| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಬುದ್ಧವಂಸಪಾಳಿ • Buddhavaṃsapāḷi |
೬. ಸುಮನಬುದ್ಧವಂಸೋ
6. Sumanabuddhavaṃso
೧.
1.
ಮಙ್ಗಲಸ್ಸ ಅಪರೇನ, ಸುಮನೋ ನಾಮ ನಾಯಕೋ।
Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;
ಸಬ್ಬಧಮ್ಮೇಹಿ ಅಸಮೋ, ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಮುತ್ತಮೋ॥
Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo.
೨.
2.
ತದಾ ಅಮತಭೇರಿಂ ಸೋ, ಆಹನೀ ಮೇಖಲೇ ಪುರೇ।
Tadā amatabheriṃ so, āhanī mekhale pure;
ಧಮ್ಮಸಙ್ಖಸಮಾಯುತ್ತಂ, ನವಙ್ಗಂ ಜಿನಸಾಸನಂ॥
Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ.
೩.
3.
ನಿಜ್ಜಿನಿತ್ವಾ ಕಿಲೇಸೇ ಸೋ, ಪತ್ವಾ ಸಮ್ಬೋಧಿಮುತ್ತಮಂ।
Nijjinitvā kilese so, patvā sambodhimuttamaṃ;
ಮಾಪೇಸಿ ನಗರಂ ಸತ್ಥಾ, ಸದ್ಧಮ್ಮಪುರವರುತ್ತಮಂ॥
Māpesi nagaraṃ satthā, saddhammapuravaruttamaṃ.
೪.
4.
ನಿರನ್ತರಂ ಅಕುಟಿಲಂ, ಉಜುಂ ವಿಪುಲವಿತ್ಥತಂ।
Nirantaraṃ akuṭilaṃ, ujuṃ vipulavitthataṃ;
ಮಾಪೇಸಿ ಸೋ ಮಹಾವೀಥಿಂ, ಸತಿಪಟ್ಠಾನವರುತ್ತಮಂ॥
Māpesi so mahāvīthiṃ, satipaṭṭhānavaruttamaṃ.
೫.
5.
ಫಲೇ ಚತ್ತಾರಿ ಸಾಮಞ್ಞೇ, ಚತಸ್ಸೋ ಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾ।
Phale cattāri sāmaññe, catasso paṭisambhidā;
ಛಳಭಿಞ್ಞಾಟ್ಠಸಮಾಪತ್ತೀ, ಪಸಾರೇಸಿ ತತ್ಥ ವೀಥಿಯಂ॥
Chaḷabhiññāṭṭhasamāpattī, pasāresi tattha vīthiyaṃ.
೬.
6.
ಯೇ ಅಪ್ಪಮತ್ತಾ ಅಖಿಲಾ, ಹಿರಿವೀರಿಯೇಹುಪಾಗತಾ।
Ye appamattā akhilā, hirivīriyehupāgatā;
ತೇ ತೇ ಇಮೇ ಗುಣವರೇ, ಆದಿಯನ್ತಿ ಯಥಾ ಸುಖಂ॥
Te te ime guṇavare, ādiyanti yathā sukhaṃ.
೭.
7.
ಏವಮೇತೇನ ಯೋಗೇನ, ಉದ್ಧರನ್ತೋ ಮಹಾಜನಂ।
Evametena yogena, uddharanto mahājanaṃ;
ಬೋಧೇಸಿ ಪಠಮಂ ಸತ್ಥಾ, ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಿಯೋ॥
Bodhesi paṭhamaṃ satthā, koṭisatasahassiyo.
೮.
8.
ಯಮ್ಹಿ ಕಾಲೇ ಮಹಾವೀರೋ, ಓವದೀ ತಿತ್ಥಿಯೇ ಗಣೇ।
Yamhi kāle mahāvīro, ovadī titthiye gaṇe;
೯.
9.
ಯದಾ ದೇವಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಚ, ಸಮಗ್ಗಾ ಏಕಮಾನಸಾ।
Yadā devā manussā ca, samaggā ekamānasā;
ನಿರೋಧಪಞ್ಹಂ ಪುಚ್ಛಿಂಸು, ಸಂಸಯಞ್ಚಾಪಿ ಮಾನಸಂ॥
Nirodhapañhaṃ pucchiṃsu, saṃsayañcāpi mānasaṃ.
೧೦.
10.
ತದಾಪಿ ಧಮ್ಮದೇಸನೇ, ನಿರೋಧಪರಿದೀಪನೇ।
Tadāpi dhammadesane, nirodhaparidīpane;
ನವುತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ತತಿಯಾಭಿಸಮಯೋ ಅಹು॥
Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
೧೧.
11.
ಸನ್ನಿಪಾತಾ ತಯೋ ಆಸುಂ, ಸುಮನಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ।
Sannipātā tayo āsuṃ, sumanassa mahesino;
ಖೀಣಾಸವಾನಂ ವಿಮಲಾನಂ, ಸನ್ತಚಿತ್ತಾನ ತಾದಿನಂ॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
೧೨.
12.
ವಸ್ಸಂವುತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ, ಅಭಿಘುಟ್ಠೇ ಪವಾರಣೇ।
Vassaṃvutthassa bhagavato, abhighuṭṭhe pavāraṇe;
ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸೇಹಿ, ಪವಾರೇಸಿ ತಥಾಗತೋ॥
Koṭisatasahassehi, pavāresi tathāgato.
೧೩.
13.
ತತೋಪರಂ ಸನ್ನಿಪಾತೇ, ವಿಮಲೇ ಕಞ್ಚನಪಬ್ಬತೇ।
Tatoparaṃ sannipāte, vimale kañcanapabbate;
ನವುತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ದುತಿಯೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ॥
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
೧೪.
14.
ಯದಾ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ, ಬುದ್ಧದಸ್ಸನುಪಾಗಮಿ।
Yadā sakko devarājā, buddhadassanupāgami;
ಅಸೀತಿಕೋಟಿಸಹಸ್ಸಾನಂ, ತತಿಯೋ ಆಸಿ ಸಮಾಗಮೋ॥
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
೧೫.
15.
ಅಹಂ ತೇನ ಸಮಯೇನ, ನಾಗರಾಜಾ ಮಹಿದ್ಧಿಕೋ।
Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
ಅತುಲೋ ನಾಮ ನಾಮೇನ, ಉಸ್ಸನ್ನಕುಸಲಸಞ್ಚಯೋ॥
Atulo nāma nāmena, ussannakusalasañcayo.
೧೬.
16.
ತದಾಹಂ ನಾಗಭಾವನಾ, ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಸಞಾತಿಭಿ।
Tadāhaṃ nāgabhāvanā, nikkhamitvā sañātibhi;
ನಾಗಾನಂ ದಿಬ್ಬತುರಿಯೇಹಿ, ಸಸಙ್ಘಂ ಜಿನಮುಪಟ್ಠಹಿಂ॥
Nāgānaṃ dibbaturiyehi, sasaṅghaṃ jinamupaṭṭhahiṃ.
೧೭.
17.
ಕೋಟಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಂ, ಅನ್ನಪಾನೇನ ತಪ್ಪಯಿಂ।
Koṭisatasahassānaṃ, annapānena tappayiṃ;
ಪಚ್ಚೇಕದುಸ್ಸಯುಗಂ ದತ್ವಾ, ಸರಣಂ ತಮುಪಾಗಮಿಂ॥
Paccekadussayugaṃ datvā, saraṇaṃ tamupāgamiṃ.
೧೮.
18.
ಸೋಪಿ ಮಂ ಬುದ್ಧೋ ಬ್ಯಾಕಾಸಿ, ಸುಮನೋ ಲೋಕನಾಯಕೋ।
Sopi maṃ buddho byākāsi, sumano lokanāyako;
‘‘ಅಪರಿಮೇಯ್ಯಿತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಅಯಂ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ॥
‘‘Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
೧೯.
19.
‘‘ಪಧಾನಂ ಪದಹಿತ್ವಾನ…ಪೇ॰… ಹೇಸ್ಸಾಮ ಸಮ್ಮುಖಾ ಇಮಂ’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
೨೦.
20.
ತಸ್ಸಾಪಿ ವಚನಂ ಸುತ್ವಾ, ಭಿಯ್ಯೋ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ಉತ್ತರಿಂ ವತಮಧಿಟ್ಠಾಸಿಂ, ದಸಪಾರಮಿಪೂರಿಯಾ॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
೨೧.
21.
ಸಿರಿಮಾ ನಾಮ ಜನಿಕಾ, ಸುಮನಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥
Sirimā nāma janikā, sumanassa mahesino.
೨೨.
22.
ನವವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ , ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝ ಸೋ ವಸಿ।
Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
ಚನ್ದೋ ಸುಚನ್ದೋ ವಟಂಸೋ ಚ, ತಯೋ ಪಾಸಾದಮುತ್ತಮಾ॥
Cando sucando vaṭaṃso ca, tayo pāsādamuttamā.
೨೩.
23.
ತೇಸಟ್ಠಿಸತಸಹಸ್ಸಾನಿ, ನಾರಿಯೋ ಸಮಲಙ್ಕತಾ।
Tesaṭṭhisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
ವಟಂಸಿಕಾ ನಾಮ ನಾರೀ, ಅನೂಪಮೋ ನಾಮ ಅತ್ರಜೋ॥
Vaṭaṃsikā nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.
೨೪.
24.
ನಿಮಿತ್ತೇ ಚತುರೋ ದಿಸ್ವಾ, ಹತ್ಥಿಯಾನೇನ ನಿಕ್ಖಮಿ।
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
ಅನೂನದಸಮಾಸಾನಿ, ಪಧಾನಂ ಪದಹೀ ಜಿನೋ॥
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
೨೫.
25.
ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ಯಾಚಿತೋ ಸನ್ತೋ, ಸುಮನೋ ಲೋಕನಾಯಕೋ।
Brahmunā yācito santo, sumano lokanāyako;
ವತ್ತಿ ಚಕ್ಕಂ ಮಹಾವೀರೋ, ಮೇಖಲೇ ಪುರಮುತ್ತಮೇ॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, mekhale puramuttame.
೨೬.
26.
ಸರಣೋ ಭಾವಿತತ್ತೋ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಕಾ।
Saraṇo bhāvitatto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
ಉದೇನೋ ನಾಮುಪಟ್ಠಾಕೋ, ಸುಮನಸ್ಸ ಮಹೇಸಿನೋ॥
Udeno nāmupaṭṭhāko, sumanassa mahesino.
೨೭.
27.
ಸೋಣಾ ಚ ಉಪಸೋಣಾ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗಸಾವಿಕಾ।
Soṇā ca upasoṇā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ಸೋಪಿ ಬುದ್ಧೋ ಅಮಿತಯಸೋ, ನಾಗಮೂಲೇ ಅಬುಜ್ಝಥ॥
Sopi buddho amitayaso, nāgamūle abujjhatha.
೨೮.
28.
ವರುಣೋ ಚೇವ ಸರಣೋ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಕಾ।
Varuṇo ceva saraṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
ಚಾಲಾ ಚ ಉಪಚಾಲಾ ಚ, ಅಹೇಸುಂ ಅಗ್ಗುಪಟ್ಠಿಕಾ॥
Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
೨೯.
29.
ಕಞ್ಚನಗ್ಘಿಯಸಙ್ಕಾಸೋ, ದಸಸಹಸ್ಸೀ ವಿರೋಚತಿ॥
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
೩೦.
30.
ನವುತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ಆಯು ವಿಜ್ಜತಿ ತಾವದೇ।
Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
ತಾವತಾ ತಿಟ್ಠಮಾನೋ ಸೋ, ತಾರೇಸಿ ಜನತಂ ಬಹುಂ॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
೩೧.
31.
ತಾರಣೀಯೇ ತಾರಯಿತ್ವಾ, ಬೋಧನೀಯೇ ಚ ಬೋಧಯಿ।
Tāraṇīye tārayitvā, bodhanīye ca bodhayi;
ಪರಿನಿಬ್ಬಾಯಿ ಸಮ್ಬುದ್ಧೋ, ಉಳುರಾಜಾವ ಅತ್ಥಮಿ॥
Parinibbāyi sambuddho, uḷurājāva atthami.
೩೨.
32.
ತೇ ಚ ಖೀಣಾಸವಾ ಭಿಕ್ಖೂ, ಸೋ ಚ ಬುದ್ಧೋ ಅಸಾದಿಸೋ।
Te ca khīṇāsavā bhikkhū, so ca buddho asādiso;
ಅತುಲಪ್ಪಭಂ ದಸ್ಸಯಿತ್ವಾ, ನಿಬ್ಬುತಾ ಯೇ ಮಹಾಯಸಾ॥
Atulappabhaṃ dassayitvā, nibbutā ye mahāyasā.
೩೩.
33.
ತಞ್ಚ ಞಾಣಂ ಅತುಲಿಯಂ, ತಾನಿ ಚ ಅತುಲಾನಿ ರತನಾನಿ।
Tañca ñāṇaṃ atuliyaṃ, tāni ca atulāni ratanāni;
ಸಬ್ಬಂ ತಮನ್ತರಹಿತಂ, ನನು ರಿತ್ತಾ ಸಬ್ಬಸಙ್ಖಾರಾ॥
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
೩೪.
34.
ಸುಮನೋ ಯಸಧರೋ ಬುದ್ಧೋ, ಅಙ್ಗಾರಾಮಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತೋ।
Sumano yasadharo buddho, aṅgārāmamhi nibbuto;
ತತ್ಥೇವ ತಸ್ಸ ಜಿನಥೂಪೋ, ಚತುಯೋಜನಮುಗ್ಗತೋತಿ॥
Tattheva tassa jinathūpo, catuyojanamuggatoti.
ಸುಮನಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಂಸೋ ಚತುತ್ಥೋ।
Sumanassa bhagavato vaṃso catuttho.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಬುದ್ಧವಂಸ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ೬. ಸುಮನಬುದ್ಧವಂಸವಣ್ಣನಾ • 6. Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā
