Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਬੁਦ੍ਧવਂਸਪਾਲ਼ਿ • Buddhavaṃsapāḷi |
੧੩. ਸੁਮੇਧਬੁਦ੍ਧવਂਸੋ
13. Sumedhabuddhavaṃso
੧.
1.
ਪਦੁਮੁਤ੍ਤਰਸ੍ਸ ਅਪਰੇਨ, ਸੁਮੇਧੋ ਨਾਮ ਨਾਯਕੋ।
Padumuttarassa aparena, sumedho nāma nāyako;
ਦੁਰਾਸਦੋ ਉਗ੍ਗਤੇਜੋ, ਸਬ੍ਬਲੋਕੁਤ੍ਤਮੋ ਮੁਨਿ॥
Durāsado uggatejo, sabbalokuttamo muni.
੨.
2.
ਪਸਨ੍ਨਨੇਤ੍ਤੋ ਸੁਮੁਖੋ, ਬ੍ਰਹਾ ਉਜੁ ਪਤਾਪવਾ।
Pasannanetto sumukho, brahā uju patāpavā;
ਹਿਤੇਸੀ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ, ਬਹੂ ਮੋਚੇਸਿ ਬਨ੍ਧਨਾ॥
Hitesī sabbasattānaṃ, bahū mocesi bandhanā.
੩.
3.
ਯਦਾ ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਾਪੁਣਿਤ੍વਾ, ਕੇવਲਂ ਬੋਧਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
Yadā buddho pāpuṇitvā, kevalaṃ bodhimuttamaṃ;
ਸੁਦਸ੍ਸਨਮ੍ਹਿ ਨਗਰੇ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤਯਿ॥
Sudassanamhi nagare, dhammacakkaṃ pavattayi.
੪.
4.
ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਅਭਿਸਮਯਾ ਤੀਣਿ, ਅਹੇਸੁਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨੇ।
Tassāpi abhisamayā tīṇi, ahesuṃ dhammadesane;
ਕੋਟਿਸਤਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਪਠਮਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
੫.
5.
ਪੁਨਾਪਰਂ ਕੁਮ੍ਭਕਣ੍ਣਂ, ਯਕ੍ਖਂ ਸੋ ਦਮਯੀ ਜਿਨੋ।
Punāparaṃ kumbhakaṇṇaṃ, yakkhaṃ so damayī jino;
ਨવੁਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਦੁਤਿਯਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
੬.
6.
ਪੁਨਾਪਰਂ ਅਮਿਤਯਸੋ, ਚਤੁਸਚ੍ਚਂ ਪਕਾਸਯਿ।
Punāparaṃ amitayaso, catusaccaṃ pakāsayi;
ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਸਹਸ੍ਸਾਨਂ, ਤਤਿਯਾਭਿਸਮਯੋ ਅਹੁ॥
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
੭.
7.
ਸਨ੍ਨਿਪਾਤਾ ਤਯੋ ਆਸੁਂ, ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ।
Sannipātā tayo āsuṃ, sumedhassa mahesino;
ਖੀਣਾਸવਾਨਂ વਿਮਲਾਨਂ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾਨ ਤਾਦਿਨਂ॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
੮.
8.
ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਉਪਗਞ੍ਛਿ ਜਿਨੋ ਯਦਾ।
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, upagañchi jino yadā;
ਤਦਾ ਖੀਣਾਸવਾ ਭਿਕ੍ਖੂ, ਸਮਿਂਸੁ ਸਤਕੋਟਿਯੋ॥
Tadā khīṇāsavā bhikkhū, samiṃsu satakoṭiyo.
੯.
9.
ਪੁਨਾਪਰਂ ਦੇવਕੂਟੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਕਥਿਨਤ੍ਥਤੇ।
Punāparaṃ devakūṭe, bhikkhūnaṃ kathinatthate;
ਤਦਾ ਨવੁਤਿਕੋਟੀਨਂ, ਦੁਤਿਯੋ ਆਸਿ ਸਮਾਗਮੋ॥
Tadā navutikoṭīnaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
੧੦.
10.
ਪੁਨਾਪਰਂ ਦਸਬਲੋ, ਯਦਾ ਚਰਤਿ ਚਾਰਿਕਂ।
Punāparaṃ dasabalo, yadā carati cārikaṃ;
ਤਦਾ ਅਸੀਤਿਕੋਟੀਨਂ, ਤਤਿਯੋ ਆਸਿ ਸਮਾਗਮੋ॥
Tadā asītikoṭīnaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
੧੧.
11.
ਅਹਂ ਤੇਨ ਸਮਯੇਨ, ਉਤ੍ਤਰੋ ਨਾਮ ਮਾਣવੋ।
Ahaṃ tena samayena, uttaro nāma māṇavo;
ਅਸੀਤਿਕੋਟਿਯੋ ਮਯ੍ਹਂ, ਘਰੇ ਸਨ੍ਨਿਚਿਤਂ ਧਨਂ॥
Asītikoṭiyo mayhaṃ, ghare sannicitaṃ dhanaṃ.
੧੨.
12.
ਕੇવਲਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦਤ੍વਾਨ, ਸਸਙ੍ਘੇ ਲੋਕਨਾਯਕੇ।
Kevalaṃ sabbaṃ datvāna, sasaṅghe lokanāyake;
ਸਰਣਂ ਤਸ੍ਸੁਪਗਞ੍ਛਿਂ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਞ੍ਚਾਭਿਰੋਚਯਿਂ॥
Saraṇaṃ tassupagañchiṃ, pabbajjañcābhirocayiṃ.
੧੩.
13.
ਸੋਪਿ ਮਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਬ੍ਯਾਕਾਸਿ, ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਨੁਮੋਦਨਂ।
Sopi maṃ buddho byākāsi, karonto anumodanaṃ;
‘‘ਤਿਂਸਕਪ੍ਪਸਹਸ੍ਸਮ੍ਹਿ, ਅਯਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ॥
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, ayaṃ buddho bhavissati.
੧੪.
14.
‘‘ਪਧਾਨਂ ਪਦਹਿਤ੍વਾਨ…ਪੇ॰… ਹੇਸ੍ਸਾਮ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਇਮਂ’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
੧੫.
15.
ਤਸ੍ਸਾਪਿ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ, ਭਿਯ੍ਯੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਸਾਦਯਿਂ।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ਉਤ੍ਤਰਿਂ વਤਮਧਿਟ੍ਠਾਸਿਂ, ਦਸਪਾਰਮਿਪੂਰਿਯਾ॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
੧੬.
16.
ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤਂ વਿਨਯਞ੍ਚਾਪਿ, ਨવਙ੍ਗਂ ਸਤ੍ਥੁਸਾਸਨਂ।
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
ਸਬ੍ਬਂ ਪਰਿਯਾਪੁਣਿਤ੍વਾਨ, ਸੋਭਯਿਂ ਜਿਨਸਾਸਨਂ॥
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
੧੭.
17.
ਤਤ੍ਥਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ, ਨਿਸਜ੍ਜਟ੍ਠਾਨਚਙ੍ਕਮੇ।
Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
ਅਭਿਞ੍ਞਾਸੁ ਪਾਰਮਿਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਮਗਞ੍ਛਹਂ॥
Abhiññāsu pāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
੧੮.
18.
ਸੁਦਸ੍ਸਨਂ ਨਾਮ ਨਗਰਂ, ਸੁਦਤ੍ਤੋ ਨਾਮ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, sudatto nāma khattiyo;
ਸੁਦਤ੍ਤਾ ਨਾਮ ਜਨਿਕਾ, ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
Sudattā nāma janikā, sumedhassa mahesino.
੧੯.
19.
ਨવવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝ ਸੋ વਸਿ।
Navavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
ਸੁਚਨ੍ਦਕਞ੍ਚਨਸਿਰਿવਡ੍ਢਾ, ਤਯੋ ਪਾਸਾਦਮੁਤ੍ਤਮਾ॥
Sucandakañcanasirivaḍḍhā, tayo pāsādamuttamā.
੨੦.
20.
ਤਿਸੋਲ਼ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ, ਨਾਰਿਯੋ ਸਮਲਙ੍ਕਤਾ।
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
ਸੁਮਨਾ ਨਾਮ ਸਾ ਨਾਰੀ, ਪੁਨਬ੍ਬਸੁ ਨਾਮ ਅਤ੍ਰਜੋ॥
Sumanā nāma sā nārī, punabbasu nāma atrajo.
੨੧.
21.
ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਦਿਸ੍વਾ, ਹਤ੍ਥਿਯਾਨੇਨ ਨਿਕ੍ਖਮਿ।
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
ਅਨੂਨਕਂ ਅਡ੍ਢਮਾਸਂ, ਪਧਾਨਂ ਪਦਹੀ ਜਿਨੋ॥
Anūnakaṃ aḍḍhamāsaṃ, padhānaṃ padahī jino.
੨੨.
22.
ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਯਾਚਿਤੋ ਸਨ੍ਤੋ, ਸੁਮੇਧੋ ਲੋਕਨਾਯਕੋ।
Brahmunā yācito santo, sumedho lokanāyako;
વਤ੍ਤਿ ਚਕ੍ਕਂ ਮਹਾવੀਰੋ, ਸੁਦਸ੍ਸਨੁਯ੍ਯਾਨਮੁਤ੍ਤਮੇ॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, sudassanuyyānamuttame.
੨੩.
23.
ਸਰਣੋ ਸਬ੍ਬਕਾਮੋ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਕਾ।
Saraṇo sabbakāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
ਸਾਗਰੋ ਨਾਮੁਪਟ੍ਠਾਕੋ, ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਮਹੇਸਿਨੋ॥
Sāgaro nāmupaṭṭhāko, sumedhassa mahesino.
੨੪.
24.
ਰਾਮਾ ਚੇવ ਸੁਰਾਮਾ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗਸਾવਿਕਾ।
Rāmā ceva surāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ਬੋਧਿ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ, ਮਹਾਨੀਪੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ॥
Bodhi tassa bhagavato, mahānīpoti vuccati.
੨੫.
25.
ਉਰੁવੇਲਾ ਯਸવਾ ਚ, ਅਹੇਸੁਂ ਅਗ੍ਗੁਪਟ੍ਠਕਾ।
Uruvelā yasavā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
੨੬.
26.
ਅਟ੍ਠਾਸੀਤਿਰਤਨਾਨਿ, ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤੋ ਮਹਾਮੁਨਿ।
Aṭṭhāsītiratanāni, accuggato mahāmuni;
ਓਭਾਸੇਤਿ ਦਿਸਾ ਸਬ੍ਬਾ, ਚਨ੍ਦੋ ਤਾਰਗਣੇ ਯਥਾ॥
Obhāseti disā sabbā, cando tāragaṇe yathā.
੨੭.
27.
ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਮਣੀ ਨਾਮ, ਯਥਾ ਤਪਤਿ ਯੋਜਨਂ।
Cakkavattimaṇī nāma, yathā tapati yojanaṃ;
ਤਥੇવ ਤਸ੍ਸ ਰਤਨਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਫਰਤਿ ਯੋਜਨਂ॥
Tatheva tassa ratanaṃ, samantā pharati yojanaṃ.
੨੮.
28.
ਨવੁਤਿવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਨਿ , ਆਯੁ વਿਜ੍ਜਤਿ ਤਾવਦੇ।
Navutivassasahassāni , āyu vijjati tāvade;
ਤਾવਤਾ ਤਿਟ੍ਠਮਾਨੋ ਸੋ, ਤਾਰੇਸਿ ਜਨਤਂ ਬਹੁਂ॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
੨੯.
29.
ਤੇવਿਜ੍ਜਛਲ਼ਭਿਞ੍ਞੇਹਿ, ਬਲਪ੍ਪਤ੍ਤੇਹਿ ਤਾਦਿਹਿ।
Tevijjachaḷabhiññehi, balappattehi tādihi;
ਸਮਾਕੁਲਮਿਦਂ ਆਸਿ, ਅਰਹਨ੍ਤੇਹਿ ਸਾਧੁਹਿ॥
Samākulamidaṃ āsi, arahantehi sādhuhi.
੩੦.
30.
ਤੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਅਮਿਤਯਸਾ, વਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਾ ਨਿਰੂਪਧੀ।
Tepi sabbe amitayasā, vippamuttā nirūpadhī;
ਞਾਣਾਲੋਕਂ ਦਸ੍ਸਯਿਤ੍વਾ, ਨਿਬ੍ਬੁਤਾ ਤੇ ਮਹਾਯਸਾ॥
Ñāṇālokaṃ dassayitvā, nibbutā te mahāyasā.
੩੧.
31.
ਸੁਮੇਧੋ ਜਿਨવਰੋ ਬੁਦ੍ਧੋ, ਮੇਧਾਰਾਮਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬੁਤੋ।
Sumedho jinavaro buddho, medhārāmamhi nibbuto;
ਧਾਤੁવਿਤ੍ਥਾਰਿਕਂ ਆਸਿ, ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਪਦੇਸਤੋਤਿ॥
Dhātuvitthārikaṃ āsi, tesu tesu padesatoti.
ਸੁਮੇਧਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ વਂਸੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।
Sumedhassa bhagavato vaṃso ekādasamo.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਬੁਦ੍ਧવਂਸ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ੧੩. ਸੁਮੇਧਬੁਦ੍ਧવਂਸવਣ੍ਣਨਾ • 13. Sumedhabuddhavaṃsavaṇṇanā