Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi

    ൬. സുമനബുദ്ധവംസോ

    6. Sumanabuddhavaṃso

    .

    1.

    മങ്ഗലസ്സ അപരേന, സുമനോ നാമ നായകോ;

    Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;

    സബ്ബധമ്മേഹി അസമോ, സബ്ബസത്താനമുത്തമോ.

    Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo.

    .

    2.

    തദാ അമതഭേരിം സോ, ആഹനീ മേഖലേ പുരേ;

    Tadā amatabheriṃ so, āhanī mekhale pure;

    ധമ്മസങ്ഖസമായുത്തം, നവങ്ഗം ജിനസാസനം.

    Dhammasaṅkhasamāyuttaṃ, navaṅgaṃ jinasāsanaṃ.

    .

    3.

    നിജ്ജിനിത്വാ കിലേസേ സോ, പത്വാ സമ്ബോധിമുത്തമം;

    Nijjinitvā kilese so, patvā sambodhimuttamaṃ;

    മാപേസി നഗരം സത്ഥാ, സദ്ധമ്മപുരവരുത്തമം.

    Māpesi nagaraṃ satthā, saddhammapuravaruttamaṃ.

    .

    4.

    നിരന്തരം അകുടിലം, ഉജും വിപുലവിത്ഥതം;

    Nirantaraṃ akuṭilaṃ, ujuṃ vipulavitthataṃ;

    മാപേസി സോ മഹാവീഥിം, സതിപട്ഠാനവരുത്തമം.

    Māpesi so mahāvīthiṃ, satipaṭṭhānavaruttamaṃ.

    .

    5.

    ഫലേ ചത്താരി സാമഞ്ഞേ, ചതസ്സോ പടിസമ്ഭിദാ;

    Phale cattāri sāmaññe, catasso paṭisambhidā;

    ഛളഭിഞ്ഞാട്ഠസമാപത്തീ, പസാരേസി തത്ഥ വീഥിയം.

    Chaḷabhiññāṭṭhasamāpattī, pasāresi tattha vīthiyaṃ.

    .

    6.

    യേ അപ്പമത്താ അഖിലാ, ഹിരിവീരിയേഹുപാഗതാ;

    Ye appamattā akhilā, hirivīriyehupāgatā;

    തേ തേ ഇമേ ഗുണവരേ, ആദിയന്തി യഥാ സുഖം.

    Te te ime guṇavare, ādiyanti yathā sukhaṃ.

    .

    7.

    ഏവമേതേന യോഗേന, ഉദ്ധരന്തോ മഹാജനം;

    Evametena yogena, uddharanto mahājanaṃ;

    ബോധേസി പഠമം സത്ഥാ, കോടിസതസഹസ്സിയോ.

    Bodhesi paṭhamaṃ satthā, koṭisatasahassiyo.

    .

    8.

    യമ്ഹി കാലേ മഹാവീരോ, ഓവദീ തിത്ഥിയേ ഗണേ;

    Yamhi kāle mahāvīro, ovadī titthiye gaṇe;

    കോടിസഹസ്സാഭിസമിംസു 1, ദുതിയേ ധമ്മദേസനേ.

    Koṭisahassābhisamiṃsu 2, dutiye dhammadesane.

    .

    9.

    യദാ ദേവാ മനുസ്സാ ച, സമഗ്ഗാ ഏകമാനസാ;

    Yadā devā manussā ca, samaggā ekamānasā;

    നിരോധപഞ്ഹം പുച്ഛിംസു, സംസയഞ്ചാപി മാനസം.

    Nirodhapañhaṃ pucchiṃsu, saṃsayañcāpi mānasaṃ.

    ൧൦.

    10.

    തദാപി ധമ്മദേസനേ, നിരോധപരിദീപനേ;

    Tadāpi dhammadesane, nirodhaparidīpane;

    നവുതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.

    Navutikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.

    ൧൧.

    11.

    സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സുമനസ്സ മഹേസിനോ;

    Sannipātā tayo āsuṃ, sumanassa mahesino;

    ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.

    Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.

    ൧൨.

    12.

    വസ്സംവുത്ഥസ്സ ഭഗവതോ, അഭിഘുട്ഠേ പവാരണേ;

    Vassaṃvutthassa bhagavato, abhighuṭṭhe pavāraṇe;

    കോടിസതസഹസ്സേഹി, പവാരേസി തഥാഗതോ.

    Koṭisatasahassehi, pavāresi tathāgato.

    ൧൩.

    13.

    തതോപരം സന്നിപാതേ, വിമലേ കഞ്ചനപബ്ബതേ;

    Tatoparaṃ sannipāte, vimale kañcanapabbate;

    നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.

    Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.

    ൧൪.

    14.

    യദാ സക്കോ ദേവരാജാ, ബുദ്ധദസ്സനുപാഗമി;

    Yadā sakko devarājā, buddhadassanupāgami;

    അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.

    Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyo āsi samāgamo.

    ൧൫.

    15.

    അഹം തേന സമയേന, നാഗരാജാ മഹിദ്ധികോ;

    Ahaṃ tena samayena, nāgarājā mahiddhiko;

    അതുലോ നാമ നാമേന, ഉസ്സന്നകുസലസഞ്ചയോ.

    Atulo nāma nāmena, ussannakusalasañcayo.

    ൧൬.

    16.

    തദാഹം നാഗഭാവനാ, നിക്ഖമിത്വാ സഞാതിഭി;

    Tadāhaṃ nāgabhāvanā, nikkhamitvā sañātibhi;

    നാഗാനം ദിബ്ബതുരിയേഹി, സസങ്ഘം ജിനമുപട്ഠഹിം.

    Nāgānaṃ dibbaturiyehi, sasaṅghaṃ jinamupaṭṭhahiṃ.

    ൧൭.

    17.

    കോടിസതസഹസ്സാനം, അന്നപാനേന തപ്പയിം;

    Koṭisatasahassānaṃ, annapānena tappayiṃ;

    പച്ചേകദുസ്സയുഗം ദത്വാ, സരണം തമുപാഗമിം.

    Paccekadussayugaṃ datvā, saraṇaṃ tamupāgamiṃ.

    ൧൮.

    18.

    സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, സുമനോ ലോകനായകോ;

    Sopi maṃ buddho byākāsi, sumano lokanāyako;

    ‘‘അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.

    ‘‘Aparimeyyito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.

    ൧൯.

    19.

    ‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ॰… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.

    ‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.

    ൨൦.

    20.

    തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;

    Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;

    ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.

    Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.

    ൨൧.

    21.

    നഗരം മേഖലം നാമ 3, സുദത്തോ നാമ ഖത്തിയോ;

    Nagaraṃ mekhalaṃ nāma 4, sudatto nāma khattiyo;

    സിരിമാ നാമ ജനികാ, സുമനസ്സ മഹേസിനോ.

    Sirimā nāma janikā, sumanassa mahesino.

    ൨൨.

    22.

    നവവസ്സസഹസ്സാനി , അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;

    Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;

    ചന്ദോ സുചന്ദോ വടംസോ ച, തയോ പാസാദമുത്തമാ.

    Cando sucando vaṭaṃso ca, tayo pāsādamuttamā.

    ൨൩.

    23.

    തേസട്ഠിസതസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;

    Tesaṭṭhisatasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;

    വടംസികാ നാമ നാരീ, അനൂപമോ നാമ അത്രജോ.

    Vaṭaṃsikā nāma nārī, anūpamo nāma atrajo.

    ൨൪.

    24.

    നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;

    Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;

    അനൂനദസമാസാനി, പധാനം പദഹീ ജിനോ.

    Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.

    ൨൫.

    25.

    ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സുമനോ ലോകനായകോ;

    Brahmunā yācito santo, sumano lokanāyako;

    വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, മേഖലേ പുരമുത്തമേ.

    Vatti cakkaṃ mahāvīro, mekhale puramuttame.

    ൨൬.

    26.

    സരണോ ഭാവിതത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;

    Saraṇo bhāvitatto ca, ahesuṃ aggasāvakā;

    ഉദേനോ നാമുപട്ഠാകോ, സുമനസ്സ മഹേസിനോ.

    Udeno nāmupaṭṭhāko, sumanassa mahesino.

    ൨൭.

    27.

    സോണാ ച ഉപസോണാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;

    Soṇā ca upasoṇā ca, ahesuṃ aggasāvikā;

    സോപി ബുദ്ധോ അമിതയസോ, നാഗമൂലേ അബുജ്ഝഥ.

    Sopi buddho amitayaso, nāgamūle abujjhatha.

    ൨൮.

    28.

    വരുണോ ചേവ സരണോ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;

    Varuṇo ceva saraṇo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;

    ചാലാ ച ഉപചാലാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠികാ.

    Cālā ca upacālā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.

    ൨൯.

    29.

    ഉച്ചത്തനേന 5 സോ ബുദ്ധോ, നവുതിഹത്ഥമുഗ്ഗതോ;

    Uccattanena 6 so buddho, navutihatthamuggato;

    കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.

    Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.

    ൩൦.

    30.

    നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി, ആയു വിജ്ജതി താവദേ;

    Navutivassasahassāni, āyu vijjati tāvade;

    താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.

    Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.

    ൩൧.

    31.

    താരണീയേ താരയിത്വാ, ബോധനീയേ ച ബോധയി;

    Tāraṇīye tārayitvā, bodhanīye ca bodhayi;

    പരിനിബ്ബായി സമ്ബുദ്ധോ, ഉളുരാജാവ അത്ഥമി.

    Parinibbāyi sambuddho, uḷurājāva atthami.

    ൩൨.

    32.

    തേ ച ഖീണാസവാ ഭിക്ഖൂ, സോ ച ബുദ്ധോ അസാദിസോ;

    Te ca khīṇāsavā bhikkhū, so ca buddho asādiso;

    അതുലപ്പഭം ദസ്സയിത്വാ, നിബ്ബുതാ യേ മഹായസാ.

    Atulappabhaṃ dassayitvā, nibbutā ye mahāyasā.

    ൩൩.

    33.

    തഞ്ച ഞാണം അതുലിയം, താനി ച അതുലാനി രതനാനി;

    Tañca ñāṇaṃ atuliyaṃ, tāni ca atulāni ratanāni;

    സബ്ബം തമന്തരഹിതം, നനു രിത്താ സബ്ബസങ്ഖാരാ.

    Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.

    ൩൪.

    34.

    സുമനോ യസധരോ ബുദ്ധോ, അങ്ഗാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;

    Sumano yasadharo buddho, aṅgārāmamhi nibbuto;

    തത്ഥേവ തസ്സ ജിനഥൂപോ, ചതുയോജനമുഗ്ഗതോതി.

    Tattheva tassa jinathūpo, catuyojanamuggatoti.

    സുമനസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ചതുത്ഥോ.

    Sumanassa bhagavato vaṃso catuttho.







    Footnotes:
    1. കോടിസതസഹസ്സാനി (സ്യാ॰ കം॰), കോടിസതസഹസ്സാനം (ക॰)
    2. koṭisatasahassāni (syā. kaṃ.), koṭisatasahassānaṃ (ka.)
    3. മേഖലം നാമ നഗരം (സീ॰ സ്യാ॰)
    4. mekhalaṃ nāma nagaraṃ (sī. syā.)
    5. ഉച്ചതരേന (ക॰)
    6. uccatarena (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൬. സുമനബുദ്ധവംസവണ്ണനാ • 6. Sumanabuddhavaṃsavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact