Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਬੁਦ੍ਧવਂਸਪਾਲ਼ਿ • Buddhavaṃsapāḷi |
੬. ਸੁਮਨਬੁਦ੍ਧવਂਸੋ
6. Sumanabuddhavaṃso
੧.
1.
ਮਙ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ, ਸੁਮਨੋ ਨਾਮ ਨਾਯਕੋ।
Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;
ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਸਮੋ, ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਮੁਤ੍ਤਮੋ॥
Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo.
੨.
2.
ਤਦਾ ਅਮਤਭੇਰਿਂ ਸੋ, ਆਹਨੀ ਮੇਖਲੇ ਪੁਰੇ।
Tadā amatabheriṃ so, āhanī mekhale pure;
ਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਸਮਾਯੁਤ੍ਤਂ, ਨવਙ੍ਗਂ ਜਿਨਸਾਸਨਂ॥
Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ.
੩.
3.
ਨਿਜ੍ਜਿਨਿਤ੍વਾ ਕਿਲੇਸੇ ਸੋ, ਪਤ੍વਾ ਸਮ੍ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
Nijjinitvā kilese so, patvā sambodhimuttamaṃ;
ਮਾਪੇਸਿ ਨਗਰਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪੁਰવਰੁਤ੍ਤਮਂ॥
Māpesi nagaraṃ satthā, saddhammapuravaruttamaṃ.
੪.
4.
ਨਿਰਨ੍ਤਰਂ ਅਕੁਟਿਲਂ, ਉਜੁਂ વਿਪੁਲવਿਤ੍ਥਤਂ।
Nirantaraṃ akuṭilaṃ, ujuṃ vipulavitthataṃ;
ਮਾਪੇਸਿ ਸੋ ਮਹਾવੀਥਿਂ, ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨવਰੁਤ੍ਤਮਂ॥
Māpesi so mahāvīthiṃ, satipaṭṭhānavaruttamaṃ.
੫.
5.
ਫਲੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਾਮਞ੍ਞੇ, ਚਤਸ੍ਸੋ ਪਟਿਸਮ੍ਭਿਦਾ।
Phale cattāri sāmaññe, catasso paṭisambhidā;
ਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞਾਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤੀ, ਪਸਾਰੇਸਿ ਤਤ੍ਥ વੀਥਿਯਂ॥
Chaḷabhiññāṭṭhasamāpattī, pasāresi tattha vīthiyaṃ.
੬.
6.
ਯੇ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਅਖਿਲਾ, ਹਿਰਿવੀਰਿਯੇਹੁਪਾਗਤਾ।
Ye appamattā akhilā, hirivīriyehupāgatā;
ਤੇ ਤੇ ਇਮੇ ਗੁਣવਰੇ, ਆਦਿਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਸੁਖਂ॥
Te te ime guṇavare, ādiyanti yathā sukhaṃ.
੭.
7.
ਏવਮੇਤੇਨ ਯੋਗੇਨ, ਉਦ੍ਧਰਨ੍ਤੋ ਮਹਾਜਨਂ।
Evametena yogena, uddharanto mahājanaṃ;
ਬੋਧੇਸਿ ਪਠਮਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਿਯੋ॥
Bodhesi paṭhamaṃ satthā, koṭisatasahassiyo.
੮.
8.
ਯਮ੍ਹਿ ਕਾਲੇ ਮਹਾવੀਰੋ, ਓવਦੀ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਗਣੇ।
Yamhi kāle mahāvīro, ovadī titthiye gaṇe;
੯.
9.
ਯਦਾ ਦੇવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ, ਸਮਗ੍ਗਾ ਏਕਮਾਨਸਾ।
Yadā devā manussā ca, samaggā ekamānasā;
ਨਿਰੋਧਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਿਂਸੁ, ਸਂਸਯਞ੍ਚਾਪਿ ਮਾਨਸਂ॥
Nirodhapañhaṃ pucchiṃsu, saṃsayañcāpi mānasaṃ.
੧੦.
10.
ਤਦਾਪਿ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੇ, ਨਿਰੋਧਪਰਿਦੀਪਨੇ।
Tadāpi dhammadesane, nirodhaparidīpane;
ਨવੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਤਤਿਯਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥
Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
੧੧.
11.
ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਤਯੋ ਆਸੁਂ, ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ।
Sannipātā tayo āsuṃ, sumanassa mahesino;
ਖੀਣਾਸવਾਨਂ વਿਮਲਾਨਂ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨ ਤਾਦਿਨਂ॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
੧੨.
12.
વਸ੍ਸਂવੁਤ੍ਥਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ, ਅਭਿਘੁਟ੍ਠੇ ਪવਾਰਣੇ।
Vassaṃvutthassa bhagavato, abhighuṭṭhe pavāraṇe;
ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸੇਹਿ, ਪવਾਰੇਸਿ ਤਥਾਗਤੋ॥
Koṭisatasahassehi, pavāresi tathāgato.
੧੩.
13.
ਤਤੋਪਰਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੇ, વਿਮਲੇ ਕਞ੍ਚਨਪਬ੍ਬਤੇ।
Tatoparaṃ sannipāte, vimale kañcanapabbate;
ਨવੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਦੁਤਿਯੋ ਆਸਿ ਸਮਾਗਮੋ॥
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
੧੪.
14.
ਯਦਾ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਰਾਜਾ, ਬੁਦ੍ਧਦਸ੍ਸਨੁਪਾਗਮਿ।
Yadā sakko devarājā, buddhadassanupāgami;
ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਤਤਿਯੋ ਆਸਿ ਸਮਾਗਮੋ॥
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
੧੫.
15.
ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ, ਨਾਗਰਾਜਾ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋ।
Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;
ਅਤੁਲੋ ਨਾਮ ਨਾਮੇਨ, ਉਸ੍ਸਨ੍ਨਕੁਸਲਸਞ੍ਚਯੋ॥
Atulo nāma nāmena, ussannakusalasañcayo.
੧੬.
16.
ਤਦਾਹਂ ਨਾਗਭਾવਨਾ, ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਸਞਾਤਿਭਿ।
Tadāhaṃ nāgabhāvanā, nikkhamitvā sañātibhi;
ਨਾਗਾਨਂ ਦਿਬ੍ਬਤੁਰਿਯੇਹਿ, ਸਸਙ੍ਘਂ ਜਿਨਮੁਪਟ੍ਠਹਿਂ॥
Nāgānaṃ dibbaturiyehi, sasaṅghaṃ jinamupaṭṭhahiṃ.
੧੭.
17.
ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ ਤਪ੍ਪਯਿਂ।
Koṭisatasahassānaṃ, annapānena tappayiṃ;
ਪਚ੍ਚੇਕਦੁਸ੍ਸਯੁਗਂ ਦਤ੍વਾ, ਸਰਣਂ ਤਮੁਪਾਗਮਿਂ॥
Paccekadussayugaṃ datvā, saraṇaṃ tamupāgamiṃ.
੧੮.
18.
ਸੋਪਿ ਮਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ, ਸੁਮਨੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।
Sopi maṃ buddho byākāsi, sumano lokanāyako;
‘‘ਅਪਰਿਮੇਯ੍ਯਿਤੋ ਕਪ੍ਪੇ, ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
‘‘Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
੧੯.
19.
‘‘ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਿਤ੍વਾਨ…ਪੇ॰… ਹੇਸ੍ਸਾਮ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਇਮਂ’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
੨੦.
20.
ਤਸ੍ਸਾਪਿ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਯਿਂ।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ਉਤ੍ਤਰਿਂ વਤਮਧਿਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਦਸਪਾਰਮਿਪੂਰਿਯਾ॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
੨੧.
21.
ਸਿਰਿਮਾ ਨਾਮ ਜਨਿਕਾ, ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
Sirimā nāma janikā, sumanassa mahesino.
੨੨.
22.
ਨવવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ , ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝ ਸੋ વਸਿ।
Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
ਚਨ੍ਦੋ ਸੁਚਨ੍ਦੋ વਟਂਸੋ ਚ, ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਮੁਤ੍ਤਮਾ॥
Cando sucando vaṭaṃso ca, tayo pāsādamuttamā.
੨੩.
23.
ਤੇਸਟ੍ਠਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ।
Tesaṭṭhisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
વਟਂਸਿਕਾ ਨਾਮ ਨਾਰੀ, ਅਨੂਪਮੋ ਨਾਮ ਅਤ੍ਰਜੋ॥
Vaṭaṃsikā nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.
੨੪.
24.
ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸ੍વਾ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ।
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
ਅਨੂਨਦਸਮਾਸਾਨਿ, ਪਧਾਨਂ ਪਦਹੀ ਜਿਨੋ॥
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
੨੫.
25.
ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਯਾਚਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਸੁਮਨੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।
Brahmunā yācito santo, sumano lokanāyako;
વਤ੍ਤਿ ਚਕ੍ਕਂ ਮਹਾવੀਰੋ, ਮੇਖਲੇ ਪੁਰਮੁਤ੍ਤਮੇ॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, mekhale puramuttame.
੨੬.
26.
ਸਰਣੋ ਭਾવਿਤਤ੍ਤੋ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ।
Saraṇo bhāvitatto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
ਉਦੇਨੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
Udeno nāmupaṭṭhāko, sumanassa mahesino.
੨੭.
27.
ਸੋਣਾ ਚ ਉਪਸੋਣਾ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਿਕਾ।
Soṇā ca upasoṇā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ਸੋਪਿ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਮਿਤਯਸੋ, ਨਾਗਮੂਲੇ ਅਬੁਜ੍ਝਥ॥
Sopi buddho amitayaso, nāgamūle abujjhatha.
੨੮.
28.
વਰੁਣੋ ਚੇવ ਸਰਣੋ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਕਾ।
Varuṇo ceva saraṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
ਚਾਲਾ ਚ ਉਪਚਾਲਾ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਿਕਾ॥
Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
੨੯.
29.
ਕਞ੍ਚਨਗ੍ਘਿਯਸਙ੍ਕਾਸੋ, ਦਸਸਹਸ੍ਸੀ વਿਰੋਚਤਿ॥
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
੩੦.
30.
ਨવੁਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਆਯੁ વਿਜ੍ਜਤਿ ਤਾવਦੇ।
Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;
ਤਾવਤਾ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਸੋ, ਤਾਰੇਸਿ ਜਨਤਂ ਬਹੁਂ॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
੩੧.
31.
ਤਾਰਣੀਯੇ ਤਾਰਯਿਤ੍વਾ, ਬੋਧਨੀਯੇ ਚ ਬੋਧਯਿ।
Tāraṇīye tārayitvā, bodhanīye ca bodhayi;
ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਿ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਉਲ਼ੁਰਾਜਾવ ਅਤ੍ਥਮਿ॥
Parinibbāyi sambuddho, uḷurājāva atthami.
੩੨.
32.
ਤੇ ਚ ਖੀਣਾਸવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸੋ ਚ ਬੁਦ੍ਧੋ ਅਸਾਦਿਸੋ।
Te ca khīṇāsavā bhikkhū, so ca buddho asādiso;
ਅਤੁਲਪ੍ਪਭਂ ਦਸ੍ਸਯਿਤ੍વਾ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਯੇ ਮਹਾਯਸਾ॥
Atulappabhaṃ dassayitvā, nibbutā ye mahāyasā.
੩੩.
33.
ਤਞ੍ਚ ਞਾਣਂ ਅਤੁਲਿਯਂ, ਤਾਨਿ ਚ ਅਤੁਲਾਨਿ ਰਤਨਾਨਿ।
Tañca ñāṇaṃ atuliyaṃ, tāni ca atulāni ratanāni;
ਸਬ੍ਬਂ ਤਮਨ੍ਤਰਹਿਤਂ, ਨਨੁ ਰਿਤ੍ਤਾ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਖਾਰਾ॥
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
੩੪.
34.
ਸੁਮਨੋ ਯਸਧਰੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਅਙ੍ਗਾਰਾਮਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ।
Sumano yasadharo buddho, aṅgārāmamhi nibbuto;
ਤਤ੍ਥੇવ ਤਸ੍ਸ ਜਿਨਥੂਪੋ, ਚਤੁਯੋਜਨਮੁਗ੍ਗਤੋਤਿ॥
Tattheva tassa jinathūpo, catuyojanamuggatoti.
ਸੁਮਨਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ વਂਸੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
Sumanassa bhagavato vaṃso catuttho.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਬੁਦ੍ਧવਂਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ੬. ਸੁਮਨਬੁਦ੍ਧવਂਸવਣ੍ਣਨਾ • 6. Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā