diyyati. Samodhānamānattaṃ nāma – yaṃ odhāya ekato katvā diyyati. Tesu idaṃ ‘‘appaṭicchannāya chārattaṃ mānatta’’nti vacanato ‘‘appaṭicchannamānatta’’nti veditabbaṃ. Taṃ dentena sace ekaṃ āpattiṃ āpanno hoti, idha vuttanayena dātabbaṃ. Sace dve vā tisso vā tatuttariṃ vā āpanno, yatheva ‘‘ekaṃ āpatti’’nti vuttaṃ; evaṃ ‘‘dve āpattiyo, tisso āpattiyo’’ti vattabbaṃ. Tatuttari pana sacepi sataṃ vā sahassaṃ vā hoti, ‘‘sambahulā’’ti vattabbaṃ. Nānāvatthukāyopi ekato katvā dātabbā, tāsaṃ dānavidhiṃ parivāsadāne kathayissāma.
ឯវំ អាបត្តិវសេន កម្មវាចំ កត្វា ទិន្នេ មានត្តេ ‘‘ឯវមេតំ ធារយាមី’’តិ កម្មវាចាបរិយោសានេ មាឡកសីមាយមេវ ‘‘មានត្តំ សមាទិយាមិ, វត្តំ សមាទិយាមី’’តិ វុត្តនយេន វត្តំ សមាទាតព្ពំ។ វត្តំ សមាទិយិត្វា តត្ថេវ សង្ឃស្ស អារោចេតព្ពំ, អារោចេន្តេន ច ឯវំ អារោចេតព្ពំ –
Evaṃ āpattivasena kammavācaṃ katvā dinne mānatte ‘‘evametaṃ dhārayāmī’’ti kammavācāpariyosāne māḷakasīmāyameva ‘‘mānattaṃ samādiyāmi, vattaṃ samādiyāmī’’ti vuttanayena vattaṃ samādātabbaṃ. Vattaṃ samādiyitvā tattheva saṅghassa ārocetabbaṃ, ārocentena ca evaṃ ārocetabbaṃ –
‘‘អហំ , ភន្តេ, ឯកំ អាបត្តិំ អាបជ្ជិំ សញ្ចេតនិកំ សុក្កវិស្សដ្ឋិំ អប្បដិច្ឆន្នំ, សោហំ សង្ឃំ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ យាចិំ, តស្ស មេ សង្ឃោ ឯកិស្សា អាបត្តិយា សញ្ចេតនិកាយ សុក្កវិស្សដ្ឋិយា អប្បដិច្ឆន្នាយ ឆារត្តំ មានត្តំ អទាសិ។ សោហំ មានត្តំ ចរាមិ, វេទយាមហំ, ភន្តេ ‘វេទយតី’តិ មំ សង្ឃោ ធារេតូ’’តិ។
‘‘Ahaṃ , bhante, ekaṃ āpattiṃ āpajjiṃ sañcetanikaṃ sukkavissaṭṭhiṃ appaṭicchannaṃ, sohaṃ saṅghaṃ ekissā āpattiyā sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā appaṭicchannāya chārattaṃ mānattaṃ yāciṃ, tassa me saṅgho ekissā āpattiyā sañcetanikāya sukkavissaṭṭhiyā appaṭicchannāya chārattaṃ mānattaṃ adāsi. Sohaṃ mānattaṃ carāmi, vedayāmahaṃ, bhante ‘vedayatī’ti maṃ saṅgho dhāretū’’ti.
