| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ธมฺมสงฺคณี-อนุฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
สุเมธกถาวณฺณนา
Sumedhakathāvaṇṇanā
อุปฺปเนฺน พุเทฺธ ตโต อตฺตานํ เสยฺยโต วา สทิสโต วา ทหโนฺต ฌานาภิญฺญาหิ ปริหายติ, น ตถา สุเมธปณฺฑิโต อฎฺฐาสีติ ตสฺส ฌานาภิญฺญาหิ อปริหานิ ทฎฺฐพฺพาฯ เตเนวาห ‘‘ตาปเสหิ อสโม’’ติฯ ยถา นิพฺพานํ, อญฺญํ วา นิจฺจาภิมตํ อวิปรีตวุตฺติตาย สพฺพกาลํ ตถาภาเวน ‘‘สสฺสต’’นฺติ วุจฺจติ, เอวํ พุทฺธานํ วจนนฺติ ตสฺส สสฺสตตา วุตฺตาฯ เตเนวาห ‘‘อวิปรีตเมวา’’ติฯ อุปปารมีอาทิวิภาเคน อเนกปฺปการตาฯ สมาทานาธิฎฺฐานนฺติ สมาทานสฺส อธิฎฺฐานํ ปวตฺตนํ กรณนฺติ อโตฺถฯ ญาณเตเชนาติ ปารมีปวิจยญาณปฺปภาเวนฯ มหานุภาวญฺหิ ตํ ญาณํ โพธิสมฺภาเรสุ อนาวรณํ อนาจริยกํ มหาโพธิสมุปฺปตฺติยา อนุรูปปุพฺพนิมิตฺตภูตํฯ ตถา หิ ตํ มนุสฺสปุริสภาวาทิอาธารเมว ชาตํฯ กายาทีสุ อสุภสญฺญาทิภาเวน สุทฺธโคจราฯ ‘‘อญฺญถา’’ติ ปทสฺส ปกรณปริจฺฉินฺนํ อตฺถํ ทเสฺสโนฺต ‘‘ลีนตา’’ติ อาหฯ ลีนตาติ จ สโงฺกโจ วีริยหานิ วีริยารมฺภสฺส อธิเปฺปตตฺตาฯ เตนาห ‘‘เอสา เม วีริยปารมี’’ติฯ
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
นิทานกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ธมฺมสงฺคณี-มูลฎีกา • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / สุเมธกถาวณฺณนา • Sumedhakathāvaṇṇanā
