Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ධම්මසඞ්ගණී-අනුටීකා • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
සුමෙධකථාවණ්ණනා
Sumedhakathāvaṇṇanā
උප්පන්නෙ බුද්ධෙ තතො අත්තානං සෙය්යතො වා සදිසතො වා දහන්තො ඣානාභිඤ්ඤාහි පරිහායති, න තථා සුමෙධපණ්ඩිතො අට්ඨාසීති තස්ස ඣානාභිඤ්ඤාහි අපරිහානි දට්ඨබ්බා. තෙනෙවාහ ‘‘තාපසෙහි අසමො’’ති. යථා නිබ්බානං, අඤ්ඤං වා නිච්චාභිමතං අවිපරීතවුත්තිතාය සබ්බකාලං තථාභාවෙන ‘‘සස්සත’’න්ති වුච්චති, එවං බුද්ධානං වචනන්ති තස්ස සස්සතතා වුත්තා. තෙනෙවාහ ‘‘අවිපරීතමෙවා’’ති. උපපාරමීආදිවිභාගෙන අනෙකප්පකාරතා. සමාදානාධිට්ඨානන්ති සමාදානස්ස අධිට්ඨානං පවත්තනං කරණන්ති අත්ථො. ඤාණතෙජෙනාති පාරමීපවිචයඤාණප්පභාවෙන. මහානුභාවඤ්හි තං ඤාණං බොධිසම්භාරෙසු අනාවරණං අනාචරියකං මහාබොධිසමුප්පත්තියා අනුරූපපුබ්බනිමිත්තභූතං. තථා හි තං මනුස්සපුරිසභාවාදිආධාරමෙව ජාතං. කායාදීසු අසුභසඤ්ඤාදිභාවෙන සුද්ධගොචරා. ‘‘අඤ්ඤථා’’ති පදස්ස පකරණපරිච්ඡින්නං අත්ථං දස්සෙන්තො ‘‘ලීනතා’’ති ආහ. ලීනතාති ච සඞ්කොචො වීරියහානි වීරියාරම්භස්ස අධිප්පෙතත්තා. තෙනාහ ‘‘එසා මෙ වීරියපාරමී’’ති.
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
නිදානකථාවණ්ණනා නිට්ඨිතා.
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ටීකා • Tīkā / අභිධම්මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ධම්මසඞ්ගණී-මූලටීකා • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / සුමෙධකථාවණ්ණනා • Sumedhakathāvaṇṇanā