ឥមញ្ច បន អត្ថំ គហេត្វា យាយ កាយចិ ភាសាយ អារោចេតុំ វដ្ដតិយេវ។ អារោចេត្វា សចេ និក្ខិបិតុកាមោ, វុត្តនយេនេវ សង្ឃមជ្ឈេ និក្ខិបិតព្ពំ។ មាឡកតោ ភិក្ខូសុ និក្ខន្តេសុ ឯកស្សបិ សន្តិកេ និក្ខិបិតុំ វដ្ដតិ។ មាឡកតោ និក្ខមិត្វា សតិំ បដិលភន្តេន សហគច្ឆន្តស្ស សន្តិកេ និក្ខិបិតព្ពំ។ សចេ សោបិ បក្កន្តោ, អញ្ញស្ស យស្ស មាឡកេ នារោចិតំ, តស្ស អារោចេត្វា និក្ខិបិតព្ពំ។ អារោចេន្តេន បន អវសានេ ‘‘វេទយតីតិ មំ អាយស្មា ធារេតូ’’តិ វត្តព្ពំ។ ទ្វិន្នំ អារោចេន្តេន ‘‘អាយស្មន្តា ធារេន្តូ’’តិ, តិណ្ណំ អារោចេន្តេន ‘‘អាយស្មន្តោ ធារេន្តូ’’តិ វត្តព្ពំ។ និក្ខិត្តកាលតោ បដ្ឋាយ បកតត្តដ្ឋានេ តិដ្ឋតិ។
Imañca pana atthaṃ gahetvā yāya kāyaci bhāsāya ārocetuṃ vaṭṭatiyeva. Ārocetvā sace nikkhipitukāmo, vuttanayeneva saṅghamajjhe nikkhipitabbaṃ. Māḷakato bhikkhūsu nikkhantesu ekassapi santike nikkhipituṃ vaṭṭati. Māḷakato nikkhamitvā satiṃ paṭilabhantena sahagacchantassa santike nikkhipitabbaṃ. Sace sopi pakkanto, aññassa yassa māḷake nārocitaṃ, tassa ārocetvā nikkhipitabbaṃ. Ārocentena pana avasāne ‘‘vedayatīti maṃ āyasmā dhāretū’’ti vattabbaṃ. Dvinnaṃ ārocentena ‘‘āyasmantā dhārentū’’ti, tiṇṇaṃ ārocentena ‘‘āyasmanto dhārentū’’ti vattabbaṃ. Nikkhittakālato paṭṭhāya pakatattaṭṭhāne tiṭṭhati.
សចេ អប្បភិក្ខុកោ វិហារោ ហោតិ, សភាគា ភិក្ខូ វសន្តិ, វត្តំ អនិក្ខិបិត្វា អន្តោវិហារេយេវ រត្តិយោ គណេតព្ពា។ អថ ន សក្កា សោធេតុំ, វុត្តនយេនេវ វត្តំ និក្ខិបិត្វា បច្ចូសសមយេ ចតូហិ បញ្ចហិ វា ភិក្ខូហិ សទ្ធិំ បរិក្ខិត្តស្ស វិហារស្ស បរិក្ខេបតោ, អបរិក្ខិត្តស្ស បរិក្ខេបារហដ្ឋានតោ ទ្វេ លេឌ្ឌុបាតេ អតិក្កមិត្វា មហាមគ្គតោ ឱក្កម្ម គុម្ពេន វា វតិយា វា បដិច្ឆន្នដ្ឋានេ និសីទិតព្ពំ។ អន្តោអរុណេយេវ វុត្តនយេន វត្តំ សមាទិយិត្វា អារោចេតព្ពំ។ សចេ អញ្ញោ កោចិ ភិក្ខុ កេនចិទេវ ករណីយេន តំ ឋានំ អាគច្ឆតិ, សចេ ឯស តំ បស្សតិ, សទ្ទំ វាស្ស សុណាតិ, អារោចេតព្ពំ។ អនារោចេន្តស្ស រត្តិច្ឆេទោ ចេវ វត្តភេទោ ច។
Sace appabhikkhuko vihāro hoti, sabhāgā bhikkhū vasanti, vattaṃ anikkhipitvā antovihāreyeva rattiyo gaṇetabbā. Atha na sakkā sodhetuṃ, vuttanayeneva vattaṃ nikkhipitvā paccūsasamaye catūhi pañcahi vā bhikkhūhi saddhiṃ parikkhittassa vihārassa parikkhepato, aparikkhittassa parikkhepārahaṭṭhānato dve leḍḍupāte atikkamitvā mahāmaggato okkamma gumbena vā vatiyā vā paṭicchannaṭṭhāne nisīditabbaṃ. Antoaruṇeyeva vuttanayena vattaṃ samādiyitvā ārocetabbaṃ. Sace añño koci bhikkhu kenacideva karaṇīyena taṃ ṭhānaṃ āgacchati, sace esa taṃ passati, saddaṃ vāssa suṇāti, ārocetabbaṃ. Anārocentassa ratticchedo ceva vattabhedo ca.
