Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / బుద్ధవంసపాళి • Buddhavaṃsapāḷi |
౬. సుమనబుద్ధవంసో
6. Sumanabuddhavaṃso
౧.
1.
మఙ్గలస్స అపరేన, సుమనో నామ నాయకో;
Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;
సబ్బధమ్మేహి అసమో, సబ్బసత్తానముత్తమో.
Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo.
౨.
2.
తదా అమతభేరిం సో, ఆహనీ మేఖలే పురే;
Tadā amatabheriṃ so, āhanī mekhale pure;
ధమ్మసఙ్ఖసమాయుత్తం, నవఙ్గం జినసాసనం.
Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ.
౩.
3.
నిజ్జినిత్వా కిలేసే సో, పత్వా సమ్బోధిముత్తమం;
Nijjinitvā kilese so, patvā sambodhimuttamaṃ;
మాపేసి నగరం సత్థా, సద్ధమ్మపురవరుత్తమం.
Māpesi nagaraṃ satthā, saddhammapuravaruttamaṃ.
౪.
4.
నిరన్తరం అకుటిలం, ఉజుం విపులవిత్థతం;
Nirantaraṃ akuṭilaṃ, ujuṃ vipulavitthataṃ;
మాపేసి సో మహావీథిం, సతిపట్ఠానవరుత్తమం.
Māpesi so mahāvīthiṃ, satipaṭṭhānavaruttamaṃ.
౫.
5.
ఫలే చత్తారి సామఞ్ఞే, చతస్సో పటిసమ్భిదా;
Phale cattāri sāmaññe, catasso paṭisambhidā;
ఛళభిఞ్ఞాట్ఠసమాపత్తీ, పసారేసి తత్థ వీథియం.
Chaḷabhiññāṭṭhasamāpattī, pasāresi tattha vīthiyaṃ.
౬.
6.
యే అప్పమత్తా అఖిలా, హిరివీరియేహుపాగతా;
Ye appamattā akhilā, hirivīriyehupāgatā;
తే తే ఇమే గుణవరే, ఆదియన్తి యథా సుఖం.
Te te ime guṇavare, ādiyanti yathā sukhaṃ.
౭.
7.
ఏవమేతేన యోగేన, ఉద్ధరన్తో మహాజనం;
Evametena yogena, uddharanto mahājanaṃ;
బోధేసి పఠమం సత్థా, కోటిసతసహస్సియో.
Bodhesi paṭhamaṃ satthā, koṭisatasahassiyo.
౮.
8.
యమ్హి కాలే మహావీరో, ఓవదీ తిత్థియే గణే;
Yamhi kāle mahāvīro, ovadī titthiye gaṇe;
౯.
9.
యదా దేవా మనుస్సా చ, సమగ్గా ఏకమానసా;
Yadā devā manussā ca, samaggā ekamānasā;
నిరోధపఞ్హం పుచ్ఛింసు, సంసయఞ్చాపి మానసం.
Nirodhapañhaṃ pucchiṃsu, saṃsayañcāpi mānasaṃ.
౧౦.
10.
తదాపి ధమ్మదేసనే, నిరోధపరిదీపనే;
Tadāpi dhammadesane, nirodhaparidīpane;
నవుతికోటిసహస్సానం, తతియాభిసమయో అహు.
Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
౧౧.
11.
సన్నిపాతా తయో ఆసుం, సుమనస్స మహేసినో;
Sannipātā tayo āsuṃ, sumanassa mahesino;
ఖీణాసవానం విమలానం, సన్తచిత్తాన తాదినం.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
౧౨.
12.
వస్సంవుత్థస్స భగవతో, అభిఘుట్ఠే పవారణే;
Vassaṃvutthassa bhagavato, abhighuṭṭhe pavāraṇe;
కోటిసతసహస్సేహి, పవారేసి తథాగతో.
Koṭisatasahassehi, pavāresi tathāgato.
౧౩.
13.
తతోపరం సన్నిపాతే, విమలే కఞ్చనపబ్బతే;
Tatoparaṃ sannipāte, vimale kañcanapabbate;
నవుతికోటిసహస్సానం, దుతియో ఆసి సమాగమో.
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
౧౪.
14.
యదా సక్కో దేవరాజా, బుద్ధదస్సనుపాగమి;
Yadā sakko devarājā, buddhadassanupāgami;
అసీతికోటిసహస్సానం, తతియో ఆసి సమాగమో.
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
౧౫.
15.
అహం తేన సమయేన, నాగరాజా మహిద్ధికో;
Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
అతులో నామ నామేన, ఉస్సన్నకుసలసఞ్చయో.
Atulo nāma nāmena, ussannakusalasañcayo.
౧౬.
16.
తదాహం నాగభావనా, నిక్ఖమిత్వా సఞాతిభి;
Tadāhaṃ nāgabhāvanā, nikkhamitvā sañātibhi;
నాగానం దిబ్బతురియేహి, ససఙ్ఘం జినముపట్ఠహిం.
Nāgānaṃ dibbaturiyehi, sasaṅghaṃ jinamupaṭṭhahiṃ.
౧౭.
17.
కోటిసతసహస్సానం, అన్నపానేన తప్పయిం;
Koṭisatasahassānaṃ, annapānena tappayiṃ;
పచ్చేకదుస్సయుగం దత్వా, సరణం తముపాగమిం.
Paccekadussayugaṃ datvā, saraṇaṃ tamupāgamiṃ.
౧౮.
18.
సోపి మం బుద్ధో బ్యాకాసి, సుమనో లోకనాయకో;
Sopi maṃ buddho byākāsi, sumano lokanāyako;
‘‘అపరిమేయ్యితో కప్పే, అయం బుద్ధో భవిస్సతి.
‘‘Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
౧౯.
19.
‘‘పధానం పదహిత్వాన…పే॰… హేస్సామ సమ్ముఖా ఇమం’’.
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
౨౦.
20.
తస్సాపి వచనం సుత్వా, భియ్యో చిత్తం పసాదయిం;
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ఉత్తరిం వతమధిట్ఠాసిం, దసపారమిపూరియా.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
౨౧.
21.
సిరిమా నామ జనికా, సుమనస్స మహేసినో.
Sirimā nāma janikā, sumanassa mahesino.
౨౨.
22.
నవవస్ససహస్సాని , అగారం అజ్ఝ సో వసి;
Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
చన్దో సుచన్దో వటంసో చ, తయో పాసాదముత్తమా.
Cando sucando vaṭaṃso ca, tayo pāsādamuttamā.
౨౩.
23.
తేసట్ఠిసతసహస్సాని, నారియో సమలఙ్కతా;
Tesaṭṭhisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
వటంసికా నామ నారీ, అనూపమో నామ అత్రజో.
Vaṭaṃsikā nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.
౨౪.
24.
నిమిత్తే చతురో దిస్వా, హత్థియానేన నిక్ఖమి;
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
అనూనదసమాసాని, పధానం పదహీ జినో.
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
౨౫.
25.
బ్రహ్మునా యాచితో సన్తో, సుమనో లోకనాయకో;
Brahmunā yācito santo, sumano lokanāyako;
వత్తి చక్కం మహావీరో, మేఖలే పురముత్తమే.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, mekhale puramuttame.
౨౬.
26.
సరణో భావితత్తో చ, అహేసుం అగ్గసావకా;
Saraṇo bhāvitatto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
ఉదేనో నాముపట్ఠాకో, సుమనస్స మహేసినో.
Udeno nāmupaṭṭhāko, sumanassa mahesino.
౨౭.
27.
సోణా చ ఉపసోణా చ, అహేసుం అగ్గసావికా;
Soṇā ca upasoṇā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
సోపి బుద్ధో అమితయసో, నాగమూలే అబుజ్ఝథ.
Sopi buddho amitayaso, nāgamūle abujjhatha.
౨౮.
28.
వరుణో చేవ సరణో చ, అహేసుం అగ్గుపట్ఠకా;
Varuṇo ceva saraṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
చాలా చ ఉపచాలా చ, అహేసుం అగ్గుపట్ఠికా.
Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
౨౯.
29.
కఞ్చనగ్ఘియసఙ్కాసో, దససహస్సీ విరోచతి.
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
౩౦.
30.
నవుతివస్ససహస్సాని, ఆయు విజ్జతి తావదే;
Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
తావతా తిట్ఠమానో సో, తారేసి జనతం బహుం.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
౩౧.
31.
తారణీయే తారయిత్వా, బోధనీయే చ బోధయి;
Tāraṇīye tārayitvā, bodhanīye ca bodhayi;
పరినిబ్బాయి సమ్బుద్ధో, ఉళురాజావ అత్థమి.
Parinibbāyi sambuddho, uḷurājāva atthami.
౩౨.
32.
తే చ ఖీణాసవా భిక్ఖూ, సో చ బుద్ధో అసాదిసో;
Te ca khīṇāsavā bhikkhū, so ca buddho asādiso;
అతులప్పభం దస్సయిత్వా, నిబ్బుతా యే మహాయసా.
Atulappabhaṃ dassayitvā, nibbutā ye mahāyasā.
౩౩.
33.
తఞ్చ ఞాణం అతులియం, తాని చ అతులాని రతనాని;
Tañca ñāṇaṃ atuliyaṃ, tāni ca atulāni ratanāni;
సబ్బం తమన్తరహితం, నను రిత్తా సబ్బసఙ్ఖారా.
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
౩౪.
34.
సుమనో యసధరో బుద్ధో, అఙ్గారామమ్హి నిబ్బుతో;
Sumano yasadharo buddho, aṅgārāmamhi nibbuto;
తత్థేవ తస్స జినథూపో, చతుయోజనముగ్గతోతి.
Tattheva tassa jinathūpo, catuyojanamuggatoti.
సుమనస్స భగవతో వంసో చతుత్థో.
Sumanassa bhagavato vaṃso catuttho.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / బుద్ధవంస-అట్ఠకథా • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ౬. సుమనబుద్ధవంసవణ్ణనా • 6. Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā