Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi |
൧൩. സുമേധബുദ്ധവംസോ
13. Sumedhabuddhavaṃso
൧.
1.
പദുമുത്തരസ്സ അപരേന, സുമേധോ നാമ നായകോ;
Padumuttarassa aparena, sumedho nāma nāyako;
ദുരാസദോ ഉഗ്ഗതേജോ, സബ്ബലോകുത്തമോ മുനി.
Durāsado uggatejo, sabbalokuttamo muni.
൨.
2.
പസന്നനേത്തോ സുമുഖോ, ബ്രഹാ ഉജു പതാപവാ;
Pasannanetto sumukho, brahā uju patāpavā;
ഹിതേസീ സബ്ബസത്താനം, ബഹൂ മോചേസി ബന്ധനാ.
Hitesī sabbasattānaṃ, bahū mocesi bandhanā.
൩.
3.
യദാ ബുദ്ധോ പാപുണിത്വാ, കേവലം ബോധിമുത്തമം;
Yadā buddho pāpuṇitvā, kevalaṃ bodhimuttamaṃ;
സുദസ്സനമ്ഹി നഗരേ, ധമ്മചക്കം പവത്തയി.
Sudassanamhi nagare, dhammacakkaṃ pavattayi.
൪.
4.
തസ്സാപി അഭിസമയാ തീണി, അഹേസും ധമ്മദേസനേ;
Tassāpi abhisamayā tīṇi, ahesuṃ dhammadesane;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹു.
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
൫.
5.
പുനാപരം കുമ്ഭകണ്ണം, യക്ഖം സോ ദമയീ ജിനോ;
Punāparaṃ kumbhakaṇṇaṃ, yakkhaṃ so damayī jino;
നവുതികോടിസഹസ്സാനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹു.
Navutikoṭisahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
൬.
6.
പുനാപരം അമിതയസോ, ചതുസച്ചം പകാസയി;
Punāparaṃ amitayaso, catusaccaṃ pakāsayi;
അസീതികോടിസഹസ്സാനം, തതിയാഭിസമയോ അഹു.
Asītikoṭisahassānaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
൭.
7.
സന്നിപാതാ തയോ ആസും, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ;
Sannipātā tayo āsuṃ, sumedhassa mahesino;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
൮.
8.
സുദസ്സനം നാമ നഗരം, ഉപഗഞ്ഛി ജിനോ യദാ;
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, upagañchi jino yadā;
തദാ ഖീണാസവാ ഭിക്ഖൂ, സമിംസു സതകോടിയോ.
Tadā khīṇāsavā bhikkhū, samiṃsu satakoṭiyo.
൯.
9.
പുനാപരം ദേവകൂടേ, ഭിക്ഖൂനം കഥിനത്ഥതേ;
Punāparaṃ devakūṭe, bhikkhūnaṃ kathinatthate;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയോ ആസി സമാഗമോ.
Tadā navutikoṭīnaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
൧൦.
10.
പുനാപരം ദസബലോ, യദാ ചരതി ചാരികം;
Punāparaṃ dasabalo, yadā carati cārikaṃ;
തദാ അസീതികോടീനം, തതിയോ ആസി സമാഗമോ.
Tadā asītikoṭīnaṃ, tatiyo āsi samāgamo.
൧൧.
11.
അഹം തേന സമയേന, ഉത്തരോ നാമ മാണവോ;
Ahaṃ tena samayena, uttaro nāma māṇavo;
അസീതികോടിയോ മയ്ഹം, ഘരേ സന്നിചിതം ധനം.
Asītikoṭiyo mayhaṃ, ghare sannicitaṃ dhanaṃ.
൧൨.
12.
കേവലം സബ്ബം ദത്വാന, സസങ്ഘേ ലോകനായകേ;
Kevalaṃ sabbaṃ datvāna, sasaṅghe lokanāyake;
സരണം തസ്സുപഗഞ്ഛിം, പബ്ബജ്ജഞ്ചാഭിരോചയിം.
Saraṇaṃ tassupagañchiṃ, pabbajjañcābhirocayiṃ.
൧൩.
13.
സോപി മം ബുദ്ധോ ബ്യാകാസി, കരോന്തോ അനുമോദനം;
Sopi maṃ buddho byākāsi, karonto anumodanaṃ;
‘‘തിംസകപ്പസഹസ്സമ്ഹി, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, ayaṃ buddho bhavissati.
൧൪.
14.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ॰… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
൧൫.
15.
തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
൧൬.
16.
സുത്തന്തം വിനയഞ്ചാപി, നവങ്ഗം സത്ഥുസാസനം;
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
സബ്ബം പരിയാപുണിത്വാന, സോഭയിം ജിനസാസനം.
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
൧൭.
17.
തത്ഥപ്പമത്തോ വിഹരന്തോ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
Tatthappamatto viharanto, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
അഭിഞ്ഞാസു പാരമിം ഗന്ത്വാ, ബ്രഹ്മലോകമഗഞ്ഛഹം.
Abhiññāsu pāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
൧൮.
18.
സുദസ്സനം നാമ നഗരം, സുദത്തോ നാമ ഖത്തിയോ;
Sudassanaṃ nāma nagaraṃ, sudatto nāma khattiyo;
സുദത്താ നാമ ജനികാ, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ.
Sudattā nāma janikā, sumedhassa mahesino.
൧൯.
19.
നവവസ്സസഹസ്സാനി, അഗാരം അജ്ഝ സോ വസി;
Navavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
സുചന്ദകഞ്ചനസിരിവഡ്ഢാ, തയോ പാസാദമുത്തമാ.
Sucandakañcanasirivaḍḍhā, tayo pāsādamuttamā.
൨൦.
20.
തിസോളസസഹസ്സാനി, നാരിയോ സമലങ്കതാ;
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
സുമനാ നാമ സാ നാരീ, പുനബ്ബസു നാമ അത്രജോ.
Sumanā nāma sā nārī, punabbasu nāma atrajo.
൨൧.
21.
നിമിത്തേ ചതുരോ ദിസ്വാ, ഹത്ഥിയാനേന നിക്ഖമി;
Nimitte caturo disvā, hatthiyānena nikkhami;
അനൂനകം അഡ്ഢമാസം, പധാനം പദഹീ ജിനോ.
Anūnakaṃ aḍḍhamāsaṃ, padhānaṃ padahī jino.
൨൨.
22.
ബ്രഹ്മുനാ യാചിതോ സന്തോ, സുമേധോ ലോകനായകോ;
Brahmunā yācito santo, sumedho lokanāyako;
വത്തി ചക്കം മഹാവീരോ, സുദസ്സനുയ്യാനമുത്തമേ.
Vatti cakkaṃ mahāvīro, sudassanuyyānamuttame.
൨൩.
23.
സരണോ സബ്ബകാമോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
Saraṇo sabbakāmo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
സാഗരോ നാമുപട്ഠാകോ, സുമേധസ്സ മഹേസിനോ.
Sāgaro nāmupaṭṭhāko, sumedhassa mahesino.
൨൪.
24.
രാമാ ചേവ സുരാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
Rāmā ceva surāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, മഹാനീപോതി വുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, mahānīpoti vuccati.
൨൫.
25.
ഉരുവേലാ യസവാ ച, അഹേസും അഗ്ഗുപട്ഠകാ;
Uruvelā yasavā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
൨൬.
26.
അട്ഠാസീതിരതനാനി, അച്ചുഗ്ഗതോ മഹാമുനി;
Aṭṭhāsītiratanāni, accuggato mahāmuni;
ഓഭാസേതി ദിസാ സബ്ബാ, ചന്ദോ താരഗണേ യഥാ.
Obhāseti disā sabbā, cando tāragaṇe yathā.
൨൭.
27.
ചക്കവത്തിമണീ നാമ, യഥാ തപതി യോജനം;
Cakkavattimaṇī nāma, yathā tapati yojanaṃ;
തഥേവ തസ്സ രതനം, സമന്താ ഫരതി യോജനം.
Tatheva tassa ratanaṃ, samantā pharati yojanaṃ.
൨൮.
28.
നവുതിവസ്സസഹസ്സാനി , ആയു വിജ്ജതി താവദേ;
Navutivassasahassāni , āyu vijjati tāvade;
താവതാ തിട്ഠമാനോ സോ, താരേസി ജനതം ബഹും.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
൨൯.
29.
തേവിജ്ജഛളഭിഞ്ഞേഹി, ബലപ്പത്തേഹി താദിഹി;
Tevijjachaḷabhiññehi, balappattehi tādihi;
സമാകുലമിദം ആസി, അരഹന്തേഹി സാധുഹി.
Samākulamidaṃ āsi, arahantehi sādhuhi.
൩൦.
30.
തേപി സബ്ബേ അമിതയസാ, വിപ്പമുത്താ നിരൂപധീ;
Tepi sabbe amitayasā, vippamuttā nirūpadhī;
ഞാണാലോകം ദസ്സയിത്വാ, നിബ്ബുതാ തേ മഹായസാ.
Ñāṇālokaṃ dassayitvā, nibbutā te mahāyasā.
൩൧.
31.
സുമേധോ ജിനവരോ ബുദ്ധോ, മേധാരാമമ്ഹി നിബ്ബുതോ;
Sumedho jinavaro buddho, medhārāmamhi nibbuto;
ധാതുവിത്ഥാരികം ആസി, തേസു തേസു പദേസതോതി.
Dhātuvitthārikaṃ āsi, tesu tesu padesatoti.
സുമേധസ്സ ഭഗവതോ വംസോ ഏകാദസമോ.
Sumedhassa bhagavato vaṃso ekādasamo.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൧൩. സുമേധബുദ്ധവംസവണ്ണനാ • 13. Sumedhabuddhavaṃsavaṇṇanā