Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഇതിവുത്തക-അട്ഠകഥാ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ൨. സുലഭസുത്തവണ്ണനാ

    2. Sulabhasuttavaṇṇanā

    ൧൦൧. ദുതിയേ അപ്പാനീതി പരിത്താനി. സുലഭാനീതി സുഖേന ലദ്ധബ്ബാനി, യത്ഥ കത്ഥചി വാ സക്കാ ഹോതി ലദ്ധും. അനവജ്ജാനീതി വജ്ജരഹിതാനി നിദ്ദോസാനി ആഗമനസുദ്ധിതോ കായമണ്ഡനാദികിലേസവത്ഥുഭാവാഭാവതോ ച. തത്ഥ സുലഭതായ പരിയേസനദുക്ഖസ്സ അഭാവോ ദസ്സിതോ, അപ്പതായ പരിഹരണദുക്ഖസ്സപി അഭാവോ ദസ്സിതോ, അനവജ്ജതായ അഗരഹിതബ്ബതായ ഭിക്ഖുസാരുപ്പഭാവോ ദസ്സിതോ ഹോതി. അപ്പതായ വാ പരിത്താസസ്സ അവത്ഥുതാ, സുലഭതായ ഗേധായ അവത്ഥുതാ, അനവജ്ജതായ ആദീനവവസേന നിസ്സരണപഞ്ഞായ വത്ഥുതാ ദസ്സിതാ ഹോതി. അപ്പതായ വാ ലാഭേന ന സോമനസ്സം ജനയന്തി, സുലഭതായ അലാഭേന ന ദോമനസ്സം ജനയന്തി, അനവജ്ജതായ വിപ്പടിസാരനിമിത്തം അഞ്ഞാണുപേക്ഖം ന ജനയന്തി അവിപ്പടിസാരവത്ഥുഭാവതോ.

    101. Dutiye appānīti parittāni. Sulabhānīti sukhena laddhabbāni, yattha katthaci vā sakkā hoti laddhuṃ. Anavajjānīti vajjarahitāni niddosāni āgamanasuddhito kāyamaṇḍanādikilesavatthubhāvābhāvato ca. Tattha sulabhatāya pariyesanadukkhassa abhāvo dassito, appatāya pariharaṇadukkhassapi abhāvo dassito, anavajjatāya agarahitabbatāya bhikkhusāruppabhāvo dassito hoti. Appatāya vā parittāsassa avatthutā, sulabhatāya gedhāya avatthutā, anavajjatāya ādīnavavasena nissaraṇapaññāya vatthutā dassitā hoti. Appatāya vā lābhena na somanassaṃ janayanti, sulabhatāya alābhena na domanassaṃ janayanti, anavajjatāya vippaṭisāranimittaṃ aññāṇupekkhaṃ na janayanti avippaṭisāravatthubhāvato.

    പംസുകൂലന്തി രഥികാസുസാനസങ്കാരകൂടാദീസു യത്ഥ കത്ഥചി പംസൂനം ഉപരി ഠിതത്താ അബ്ഭുഗ്ഗതട്ഠേന പംസുകൂലം വിയാതി പംസുകൂലം, പംസു വിയ കുച്ഛിതഭാവം ഉലതി ഗച്ഛതീതി പംസുകൂലന്തി ഏവം ലദ്ധനാമം രഥികാദീസു പതിതനന്തകാനി ഉച്ചിനിത്വാ കതചീവരം. പിണ്ഡിയാലോപോതി ജങ്ഘപിണ്ഡിയാ ബലേന ചരിത്വാ ഘരേ ഘരേ ആലോപമത്തം കത്വാ ലദ്ധഭോജനം. രുക്ഖമൂലന്തി വിവേകാനുരൂപം യംകിഞ്ചി രുക്ഖസമീപം. പൂതിമുത്തന്തി യംകിഞ്ചി ഗോമുത്തം. യഥാ ഹി സുവണ്ണവണ്ണോപി കായോ പൂതികായോവ ഏവം അഭിനവമ്പി മുത്തം പൂതിമുത്തമേവ. തത്ഥ കേചി ഗോമുത്തഭാവിതം ഹരിതകീഖണ്ഡം ‘‘പൂതിമുത്ത’’ന്തി വദന്തി, പൂതിഭാവേന ആപണാദിതോ വിസ്സട്ഠം ഛഡ്ഡിതം അപരിഗ്ഗഹിതം യംകിഞ്ചി ഭേസജ്ജം പൂതിമുത്തന്തി അധിപ്പേതന്തി അപരേ.

    Paṃsukūlanti rathikāsusānasaṅkārakūṭādīsu yattha katthaci paṃsūnaṃ upari ṭhitattā abbhuggataṭṭhena paṃsukūlaṃ viyāti paṃsukūlaṃ, paṃsu viya kucchitabhāvaṃ ulati gacchatīti paṃsukūlanti evaṃ laddhanāmaṃ rathikādīsu patitanantakāni uccinitvā katacīvaraṃ. Piṇḍiyālopoti jaṅghapiṇḍiyā balena caritvā ghare ghare ālopamattaṃ katvā laddhabhojanaṃ. Rukkhamūlanti vivekānurūpaṃ yaṃkiñci rukkhasamīpaṃ. Pūtimuttanti yaṃkiñci gomuttaṃ. Yathā hi suvaṇṇavaṇṇopi kāyo pūtikāyova evaṃ abhinavampi muttaṃ pūtimuttameva. Tattha keci gomuttabhāvitaṃ haritakīkhaṇḍaṃ ‘‘pūtimutta’’nti vadanti, pūtibhāvena āpaṇādito vissaṭṭhaṃ chaḍḍitaṃ apariggahitaṃ yaṃkiñci bhesajjaṃ pūtimuttanti adhippetanti apare.

    യതോ ഖോതി പച്ചത്തേ നിസ്സക്കവചനം, യം ഖോതി വുത്തം ഹോതി. തേന ‘‘തുട്ഠോ ഹോതീ’’തി വുത്തകിരിയം പരാമസതി. തുട്ഠോതി സന്തുട്ഠോ. ഇദമസ്സാഹന്തി യ്വായം ചതുബ്ബിധേന യഥാവുത്തേന പച്ചയേന അപ്പേന സുലഭേന സന്തോസോ, ഇദം ഇമസ്സ ഭിക്ഖുനോ സീലസംവരാദീസു അഞ്ഞതരം ഏകം സാമഞ്ഞങ്ഗം സമണഭാവകാരണന്തി അഹം വദാമി. സന്തുട്ഠസ്സ ഹി ചതുപാരിസുദ്ധിസീലം സുപരിപുണ്ണം ഹോതി, സമഥവിപസ്സനാ ച ഭാവനാപാരിപൂരിം ഗച്ഛന്തി. അഥ വാ സാമഞ്ഞം നാമ അരിയമഗ്ഗോ. തസ്സ സങ്ഖേപതോ ദ്വേ അങ്ഗാനി – ബാഹിരം, അജ്ഝത്തികന്തി. തത്ഥ ബാഹിരം സപ്പുരിസൂപനിസ്സയോ സദ്ധമ്മസ്സവനഞ്ച, അജ്ഝത്തികം പന യോനിസോ മനസികാരോ ധമ്മാനുധമ്മപടിപത്തി ച. തേസു യസ്മാ യഥാരഹം ധമ്മാനുധമ്മപടിപത്തിഭൂതാ തസ്സാ മൂലഭൂതാ ചേതേ ധമ്മാ, യദിദം അപ്പിച്ഛതാ സന്തുട്ഠിതാ പവിവിത്തതാ അസംസട്ഠതാ ആരദ്ധവീരിയതാതി ഏവമാദയോ, തസ്മാ വുത്തം ‘‘ഇദമസ്സാഹം അഞ്ഞതരം സാമഞ്ഞങ്ഗന്തി വദാമീ’’തി.

    Yato khoti paccatte nissakkavacanaṃ, yaṃ khoti vuttaṃ hoti. Tena ‘‘tuṭṭho hotī’’ti vuttakiriyaṃ parāmasati. Tuṭṭhoti santuṭṭho. Idamassāhanti yvāyaṃ catubbidhena yathāvuttena paccayena appena sulabhena santoso, idaṃ imassa bhikkhuno sīlasaṃvarādīsu aññataraṃ ekaṃ sāmaññaṅgaṃ samaṇabhāvakāraṇanti ahaṃ vadāmi. Santuṭṭhassa hi catupārisuddhisīlaṃ suparipuṇṇaṃ hoti, samathavipassanā ca bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Atha vā sāmaññaṃ nāma ariyamaggo. Tassa saṅkhepato dve aṅgāni – bāhiraṃ, ajjhattikanti. Tattha bāhiraṃ sappurisūpanissayo saddhammassavanañca, ajjhattikaṃ pana yoniso manasikāro dhammānudhammapaṭipatti ca. Tesu yasmā yathārahaṃ dhammānudhammapaṭipattibhūtā tassā mūlabhūtā cete dhammā, yadidaṃ appicchatā santuṭṭhitā pavivittatā asaṃsaṭṭhatā āraddhavīriyatāti evamādayo, tasmā vuttaṃ ‘‘idamassāhaṃ aññataraṃ sāmaññaṅganti vadāmī’’ti.

    ഗാഥാസു സേനാസനമാരബ്ഭാതി വിഹാരാദിം മഞ്ചപീഠാദിഞ്ച സേനാസനം നിസ്സായ. ചീവരം പാനഭോജനന്തി നിവാസനാദിചീവരം, അമ്ബപാനകാദിപാനം, ഖാദനീയഭോജനീയാദിഭുഞ്ജിതബ്ബവത്ഥുഞ്ച ആരബ്ഭാതി സമ്ബന്ധോ. വിഘാതോ വിഹതഭാവോ ചേതോദുക്ഖം ന ഹോതീതി യോജനാ. അയഞ്ഹേത്ഥ സങ്ഖേപത്ഥോ – ‘‘അസുകസ്മിം നാമ ആവാസേ പച്ചയാ സുലഭാ’’തി ലഭിതബ്ബട്ഠാനഗമനേന വാ ‘‘മയ്ഹം പാപുണാതി ന തുയ്ഹ’’ന്തി വിവാദാപജ്ജനേന വാ നവകമ്മകരണാദിവസേന വാ സേനാസനാദീനി പരിയേസന്താനം അസന്തുട്ഠാനം ഇച്ഛിതലാഭാദിനാ യോ വിഘാതോ ചിത്തസ്സ ഹോതി, സോ തത്ഥ സന്തുട്ഠസ്സ ന ഹോതീതി. ദിസാ നപ്പടിഹഞ്ഞതീതി സന്തുട്ഠിയാ ചാതുദ്ദിസാഭാവേന ദിസാ നപ്പടിഹന്തി. വുത്തഞ്ഹേതം –

    Gāthāsu senāsanamārabbhāti vihārādiṃ mañcapīṭhādiñca senāsanaṃ nissāya. Cīvaraṃ pānabhojananti nivāsanādicīvaraṃ, ambapānakādipānaṃ, khādanīyabhojanīyādibhuñjitabbavatthuñca ārabbhāti sambandho. Vighāto vihatabhāvo cetodukkhaṃ na hotīti yojanā. Ayañhettha saṅkhepattho – ‘‘asukasmiṃ nāma āvāse paccayā sulabhā’’ti labhitabbaṭṭhānagamanena vā ‘‘mayhaṃ pāpuṇāti na tuyha’’nti vivādāpajjanena vā navakammakaraṇādivasena vā senāsanādīni pariyesantānaṃ asantuṭṭhānaṃ icchitalābhādinā yo vighāto cittassa hoti, so tattha santuṭṭhassa na hotīti. Disā nappaṭihaññatīti santuṭṭhiyā cātuddisābhāvena disā nappaṭihanti. Vuttañhetaṃ –

    ‘‘ചാതുദ്ദിസോ അപ്പടിഘോ ച ഹോതി,

    ‘‘Cātuddiso appaṭigho ca hoti,

    സന്തുസ്സമാനോ ഇതരീതരേനാ’’തി. (സു॰ നി॰ ൪൨; ചൂളനി॰ ഖഗ്ഗവിസാണസുത്തനിദ്ദേസ ൧൨൮);

    Santussamāno itarītarenā’’ti. (su. ni. 42; cūḷani. khaggavisāṇasuttaniddesa 128);

    യസ്സ ഹി ‘‘അസുകട്ഠാനം നാമ ഗതോ ചീവരാദീനി ലഭിസ്സാമീ’’തി ചിത്തം ഉപ്പജ്ജതി, തസ്സ ദിസാ പടിഹഞ്ഞതി നാമ. യസ്സ പന ഏവം ന ഉപ്പജ്ജതി, തസ്സ ദിസാ ന പടിഹഞ്ഞതി നാമ. ധമ്മാതി പടിപത്തിധമ്മാ. സാമഞ്ഞസ്സാനുലോമികാതി സമണധമ്മസ്സ സമഥവിപസ്സനാഭാവനായ അരിയമഗ്ഗസ്സേവ വാ അനുച്ഛവികാ അപ്പിച്ഛതാദയോ. അധിഗ്ഗഹിതാതി സബ്ബേ തേ തുട്ഠചിത്തസ്സ സന്തുട്ഠചിത്തേന ഭിക്ഖുനാ അധിഗ്ഗഹിതാ പടിപക്ഖധമ്മേ അഭിഭവിത്വാ ഗഹിതാ ഹോന്തി അബ്ഭന്തരഗതാ, ന ബാഹിരഗതാതി.

    Yassa hi ‘‘asukaṭṭhānaṃ nāma gato cīvarādīni labhissāmī’’ti cittaṃ uppajjati, tassa disā paṭihaññati nāma. Yassa pana evaṃ na uppajjati, tassa disā na paṭihaññati nāma. Dhammāti paṭipattidhammā. Sāmaññassānulomikāti samaṇadhammassa samathavipassanābhāvanāya ariyamaggasseva vā anucchavikā appicchatādayo. Adhiggahitāti sabbe te tuṭṭhacittassa santuṭṭhacittena bhikkhunā adhiggahitā paṭipakkhadhamme abhibhavitvā gahitā honti abbhantaragatā, na bāhiragatāti.

    ദുതിയസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Dutiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഇതിവുത്തകപാളി • Itivuttakapāḷi / ൨. സുലഭസുത്തം • 2. Sulabhasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact