| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ធម្មសង្គណី-អនុដីកា • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
សុមេធកថាវណ្ណនា
Sumedhakathāvaṇṇanā
ឧប្បន្នេ ពុទ្ធេ តតោ អត្តានំ សេយ្យតោ វា សទិសតោ វា ទហន្តោ ឈានាភិញ្ញាហិ បរិហាយតិ, ន តថា សុមេធបណ្ឌិតោ អដ្ឋាសីតិ តស្ស ឈានាភិញ្ញាហិ អបរិហានិ ទដ្ឋព្ពា។ តេនេវាហ ‘‘តាបសេហិ អសមោ’’តិ។ យថា និព្ពានំ, អញ្ញំ វា និច្ចាភិមតំ អវិបរីតវុត្តិតាយ សព្ពកាលំ តថាភាវេន ‘‘សស្សត’’ន្តិ វុច្ចតិ, ឯវំ ពុទ្ធានំ វចនន្តិ តស្ស សស្សតតា វុត្តា។ តេនេវាហ ‘‘អវិបរីតមេវា’’តិ។ ឧបបារមីអាទិវិភាគេន អនេកប្បការតា។ សមាទានាធិដ្ឋានន្តិ សមាទានស្ស អធិដ្ឋានំ បវត្តនំ ករណន្តិ អត្ថោ។ ញាណតេជេនាតិ បារមីបវិចយញាណប្បភាវេន។ មហានុភាវញ្ហិ តំ ញាណំ ពោធិសម្ភារេសុ អនាវរណំ អនាចរិយកំ មហាពោធិសមុប្បត្តិយា អនុរូបបុព្ពនិមិត្តភូតំ។ តថា ហិ តំ មនុស្សបុរិសភាវាទិអាធារមេវ ជាតំ។ កាយាទីសុ អសុភសញ្ញាទិភាវេន សុទ្ធគោចរា។ ‘‘អញ្ញថា’’តិ បទស្ស បករណបរិច្ឆិន្នំ អត្ថំ ទស្សេន្តោ ‘‘លីនតា’’តិ អាហ។ លីនតាតិ ច សង្កោចោ វីរិយហានិ វីរិយារម្ភស្ស អធិប្បេតត្តា។ តេនាហ ‘‘ឯសា មេ វីរិយបារមី’’តិ។
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
និទានកថាវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ធម្មសង្គណី-មូលដីកា • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / សុមេធកថាវណ្ណនា • Sumedhakathāvaṇṇanā
