Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ధమ్మసఙ్గణీ-అనుటీకా • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
సుమేధకథావణ్ణనా
Sumedhakathāvaṇṇanā
ఉప్పన్నే బుద్ధే తతో అత్తానం సేయ్యతో వా సదిసతో వా దహన్తో ఝానాభిఞ్ఞాహి పరిహాయతి, న తథా సుమేధపణ్డితో అట్ఠాసీతి తస్స ఝానాభిఞ్ఞాహి అపరిహాని దట్ఠబ్బా. తేనేవాహ ‘‘తాపసేహి అసమో’’తి. యథా నిబ్బానం, అఞ్ఞం వా నిచ్చాభిమతం అవిపరీతవుత్తితాయ సబ్బకాలం తథాభావేన ‘‘సస్సత’’న్తి వుచ్చతి, ఏవం బుద్ధానం వచనన్తి తస్స సస్సతతా వుత్తా. తేనేవాహ ‘‘అవిపరీతమేవా’’తి. ఉపపారమీఆదివిభాగేన అనేకప్పకారతా. సమాదానాధిట్ఠానన్తి సమాదానస్స అధిట్ఠానం పవత్తనం కరణన్తి అత్థో. ఞాణతేజేనాతి పారమీపవిచయఞాణప్పభావేన. మహానుభావఞ్హి తం ఞాణం బోధిసమ్భారేసు అనావరణం అనాచరియకం మహాబోధిసముప్పత్తియా అనురూపపుబ్బనిమిత్తభూతం. తథా హి తం మనుస్సపురిసభావాదిఆధారమేవ జాతం. కాయాదీసు అసుభసఞ్ఞాదిభావేన సుద్ధగోచరా. ‘‘అఞ్ఞథా’’తి పదస్స పకరణపరిచ్ఛిన్నం అత్థం దస్సేన్తో ‘‘లీనతా’’తి ఆహ. లీనతాతి చ సఙ్కోచో వీరియహాని వీరియారమ్భస్స అధిప్పేతత్తా. తేనాహ ‘‘ఏసా మే వీరియపారమీ’’తి.
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
నిదానకథావణ్ణనా నిట్ఠితా.
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ధమ్మసఙ్గణీ-మూలటీకా • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / సుమేధకథావణ్ణనా • Sumedhakathāvaṇṇanā