Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဗုဒ္ဓဝံသပာဠိ • Buddhavaṃsapāḷi |
၁၃. သုမေဓဗုဒ္ဓဝံသော
13. Sumedhabuddhavaṃso
၁.
1.
ပဒုမုတ္တရသ္သ အပရေန၊ သုမေဓော နာမ နာယကော။
Padumuttarassa aparena, sumedho nāma nāyako;
ဒုရာသဒော ဥဂ္ဂတေဇော၊ သဗ္ဗလောကုတ္တမော မုနိ။
Durāsado uggatejo, sabbalokuttamo muni.
၂.
2.
ပသန္နနေတ္တော သုမုခော၊ ဗ္ရဟာ ဥဇု ပတာပဝာ။
Pasannanetto sumukho, brahā uju patāpavā;
ဟိတေသီ သဗ္ဗသတ္တာနံ၊ ဗဟူ မောစေသိ ဗန္ဓနာ။
Hitesī sabbasattānaṃ, bahū mocesi bandhanā.
၃.
3.
ယဒာ ဗုဒ္ဓော ပာပုဏိတ္ဝာ၊ ကေဝလံ ဗောဓိမုတ္တမံ။
Yadā buddho pāpuṇitvā, kevalaṃ bodhimuttamaṃ;
သုဒသ္သနမ္ဟိ နဂရေ၊ ဓမ္မစက္ကံ ပဝတ္တယိ။
Sudassanamhi nagare, dhammacakkaṃ pavattayi.
၄.
4.
တသ္သာပိ အဘိသမယာ တီဏိ၊ အဟေသုံ ဓမ္မဒေသနေ။
Tassāpi abhisamayā tīṇi, ahesuṃ dhammadesane;
ကောဋိသတသဟသ္သာနံ၊ ပဌမာဘိသမယော အဟု။
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
၅.
5.
ပုနာပရံ ကုမ္ဘကဏ္ဏံ၊ ယက္ခံ သော ဒမယီ ဇိနော။
Punāparaṃ kumbhakaṇṇaṃ, yakkhaṃ so damayī jino;
နဝုတိကောဋိသဟသ္သာနံ၊ ဒုတိယာဘိသမယော အဟု။
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
၆.
6.
ပုနာပရံ အမိတယသော၊ စတုသစ္စံ ပကာသယိ။
Punāparaṃ amitayaso, catusaccaṃ pakāsayi;
အသီတိကောဋိသဟသ္သာနံ၊ တတိယာဘိသမယော အဟု။
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
၇.
7.
သန္နိပာတာ တယော အာသုံ၊ သုမေဓသ္သ မဟေသိနော။
Sannipātā tayo āsuṃ, sumedhassa mahesino;
ခီဏာသဝာနံ ဝိမလာနံ၊ သန္တစိတ္တာန တာဒိနံ။
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
၈.
8.
သုဒသ္သနံ နာမ နဂရံ၊ ဥပဂဉ္ဆိ ဇိနော ယဒာ။
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, upagañchi jino yadā;
တဒာ ခီဏာသဝာ ဘိက္ခူ၊ သမိံသု သတကောဋိယော။
Tadā khīṇāsavā bhikkhū, samiṃsu satakoṭiyo.
၉.
9.
ပုနာပရံ ဒေဝကူဋေ၊ ဘိက္ခူနံ ကထိနတ္ထတေ။
Punāparaṃ devakūṭe, bhikkhūnaṃ kathinatthate;
တဒာ နဝုတိကောဋီနံ၊ ဒုတိယော အာသိ သမာဂမော။
Tadā navutikoṭīnaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
၁၀.
10.
ပုနာပရံ ဒသဗလော၊ ယဒာ စရတိ စာရိကံ။
Punāparaṃ dasabalo, yadā carati cārikaṃ;
တဒာ အသီတိကောဋီနံ၊ တတိယော အာသိ သမာဂမော။
Tadā asītikoṭīnaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
၁၁.
11.
