| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / கங்கா²விதரணீ-அபி⁴னவ-டீகா • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
ஸங்கா⁴தி³ஸேஸகண்ட³ங்
Saṅghādisesakaṇḍaṃ
பியவசனேன ஆலபனந்தி பியாயிதப்³ப³வசனேனாலபனங், ஸாதூ⁴னங் ஸமாலபனந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஸாத⁴வோ ஹி பரே ‘‘பொ⁴ந்தோ’’தி வா ‘‘தே³வானங்பியா’’தி வா ‘‘ப⁴த்³ரப⁴வ’’ந்தி வா ‘‘ஆயஸ்மந்தோ’’தி வா ஸமாலபந்தி.
Piyavacanenaālapananti piyāyitabbavacanenālapanaṃ, sādhūnaṃ samālapananti vuttaṃ hoti. Sādhavo hi pare ‘‘bhonto’’ti vā ‘‘devānaṃpiyā’’ti vā ‘‘bhadrabhava’’nti vā ‘‘āyasmanto’’ti vā samālapanti.
1. ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி²ஸிக்கா²பத³வண்ணனா
1. Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā
ஸங்-ஸத்³தோ³ விஜ்ஜமானத்தோ²தி ஆஹ ‘‘ஸங்விஜ்ஜதீ’’தி. சேதனாதி வீதிக்கமவஸப்பவத்தா புப்³ப³பா⁴க³சேதனா, மோசனஸ்ஸாத³சேதனாதி அத்தோ². அஸ்ஸாதி ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி²யா. அஞ்ஞபத³த்த²ஸமாஸேனேவ ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி²யா வுத்தத்தா இக-ஸத்³த³ஸ்ஸ விஸுங் அத்தோ² நத்தீ²தி ஆஹ ‘‘ஸஞ்சேதனாவ ஸஞ்சேதனிகா’’தி. இதா³னி இக-ஸத்³தோ³வ அத்தி²அத்த²ங் பகாஸேதீதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘ஸஞ்சேதனா வா’’திஆதி³மாஹ. ஸங்விஜ்ஜமானா சேதனா ஸஞ்சேதனா. ஸுக்கஸ்ஸாதி ஸம்ப⁴வஸ்ஸ. விஸட்டீ²தி விஸ்ஸக்³கோ³.
Saṃ-saddo vijjamānatthoti āha ‘‘saṃvijjatī’’ti. Cetanāti vītikkamavasappavattā pubbabhāgacetanā, mocanassādacetanāti attho. Assāti sukkavissaṭṭhiyā. Aññapadatthasamāseneva sukkavissaṭṭhiyā vuttattā ika-saddassa visuṃ attho natthīti āha ‘‘sañcetanāva sañcetanikā’’ti. Idāni ika-saddova atthiatthaṃ pakāsetīti dassento ‘‘sañcetanā vā’’tiādimāha. Saṃvijjamānā cetanā sañcetanā. Sukkassāti sambhavassa. Visaṭṭhīti vissaggo.
இதா³னி தங் யஸ்மிங் காலே மோசேதி, யேனாதி⁴ப்பாயேன மோசேதி, யேன சோபாயேன மோசேதி, யஞ்ச தஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயஸ்ஸ வத்து², தங் ஸப்³ப³ங் ஸங்கே²பதோ விபா⁴வெத்வா ஸரூபதோ தங் விஸட்டி²ங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ராகூ³பத்த²ம்பா⁴தீ³ஸூ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ராக³ஸ்ஸ ப³லவபா⁴வோ, ராகே³ன வா அங்க³ஜாதஸ்ஸூபத்த²ம்போ⁴ த²த்³த⁴பா⁴வோ ராகூ³பத்த²ம்போ⁴, ஸோ ஆதி³ யேஸங் தே ராகூ³பத்த²ம்பா⁴த³யோ, தேஸு ராகூ³பத்த²ம்பா⁴தீ³ஸு. ஆதி³ஸத்³தே³ன (பாரா॰ 238) வச்சூபத்த²ம்ப⁴பஸ்ஸாவூபத்த²ம்ப⁴வாதூபத்த²ம்ப⁴உச்சாலிங்க³பாணகத³ட்டூ²பத்த²ம்பா⁴னங் க³ஹணங். கம்மஞ்ஞதங் பத்தேதி மோசனகம்மக்க²மதாய கம்மனியதங் பத்தே, அஜ்ஜ²த்தரூபாதீ³ஸு உபக்கமாரஹபா⁴வங் பத்தேதி அத்தோ². அரோக³ஸ்ஸ பா⁴வோ ஆரொக்³யங், தங் ஆதி³ யேஸங் தே ஆரொக்³யாத³யோ, தேஸு ஆரொக்³யாதீ³ஸு. ஆதி³ஸத்³தே³ன