| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ឥតិវុត្តក-អដ្ឋកថា • Itivuttaka-aṭṭhakathā |
២. សុលភសុត្តវណ្ណនា
2. Sulabhasuttavaṇṇanā
១០១. ទុតិយេ អប្បានីតិ បរិត្តានិ។ សុលភានីតិ សុខេន លទ្ធព្ពានិ, យត្ថ កត្ថចិ វា សក្កា ហោតិ លទ្ធុំ។ អនវជ្ជានីតិ វជ្ជរហិតានិ និទ្ទោសានិ អាគមនសុទ្ធិតោ កាយមណ្ឌនាទិកិលេសវត្ថុភាវាភាវតោ ច។ តត្ថ សុលភតាយ បរិយេសនទុក្ខស្ស អភាវោ ទស្សិតោ, អប្បតាយ បរិហរណទុក្ខស្សបិ អភាវោ ទស្សិតោ, អនវជ្ជតាយ អគរហិតព្ពតាយ ភិក្ខុសារុប្បភាវោ ទស្សិតោ ហោតិ។ អប្បតាយ វា បរិត្តាសស្ស អវត្ថុតា, សុលភតាយ គេធាយ អវត្ថុតា, អនវជ្ជតាយ អាទីនវវសេន និស្សរណបញ្ញាយ វត្ថុតា ទស្សិតា ហោតិ។ អប្បតាយ វា លាភេន ន សោមនស្សំ ជនយន្តិ, សុលភតាយ អលាភេន ន ទោមនស្សំ ជនយន្តិ, អនវជ្ជតាយ វិប្បដិសារនិមិត្តំ អញ្ញាណុបេក្ខំ ន ជនយន្តិ អវិប្បដិសារវត្ថុភាវតោ។
101. Dutiye appānīti parittāni. Sulabhānīti sukhena laddhabbāni, yattha katthaci vā sakkā hoti laddhuṃ. Anavajjānīti vajjarahitāni niddosāni āgamanasuddhito kāyamaṇḍanādikilesavatthubhāvābhāvato ca. Tattha sulabhatāya pariyesanadukkhassa abhāvo dassito, appatāya pariharaṇadukkhassapi abhāvo dassito, anavajjatāya agarahitabbatāya bhikkhusāruppabhāvo dassito hoti. Appatāya vā parittāsassa avatthutā, sulabhatāya gedhāya avatthutā, anavajjatāya ādīnavavasena nissaraṇapaññāya vatthutā dassitā hoti. Appatāya vā lābhena na somanassaṃ janayanti, sulabhatāya alābhena na domanassaṃ janayanti, anavajjatāya vippaṭisāranimittaṃ aññāṇupekkhaṃ na janayanti avippaṭisāravatthubhāvato.
បំសុកូលន្តិ រថិកាសុសានសង្ការកូដាទីសុ យត្ថ កត្ថចិ បំសូនំ ឧបរិ ឋិតត្តា អព្ភុគ្គតដ្ឋេន បំសុកូលំ វិយាតិ បំសុកូលំ, បំសុ វិយ កុច្ឆិតភាវំ ឧលតិ គច្ឆតីតិ បំសុកូលន្តិ ឯវំ លទ្ធនាមំ រថិកាទីសុ បតិតនន្តកានិ ឧច្ចិនិត្វា កតចីវរំ។ បិណ្ឌិយាលោបោតិ ជង្ឃបិណ្ឌិយា ពលេន ចរិត្វា ឃរេ ឃរេ អាលោបមត្តំ កត្វា លទ្ធភោជនំ។ រុក្ខមូលន្តិ វិវេកានុរូបំ យំកិញ្ចិ រុក្ខសមីបំ។ បូតិមុត្តន្តិ យំកិញ្ចិ គោមុត្តំ។ យថា ហិ សុវណ្ណវណ្ណោបិ កាយោ បូតិកាយោវ ឯវំ អភិនវម្បិ មុត្តំ បូតិមុត្តមេវ។ តត្ថ កេចិ គោមុត្តភាវិតំ ហរិតកីខណ្ឌំ ‘‘បូតិមុត្ត’’ន្តិ វទន្តិ, បូតិភាវេន អាបណាទិតោ វិស្សដ្ឋំ ឆឌ្ឌិតំ អបរិគ្គហិតំ យំកិញ្ចិ ភេសជ្ជំ បូតិមុត្តន្តិ អធិប្បេតន្តិ អបរេ។
Paṃsukūlanti rathikāsusānasaṅkārakūṭādīsu yattha katthaci paṃsūnaṃ upari ṭhitattā abbhuggataṭṭhena paṃsukūlaṃ viyāti paṃsukūlaṃ, paṃsu viya kucchitabhāvaṃ ulati gacchatīti paṃsukūlanti evaṃ laddhanāmaṃ rathikādīsu patitanantakāni uccinitvā katacīvaraṃ. Piṇḍiyālopoti jaṅghapiṇḍiyā balena caritvā ghare ghare ālopamattaṃ katvā laddhabhojanaṃ. Rukkhamūlanti vivekānurūpaṃ yaṃkiñci rukkhasamīpaṃ. Pūtimuttanti yaṃkiñci gomuttaṃ. Yathā hi suvaṇṇavaṇṇopi kāyo pūtikāyova evaṃ abhinavampi muttaṃ pūtimuttameva. Tattha keci gomuttabhāvitaṃ haritakīkhaṇḍaṃ ‘‘pūtimutta’’nti vadanti, pūtibhāvena āpaṇādito vissaṭṭhaṃ chaḍḍitaṃ apariggahitaṃ yaṃkiñci bhesajjaṃ pūtimuttanti adhippetanti apare.