អថ ទ្វាទសហត្ថំ ឧបចារំ ឱក្កមិត្វា អជានន្តស្សេវ គច្ឆតិ, រត្តិច្ឆេទោ ហោតិ ឯវ, វត្តភេទោ បន នត្ថិ។ អារោចិតកាលតោ បដ្ឋាយ ច ឯកំ ភិក្ខុំ ឋបេត្វា សេសេហិ សតិ ករណីយេ គន្តុម្បិ វដ្ដតិ។ អរុណេ ឧដ្ឋិតេ តស្ស ភិក្ខុស្ស សន្តិកេ វត្តំ និក្ខិបិតព្ពំ។ សចេ សោបិ កេនចិ កម្មេន បុរេអរុណេយេវ គច្ឆតិ, អញ្ញំ វិហារតោ និក្ខន្តំ វា អាគន្តុកំ វា យំ បឋមំ បស្សតិ, តស្ស សន្តិកេ អារោចេត្វា វត្តំ និក្ខិបិតព្ពំ។ អយញ្ច យស្មា គណស្ស អារោចេត្វា ភិក្ខូនញ្ច អត្ថិភាវំ សល្លក្ខេត្វាវ វសិ, តេនស្ស ឩនេ គណេ ចរណទោសោ វា វិប្បវាសោ វា ន ហោតិ។ សចេ ន កញ្ចិ បស្សតិ, វិហារំ គន្ត្វា អត្តនា សទ្ធិំ គតភិក្ខូសុ ឯកស្ស សន្តិកេ និក្ខិបិតព្ពន្តិ មហាសុមត្ថេរោ អាហ។ មហាបទុមត្ថេរោ បន ‘‘យំ បឋមំ បស្សតិ, តស្ស អារោចេត្វា និក្ខិបិតព្ពំ; អយំ និក្ខិត្តវត្តស្ស បរិហារោ’’តិ អាហ។
Atha dvādasahatthaṃ upacāraṃ okkamitvā ajānantasseva gacchati, ratticchedo hoti eva, vattabhedo pana natthi. Ārocitakālato paṭṭhāya ca ekaṃ bhikkhuṃ ṭhapetvā sesehi sati karaṇīye gantumpi vaṭṭati. Aruṇe uṭṭhite tassa bhikkhussa santike vattaṃ nikkhipitabbaṃ. Sace sopi kenaci kammena purearuṇeyeva gacchati, aññaṃ vihārato nikkhantaṃ vā āgantukaṃ vā yaṃ paṭhamaṃ passati, tassa santike ārocetvā vattaṃ nikkhipitabbaṃ. Ayañca yasmā gaṇassa ārocetvā bhikkhūnañca atthibhāvaṃ sallakkhetvāva vasi, tenassa ūne gaṇe caraṇadoso vā vippavāso vā na hoti. Sace na kañci passati, vihāraṃ gantvā attanā saddhiṃ gatabhikkhūsu ekassa santike nikkhipitabbanti mahāsumatthero āha. Mahāpadumatthero pana ‘‘yaṃ paṭhamaṃ passati, tassa ārocetvā nikkhipitabbaṃ; ayaṃ nikkhittavattassa parihāro’’ti āha.
ឯវំ ឆារត្តំ មានត្តំ អខណ្ឌំ ចរិត្វា យត្ថ សិយា វីសតិគណោ ភិក្ខុសង្ឃោ, តត្ថ សោ ភិក្ខុ អព្ភេតព្ពោ។ អព្ភេន្តេហិ ច បឋមំ អព្ភានារហោ កាតព្ពោ។ អយញ្ហិ និក្ខិត្តវត្តត្តា បកតត្តដ្ឋានេ ឋិតោ, បកតត្តស្ស ច អព្ភានំ កាតុំ ន វដ្ដតិ, តស្មា វត្តំ សមាទាបេតព្ពោ។ វត្តេ សមាទិន្នេ អព្ភានារហោ ហោតិ។ តេនាបិ វត្តំ សមាទិយិត្វា អារោចេត្វា អព្ភានំ យាចិតព្ពំ។ អនិក្ខិត្តវត្តស្ស បុន វត្តសមាទានកិច្ចំ នត្ថិ។ សោ ហិ ឆារត្តាតិក្កមេនេវ អព្ភានារហោ ហោតិ, តស្មា សោ អព្ភេតព្ពោ។ តត្រ យ្វាយំ ‘‘ឯវញ្ច បន, ភិក្ខវេ, អព្ភេតព្ពោ’’តិ បាឡិយំយេវ អព្ភានវិធិ វុត្តោ, អយញ្ច ឯកាបត្តិវសេន វុត្តោ។ សចេ បន ទ្វេ តិស្សោ សម្ពហុលា វា ឯកវត្ថុកា វា នានាវត្ថុកា វា អាបត្តិយោ ហោន្តិ, តាសំ វសេន កម្មវាចា កាតព្ពា។ ឯវំ អប្បដិច្ឆន្នមានត្តំ ទាតព្ពំ។ បដិច្ឆន្នមានត្តំ បន យស្មា បដិច្ឆន្នាយ អាបត្តិយា បរិវុត្ថបរិវាសស្ស ទាតព្ពំ ហោតិ, តស្មា នំ បរិវាសកថាយំយេវ កថយិស្សាម។
Evaṃ chārattaṃ mānattaṃ akhaṇḍaṃ caritvā yattha siyā vīsatigaṇo bhikkhusaṅgho, tattha so bhikkhu abbhetabbo. Abbhentehi ca paṭhamaṃ abbhānāraho kātabbo. Ayañhi nikkhittavattattā pakatattaṭṭhāne ṭhito, pakatattassa ca abbhānaṃ kātuṃ na vaṭṭati, tasmā vattaṃ samādāpetabbo. Vatte samādinne abbhānāraho hoti. Tenāpi vattaṃ samādiyitvā ārocetvā abbhānaṃ yācitabbaṃ. Anikkhittavattassa puna vattasamādānakiccaṃ natthi. So hi chārattātikkameneva abbhānāraho hoti, tasmā so abbhetabbo. Tatra yvāyaṃ ‘‘evañca pana, bhikkhave, abbhetabbo’’ti pāḷiyaṃyeva abbhānavidhi vutto, ayañca ekāpattivasena vutto. Sace pana dve tisso sambahulā vā ekavatthukā vā nānāvatthukā vā āpattiyo honti, tāsaṃ vasena kammavācā kātabbā. Evaṃ appaṭicchannamānattaṃ dātabbaṃ. Paṭicchannamānattaṃ pana yasmā paṭicchannāya āpattiyā parivutthaparivāsassa dātabbaṃ hoti, tasmā naṃ parivāsakathāyaṃyeva kathayissāma.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi / ១. សុក្កវិស្សដ្ឋិ • 1. Sukkavissaṭṭhi
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / សុក្កវិស្សដ្ឋិកថាវណ្ណនា • Sukkavissaṭṭhikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / សុក្កវិស្សដ្ឋិកថាវណ្ណនា • Sukkavissaṭṭhikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / សុក្កវិស្សដ្ឋិកថាវណ្ណនា • Sukkavissaṭṭhikathāvaṇṇanā