ஸுக²பே⁴ஸஜ்ஜதா³னபுஞ்ஞயஞ்ஞஸக்³க³பீ³ஜவீமங்ஸத³வானங் க³ஹணங். அஜ்ஜ²த்தரூபங் அஜ்ஜ²த்தங் உபாதி³ன்னரூபங், தங் ஆதி³ யேஸங் தே அஜ்ஜ²த்தரூபாத³யோ, தேஸு. ஆதி³ஸத்³தே³ன ப³ஹித்³தா⁴ரூபஅஜ்ஜ²த்தப³ஹித்³தா⁴ரூபஆகாஸேகடிகம்பனானங் க³ஹணங். மோசனே அஸ்ஸாதோ³ ஸுக²வேத³னா மோசனஸ்ஸாதோ³, மோசனத்த²ங் புப்³ப³பா⁴கே³ பவத்தராகோ³, ஸம்பயுத்தஅஸ்ஸாத³ஸீஸேன செத்த² ராகோ³ வுத்தோ, தேன ஸம்பயுத்தா சேதனா மோசனஸ்ஸாத³சேதனா, தாய . இமினா முச்சனஸ்ஸாதோ³ (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.240) முத்தஸ்ஸாதோ³ மேது²னஸ்ஸாதோ³ ப²ஸ்ஸஸ்ஸாதோ³ கண்டு³வனஸ்ஸாதோ³ த³ஸ்ஸனஸ்ஸாதோ³ நிஸஜ்ஜஸ்ஸாதோ³ வாசஸ்ஸாதோ³ கே³ஹஸிதபேமங் வனப⁴ங்கி³யந்தி இமேஹி ஸம்பயுத்தா சேதனாயோ படிக்கி²பதி, தாஹி நிமித்தே உபக்கமந்தஸ்ஸ முத்தேபி அனாபத்தி. ‘‘நிமித்தே உபக்கமந்தஸ்ஸா’’தி இமினா பன ஊருமத்³தா³பனாதீ³னி படிக்கி²பதி. தேன ஹி ஸதிபி மோசனஸ்ஸாதே³ நிமித்தே உபக்கமாபா⁴வதோ முத்தேபி அனாபத்தி. வுத்தஞ்ஹேதங் ஸமந்தபாஸாதி³காயங் ‘‘ஸா ச கோ² நிமித்தே உபக்கமந்தஸ்ஸேவ, ஹத்த²பரிகம்மபாத³பரிகம்மக³த்தபரிகம்மகரணேன ஸசேபி அஸுசி முச்சதி, அனாபத்தீ’’தி.
Idāni taṃ yasmiṃ kāle moceti, yenādhippāyena moceti, yena copāyena moceti, yañca tassa adhippāyassa vatthu, taṃ sabbaṃ saṅkhepato vibhāvetvā sarūpato taṃ visaṭṭhiṃ dassetuṃ ‘‘rāgūpatthambhādīsū’’tiādimāha. Tattha rāgassa balavabhāvo, rāgena vā aṅgajātassūpatthambho thaddhabhāvo rāgūpatthambho, so ādi yesaṃ te rāgūpatthambhādayo, tesu rāgūpatthambhādīsu. Ādisaddena (pārā. 238) vaccūpatthambhapassāvūpatthambhavātūpatthambhauccāliṅgapāṇakadaṭṭhūpatthambhānaṃ gahaṇaṃ. Kammaññataṃ patteti mocanakammakkhamatāya kammaniyataṃ patte, ajjhattarūpādīsu upakkamārahabhāvaṃ patteti attho. Arogassa bhāvo ārogyaṃ, taṃ ādi yesaṃ te ārogyādayo, tesu ārogyādīsu. Ādisaddena sukhabhesajjadānapuññayaññasaggabījavīmaṃsadavānaṃ gahaṇaṃ. Ajjhattarūpaṃ ajjhattaṃ upādinnarūpaṃ, taṃ ādi yesaṃ te ajjhattarūpādayo, tesu. Ādisaddena bahiddhārūpaajjhattabahiddhārūpaākāsekaṭikampanānaṃ gahaṇaṃ. Mocane assādo sukhavedanā mocanassādo, mocanatthaṃ pubbabhāge pavattarāgo, sampayuttaassādasīsena cettha rāgo vutto, tena sampayuttā cetanā mocanassādacetanā, tāya . Iminā muccanassādo (pārā. aṭṭha. 2.240) muttassādo methunassādo phassassādo kaṇḍuvanassādo dassanassādo nisajjassādo vācassādo gehasitapemaṃ vanabhaṅgiyanti imehi sampayuttā cetanāyo paṭikkhipati, tāhi nimitte upakkamantassa muttepi anāpatti. ‘‘Nimitte upakkamantassā’’ti iminā pana ūrumaddāpanādīni paṭikkhipati. Tena hi satipi mocanassāde nimitte upakkamābhāvato muttepi anāpatti. Vuttañhetaṃ samantapāsādikāyaṃ ‘‘sā ca kho nimitte upakkamantasseva, hatthaparikammapādaparikammagattaparikammakaraṇena sacepi asuci muccati, anāpattī’’ti.
ஆஸயதா⁴துனானாத்ததோதி பித்தஸெம்ஹபுப்³ப³லோஹிதாஸயானஞ்சேவ பத²வீதா⁴துஆதீ³னஞ்ச சதுன்னங் தா⁴தூனங், ரஸஸோணிதாதீ³னங் வா ஸத்தன்னங் தா⁴தூனங் நானாத்ததோ. டா²னா சாவனாதி ஸுக்கஸ்ஸ யங் டா²னங், ததோ சுதி. ஸுக்கஸ்ஸ ஹி வத்தி²ஸீஸங் கடி காயோதி (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.237) திதா⁴ டா²னங் பகப்பெந்தி. ஏகோ கிராசரியோ ‘‘வத்தி²ஸீஸங் ஸுக்கஸ்ஸ டா²ன’’ந்தி ஆஹ, ஏகோ ‘‘கடீ’’தி, ஏகோ ‘‘ஸகலோ காயோ’’தி. தேஸு ததியஸ்ஸ பா⁴ஸிதங் ஸுபா⁴ஸிதங். கேஸலோமனக²த³ந்தானஞ்ஹி மங்ஸவினிமுத்தட்டா²னங், உச்சாரபஸ்ஸாவகே²ளஸிங்கா⁴ணிகா, த²த்³த⁴ஸுக்க²சம்மானி ச வஜ்ஜெத்வா அவஸேஸோ ச²விமங்ஸலோஹிதானுக³தோ ஸப்³போ³பி காயோ காயப்பஸாத³பா⁴வஜீவிதிந்த்³ரியாப³த்³த⁴பித்தானங், ஸம்ப⁴வஸ்ஸ ச டா²னமேவ. ததா² ஹி ராக³பரியுட்டா²னேனாபி⁴பூ⁴தானங் ஹத்தீ²னங் உபோ⁴ஹி கண்ணசூளிகாஹி ஸம்ப⁴வோ நிக்க²மதி.
Āsayadhātunānāttatoti pittasemhapubbalohitāsayānañceva pathavīdhātuādīnañca catunnaṃ dhātūnaṃ, rasasoṇitādīnaṃ vā sattannaṃ dhātūnaṃ nānāttato. Ṭhānā cāvanāti sukkassa yaṃ ṭhānaṃ, tato cuti. Sukkassa hi vatthisīsaṃ kaṭi kāyoti (pārā. aṭṭha. 2.237) tidhā ṭhānaṃ pakappenti. Eko kirācariyo ‘‘vatthisīsaṃ sukkassa ṭhāna’’nti āha, eko ‘‘kaṭī’’ti, eko ‘‘sakalo kāyo’’ti. Tesu tatiyassa bhāsitaṃ subhāsitaṃ. Kesalomanakhadantānañhi maṃsavinimuttaṭṭhānaṃ, uccārapassāvakheḷasiṅghāṇikā, thaddhasukkhacammāni ca vajjetvā avaseso chavimaṃsalohitānugato sabbopi kāyo kāyappasādabhāvajīvitindriyābaddhapittānaṃ, sambhavassa ca ṭhānameva. Tathā hi rāgapariyuṭṭhānenābhibhūtānaṃ hatthīnaṃ ubhohi kaṇṇacūḷikāhi sambhavo nikkhamati.
எத்த² ச ‘‘ராகூ³பத்த²ம்பா⁴தீ³ஸூ’’திஆதி³னா (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.237) காலோ த³ஸ்ஸிதோ. ராகூ³பத்த²ம்பா⁴தி³காலேஸு ஹி அங்க³ஜாதங் கம்மனியங் ஹோதி. யஸ்ஸ கம்மனியத்தே ஸதி மோசேதி, இதோ பரங் அஞ்ஞோ காலோ நத்தி². ந ஹி வினா ராகூ³பத்த²ம்பா⁴தீ³ஹி புப்³ப³ண்ஹாத³யோ காலபே⁴தா³ மோசனே நிமித்தங் ஹொந்தி. ‘‘ஆரொக்³யாதீ³ஸூ’’திஆதி³னா பன அதி⁴ப்பாயோ த³ஸ்ஸிதோ. ஏவரூபேன ஹி அதி⁴ப்பாயபே⁴தே³ன மோசேதி, ந அஞ்ஞதா². ‘‘அஜ்ஜ²த்தரூபாதீ³ஸூ’’திஆதி³னா உபாயோ த³ஸ்ஸிதோ. அஜ்ஜ²த்தரூபே வா ஹி மோசெய்ய, ப³ஹித்³தா⁴ரூபே வா, உப⁴யத்த² வா, ஆகாஸே வா கடிங் கம்பெந்தோ, இதோ பரங் அஞ்ஞோ உபாயோ நத்தி². நீலாதி³வஸேனா’’திஆதீ³ஹி பன த³ஸஹி நவமஸ்ஸ அதி⁴ப்பாயஸ்ஸ வத்து² த³ஸ்ஸிதங். வீமங்ஸந்தோ ஹி நீலாதீ³ஸு அஞ்ஞதரவஸேன வீமங்ஸதி, ந தேஹி வினிமுத்தந்தி. ‘‘டா²னா சாவனா’’தி இமினா பன அத்த²தோ விஸ்ஸட்டி² த³ஸ்ஸிதா . யதா²ஹ ‘‘விஸ்ஸட்டீ²தி டா²னதோ சாவனா வுச்சதீ’’தி (பாரா॰ 237). ஸா சாயங் தஸ்ஸ ஸுக்கஸ்ஸ டா²னா சாவனா ராக³வஸேன. வுத்தஞ்ஹேதங் கதா²வத்து²அட்ட²கதா²யங் ‘‘ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி² நாம ராக³ஸமுட்டா²னா ஹோதீ’’தி (கதா²॰ அட்ட²॰ 307). அஞ்ஞத்ர ஸுபினந்தாதி ஸுபினோ ஏவ ஸுபினந்தோ, தங் ட²பெத்வாதி வுத்தங் ஹோதி. தேனாஹ ‘‘யா ஸுபினே’’திஆதி³. ஸங்கா⁴தி³ஸேஸோதி இமஸ்ஸ ஆபத்தினிகாயஸ்ஸ நாமங். தேனாஹ ‘‘யா அஞ்ஞத்ர ஸுபினந்தா’’திஆதி³. ஆபத்தினிகாயோதி ஆபத்திஸமூஹோ. கிஞ்சாபி அயங் ஏகாவ ஆபத்தி, ருள்ஹிஸத்³தே³ன, பன அவயவே ஸமூஹவோஹாரேன வா ‘‘நிகாயோ’’தி வுத்தோ ‘‘ஏகோ வேத³னாக்க²ந்தோ⁴, ஏகோ விஞ்ஞாணக்க²ந்தோ⁴’’திஆதீ³ஸு விய.
Ettha ca ‘‘rāgūpatthambhādīsū’’tiādinā (pārā. aṭṭha. 2.237) kālo dassito. Rāgūpatthambhādikālesu hi aṅgajātaṃ kammaniyaṃ hoti. Yassa kammaniyatte sati moceti, ito paraṃ añño kālo natthi. Na hi vinā rāgūpatthambhādīhi pubbaṇhādayo kālabhedā mocane nimittaṃ honti. ‘‘Ārogyādīsū’’tiādinā pana adhippāyo dassito. Evarūpena hi adhippāyabhedena moceti, na aññathā. ‘‘Ajjhattarūpādīsū’’tiādinā upāyo dassito. Ajjhattarūpe vā hi moceyya, bahiddhārūpe vā, ubhayattha vā, ākāse vā kaṭiṃ kampento, ito paraṃ añño upāyo natthi. Nīlādivasenā’’tiādīhi pana dasahi navamassa adhippāyassa vatthu dassitaṃ. Vīmaṃsanto hi nīlādīsu aññataravasena vīmaṃsati, na tehi vinimuttanti. ‘‘Ṭhānā cāvanā’’ti iminā pana atthato vissaṭṭhi dassitā . Yathāha ‘‘vissaṭṭhīti ṭhānato cāvanā vuccatī’’ti (pārā. 237). Sā cāyaṃ tassa sukkassa ṭhānā cāvanā rāgavasena. Vuttañhetaṃ kathāvatthuaṭṭhakathāyaṃ ‘‘sukkavissaṭṭhi nāma rāgasamuṭṭhānā hotī’’ti (kathā. aṭṭha. 307). Aññatra supinantāti supino eva supinanto, taṃ ṭhapetvāti vuttaṃ hoti. Tenāha ‘‘yā supine’’tiādi. Saṅghādisesoti imassa āpattinikāyassa nāmaṃ. Tenāha ‘‘yā aññatra supinantā’’tiādi. Āpattinikāyoti āpattisamūho. Kiñcāpi ayaṃ ekāva āpatti, ruḷhisaddena, pana avayave samūhavohārena vā ‘‘nikāyo’’ti vutto ‘‘eko vedanākkhandho, eko viññāṇakkhandho’’tiādīsu viya.
அஸ்ஸாதி (ஸாரத்த²॰ டீ॰ 2.16 ஸங்கா⁴தி³ஸேஸகண்ட³) ஆபத்தினிகாயஸ்ஸ. நனு ச அயுத்தோயங் நித்³தே³ஸோ ‘‘ஸங்கோ⁴ ஆதி³ம்ஹி சேவ ஸேஸே ச இச்சி²தப்³போ³ அஸ்ஸா’’தி. ந ஹி ஆபத்தினிகாயஸ்ஸ ஆதி³ம்ஹி சேவ ஸேஸே ச ஸங்கோ⁴ இச்சி²தோ, கிஞ்சரஹி வுட்டா²னஸ்ஸாதி இமங் சோத³னங் மனஸி நிதா⁴ய யதா² ந விருஜ்ஜ²தி, ததா² அதி⁴ப்பாயங் விவரிதுங் ‘‘கிங் வுத்தங் ஹோதீ’’திஆதி³மாஹ. ஆபத்திதோ வுட்டா²னஸ்ஸ ஆதி³ம்ஹி சேவ ஸேஸே ச இச்சி²தோ ஸங்கோ⁴ ஆபத்தியாவ இச்சி²தோ நாம ஹோதீதி அயமெத்த² அதி⁴ப்பாயோ. ஆபத்திவுட்டா²னந்தி ஆபத்திதோ வுட்டா²னங், அனாபத்திகபா⁴வூபக³மனந்தி அத்தோ².
Assāti (sārattha. ṭī. 2.16 saṃghādisesakaṇḍa) āpattinikāyassa. Nanu ca ayuttoyaṃ niddeso ‘‘saṅgho ādimhi ceva sese ca icchitabbo assā’’ti. Na hi āpattinikāyassa ādimhi ceva sese ca saṅgho icchito, kiñcarahi vuṭṭhānassāti imaṃ codanaṃ manasi nidhāya yathā na virujjhati, tathā adhippāyaṃ vivarituṃ ‘‘kiṃ vuttaṃ hotī’’tiādimāha. Āpattito vuṭṭhānassa ādimhi ceva sese ca icchito saṅgho āpattiyāva icchito nāma hotīti ayamettha adhippāyo. Āpattivuṭṭhānanti āpattito vuṭṭhānaṃ, anāpattikabhāvūpagamananti attho.
த³கஸோதந்தி பஸ்ஸாவமக்³க³ங், அங்க³ஜாதப்பதே³ஸந்தி வுத்தங் ஹோதி. யதி³ ஏவங் அத² கஸ்மா அட்ட²கதா²யங் ‘‘த³கஸோதங் ஓதிண்ணமத்தே’’தி வுத்தந்தி ஆஹ ‘‘டா²னதோ பன சுத’’ந்திஆதி³. அவஸ்ஸமேவ த³கஸோதங் ஓதரதி அதி⁴வாஸெத்வா அந்தரா நிவாரேதுங் அஸக்குணெய்யத்தா. த³கஸோதோரோஹனதோ (ஸாரத்த²॰ டீ॰ 2.236-237) பட்டா²ய பன உபாதி³ன்னதோ வினிமுத்தத்தா ஸம்ப⁴வரூபங் உதுஸமுட்டா²னமேவ அவஸிஸ்ஸதி, ஸேஸங் திஸமுட்டா²னங் நத்தீ²தி வேதி³தப்³ப³ங். தஸ்மாதி யஸ்மா டா²னதோ சுதங் த³கஸோதங் ஓதரதி, தஸ்மா.
Dakasotanti passāvamaggaṃ, aṅgajātappadesanti vuttaṃ hoti. Yadi evaṃ atha kasmā aṭṭhakathāyaṃ ‘‘dakasotaṃ otiṇṇamatte’’ti vuttanti āha ‘‘ṭhānato pana cuta’’ntiādi. Avassameva dakasotaṃ otarati adhivāsetvā antarā nivāretuṃ asakkuṇeyyattā. Dakasotorohanato (sārattha. ṭī. 2.236-237) paṭṭhāya pana upādinnato vinimuttattā sambhavarūpaṃ utusamuṭṭhānameva avasissati, sesaṃ tisamuṭṭhānaṃ natthīti veditabbaṃ. Tasmāti yasmā ṭhānato cutaṃ dakasotaṃ otarati, tasmā.
அமோசனாதி⁴ப்பாயஸ்ஸாதி பே⁴ஸஜ்ஜேன நிமித்தங் ஆலிம்பந்தஸ்ஸ உச்சாராதீ³னி வா கரொந்தஸ்ஸ. ஸுபினங் பஸ்ஸந்தஸ்ஸாதி (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.237) தா⁴துக்கோ²ப⁴தோ வா அனுபூ⁴தபுப்³ப³தோ வா தே³வதோபஸங்ஹாரதோ வா புப்³ப³னிமித்ததோ வாதி இமேஹி சதூஹி காரணேஹி ஸுபினங் பஸ்ஸந்தஸ்ஸ. கிங் பனேதங் பஸ்ஸந்தோ ஸுத்தோ பஸ்ஸதி, படிபு³த்³தோ⁴, உதா³ஹு நேவ ஸுத்தோ, ந படிபு³த்³தோ⁴தி? கிஞ்செத்த² – யதி³ தாவ ஸுத்தோ பஸ்ஸதி, அபி⁴த⁴ம்மவிரோதோ⁴ ஆபஜ்ஜதி. ப⁴வங்க³சித்தேன ஹி ஸுபதி, தங் ரூபனிமித்தாதி³ஆரம்மணங் வா ராகா³தி³ஸம்பயுத்தங் வா ந ஹோதி. ஸுபினங் பஸ்ஸந்தஸ்ஸ ச ஈதி³ஸானி சித்தானி உப்பஜ்ஜந்தி. அத² படிபு³த்³தோ⁴ பஸ்ஸதி, வினயவிரோதோ⁴ ஆபஜ்ஜதி. யஞ்ஹி படிபு³த்³தோ⁴ பஸ்ஸதி, தங் ஸப்³போ³ஹாரிகசித்தேன பஸ்ஸதி. ஸப்³போ³ஹாரிகசித்தேன ச கதே வீதிக்கமே அனாபத்தி நாம நத்தி². ஸுபினங் பஸ்ஸந்தேன பன கதேபி வீதிக்கமே ஏகந்தங் அனாபத்தி ஏவ. அத² நேவ ஸுத்தோ ந படிபு³த்³தோ⁴ பஸ்ஸதி, கோ நாம பஸ்ஸதி, ஏவஞ்ச ஸதி ஸுபினஸ்ஸ அபா⁴வோவ ஆபஜ்ஜதீதி? ந அபா⁴வோ, கஸ்மா? யஸ்மா கபிமித்³த⁴பரேதோ பஸ்ஸதி. வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘கபிமித்³த⁴பரேதோ கோ² மஹாராஜ ஸுபினங் பஸ்ஸதீ’’தி (மி॰ ப॰ 5.3.5). கபிமித்³த⁴பரேதோதி மக்கடனித்³தா³ய யுத்தோ. யதா² ஹி மக்கடஸ்ஸ நித்³தா³ லஹுபரிவத்தா ஹோதி, ஏவங் யா நித்³தா³ புனப்புனங் குஸலாதி³சித்தவோகிண்ணத்தா லஹுபரிவத்தா, யஸ்ஸா பவத்தியங் புனப்புனங் ப⁴வங்க³தோ உத்தரணங் ஹோதி, தாய யுத்தோ ஸுபினங் பஸ்ஸதி. யஸ்ஸ ச ஏவங் பஸ்ஸந்தஸ்ஸ ஸுபினே மேது²னங் த⁴ம்மங் படிஸேவந்தஸ்ஸ விய, காயஸங்ஸக்³கா³தீ³னி ஆபஜ்ஜந்தஸ்ஸ விய ச ஸுபினந்தேனேவ காரணேன அஸுசி முச்சதி, தஸ்ஸபி அனாபத்தி. ஸுபினே (பாரா॰ அட்ட²॰ 2.262) பன உப்பன்னாய அஸ்ஸாத³சேதனாய ஸசஸ்ஸ விஸயோ ஹோதி, நிச்சலேன ப⁴விதப்³ப³ங், ந ஹத்தே²ன நிமித்தங் கீளாபேதப்³ப³ங். காஸாவபச்சத்த²ரணரக்க²ணத்த²ங் பன ஹத்த²புடேன க³ஹெத்வா ஜக்³க³னத்தா²ய உத³கட்டா²னங் க³ந்துங் வட்டதி.
Amocanādhippāyassāti bhesajjena nimittaṃ ālimpantassa uccārādīni vā karontassa. Supinaṃ passantassāti (pārā. aṭṭha. 2.237) dhātukkhobhato vā anubhūtapubbato vā devatopasaṃhārato vā pubbanimittato vāti imehi catūhi kāraṇehi supinaṃ passantassa. Kiṃ panetaṃ passanto sutto passati, paṭibuddho, udāhu neva sutto, na paṭibuddhoti? Kiñcettha – yadi tāva sutto passati, abhidhammavirodho āpajjati. Bhavaṅgacittena hi supati, taṃ rūpanimittādiārammaṇaṃ vā rāgādisampayuttaṃ vā na hoti. Supinaṃ passantassa ca īdisāni cittāni uppajjanti. Atha paṭibuddho passati, vinayavirodho āpajjati. Yañhi paṭibuddho passati, taṃ sabbohārikacittena passati. Sabbohārikacittena ca kate vītikkame anāpatti nāma natthi. Supinaṃ passantena pana katepi vītikkame ekantaṃ anāpatti eva. Atha neva sutto na paṭibuddho passati, ko nāma passati, evañca sati supinassa abhāvova āpajjatīti? Na abhāvo, kasmā? Yasmā kapimiddhapareto passati. Vuttañhetaṃ ‘‘kapimiddhapareto kho mahārāja supinaṃ passatī’’ti (mi. pa. 5.3.5). Kapimiddhaparetoti makkaṭaniddāya yutto. Yathā hi makkaṭassa niddā lahuparivattā hoti, evaṃ yā niddā punappunaṃ kusalādicittavokiṇṇattā lahuparivattā, yassā pavattiyaṃ punappunaṃ bhavaṅgato uttaraṇaṃ hoti, tāya yutto supinaṃ passati. Yassa ca evaṃ passantassa supine methunaṃ dhammaṃ paṭisevantassa viya, kāyasaṃsaggādīni āpajjantassa viya ca supinanteneva kāraṇena asuci muccati, tassapi anāpatti. Supine (pārā. aṭṭha. 2.262) pana uppannāya assādacetanāya sacassa visayo hoti, niccalena bhavitabbaṃ, na hatthena nimittaṃ kīḷāpetabbaṃ. Kāsāvapaccattharaṇarakkhaṇatthaṃ pana hatthapuṭena gahetvā jagganatthāya udakaṭṭhānaṃ gantuṃ vaṭṭati.
ஸுக்கவிஸ்ஸட்டி²ஸிக்கா²பத³வண்ணனா நிட்டி²தா.
Sukkavissaṭṭhisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
