Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အပဒာန-အဋ္ဌကထာ • Apadāna-aṭṭhakathā |
သုမနော ဗုဒ္ဓော
Sumano buddho
ဧဝံ ဒသသဟသ္သိလောကဓာတုံ အန္ဓကာရံ ကတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗုတသ္သ တသ္သ ဘဂဝတော အပရဘာဂေ သုမနော နာမ သတ္ထာ လောကေ ဥဒပာဒိ။ တသ္သာပိ တယော သာဝကသန္နိပာတာ။ ပဌမသန္နိပာတေ ကောဋိသတသဟသ္သဘိက္ခူ အဟေသုံ။ ဒုတိယေ ကဉ္စနပဗ္ဗတမ္ဟိ နဝုတိကောဋိသဟသ္သာနိ, တတိယေ အသီတိကောဋိသဟသ္သာနိ။ တဒာ မဟာသတ္တော အတုလော နာမ နာဂရာဇာ အဟောသိ မဟိဒ္ဓိကော မဟာနုဘာဝော။ သော ‘‘ဗုဒ္ဓော ဥပ္ပန္နော’’တိ သုတ္ဝာ ဉာတိသင္ဃပရိဝုတော နာဂဘဝနာ နိက္ခမိတ္ဝာ ကောဋိသတသဟသ္သဘိက္ခုပရိဝာရသ္သ တသ္သ ဘဂဝတော ဒိဗ္ဗတူရိယေဟိ ဥပဟာရံ ကာရေတ္ဝာ မဟာဒာနံ ပဝတ္တေတ္ဝာ ပစ္စေကံ ဒုသ္သယုဂာနိ ဒတ္ဝာ သရဏေသု ပတိဋ္ဌာသိ။ သောပိ နံ သတ္ထာ ‘‘အနာဂတေ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဗ္ယာကာသိ။ တသ္သ ဘဂဝတော နဂရံ မေခလံ နာမ အဟောသိ, သုဒတ္တော နာမ ရာဇာ ပိတာ, သိရိမာ နာမ မာတာ ဒေဝီ, သရဏော စ ဘာဝိတတ္တော စ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝကာ, ဥဒေနော နာမုပဋ္ဌာကော, သောဏာ စ ဥပသောဏာ စ ဒ္ဝေ အဂ္ဂသာဝိကာ, နာဂရုက္ခော ဗောဓိ, နဝုတိဟတ္ထုဗ္ဗေဓံ သရီရံ အဟောသိ, နဝုတိယေဝ ဝသ္သသဟသ္သာနိ အာယုပ္ပမာဏံ အဟောသိ။
Evaṃ dasasahassilokadhātuṃ andhakāraṃ katvā parinibbutassa tassa bhagavato aparabhāge sumano nāma satthā loke udapādi. Tassāpi tayo sāvakasannipātā. Paṭhamasannipāte koṭisatasahassabhikkhū ahesuṃ. Dutiye kañcanapabbatamhi navutikoṭisahassāni, tatiye asītikoṭisahassāni. Tadā mahāsatto atulo nāma nāgarājā ahosi mahiddhiko mahānubhāvo. So ‘‘buddho uppanno’’ti sutvā ñātisaṅghaparivuto nāgabhavanā nikkhamitvā koṭisatasahassabhikkhuparivārassa tassa bhagavato dibbatūriyehi upahāraṃ kāretvā mahādānaṃ pavattetvā paccekaṃ dussayugāni datvā saraṇesu patiṭṭhāsi. Sopi naṃ satthā ‘‘anāgate buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tassa bhagavato nagaraṃ mekhalaṃ nāma ahosi, sudatto nāma rājā pitā, sirimā nāma mātā devī, saraṇo ca bhāvitatto ca dve aggasāvakā, udeno nāmupaṭṭhāko, soṇā ca upasoṇā ca dve aggasāvikā, nāgarukkho bodhi, navutihatthubbedhaṃ sarīraṃ ahosi, navutiyeva vassasahassāni āyuppamāṇaṃ ahosi.
‘‘မင္ဂလသ္သ အပရေန၊ သုမနော နာမ နာယကော။
‘‘Maṅgalassa aparena, sumano nāma nāyako;
သဗ္ဗဓမ္မေဟိ အသမော၊ သဗ္ဗသတ္တာနမုတ္တမော’’တိ။ (ဗု. ဝံ. ၆.၁)။
Sabbadhammehi asamo, sabbasattānamuttamo’’ti. (bu. vaṃ. 6.1);