Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பு³த்³த⁴வங்ஸ-அட்ட²கதா² • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
6. ஸுமனபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா
6. Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā
ஏவங் ஏகப்பஹாரேனேவ த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துங் ஏகந்த⁴காரங் கத்வா தஸ்மிங் ப⁴க³வதி பரினிப்³பு³தே தஸ்ஸ அபரபா⁴கே³ நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸாயுகேஸு மனுஸ்ஸேஸு அனுக்கமேன பரிஹாயித்வா த³ஸவஸ்ஸேஸு ஜாதேஸு புன வட்³டி⁴த்வா அனுக்கமேன அஸங்க்²யெய்யாயுகா ஹுத்வா புன பரிஹாயித்வா நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸாயுகேஸு ஜாதேஸு ஸுமனோ நாம போ³தி⁴ஸத்தோ பாரமியோ பூரெத்வா துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தித்வா ததோ சவித்வா மேக²லனக³ரே ஸுத³த்தஸ்ஸ நாம ரஞ்ஞோ குலே ஸிரிமாய நாம தே³வியா குச்சி²ஸ்மிங் படிஸந்தி⁴ங் அக்³க³ஹேஸி. பாடிஹாரியானி புப்³பே³ வுத்தனயானேவ.
Evaṃ ekappahāreneva dasasahassilokadhātuṃ ekandhakāraṃ katvā tasmiṃ bhagavati parinibbute tassa aparabhāge navutivassasahassāyukesu manussesu anukkamena parihāyitvā dasavassesu jātesu puna vaḍḍhitvā anukkamena asaṅkhyeyyāyukā hutvā puna parihāyitvā navutivassasahassāyukesu jātesu sumano nāma bodhisatto pāramiyo pūretvā tusitapure nibbattitvā tato cavitvā mekhalanagare sudattassa nāma rañño kule sirimāya nāma deviyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ aggahesi. Pāṭihāriyāni pubbe vuttanayāneva.
ஸோ அனுக்கமேன வுத்³தி⁴ப்பத்தோ ஸிரிவட்³ட⁴னஸோமவட்³ட⁴னஇத்³தி⁴வட்³ட⁴னநாமதெ⁴ய்யேஸு தீஸு பாஸாதே³ஸு தேஸட்டி²யா நாடகித்தி²ஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிசாரியமானோ ஸுரயுவதீஹி பரிசாரியமானோ தே³வகுமாரோ விய நவவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி தி³ப்³ப³ஸுக²ஸதி³ஸங் விஸயஸுக²மனுப⁴வமானோ வடங்ஸிகாய நாம தே³வியா அனுபமங் நாம நிருபமங் புத்தங் ஜனெத்வா சத்தாரி நிமித்தானி தி³ஸ்வா ஹத்தி²யானேன நிக்க²மித்வா பப்³ப³ஜி. தங் பன பப்³ப³ஜந்தங் திங்ஸகோடியோ அனுபப்³ப³ஜிங்ஸு.
So anukkamena vuddhippatto sirivaḍḍhanasomavaḍḍhanaiddhivaḍḍhananāmadheyyesu tīsu pāsādesu tesaṭṭhiyā nāṭakitthisatasahassehi paricāriyamāno surayuvatīhi paricāriyamāno devakumāro viya navavassasahassāni dibbasukhasadisaṃ visayasukhamanubhavamāno vaṭaṃsikāya nāma deviyā anupamaṃ nāma nirupamaṃ puttaṃ janetvā cattāri nimittāni disvā hatthiyānena nikkhamitvā pabbaji. Taṃ pana pabbajantaṃ tiṃsakoṭiyo anupabbajiṃsu.
ஸோ தேஹி பரிவுதோ த³ஸமாஸே பதா⁴னசரியங் சரித்வா விஸாக²புண்ணமாய அனோமனிக³மே அனோமஸெட்டி²னோ தீ⁴தாய அனுபமாய நாம தி³ன்னங் பக்கி²த்ததி³ப்³போ³ஜங் பாயாஸங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸாலவனே தி³வாவிஹாரங் வீதினாமெத்வா அனுபமாஜீவகேன தி³ன்னா அட்ட² திணமுட்டி²யோ க³ஹெத்வா நாக³போ³தி⁴ங் உபக³ந்த்வா தங் பத³க்கி²ணங் கத்வா அட்ட²ஹி திணமுட்டீ²ஹி திங்ஸஹத்த²வித்த²தங் திணஸந்த²ரங் கத்வா தத்த² பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா நிஸீதி³. ததோ மாரப³லங் வித⁴மித்வா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணங் படிவிஜ்ஜி²த்வா – ‘‘அனேகஜாதிஸங்ஸாரங்…பே॰… தண்ஹானங் க²யமஜ்ஜ²கா³’’தி (த⁴॰ ப॰ 153-154) உதா³னங் உதா³னேஸி. தேன வுத்தங் –
So tehi parivuto dasamāse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāya anomanigame anomaseṭṭhino dhītāya anupamāya nāma dinnaṃ pakkhittadibbojaṃ pāyāsaṃ paribhuñjitvā sālavane divāvihāraṃ vītināmetvā anupamājīvakena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā nāgabodhiṃ upagantvā taṃ padakkhiṇaṃ katvā aṭṭhahi tiṇamuṭṭhīhi tiṃsahatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ katvā tattha pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdi. Tato mārabalaṃ vidhamitvā sabbaññutaññāṇaṃ paṭivijjhitvā – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti (dha. pa. 153-154) udānaṃ udānesi. Tena vuttaṃ –
1.
1.
‘‘மங்க³லஸ்ஸ அபரேன, ஸுமனோ நாம நாயகோ;
‘‘Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;
ஸப்³ப³த⁴ம்மேஹி அஸமோ, ஸப்³ப³ஸத்தானமுத்தமோ’’தி.
Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo’’ti.
தத்த² மங்க³லஸ்ஸ அபரேனாதி மங்க³லஸ்ஸ ப⁴க³வதோ அபரபா⁴கே³. ஸப்³ப³த⁴ம்மேஹி அஸமோதி ஸப்³பே³ஹிபி ஸீலஸமாதி⁴பஞ்ஞாத⁴ம்மேஹி அஸமோ அஸதி³ஸோ.
Tattha maṅgalassa aparenāti maṅgalassa bhagavato aparabhāge. Sabbadhammehi asamoti sabbehipi sīlasamādhipaññādhammehi asamo asadiso.
ஸுமனோ கிர ப⁴க³வா போ³தி⁴ஸமீபேயேவ ஸத்தஸத்தாஹானி வீதினாமெத்வா த⁴ம்மதே³ஸனத்த²ங் ப்³ரஹ்மாயாசனங் ஸம்படிச்சி²த்வா – ‘‘கஸ்ஸ நு கோ² அஹங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்ய’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 2.72; ம॰ நி॰ 1.284; 2.341; மஹாவ॰ 10) உபதா⁴ரெந்தோ அத்தனா ஸஹ பப்³ப³ஜிதானங் திங்ஸகோடியோ ச அத்தனோ கனிட்ட²பா⁴திகங் வேமாதிகங் ஸரணகுமாரஞ்ச புரோஹிதபுத்தங் பா⁴விதத்தமாணவகஞ்ச உபனிஸ்ஸயஸம்பன்னே தி³ஸ்வா – ‘‘ஏதேஸங் பட²மங் த⁴ம்மங் தே³ஸெய்ய’’ந்தி சிந்தெத்வா ஹங்ஸராஜா விய க³க³னபதே²ன மேக²லுய்யானே ஓதரித்வா உய்யானபாலங் பேஸெத்வா அத்தனோ கனிட்ட²பா⁴திகங் ஸரணகுமாரஞ்ச புரோஹிதபுத்தங் பா⁴விதத்தகுமாரஞ்ச பக்கோஸாபெத்வா தேஸங் பரிவாரபூ⁴தா ஸத்ததிங்ஸகோடியோ அத்தனா ஸஹ பப்³ப³ஜிதா திங்ஸகோடியோ ச அஞ்ஞே ச ப³ஹூ தே³வமனுஸ்ஸகோடியோ சாதி ஏவங் கோடிஸதஸஹஸ்ஸங் த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனேன த⁴ம்மாமதங் பாயேஸி. தேன வுத்தங் –
Sumano kira bhagavā bodhisamīpeyeva sattasattāhāni vītināmetvā dhammadesanatthaṃ brahmāyācanaṃ sampaṭicchitvā – ‘‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’’nti (dī. ni. 2.72; ma. ni. 1.284; 2.341; mahāva. 10) upadhārento attanā saha pabbajitānaṃ tiṃsakoṭiyo ca attano kaniṭṭhabhātikaṃ vemātikaṃ saraṇakumārañca purohitaputtaṃ bhāvitattamāṇavakañca upanissayasampanne disvā – ‘‘etesaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’’nti cintetvā haṃsarājā viya gaganapathena mekhaluyyāne otaritvā uyyānapālaṃ pesetvā attano kaniṭṭhabhātikaṃ saraṇakumārañca purohitaputtaṃ bhāvitattakumārañca pakkosāpetvā tesaṃ parivārabhūtā sattatiṃsakoṭiyo attanā saha pabbajitā tiṃsakoṭiyo ca aññe ca bahū devamanussakoṭiyo cāti evaṃ koṭisatasahassaṃ dhammacakkappavattanena dhammāmataṃ pāyesi. Tena vuttaṃ –
2.
2.
‘‘ததா³ அமதபே⁴ரிங் ஸோ, ஆஹனீ மேக²லே புரே;
‘‘Tadā amatabheriṃ so, āhanī mekhale pure;
த⁴ம்மஸங்க²ஸமாயுத்தங், நவங்க³ங் ஜினஸாஸன’’ந்தி.
Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsana’’nti.
தத்த² அமதபே⁴ரிந்தி அமதாதி⁴க³மாய நிப்³பா³னாதி⁴க³மாய பே⁴ரிங். ஆஹனீதி வாத³யி, த⁴ம்மங் தே³ஸேஸீதி அத்தோ². ஸாயங் அமதபே⁴ரீ நாம அமதபரியோஸானங் நவங்க³ங் பு³த்³த⁴வசனங். தேனேவாஹ – ‘‘த⁴ம்மஸங்க²ஸமாயுத்தங், நவங்க³ங் ஜினஸாஸன’’ந்தி. தத்த² த⁴ம்மஸங்க²ஸமாயுத்தந்தி சதுஸச்சத⁴ம்மகதா²ஸங்க²வரஸமாயுத்தங்.
Tattha amatabherinti amatādhigamāya nibbānādhigamāya bheriṃ. Āhanīti vādayi, dhammaṃ desesīti attho. Sāyaṃ amatabherī nāma amatapariyosānaṃ navaṅgaṃ buddhavacanaṃ. Tenevāha – ‘‘dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsana’’nti. Tattha dhammasaṅkhasamāyuttanti catusaccadhammakathāsaṅkhavarasamāyuttaṃ.
ஸுமனோ பன லோகனாயகோ அபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணித்வா படிஞ்ஞானுரூபங் படிபத³ங் படிபஜ்ஜமானோ மஹாஜனஸ்ஸ ப⁴வப³ந்த⁴னமொக்க²த்தா²ய குஸலரதனஸ்ஸ கிலேஸசோரேஹி விலுப்பமானஸ்ஸ பரித்தானத்த²ங் ஸீலவிபுலபாகாரங் ஸமாதி⁴பரிகா²பரிவாரிதங் விபஸ்ஸனாஞாணத்³வாரங் ஸதிஸம்பஜஞ்ஞத³ள்ஹகவாடங் ஸமாபத்திமண்ட³பாதி³படிமண்டி³தங் போ³தி⁴பக்கி²யஜனஸமாகுலங் அமதவரனக³ரங் மாபேஸி. தேன வுத்தங் –
Sumano pana lokanāyako abhisambodhiṃ pāpuṇitvā paṭiññānurūpaṃ paṭipadaṃ paṭipajjamāno mahājanassa bhavabandhanamokkhatthāya kusalaratanassa kilesacorehi viluppamānassa parittānatthaṃ sīlavipulapākāraṃ samādhiparikhāparivāritaṃ vipassanāñāṇadvāraṃ satisampajaññadaḷhakavāṭaṃ samāpattimaṇḍapādipaṭimaṇḍitaṃ bodhipakkhiyajanasamākulaṃ amatavaranagaraṃ māpesi. Tena vuttaṃ –
3.
3.
‘‘நிஜ்ஜினித்வா கிலேஸே ஸோ, பத்வா ஸம்போ³தி⁴முத்தமங்;
‘‘Nijjinitvā kilese so, patvā sambodhimuttamaṃ;
மாபேஸி நக³ரங் ஸத்தா², ஸத்³த⁴ம்மபுரவருத்தம’’ந்தி.
Māpesi nagaraṃ satthā, saddhammapuravaruttama’’nti.
தத்த² நிஜ்ஜினித்வாதி விஜினித்வா அபி⁴பு⁴ய்ய, கிலேஸாபி⁴ஸங்கா²ரதே³வபுத்தமாரே வித்³த⁴ங்ஸெத்வாதி அத்தோ² . ஸோதி ஸோ ஸுமனோ ப⁴க³வா. ‘‘விஜினித்வா கிலேஸே ஹீ’’திபி பாடோ². தத்த² ஹி-காரோ பத³பூரணமத்தே நிபாதோ. பத்வாதி அதி⁴க³ந்த்வா. ‘‘பத்தோ’’திபி பாடோ². நக³ரந்தி நிப்³பா³னநக³ரங். ஸத்³த⁴ம்மபுரவருத்தமந்தி ஸத்³த⁴ம்மஸங்கா²தங் புரவரேஸு உத்தமங் ஸெட்ட²ங் பதா⁴னபூ⁴தங். அத² வா ஸத்³த⁴ம்மமயேஸு புரேஸு பவரேஸு உத்தமங் ஸத்³த⁴ம்மபுரவருத்தமங். புரிமஸ்மிங் அத்த²விகப்பே ‘‘நக³ர’’ந்தி தஸ்ஸேவ வேவசனந்தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். படிவித்³த⁴த⁴ம்மஸபா⁴வானங் ஸெக்கா²ஸெக்கா²னங் அரியபுக்³க³லானங் பதிட்டா²னங் கோ³சரனிவாஸட்டே²ன நிப்³பா³னங் ‘‘நக³ர’’ந்தி வுச்சதி. தஸ்மிங் பன ஸத்³த⁴ம்மவரனக³ரே ஸோ ஸத்தா² அவிச்சி²ன்னங் அகுடிலங் உஜுங் புது²லஞ்ச வித்த²தஞ்ச ஸதிபட்டா²னமயங் மஹாவீதி²ங் மாபேஸி. தேன வுத்தங் –
Tattha nijjinitvāti vijinitvā abhibhuyya, kilesābhisaṅkhāradevaputtamāre viddhaṃsetvāti attho . Soti so sumano bhagavā. ‘‘Vijinitvā kilese hī’’tipi pāṭho. Tattha hi-kāro padapūraṇamatte nipāto. Patvāti adhigantvā. ‘‘Patto’’tipi pāṭho. Nagaranti nibbānanagaraṃ. Saddhammapuravaruttamanti saddhammasaṅkhātaṃ puravaresu uttamaṃ seṭṭhaṃ padhānabhūtaṃ. Atha vā saddhammamayesu puresu pavaresu uttamaṃ saddhammapuravaruttamaṃ. Purimasmiṃ atthavikappe ‘‘nagara’’nti tasseva vevacananti daṭṭhabbaṃ. Paṭividdhadhammasabhāvānaṃ sekkhāsekkhānaṃ ariyapuggalānaṃ patiṭṭhānaṃ gocaranivāsaṭṭhena nibbānaṃ ‘‘nagara’’nti vuccati. Tasmiṃ pana saddhammavaranagare so satthā avicchinnaṃ akuṭilaṃ ujuṃ puthulañca vitthatañca satipaṭṭhānamayaṃ mahāvīthiṃ māpesi. Tena vuttaṃ –
4.
4.
‘‘நிரந்தரங் அகுடிலங், உஜுங் விபுலவித்த²தங்;
‘‘Nirantaraṃ akuṭilaṃ, ujuṃ vipulavitthataṃ;
மாபேஸி ஸோ மஹாவீதி²ங், ஸதிபட்டா²னவருத்தம’’ந்தி.
Māpesi so mahāvīthiṃ, satipaṭṭhānavaruttama’’nti.
தத்த² நிரந்தரந்தி குஸலஜவனஸஞ்சரணானந்தரபா⁴வதோ நிரந்தரங். அகுடிலந்தி குடிலபா⁴வகரதோ³ஸவிரஹிததோ அகுடிலங். உஜுந்தி அகுடிலத்தாவ உஜுங். புரிமபத³ஸ்ஸேவ அத்த²தீ³பகமித³ங் வசனங். விபுலவித்த²தந்தி ஆயாமதோ ச வித்தா²ரதோ ச புது²லவித்த²தங், புது²லவித்த²தபா⁴வோ லோகியலோகுத்தரஸதிபட்டா²னவஸேன த³ட்ட²ப்³போ³. மஹாவீதி²ந்தி மஹாமக்³க³ங். ஸதிபட்டா²னவருத்தமந்தி ஸதிபட்டா²னஞ்ச தங் வரேஸு உத்தமஞ்சாதி ஸதிபட்டா²னவருத்தமங். அத² வா வரங் ஸதிபட்டா²னமயங் உத்தமவீதி²ந்தி அத்தோ².
Tattha nirantaranti kusalajavanasañcaraṇānantarabhāvato nirantaraṃ. Akuṭilanti kuṭilabhāvakaradosavirahitato akuṭilaṃ. Ujunti akuṭilattāva ujuṃ. Purimapadasseva atthadīpakamidaṃ vacanaṃ. Vipulavitthatanti āyāmato ca vitthārato ca puthulavitthataṃ, puthulavitthatabhāvo lokiyalokuttarasatipaṭṭhānavasena daṭṭhabbo. Mahāvīthinti mahāmaggaṃ. Satipaṭṭhānavaruttamanti satipaṭṭhānañca taṃ varesu uttamañcāti satipaṭṭhānavaruttamaṃ. Atha vā varaṃ satipaṭṭhānamayaṃ uttamavīthinti attho.
இதா³னி தஸ்ஸ நிப்³பா³னமஹானக³ரஸ்ஸ தஸ்ஸங் ஸதிபட்டா²னவீதி²யங் சத்தாரி ஸாமஞ்ஞப²லானி சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³ ச² அபி⁴ஞ்ஞா அட்ட² ஸமாபத்தியோதி இமானி மஹக்³க⁴ரதனானி உபோ⁴ஸு பஸ்ஸேஸு த⁴ம்மாபணே பஸாரேஸி. தேன வுத்தங் –
Idāni tassa nibbānamahānagarassa tassaṃ satipaṭṭhānavīthiyaṃ cattāri sāmaññaphalāni catasso paṭisambhidā cha abhiññā aṭṭha samāpattiyoti imāni mahaggharatanāni ubhosu passesu dhammāpaṇe pasāresi. Tena vuttaṃ –
5.
5.
‘‘ப²லே சத்தாரி ஸாமஞ்ஞே, சதஸ்ஸோ படிஸம்பி⁴தா³;
‘‘Phale cattāri sāmaññe, catasso paṭisambhidā;
ச²ளபி⁴ஞ்ஞாட்ட²ஸமாபத்தீ, பஸாரேஸி தத்த² வீதி²ய’’ந்தி.
Chaḷabhiññāṭṭhasamāpattī, pasāresi tattha vīthiya’’nti.
இதா³னி ப⁴க³வா இமானி ரதனப⁴ண்டா³னி யே பன அப்பமத்தா ஸதிமந்தோ பண்டி³தா ஹிரிஒத்தப்பவீரியாதீ³ஹி ஸமன்னாக³தா, தே ஆதீ³யந்தீதி தேஸங் ரதனானங் ஹரணூபாயங் த³ஸ்ஸெந்தோ –
Idāni bhagavā imāni ratanabhaṇḍāni ye pana appamattā satimanto paṇḍitā hiriottappavīriyādīhi samannāgatā, te ādīyantīti tesaṃ ratanānaṃ haraṇūpāyaṃ dassento –
6.
6.
‘‘யே அப்பமத்தா அகி²லா, ஹிரிவீரியேஹுபாக³தா;
‘‘Ye appamattā akhilā, hirivīriyehupāgatā;
தே தே இமே கு³ணவரே, ஆதி³யந்தி யதா²ஸுக²’’ந்தி. – ஆஹ;
Te te ime guṇavare, ādiyanti yathāsukha’’nti. – āha;
தத்த² யேதி அனியமுத்³தே³ஸோ. அப்பமத்தாதி பமாத³ஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தேன ஸதியா அவிப்பவாஸலக்க²ணேன அப்பமாதே³ன ஸமன்னாக³தா. அகி²லாதி பஞ்சசேதோகி²லரஹிதா. ஹிரிவீரியேஹுபாக³தாதி காயது³ச்சரிதாதீ³ஹி ஹிரீயதீதி ஹிரீ, லஜ்ஜாயேதங் அதி⁴வசனங். வீரஸ்ஸ பா⁴வோ வீரியங், தங் உஸ்ஸாஹலக்க²ணங். தேஹி ஹிரிவீரியேஹி உபாக³தா ஸமன்னாக³தா ப⁴ப்³ப³புக்³க³லா. தேதி இத³ங் புப்³பே³ அனியமுத்³தே³ஸஸ்ஸ நியமுத்³தே³ஸோ. புன தேதி வுத்தப்பகாரே கு³ணரதனவிஸேஸே தே குலபுத்தா ஆதி³யந்தி படிலப⁴ந்தி அதி⁴க³ச்ச²ந்தீதி அத்தோ². ஸப்³ப³ங் பன ஸுமனோ ப⁴க³வா கதவிதி³தமனோ த⁴ம்மபே⁴ரிங் ஆஹனித்வா த⁴ம்மனக³ரங் மாபெத்வா இமினா நயேன பட²மமேவ ஸதஸஹஸ்ஸகோடியோ போ³தே⁴ஸி. தேன வுத்தங் –
Tattha yeti aniyamuddeso. Appamattāti pamādassa paṭipakkhabhūtena satiyā avippavāsalakkhaṇena appamādena samannāgatā. Akhilāti pañcacetokhilarahitā. Hirivīriyehupāgatāti kāyaduccaritādīhi hirīyatīti hirī, lajjāyetaṃ adhivacanaṃ. Vīrassa bhāvo vīriyaṃ, taṃ ussāhalakkhaṇaṃ. Tehi hirivīriyehi upāgatā samannāgatā bhabbapuggalā. Teti idaṃ pubbe aniyamuddesassa niyamuddeso. Puna teti vuttappakāre guṇaratanavisese te kulaputtā ādiyanti paṭilabhanti adhigacchantīti attho. Sabbaṃ pana sumano bhagavā kataviditamano dhammabheriṃ āhanitvā dhammanagaraṃ māpetvā iminā nayena paṭhamameva satasahassakoṭiyo bodhesi. Tena vuttaṃ –
7.
7.
‘‘ஏவமேதேன யோகே³ன, உத்³த⁴ரந்தோ மஹாஜனங்;
‘‘Evametena yogena, uddharanto mahājanaṃ;
போ³தே⁴ஸி பட²மங் ஸத்தா², கோடிஸதஸஹஸ்ஸியோ’’தி.
Bodhesi paṭhamaṃ satthā, koṭisatasahassiyo’’ti.
தத்த² உத்³த⁴ரந்தோதி ஸங்ஸாரஸாக³ரதோ அரியமக்³க³னாவாய ஸமுத்³த⁴ரந்தோ. கோடிஸதஸஹஸ்ஸியோதி ஸதஸஹஸ்ஸகோடியோதி அத்தோ². விபரியாயேன நித்³தி³ட்ட²ங்.
Tattha uddharantoti saṃsārasāgarato ariyamagganāvāya samuddharanto. Koṭisatasahassiyoti satasahassakoṭiyoti attho. Vipariyāyena niddiṭṭhaṃ.
யதா³ பன ஸுமனோ லோகனாயகோ ஸுனந்த³வதீனக³ரே அம்ப³ருக்க²மூலே தித்தி²யமத³மானமத்³த³னங் யமகபாடிஹாரியங் கத்வா ஸத்தானங் கோடிஸஹஸ்ஸங் த⁴ம்மாமதங் பாயேஸி. அயங் து³தியோ அபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Yadā pana sumano lokanāyako sunandavatīnagare ambarukkhamūle titthiyamadamānamaddanaṃ yamakapāṭihāriyaṃ katvā sattānaṃ koṭisahassaṃ dhammāmataṃ pāyesi. Ayaṃ dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
8.
8.
‘‘யம்ஹி காலே மஹாவீரோ, ஓவதீ³ தித்தி²யே க³ணே;
‘‘Yamhi kāle mahāvīro, ovadī titthiye gaṇe;
கோடிஸஹஸ்ஸா பி⁴ஸமிங்ஸு, து³தியே த⁴ம்மதே³ஸனே’’தி.
Koṭisahassā bhisamiṃsu, dutiye dhammadesane’’ti.
தத்த² தித்தி²யே க³ணேதி தித்தி²யபூ⁴தே க³ணே, தித்தி²யானங் க³ணே வா ‘‘தித்தி²யே அபி⁴மத்³த³ந்தோ, பு³த்³தோ⁴ த⁴ம்மமதே³ஸயீ’’தி பட²ந்தி கேசி.
Tattha titthiye gaṇeti titthiyabhūte gaṇe, titthiyānaṃ gaṇe vā ‘‘titthiye abhimaddanto, buddho dhammamadesayī’’ti paṭhanti keci.
யதா³ பன த³ஸஸு சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு தே³வதா இமஸ்மிங் சக்கவாளே ஸன்னிபதித்வா மனுஸ்ஸா ச நிரோத⁴கத²ங் ஸமுட்டா²பேஸுங் – ‘‘கத²ங் நிரோத⁴ங் ஸமாபஜ்ஜந்தி, கத²ங் நிரோத⁴ஸமாபன்னா ஹொந்தி, கத²ங் நிரோதா⁴ வுட்ட²ஹந்தீ’’தி? ஏவங் ஸமாபஜ்ஜனஅதி⁴ட்டா²னவுட்டா²னாதீ³ஸு வினிச்ச²யங் காதுங் அஸக்கொந்தா ஸஹ மனுஸ்ஸேஹி ச²ஸு காமாவசரதே³வலோகேஸு தே³வா ச நவஸு ப்³ரஹ்மலோகேஸு ப்³ரஹ்மானோ ச த்³வெள்ஹகஜாதா த்³விதா⁴ அஹேஸுங். ததோ நரஸுந்த³ரேன அரிந்த³மேன நாம ரஞ்ஞா ஸத்³தி⁴ங் ஸாயன்ஹஸமயே ஸுமனத³ஸப³லங் ஸப்³ப³லோகனாத²ங் உபஸங்கமிங்ஸு; உபஸங்கமித்வா அரிந்த³மோ ராஜா ப⁴க³வந்தங் நிரோத⁴பஞ்ஹங் புச்சி². ததோ ப⁴க³வதா நிரோத⁴பஞ்ஹே விஸ்ஸஜ்ஜிதே நவுதிபாணகோடிஸஹஸ்ஸானங் த⁴ம்மாபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. அயங் ததியோ அபி⁴ஸமயோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Yadā pana dasasu cakkavāḷasahassesu devatā imasmiṃ cakkavāḷe sannipatitvā manussā ca nirodhakathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘kathaṃ nirodhaṃ samāpajjanti, kathaṃ nirodhasamāpannā honti, kathaṃ nirodhā vuṭṭhahantī’’ti? Evaṃ samāpajjanaadhiṭṭhānavuṭṭhānādīsu vinicchayaṃ kātuṃ asakkontā saha manussehi chasu kāmāvacaradevalokesu devā ca navasu brahmalokesu brahmāno ca dveḷhakajātā dvidhā ahesuṃ. Tato narasundarena arindamena nāma raññā saddhiṃ sāyanhasamaye sumanadasabalaṃ sabbalokanāthaṃ upasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā arindamo rājā bhagavantaṃ nirodhapañhaṃ pucchi. Tato bhagavatā nirodhapañhe vissajjite navutipāṇakoṭisahassānaṃ dhammābhisamayo ahosi. Ayaṃ tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
9.
9.
‘‘யதா³ தே³வா மனுஸ்ஸா ச, ஸமக்³கா³ ஏகமானஸா;
‘‘Yadā devā manussā ca, samaggā ekamānasā;
நிரோத⁴பஞ்ஹங் புச்சி²ங்ஸு, ஸங்ஸயங் சாபி மானஸங்.
Nirodhapañhaṃ pucchiṃsu, saṃsayaṃ cāpi mānasaṃ.
10.
10.
‘‘ததா³பி த⁴ம்மதே³ஸனே, நிரோத⁴பரிதீ³பனே;
‘‘Tadāpi dhammadesane, nirodhaparidīpane;
நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸானங், ததியாபி⁴ஸமயோ அஹூ’’தி.
Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.
தஸ்ஸ பன ஸுமனஸ்ஸ ப⁴க³வதோ தயோ ஸாவகஸன்னிபாதா அஹேஸுங். தத்த² பட²மஸன்னிபாதே மேக²லனக³ரங் உபனிஸ்ஸாய வஸ்ஸங் வஸித்வா பட²மபவாரணாய அரஹந்தானங் கோடிஸஹஸ்ஸேன ஏஹிபி⁴க்கு²பப்³ப³ஜ்ஜாய பப்³ப³ஜிதேன ஸத்³தி⁴ங் ப⁴க³வா பவாரேஸி, அயங் பட²மோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. அதா²பரேன ஸமயேன ஸங்கஸ்ஸனக³ரஸ்ஸாவிதூ³ரே அரிந்த³மராஜகுஸலப³லனிப்³ப³த்தே யோஜனப்பமாணே கனகபப்³ப³தே நிஸின்னோ ஸரத³ஸமயருசிரகரனிகரோ தி³வஸகரோ விய யுக³ந்த⁴ரபப்³ப³தே முனிவரதி³வஸகரோ அரிந்த³மராஜானங் பரிவாரெத்வா ஆக³தானங் புரிஸானங் நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸானி த³மெத்வா ஸப்³பே³ ஏஹிபி⁴க்கு²பப்³ப³ஜ்ஜாய பப்³பா³ஜெத்வா தஸ்மிங்யேவ தி³வஸே அரஹத்தங் பத்தேஹி பி⁴க்கூ²ஹி பரிவுதோ சதுரங்க³ஸமன்னாக³தே ஸன்னிபாதே பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி. அயங் து³தியோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. யதா³ பன ஸக்கோ தே³வராஜா ஸுக³தத³ஸ்ஸனத்தா²ய உபஸங்கமி, ததா³ ஸுமனோ ப⁴க³வா அஸீதியா அரஹந்தகோடிஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ பாதிமொக்க²ங் உத்³தி³ஸி, அயங் ததியோ ஸன்னிபாதோ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
Tassa pana sumanassa bhagavato tayo sāvakasannipātā ahesuṃ. Tattha paṭhamasannipāte mekhalanagaraṃ upanissāya vassaṃ vasitvā paṭhamapavāraṇāya arahantānaṃ koṭisahassena ehibhikkhupabbajjāya pabbajitena saddhiṃ bhagavā pavāresi, ayaṃ paṭhamo sannipāto ahosi. Athāparena samayena saṅkassanagarassāvidūre arindamarājakusalabalanibbatte yojanappamāṇe kanakapabbate nisinno saradasamayarucirakaranikaro divasakaro viya yugandharapabbate munivaradivasakaro arindamarājānaṃ parivāretvā āgatānaṃ purisānaṃ navutikoṭisahassāni dametvā sabbe ehibhikkhupabbajjāya pabbājetvā tasmiṃyeva divase arahattaṃ pattehi bhikkhūhi parivuto caturaṅgasamannāgate sannipāte pātimokkhaṃ uddisi. Ayaṃ dutiyo sannipāto ahosi. Yadā pana sakko devarājā sugatadassanatthāya upasaṅkami, tadā sumano bhagavā asītiyā arahantakoṭisahassehi parivuto pātimokkhaṃ uddisi, ayaṃ tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
11.
11.
‘‘ஸன்னிபாதா தயோ ஆஸுங், ஸுமனஸ்ஸ மஹேஸினோ;
‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, sumanassa mahesino;
கீ²ணாஸவானங் விமலானங், ஸந்தசித்தான தாதி³னங்.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
12.
12.
‘‘வஸ்ஸங்வுட்ட²ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, அபி⁴கு⁴ட்டே² பவாரணே;
‘‘Vassaṃvuṭṭhassa bhagavato, abhighuṭṭhe pavāraṇe;
கோடிஸதஸஹஸ்ஸேஹி, பவாரேஸி ததா²க³தோ.
Koṭisatasahassehi, pavāresi tathāgato.
13.
13.
‘‘ததோ பரங் ஸன்னிபாதே, விமலே கஞ்சனபப்³ப³தே;
‘‘Tato paraṃ sannipāte, vimale kañcanapabbate;
நவுதிகோடிஸஹஸ்ஸானங், து³தியோ ஆஸி ஸமாக³மோ.
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
14.
14.
‘‘யதா³ ஸக்கோ தே³வராஜா, பு³த்³த⁴த³ஸ்ஸனுபாக³மி;
‘‘Yadā sakko devarājā, buddhadassanupāgami;
அஸீதிகோடிஸஹஸ்ஸானங், ததியோ ஆஸி ஸமாக³மோ’’தி.
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo’’ti.
தத்த² அபி⁴கு⁴ட்டே² பவாரணேதி லிங்க³விபல்லாஸோ த³ட்ட²ப்³போ³, அபி⁴கு⁴ட்டா²ய பவாரணாயாதி அத்தோ². ததோபரந்தி ததோ அபரபா⁴கே³. கஞ்சனபப்³ப³தேதி கனகமயே பப்³ப³தே. பு³த்³த⁴த³ஸ்ஸனுபாக³மீதி பு³த்³த⁴த³ஸ்ஸனத்த²முபாக³மி. ததா³ கிர அம்ஹாகங் போ³தி⁴ஸத்தோ அதுலோ நாம நாக³ராஜா அஹோஸி மஹித்³தி⁴கோ மஹானுபா⁴வோ. ஸோ ‘‘லோகே பு³த்³தோ⁴ உப்பன்னோ’’தி ஸுத்வா ஞாதிக³ணபரிவுதோ ஸகப⁴வனா நிக்க²மித்வா கோடிஸதஸஹஸ்ஸபி⁴க்கு²பரிவாரஸ்ஸ ஸுமனஸ்ஸ ப⁴க³வதோ தி³ப்³பே³ஹி துரியேஹி உபஹாரங் காரெத்வா மஹாதா³னங் பவத்தெத்வா பச்சேகது³ஸ்ஸயுகா³னி த³த்வா ஸரணேஸு பதிட்டா²ஸி. ஸோபி நங் ஸத்தா² ‘‘அனாக³தே பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ப்³யாகாஸி. தேன வுத்தங் –
Tattha abhighuṭṭhe pavāraṇeti liṅgavipallāso daṭṭhabbo, abhighuṭṭhāya pavāraṇāyāti attho. Tatoparanti tato aparabhāge. Kañcanapabbateti kanakamaye pabbate. Buddhadassanupāgamīti buddhadassanatthamupāgami. Tadā kira amhākaṃ bodhisatto atulo nāma nāgarājā ahosi mahiddhiko mahānubhāvo. So ‘‘loke buddho uppanno’’ti sutvā ñātigaṇaparivuto sakabhavanā nikkhamitvā koṭisatasahassabhikkhuparivārassa sumanassa bhagavato dibbehi turiyehi upahāraṃ kāretvā mahādānaṃ pavattetvā paccekadussayugāni datvā saraṇesu patiṭṭhāsi. Sopi naṃ satthā ‘‘anāgate buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tena vuttaṃ –
15.
15.
‘‘அஹங் தேன ஸமயேன, நாக³ராஜா மஹித்³தி⁴கோ;
‘‘Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
அதுலோ நாம நாமேன, உஸ்ஸன்னகுஸலஸஞ்சயோ.
Atulo nāma nāmena, ussannakusalasañcayo.
16.
16.
‘‘ததா³ஹங் நாக³ப⁴வனா, நிக்க²மித்வா ஸஞாதிபி⁴;
‘‘Tadāhaṃ nāgabhavanā, nikkhamitvā sañātibhi;
நாகா³னங் தி³ப்³ப³துரியேஹி, ஸஸங்க⁴ங் ஜினமுபட்ட²ஹிங்.
Nāgānaṃ dibbaturiyehi, sasaṅghaṃ jinamupaṭṭhahiṃ.
17.
17.
‘‘கோடிஸதஸஹஸ்ஸானங் , அன்னபானேன தப்பயிங்;
‘‘Koṭisatasahassānaṃ , annapānena tappayiṃ;
பச்சேகது³ஸ்ஸயுக³ங் த³த்வா, ஸரணங் தமுபாக³மிங்.
Paccekadussayugaṃ datvā, saraṇaṃ tamupāgamiṃ.
18.
18.
‘‘ஸோபி மங் பு³த்³தோ⁴ ப்³யாகாஸி, ஸுமனோ லோகனாயகோ;
‘‘Sopi maṃ buddho byākāsi, sumano lokanāyako;
அபரிமெய்யிதோ கப்பே, அயங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி.
Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
19.
19.
‘‘பதா⁴னங் பத³ஹித்வான…பே॰… ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இமங்’’.
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
யதா² கொண்ட³ஞ்ஞபு³த்³த⁴வங்ஸே, ஏவங் அட்ட² கா³தா² வித்தா²ரேதப்³பா³தி.
Yathā koṇḍaññabuddhavaṃse, evaṃ aṭṭha gāthā vitthāretabbāti.
20.
20.
‘‘தஸ்ஸாபி வசனங் ஸுத்வா, பி⁴ய்யோ சித்தங் பஸாத³யிங்;
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
உத்தரிங் வதமதி⁴ட்டா²ஸிங், த³ஸபாரமிபூரியா’’தி.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā’’ti.
தஸ்ஸ பன ஸுமனஸ்ஸ ப⁴க³வதோ மேக²லங் நாம நக³ரங் அஹோஸி, ஸுத³த்தோ நாம ராஜா பிதா, ஸிரிமா நாம தே³வீ மாதா, ஸரணோ ச பா⁴விதத்தோ ச த்³வே அக்³க³ஸாவகா, உதே³னோ நாமுபட்டா²கோ, ஸோணா ச உபஸோணா ச த்³வே அக்³க³ஸாவிகா, நாக³ருக்கோ² போ³தி⁴, நவுதிஹத்து²ப்³பே³த⁴ங் ஸரீரங், நவுதியேவ வஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி ஆயுப்பமாணங் அஹோஸி, வடங்ஸிகா நாமஸ்ஸ மஹேஸீ தே³வீ, அனூபமோ நாம புத்தோ அஹோஸி, ஹத்தி²யானேன நிக்க²மி. உபட்டா²கோ அங்க³ராஜா. அங்கா³ராமே வஸீதி. தேன வுத்தங் –
Tassa pana sumanassa bhagavato mekhalaṃ nāma nagaraṃ ahosi, sudatto nāma rājā pitā, sirimā nāma devī mātā, saraṇo ca bhāvitatto ca dve aggasāvakā, udeno nāmupaṭṭhāko, soṇā ca upasoṇā ca dve aggasāvikā, nāgarukkho bodhi, navutihatthubbedhaṃ sarīraṃ, navutiyeva vassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi, vaṭaṃsikā nāmassa mahesī devī, anūpamo nāma putto ahosi, hatthiyānena nikkhami. Upaṭṭhāko aṅgarājā. Aṅgārāme vasīti. Tena vuttaṃ –
21.
21.
‘‘நக³ரங் மேக²லங் நாம, ஸுத³த்தோ நாம க²த்தியோ;
‘‘Nagaraṃ mekhalaṃ nāma, sudatto nāma khattiyo;
ஸிரிமா நாம ஜனிகா, ஸுமனஸ்ஸ மஹேஸினோ.
Sirimā nāma janikā, sumanassa mahesino.
22.
22.
‘‘நவவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி, அகா³ரங் அஜ்ஜ² ஸோ வஸி;
‘‘Navavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
சந்தோ³ ஸுசந்தோ³ வடங்ஸோ ச, தயோ பாஸாத³முத்தமா.
Cando sucando vaṭaṃso ca, tayo pāsādamuttamā.
23.
23.
‘‘தேஸட்டி²ஸதஸஹஸ்ஸானி, நாரியோ ஸமலங்கதா;
‘‘Tesaṭṭhisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
வடங்ஸிகா நாம நாரீ, அனூபமோ நாம அத்ரஜோ.
Vaṭaṃsikā nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.
24.
24.
‘‘நிமித்தே சதுரோ தி³ஸ்வா, ஹத்தி²யானேன நிக்க²மி;
‘‘Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
அனூனத³ஸமாஸானி, பதா⁴னங் பத³ஹீ ஜினோ.
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
25.
25.
‘‘ப்³ரஹ்முனா யாசிதோ ஸந்தோ, ஸுமனோ லோகனாயகோ;
‘‘Brahmunā yācito santo, sumano lokanāyako;
வத்தி சக்கங் மஹாவீரோ, மேக²லே புரமுத்தமே.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, mekhale puramuttame.
26.
26.
‘‘ஸரணோ பா⁴விதத்தோ ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவகா;
‘‘Saraṇo bhāvitatto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
உதே³னோ நாமுபட்டா²கோ, ஸுமனஸ்ஸ மஹேஸினோ.
Udeno nāmupaṭṭhāko, sumanassa mahesino.
27.
27.
‘‘ஸோணா ச உபஸோணா ச, அஹேஸுங் அக்³க³ஸாவிகா;
‘‘Soṇā ca upasoṇā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ஸோபி பு³த்³தோ⁴ அமிதயஸோ, நாக³மூலே அபு³ஜ்ஜ²த².
Sopi buddho amitayaso, nāgamūle abujjhatha.
28.
28.
‘‘வருணோ சேவ ஸரணோ ச, அஹேஸுங் அக்³கு³பட்ட²கா;
‘‘Varuṇo ceva saraṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
சாலா ச உபசாலா ச, அஹேஸுங் அக்³கு³பட்டி²கா.
Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
29.
29.
‘‘உச்சத்தனேன ஸோ பு³த்³தோ⁴, நவுதிஹத்த²முக்³க³தோ;
‘‘Uccattanena so buddho, navutihatthamuggato;
கஞ்சனக்³கி⁴யஸங்காஸோ, த³ஸஸஹஸ்ஸீ விரோசதி.
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
30.
30.
‘‘நவுதிவஸ்ஸஸஹஸ்ஸானி, ஆயு விஜ்ஜதி தாவதே³;
‘‘Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
தாவதா திட்ட²மானோ ஸோ, தாரேஸி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
31.
31.
‘‘தாரணீயே தாரயித்வா, போ³த⁴னீயே ச போ³த⁴யி;
‘‘Tāraṇīye tārayitvā, bodhanīye ca bodhayi;
பரினிப்³பா³யி ஸம்பு³த்³தோ⁴, உளுராஜாவ அத்த²மி.
Parinibbāyi sambuddho, uḷurājāva atthami.
32.
32.
‘‘தே ச கீ²ணாஸவா பி⁴க்கூ², ஸோ ச பு³த்³தோ⁴ அஸாதி³ஸோ;
‘‘Te ca khīṇāsavā bhikkhū, so ca buddho asādiso;
அதுலப்பப⁴ங் த³ஸ்ஸயித்வா, நிப்³பு³தா தே மஹாயஸா.
Atulappabhaṃ dassayitvā, nibbutā te mahāyasā.
33.
33.
‘‘தஞ்ச ஞாணங் அதுலியங், தானி ச அதுலானி ரதனானி;
‘‘Tañca ñāṇaṃ atuliyaṃ, tāni ca atulāni ratanāni;
ஸப்³ப³ங் தமந்தரஹிதங், நனு ரித்தா ஸப்³ப³ஸங்கா²ரா.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
34.
34.
‘‘ஸுமனோ யஸத⁴ரோ பு³த்³தோ⁴, அங்கா³ராமம்ஹி நிப்³பு³தோ;
‘‘Sumano yasadharo buddho, aṅgārāmamhi nibbuto;
தத்தே²வ தஸ்ஸ ஜினதூ²போ, சதுயோஜனமுக்³க³தோ’’தி.
Tattheva tassa jinathūpo, catuyojanamuggato’’ti.
தத்த² கஞ்சனக்³கி⁴யஸங்காஸோதி விவித⁴ரதனவிசித்தகஞ்சனமயக்³கி⁴கஸதி³ஸரூபஸோபோ⁴. த³ஸஸஹஸ்ஸீ விரோசதீதி தஸ்ஸ பபா⁴ய த³ஸஸஹஸ்ஸீபி லோகதா⁴து விரோசதீதி அத்தோ². தாரணீயேதி தாரயிதப்³பே³, தாரயிதுங் வுத்தே ஸப்³பே³ பு³த்³த⁴வேனெய்யேதி அத்தோ². உளுராஜாவாதி சந்தோ³ விய. அத்த²மீதி அத்த²ங்க³தோ. கேசி ‘‘அத்த²ங் க³தோ’’தி பட²ந்தி. அஸாதி³ஸோதி அஸதி³ஸோ. மஹாயஸாதி மஹாகித்திஸத்³தா³ மஹாபரிவாரா ச. தஞ்ச ஞாணந்தி தங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணஞ்ச. அதுலியந்தி அதுல்யங் அஸதி³ஸங். ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானமேவாதி.
Tattha kañcanagghiyasaṅkāsoti vividharatanavicittakañcanamayagghikasadisarūpasobho. Dasasahassī virocatīti tassa pabhāya dasasahassīpi lokadhātu virocatīti attho. Tāraṇīyeti tārayitabbe, tārayituṃ vutte sabbe buddhaveneyyeti attho. Uḷurājāvāti cando viya. Atthamīti atthaṅgato. Keci ‘‘atthaṃ gato’’ti paṭhanti. Asādisoti asadiso. Mahāyasāti mahākittisaddā mahāparivārā ca. Tañca ñāṇanti taṃ sabbaññutaññāṇañca. Atuliyanti atulyaṃ asadisaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ஸுமனபு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா நிட்டி²தா.
Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
நிட்டி²தோ சதுத்தோ² பு³த்³த⁴வங்ஸோ.
Niṭṭhito catuttho buddhavaṃso.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / பு³த்³த⁴வங்ஸபாளி • Buddhavaṃsapāḷi / 6. ஸுமனபு³த்³த⁴வங்ஸோ • 6. Sumanabuddhavaṃso