យតោ ខោតិ បច្ចត្តេ និស្សក្កវចនំ, យំ ខោតិ វុត្តំ ហោតិ។ តេន ‘‘តុដ្ឋោ ហោតី’’តិ វុត្តកិរិយំ បរាមសតិ។ តុដ្ឋោតិ សន្តុដ្ឋោ។ ឥទមស្សាហន្តិ យ្វាយំ ចតុព្ពិធេន យថាវុត្តេន បច្ចយេន អប្បេន សុលភេន សន្តោសោ, ឥទំ ឥមស្ស ភិក្ខុនោ សីលសំវរាទីសុ អញ្ញតរំ ឯកំ សាមញ្ញង្គំ សមណភាវការណន្តិ អហំ វទាមិ។ សន្តុដ្ឋស្ស ហិ ចតុបារិសុទ្ធិសីលំ សុបរិបុណ្ណំ ហោតិ, សមថវិបស្សនា ច ភាវនាបារិបូរិំ គច្ឆន្តិ។ អថ វា សាមញ្ញំ នាម អរិយមគ្គោ។ តស្ស សង្ខេបតោ ទ្វេ អង្គានិ – ពាហិរំ, អជ្ឈត្តិកន្តិ។ តត្ថ ពាហិរំ សប្បុរិសូបនិស្សយោ សទ្ធម្មស្សវនញ្ច, អជ្ឈត្តិកំ បន យោនិសោ មនសិការោ ធម្មានុធម្មបដិបត្តិ ច។ តេសុ យស្មា យថារហំ ធម្មានុធម្មបដិបត្តិភូតា តស្សា មូលភូតា ចេតេ ធម្មា, យទិទំ អប្បិច្ឆតា សន្តុដ្ឋិតា បវិវិត្តតា អសំសដ្ឋតា អារទ្ធវីរិយតាតិ ឯវមាទយោ, តស្មា វុត្តំ ‘‘ឥទមស្សាហំ អញ្ញតរំ សាមញ្ញង្គន្តិ វទាមី’’តិ។
Yato khoti paccatte nissakkavacanaṃ, yaṃ khoti vuttaṃ hoti. Tena ‘‘tuṭṭho hotī’’ti vuttakiriyaṃ parāmasati. Tuṭṭhoti santuṭṭho. Idamassāhanti yvāyaṃ catubbidhena yathāvuttena paccayena appena sulabhena santoso, idaṃ imassa bhikkhuno sīlasaṃvarādīsu aññataraṃ ekaṃ sāmaññaṅgaṃ samaṇabhāvakāraṇanti ahaṃ vadāmi. Santuṭṭhassa hi catupārisuddhisīlaṃ suparipuṇṇaṃ hoti, samathavipassanā ca bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Atha vā sāmaññaṃ nāma ariyamaggo. Tassa saṅkhepato dve aṅgāni – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Tattha bāhiraṃ sappurisūpanissayo saddhammassavanañca, ajjhattikaṃ pana yoniso manasikāro dhammānudhammapaṭipatti ca. Tesu yasmā yathārahaṃ dhammānudhammapaṭipattibhūtā tassā mūlabhūtā cete dhammā, yadidaṃ appicchatā santuṭṭhitā pavivittatā asaṃsaṭṭhatā āraddhavīriyatāti evamādayo, tasmā vuttaṃ ‘‘idamassāhaṃ aññataraṃ sāmaññaṅganti vadāmī’’ti.
គាថាសុ សេនាសនមារព្ភាតិ វិហារាទិំ មញ្ចបីឋាទិញ្ច សេនាសនំ និស្សាយ។ ចីវរំ បានភោជនន្តិ និវាសនាទិចីវរំ, អម្ពបានកាទិបានំ, ខាទនីយភោជនីយាទិភុញ្ជិតព្ពវត្ថុញ្ច អារព្ភាតិ សម្ពន្ធោ។ វិឃាតោ វិហតភាវោ ចេតោទុក្ខំ ន ហោតីតិ យោជនា។ អយញ្ហេត្ថ សង្ខេបត្ថោ – ‘‘អសុកស្មិំ នាម អាវាសេ បច្ចយា សុលភា’’តិ លភិតព្ពដ្ឋានគមនេន វា ‘‘មយ្ហំ បាបុណាតិ ន តុយ្ហ’’ន្តិ វិវាទាបជ្ជនេន វា នវកម្មករណាទិវសេន វា សេនាសនាទីនិ បរិយេសន្តានំ អសន្តុដ្ឋានំ ឥច្ឆិតលាភាទិនា យោ វិឃាតោ ចិត្តស្ស ហោតិ, សោ តត្ថ សន្តុដ្ឋស្ស ន ហោតីតិ។ ទិសា នប្បដិហញ្ញតីតិ សន្តុដ្ឋិយា ចាតុទ្ទិសាភាវេន ទិសា នប្បដិហន្តិ។ វុត្តញ្ហេតំ –
Gāthāsu senāsanamārabbhāti vihārādiṃ mañcapīṭhādiñca senāsanaṃ nissāya. Cīvaraṃ pānabhojananti nivāsanādicīvaraṃ, ambapānakādipānaṃ, khādanīyabhojanīyādibhuñjitabbavatthuñca ārabbhāti sambandho. Vighāto vihatabhāvo cetodukkhaṃ na hotīti yojanā. Ayañhettha saṅkhepattho – ‘‘asukasmiṃ nāma āvāse paccayā sulabhā’’ti labhitabbaṭṭhānagamanena vā ‘‘mayhaṃ pāpuṇāti na tuyha’’nti vivādāpajjanena vā navakammakaraṇādivasena vā senāsanādīni pariyesantānaṃ asantuṭṭhānaṃ icchitalābhādinā yo vighāto cittassa hoti, so tattha santuṭṭhassa na hotīti. Disā nappaṭihaññatīti santuṭṭhiyā cātuddisābhāvena disā nappaṭihanti. Vuttañhetaṃ –
‘‘ចាតុទ្ទិសោ អប្បដិឃោ ច ហោតិ,
‘‘Cātuddiso appaṭigho ca hoti,
សន្តុស្សមានោ ឥតរីតរេនា’’តិ។ (សុ. និ. ៤២; ចូឡនិ. ខគ្គវិសាណសុត្តនិទ្ទេស ១២៨);
Santussamāno itarītarenā’’ti. (su. ni. 42; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 128);
យស្ស ហិ ‘‘អសុកដ្ឋានំ នាម គតោ ចីវរាទីនិ លភិស្សាមី’’តិ ចិត្តំ ឧប្បជ្ជតិ, តស្ស ទិសា បដិហញ្ញតិ នាម។ យស្ស បន ឯវំ ន ឧប្បជ្ជតិ, តស្ស ទិសា ន បដិហញ្ញតិ នាម។ ធម្មាតិ បដិបត្តិធម្មា។ សាមញ្ញស្សានុលោមិកាតិ សមណធម្មស្ស សមថវិបស្សនាភាវនាយ អរិយមគ្គស្សេវ វា អនុច្ឆវិកា អប្បិច្ឆតាទយោ។ អធិគ្គហិតាតិ សព្ពេ តេ តុដ្ឋចិត្តស្ស សន្តុដ្ឋចិត្តេន ភិក្ខុនា អធិគ្គហិតា បដិបក្ខធម្មេ អភិភវិត្វា គហិតា ហោន្តិ អព្ភន្តរគតា, ន ពាហិរគតាតិ។
Yassa hi ‘‘asukaṭṭhānaṃ nāma gato cīvarādīni labhissāmī’’ti cittaṃ uppajjati, tassa disā paṭihaññati nāma. Yassa pana evaṃ na uppajjati, tassa disā na paṭihaññati nāma. Dhammāti paṭipattidhammā. Sāmaññassānulomikāti samaṇadhammassa samathavipassanābhāvanāya ariyamaggasseva vā anucchavikā appicchatādayo. Adhiggahitāti sabbe te tuṭṭhacittassa santuṭṭhacittena bhikkhunā adhiggahitā paṭipakkhadhamme abhibhavitvā gahitā honti abbhantaragatā, na bāhiragatāti.
ទុតិយសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ឥតិវុត្តកបាឡិ • Itivuttakapāḷi / ២. សុលភសុត្តំ • 2. Sulabhasuttaṃ