အဟံ တေန သမယေန၊ ဥတ္တရော နာမ မာဏဝော။
Ahaṃ tena samayena, uttaro nāma māṇavo;
အသီတိကောဋိယော မယ္ဟံ၊ ဃရေ သန္နိစိတံ ဓနံ။
Asītikoṭiyo mayhaṃ, ghare sannicitaṃ dhanaṃ.
၁၂.
12.
ကေဝလံ သဗ္ဗံ ဒတ္ဝာန၊ သသင္ဃေ လောကနာယကေ။
Kevalaṃ sabbaṃ datvāna, sasaṅghe lokanāyake;
သရဏံ တသ္သုပဂဉ္ဆိံ၊ ပဗ္ဗဇ္ဇဉ္စာဘိရောစယိံ။
Saraṇaṃ tassupagañchiṃ, pabbajjañcābhirocayiṃ.
၁၃.
13.
သောပိ မံ ဗုဒ္ဓော ဗ္ယာကာသိ၊ ကရောန္တော အနုမောဒနံ။
Sopi maṃ buddho byākāsi, karonto anumodanaṃ;
‘‘တိံသကပ္ပသဟသ္သမ္ဟိ၊ အယံ ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတိ။
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, ayaṃ buddho bhavissati.
၁၄.
14.
‘‘ပဓာနံ ပဒဟိတ္ဝာန။ပေ.။ ဟေသ္သာမ သမ္မုခာ ဣမံ’’။
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
၁၅.
15.
တသ္သာပိ ဝစနံ သုတ္ဝာ၊ ဘိယ္ယော စိတ္တံ ပသာဒယိံ။
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ဥတ္တရိံ ဝတမဓိဋ္ဌာသိံ၊ ဒသပာရမိပူရိယာ။
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
၁၆.
16.
သုတ္တန္တံ ဝိနယဉ္စာပိ၊ နဝင္ဂံ သတ္ထုသာသနံ။
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
သဗ္ဗံ ပရိယာပုဏိတ္ဝာန၊ သောဘယိံ ဇိနသာသနံ။
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
၁၇.
17.
တတ္ထပ္ပမတ္တော ဝိဟရန္တော၊ နိသဇ္ဇဋ္ဌာနစင္ကမေ။
Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
အဘိညာသု ပာရမိံ ဂန္တ္ဝာ၊ ဗ္ရဟ္မလောကမဂဉ္ဆဟံ။
Abhiññāsu pāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
၁၈.
18.
သုဒသ္သနံ နာမ နဂရံ၊ သုဒတ္တော နာမ ခတ္တိယော။
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, sudatto nāma khattiyo;
သုဒတ္တာ နာမ ဇနိကာ၊ သုမေဓသ္သ မဟေသိနော။
Sudattā nāma janikā, sumedhassa mahesino.
၁၉.
19.
နဝဝသ္သသဟသ္သာနိ၊ အဂာရံ အဇ္ဈ သော ဝသိ။
Navavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
သုစန္ဒကဉ္စနသိရိဝဍ္ဎာ၊ တယော ပာသာဒမုတ္တမာ။
Sucandakañcanasirivaḍḍhā, tayo pāsādamuttamā.
၂၀.
20.
တိသောဠသသဟသ္သာနိ၊ နာရိယော သမလင္ကတာ။
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
သုမနာ နာမ သာ နာရီ၊ ပုနဗ္ဗသု နာမ အတ္ရဇော။
Sumanā nāma sā nārī, punabbasu nāma atrajo.
၂၁.
21.
နိမိတ္တေ စတုရော ဒိသ္ဝာ၊ ဟတ္ထိယာနေန နိက္ခမိ။
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
အနူနကံ အဍ္ဎမာသံ၊ ပဓာနံ ပဒဟီ ဇိနော။
Anūnakaṃ aḍḍhamāsaṃ, padhānaṃ padahī jino.
၂၂.
22.
ဗ္ရဟ္မုနာ ယာစိတော သန္တော၊ သုမေဓော လောကနာယကော။
Brahmunā yācito santo, sumedho lokanāyako;
ဝတ္တိ စက္ကံ မဟာဝီရော၊ သုဒသ္သနုယ္ယာနမုတ္တမေ။
Vatti cakkaṃ mahāvīro, sudassanuyyānamuttame.
၂၃.
23.
သရဏော သဗ္ဗကာမော စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝကာ။
Saraṇo sabbakāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
သာဂရော နာမုပဋ္ဌာကော၊ သုမေဓသ္သ မဟေသိနော။
Sāgaro nāmupaṭṭhāko, sumedhassa mahesino.
၂၄.
24.
ရာမာ စေဝ သုရာမာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂသာဝိကာ။
Rāmā ceva surāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ဗောဓိ တသ္သ ဘဂဝတော၊ မဟာနီပောတိ ဝုစ္စတိ။
Bodhi tassa bhagavato, mahānīpoti vuccati.
၂၅.
25.
ဥရုဝေလာ ယသဝာ စ၊ အဟေသုံ အဂ္ဂုပဋ္ဌကာ။
Uruvelā yasavā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
၂၆.
26.
အဋ္ဌာသီတိရတနာနိ၊ အစ္စုဂ္ဂတော မဟာမုနိ။
Aṭṭhāsītiratanāni, accuggato mahāmuni;
ဩဘာသေတိ ဒိသာ သဗ္ဗာ၊ စန္ဒော တာရဂဏေ ယထာ။
Obhāseti disā sabbā, cando tāragaṇe yathā.
၂၇.
27.
စက္ကဝတ္တိမဏီ နာမ၊ ယထာ တပတိ ယောဇနံ။
Cakkavattimaṇī nāma, yathā tapati yojanaṃ;
တထေဝ တသ္သ ရတနံ၊ သမန္တာ ဖရတိ ယောဇနံ။
Tatheva tassa ratanaṃ, samantā pharati yojanaṃ.
၂၈.
28.
နဝုတိဝသ္သသဟသ္သာနိ ၊ အာယု ဝိဇ္ဇတိ တာဝဒေ။
Navutivassasahassāni , āyu vijjati tāvade;
တာဝတာ တိဋ္ဌမာနော သော၊ တာရေသိ ဇနတံ ဗဟုံ။
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
၂၉.
29.
တေဝိဇ္ဇဆဠဘိညေဟိ၊ ဗလပ္ပတ္တေဟိ တာဒိဟိ။
Tevijjachaḷabhiññehi, balappattehi tādihi;
သမာကုလမိဒံ အာသိ၊ အရဟန္တေဟိ သာဓုဟိ။
Samākulamidaṃ āsi, arahantehi sādhuhi.
၃၀.
30.
တေပိ သဗ္ဗေ အမိတယသာ၊ ဝိပ္ပမုတ္တာ နိရူပဓီ။
Tepi sabbe amitayasā, vippamuttā nirūpadhī;
ဉာဏာလောကံ ဒသ္သယိတ္ဝာ၊ နိဗ္ဗုတာ တေ မဟာယသာ။
Ñāṇālokaṃ dassayitvā, nibbutā te mahāyasā.
၃၁.
31.
သုမေဓော ဇိနဝရော ဗုဒ္ဓော၊ မေဓာရာမမ္ဟိ နိဗ္ဗုတော။
Sumedho jinavaro buddho, medhārāmamhi nibbuto;
ဓာတုဝိတ္ထာရိကံ အာသိ၊ တေသု တေသု ပဒေသတောတိ။
Dhātuvitthārikaṃ āsi, tesu tesu padesatoti.
သုမေဓသ္သ ဘဂဝတော ဝံသော ဧကာဒသမော။
Sumedhassa bhagavato vaṃso ekādasamo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဗုဒ္ဓဝံသ-အဋ္ဌကထာ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ၁၃. သုမေဓဗုဒ္ဓဝံသဝဏ္ဏနာ • 13. Sumedhabuddhavaṃsavaṇṇanā