Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరీగాథా-అట్ఠకథా • Therīgāthā-aṭṭhakathā

    ౩. సుమఙ్గలమాతుథేరీగాథావణ్ణనా

    3. Sumaṅgalamātutherīgāthāvaṇṇanā

    సుముత్తికాతిఆదికా సుమఙ్గలమాతాయ థేరియా గాథా. అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారా తత్థ తత్థ భవే కుసలం ఉపచినిత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే సావత్థియం దలిద్దకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తా అఞ్ఞతరస్స నళకారస్స దిన్నా పఠమగబ్భేయేవ పచ్ఛిమభవికం పుత్తం లభి. తస్స సుమఙ్గలోతి నామం అహోసి. తతో పట్ఠాయ సా సుమఙ్గలమాతాతి పఞ్ఞాయిత్థ. యస్మా పనస్సా నామగోత్తం న పాకటం, తస్మా ‘‘అఞ్ఞతరా థేరీ భిక్ఖునీ అపఞ్ఞాతా’’తి పాళియం వుత్తం. సోపిస్సా పుత్తో విఞ్ఞుతం పత్తో పబ్బజిత్వా సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పత్వా సుమఙ్గలత్థేరోతి పాకటో అహోసి. తస్స మాతా భిక్ఖునీసు పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తీ ఏకదివసం గిహికాలే అత్తనా లద్ధదుక్ఖం పచ్చవేక్ఖిత్వా సంవేగజాతా విపస్సనం వడ్ఢేత్వా సహ పటిసమ్భిదాహి అరహత్తం పత్వా ఉదానేన్తీ –

    Sumuttikātiādikā sumaṅgalamātāya theriyā gāthā. Ayampi purimabuddhesu katādhikārā tattha tattha bhave kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde sāvatthiyaṃ daliddakule nibbattitvā vayappattā aññatarassa naḷakārassa dinnā paṭhamagabbheyeva pacchimabhavikaṃ puttaṃ labhi. Tassa sumaṅgaloti nāmaṃ ahosi. Tato paṭṭhāya sā sumaṅgalamātāti paññāyittha. Yasmā panassā nāmagottaṃ na pākaṭaṃ, tasmā ‘‘aññatarā therī bhikkhunī apaññātā’’ti pāḷiyaṃ vuttaṃ. Sopissā putto viññutaṃ patto pabbajitvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā sumaṅgalattheroti pākaṭo ahosi. Tassa mātā bhikkhunīsu pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karontī ekadivasaṃ gihikāle attanā laddhadukkhaṃ paccavekkhitvā saṃvegajātā vipassanaṃ vaḍḍhetvā saha paṭisambhidāhi arahattaṃ patvā udānentī –

    ౨౩.

    23.

    ‘‘సుముత్తికా సుముత్తికా, సాధుముత్తికామ్హి ముసలస్స;

    ‘‘Sumuttikā sumuttikā, sādhumuttikāmhi musalassa;

    అహిరికో మే ఛత్తకం వాపి, ఉక్ఖలికా మే దేడ్డుభం వాతి.

    Ahiriko me chattakaṃ vāpi, ukkhalikā me deḍḍubhaṃ vāti.

    ౨౪.

    24.

    ‘‘రాగఞ్చ అహం దోసఞ్చ, చిచ్చిటి చిచ్చిటీతి విహనామి;

    ‘‘Rāgañca ahaṃ dosañca, cicciṭi cicciṭīti vihanāmi;

    సా రుక్ఖమూలముపగమ్మ, ‘అహో సుఖ’న్తి సుఖతో ఝాయామీ’’తి. –

    Sā rukkhamūlamupagamma, ‘aho sukha’nti sukhato jhāyāmī’’ti. –

    ఇమా ద్వే గాథా అభాసి.

    Imā dve gāthā abhāsi.

    తత్థ సుముత్తికాతి సుముత్తా. క-కారో పదపూరణమత్తం, సుట్ఠు ముత్తా వతాతి అత్థో. సా సాసనే అత్తనా పటిలద్ధసమ్పత్తిం దిస్వా పసాదవసేన, తస్సా వా పసంసావసేన ఆమన్తేత్వా వుత్తం ‘‘సుముత్తికా సుముత్తికా’’తి. యం పన గిహికాలే విసేసతో జిగుచ్ఛతి, తతో విముత్తిం దస్సేన్తీ ‘‘సాధుముత్తికామ్హీ’’తిఆదిమాహ. తత్థ సాధుముత్తికామ్హీతి సమ్మదేవ ముత్తా వత అమ్హి. ముసలస్సాతి ముసలతో. అయం కిర దలిద్దభావేన గిహికాలే సయమేవ ముసలకమ్మం కరోతి, తస్మా ఏవమాహ. అహిరికో మేతి మమ సామికో అహిరికో నిల్లజ్జో, సో మమ న రుచ్చతీతి వచనసేసో. పకతియావ కామేసు విరత్తచిత్తతాయ కామాధిముత్తానం పవత్తిం జిగుచ్ఛన్తీ వదతి. ఛత్తకం వాపీతి జీవితహేతుకేన కరీయమానం ఛత్తకమ్పి మే న రుచ్చతీతి అత్థో. వా-సద్దో అవుత్తసముచ్చయత్థో, తేన పేళాచఙ్కోటకాదిం సఙ్గణ్హాతి. వేళుదణ్డాదీని గహేత్వా దివసే దివసే ఛత్తాదీనం కరణవసేన దుక్ఖజీవితం జిగుచ్ఛన్తీ వదతి. ‘‘అహితకో మే వాతో వాతీ’’తి కేచి వత్వా అహితకో జరావహో గిహికాలే మమ సరీరే వాతో వాయతీతి అత్థం వదన్తి. అపరే పన ‘‘అహితకో పరేసం దుగ్గన్ధతరో చ మమ సరీరతో వాతో వాయతీ’’తి అత్థం వదన్తి. ఉక్ఖలికా మే దేడ్డుభం వాతీతి మే మమ భత్తపచనభాజనం చిరపారివాసికభావేన అపరిసుద్ధతాయ ఉదకసప్పగన్ధం వాయతి, తతో అహం సాధుముత్తికామ్హీతి యోజనా.

    Tattha sumuttikāti sumuttā. Ka-kāro padapūraṇamattaṃ, suṭṭhu muttā vatāti attho. Sā sāsane attanā paṭiladdhasampattiṃ disvā pasādavasena, tassā vā pasaṃsāvasena āmantetvā vuttaṃ ‘‘sumuttikā sumuttikā’’ti. Yaṃ pana gihikāle visesato jigucchati, tato vimuttiṃ dassentī ‘‘sādhumuttikāmhī’’tiādimāha. Tattha sādhumuttikāmhīti sammadeva muttā vata amhi. Musalassāti musalato. Ayaṃ kira daliddabhāvena gihikāle sayameva musalakammaṃ karoti, tasmā evamāha. Ahiriko meti mama sāmiko ahiriko nillajjo, so mama na ruccatīti vacanaseso. Pakatiyāva kāmesu virattacittatāya kāmādhimuttānaṃ pavattiṃ jigucchantī vadati. Chattakaṃ vāpīti jīvitahetukena karīyamānaṃ chattakampi me na ruccatīti attho. Vā-saddo avuttasamuccayattho, tena peḷācaṅkoṭakādiṃ saṅgaṇhāti. Veḷudaṇḍādīni gahetvā divase divase chattādīnaṃ karaṇavasena dukkhajīvitaṃ jigucchantī vadati. ‘‘Ahitako me vāto vātī’’ti keci vatvā ahitako jarāvaho gihikāle mama sarīre vāto vāyatīti atthaṃ vadanti. Apare pana ‘‘ahitako paresaṃ duggandhataro ca mama sarīrato vāto vāyatī’’ti atthaṃ vadanti. Ukkhalikā me deḍḍubhaṃ vātīti me mama bhattapacanabhājanaṃ cirapārivāsikabhāvena aparisuddhatāya udakasappagandhaṃ vāyati, tato ahaṃ sādhumuttikāmhīti yojanā.

    రాగఞ్చ అహం దోసఞ్చ, చిచ్చిటి చిచ్చిటీతి విహనామీతి అహం కిలేసజేట్ఠకం రాగఞ్చ దోసఞ్చ చిచ్చిటి చిచ్చిటీతి ఇమినా సద్దేన సద్ధిం విహనామి వినాసేమి, పజహామీతి అత్థో. సా కిర అత్తనో సామికం జిగుచ్ఛన్తీ తేన దివసే దివసే ఫాలియమానానం సుక్ఖానం వేళుదణ్డాదీనం సద్దం గరహన్తీ తస్స పహానం రాగదోసపహానేన సమం కత్వా అవోచ. సా రుక్ఖమూలముపగమ్మాతి సా అహం సుమఙ్గలమాతా వివిత్తం రుక్ఖమూలం ఉపసఙ్కమిత్వా. సుఖతో ఝాయామీతి సుఖన్తి ఝాయామి, కాలేన కాలం సమాపజ్జన్తీ ఫలసుఖం నిబ్బానసుఖఞ్చ పటిసంవేదియమానా ఫలజ్ఝానేన ఝాయామీతి అత్థో. అహో సుఖన్తి ఇదం పనస్సా సమాపత్తితో పచ్ఛా పవత్తమనసికారవసేన వుత్తం, పుబ్బాభోగవసేనాతిపి యుజ్జతేవ.

    Rāgañca ahaṃ dosañca, cicciṭi cicciṭīti vihanāmīti ahaṃ kilesajeṭṭhakaṃ rāgañca dosañca cicciṭi cicciṭīti iminā saddena saddhiṃ vihanāmi vināsemi, pajahāmīti attho. Sā kira attano sāmikaṃ jigucchantī tena divase divase phāliyamānānaṃ sukkhānaṃ veḷudaṇḍādīnaṃ saddaṃ garahantī tassa pahānaṃ rāgadosapahānena samaṃ katvā avoca. Sā rukkhamūlamupagammāti sā ahaṃ sumaṅgalamātā vivittaṃ rukkhamūlaṃ upasaṅkamitvā. Sukhato jhāyāmīti sukhanti jhāyāmi, kālena kālaṃ samāpajjantī phalasukhaṃ nibbānasukhañca paṭisaṃvediyamānā phalajjhānena jhāyāmīti attho. Aho sukhanti idaṃ panassā samāpattito pacchā pavattamanasikāravasena vuttaṃ, pubbābhogavasenātipi yujjateva.

    సుమఙ్గలమాతుథేరీగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sumaṅgalamātutherīgāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరీగాథాపాళి • Therīgāthāpāḷi / ౩. సుమఙ్గలమాతాథేరీగాథా • 3. Sumaṅgalamātātherīgāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact