Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ពុទ្ធវំសបាឡិ • Buddhavaṃsapāḷi

    ២. សុមេធបត្ថនាកថា

    2. Sumedhapatthanākathā

    .

    1.

    កប្បេ ច សតសហស្សេ, ចតុរោ ច អសង្ខិយេ;

    Kappe ca satasahasse, caturo ca asaṅkhiye;

    អមរំ នាម នគរំ, ទស្សនេយ្យំ មនោរមំ។

    Amaraṃ nāma nagaraṃ, dassaneyyaṃ manoramaṃ.

    .

    2.

    ទសហិ សទ្ទេហិ អវិវិត្តំ, អន្នបានសមាយុតំ;

    Dasahi saddehi avivittaṃ, annapānasamāyutaṃ;

    ហត្ថិសទ្ទំ អស្សសទ្ទំ, ភេរិសង្ខរថានិ ច;

    Hatthisaddaṃ assasaddaṃ, bherisaṅkharathāni ca;

    ខាទថ បិវថ ចេវ, អន្នបានេន ឃោសិតំ។

    Khādatha pivatha ceva, annapānena ghositaṃ.

    .

    3.

    នគរំ សព្ពង្គសម្បន្នំ, សព្ពកម្មមុបាគតំ;

    Nagaraṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakammamupāgataṃ;

    សត្តរតនសម្បន្នំ, នានាជនសមាកុលំ;

    Sattaratanasampannaṃ, nānājanasamākulaṃ;

    សមិទ្ធំ ទេវនគរំវ, អាវាសំ បុញ្ញកម្មិនំ។

    Samiddhaṃ devanagaraṃva, āvāsaṃ puññakamminaṃ.

    .

    4.

    នគរេ អមរវតិយា, សុមេធោ នាម ព្រាហ្មណោ;

    Nagare amaravatiyā, sumedho nāma brāhmaṇo;

    អនេកកោដិសន្និចយោ, បហូតធនធញ្ញវា។

    Anekakoṭisannicayo, pahūtadhanadhaññavā.

    .

    5.

    អជ្ឈាយកោ មន្តធរោ, តិណ្ណំ វេទាន បារគូ;

    Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;

    លក្ខណេ ឥតិហាសេ ច, សធម្មេ បារមិំ គតោ។

    Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.

    .

    6.

    រហោគតោ និសីទិត្វា, ឯវំ ចិន្តេសហំ តទា;

    Rahogato nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;

    ‘‘ទុក្ខោ បុនព្ភវោ នាម, សរីរស្ស ច ភេទនំ។

    ‘‘Dukkho punabbhavo nāma, sarīrassa ca bhedanaṃ.

    .

    7.

    ‘‘ជាតិធម្មោ ជរាធម្មោ, ព្យាធិធម្មោ សហំ 1 តទា;

    ‘‘Jātidhammo jarādhammo, byādhidhammo sahaṃ 2 tadā;

    អជរំ អមតំ ខេមំ, បរិយេសិស្សាមិ និព្ពុតិំ។

    Ajaraṃ amataṃ khemaṃ, pariyesissāmi nibbutiṃ.

    .

    8.

    ‘‘យំនូនិមំ បូតិកាយំ, នានាកុណបបូរិតំ;

    ‘‘Yaṃnūnimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;

    ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆេយ្យំ, អនបេក្ខោ អនត្ថិកោ។

    Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.

    .

    9.

    ‘‘អត្ថិ ហេហិតិ សោ មគ្គោ, ន សោ សក្កា ន ហេតុយេ;

    ‘‘Atthi hehiti so maggo, na so sakkā na hetuye;

    បរិយេសិស្សាមិ តំ មគ្គំ, ភវតោ បរិមុត្តិយា។

    Pariyesissāmi taṃ maggaṃ, bhavato parimuttiyā.

    ១០.

    10.

    ‘‘យថាបិ ទុក្ខេ វិជ្ជន្តេ, សុខំ នាមបិ វិជ្ជតិ;

    ‘‘Yathāpi dukkhe vijjante, sukhaṃ nāmapi vijjati;

    ឯវំ ភវេ វិជ្ជមានេ, វិភវោបិ ឥច្ឆិតព្ពកោ។

    Evaṃ bhave vijjamāne, vibhavopi icchitabbako.

    ១១.

    11.

    ‘‘យថាបិ ឧណ្ហេ វិជ្ជន្តេ, អបរំ វិជ្ជតិ សីតលំ;

    ‘‘Yathāpi uṇhe vijjante, aparaṃ vijjati sītalaṃ;

    ឯវំ តិវិធគ្គិ វិជ្ជន្តេ, និព្ពានំ ឥច្ឆិតព្ពកំ។

    Evaṃ tividhaggi vijjante, nibbānaṃ icchitabbakaṃ.

    ១២.

    12.

    ‘‘យថាបិ បាបេ វិជ្ជន្តេ, កល្យាណមបិ វិជ្ជតិ;

    ‘‘Yathāpi pāpe vijjante, kalyāṇamapi vijjati;

    ឯវមេវ ជាតិ វិជ្ជន្តេ, អជាតិបិច្ឆិតព្ពកំ។

    Evameva jāti vijjante, ajātipicchitabbakaṃ.

    ១៣.

    13.

    ‘‘យថា គូថគតោ បុរិសោ, តឡាកំ ទិស្វាន បូរិតំ;

    ‘‘Yathā gūthagato puriso, taḷākaṃ disvāna pūritaṃ;

    ន គវេសតិ តំ តឡាកំ, ន ទោសោ តឡាកស្ស សោ។

    Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso taḷākassa so.

    ១៤.

    14.

    ‘‘ឯវំ កិលេសមលធោវ, វិជ្ជន្តេ អមតន្តឡេ;

    ‘‘Evaṃ kilesamaladhova, vijjante amatantaḷe;

    ន គវេសតិ តំ តឡាកំ, ន ទោសោ អមតន្តឡេ។

    Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso amatantaḷe.

    ១៥.

    15.

    ‘‘យថា អរីហិ បរិរុទ្ធោ, វិជ្ជន្តេ គមនម្បថេ;

    ‘‘Yathā arīhi pariruddho, vijjante gamanampathe;

    ន បលាយតិ សោ បុរិសោ, ន ទោសោ អញ្ជសស្ស សោ។

    Na palāyati so puriso, na doso añjasassa so.

    ១៦.

    16.

    ‘‘ឯវំ កិលេសបរិរុទ្ធោ, វិជ្ជមានេ សិវេ បថេ;

    ‘‘Evaṃ kilesapariruddho, vijjamāne sive pathe;

    ន គវេសតិ តំ មគ្គំ, ន ទោសោ សិវមញ្ជសេ។

    Na gavesati taṃ maggaṃ, na doso sivamañjase.

    ១៧.

    17.

    ‘‘យថាបិ ព្យាធិតោ បុរិសោ, វិជ្ជមានេ តិកិច្ឆកេ;

    ‘‘Yathāpi byādhito puriso, vijjamāne tikicchake;

    ន តិកិច្ឆាបេតិ តំ ព្យាធិំ, ន ទោសោ សោ តិកិច្ឆកេ។

    Na tikicchāpeti taṃ byādhiṃ, na doso so tikicchake.

    ១៨.

    18.

    ‘‘ឯវំ កិលេសព្យាធីហិ, ទុក្ខិតោ បរិបីឡិតោ;

    ‘‘Evaṃ kilesabyādhīhi, dukkhito paripīḷito;

    ន គវេសតិ តំ អាចរិយំ, ន ទោសោ សោ វិនាយកេ។

    Na gavesati taṃ ācariyaṃ, na doso so vināyake.

    ១៩.

    19.

    ‘‘យថាបិ កុណបំ បុរិសោ, កណ្ឋេ ពន្ធំ ជិគុច្ឆិយ;

    ‘‘Yathāpi kuṇapaṃ puriso, kaṇṭhe bandhaṃ jigucchiya;

    មោចយិត្វាន គច្ឆេយ្យ, សុខី សេរី សយំវសី។

    Mocayitvāna gaccheyya, sukhī serī sayaṃvasī.

    ២០.

    20.

    ‘‘តថេវិមំ បូតិកាយំ, នានាកុណបសញ្ចយំ;

    ‘‘Tathevimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapasañcayaṃ;

    ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆេយ្យំ, អនបេក្ខោ អនត្ថិកោ។

    Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.

    ២១.

    21.

    ‘‘យថា ឧច្ចារដ្ឋានម្ហិ, ករីសំ នរនារិយោ;

    ‘‘Yathā uccāraṭṭhānamhi, karīsaṃ naranāriyo;

    ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆន្តិ, អនបេក្ខា អនត្ថិកា។

    Chaḍḍayitvāna gacchanti, anapekkhā anatthikā.

    ២២.

    22.

    ‘‘ឯវមេវាហំ ឥមំ កាយំ, នានាកុណបបូរិតំ;

    ‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;

    ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆិស្សំ, វច្ចំ កត្វា យថា កុដិំ។

    Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, vaccaṃ katvā yathā kuṭiṃ.

    ២៣.

    23.

    ‘‘យថាបិ ជជ្ជរំ នាវំ, បលុគ្គំ ឧទគាហិនិំ 3;

    ‘‘Yathāpi jajjaraṃ nāvaṃ, paluggaṃ udagāhiniṃ 4;

    សាមី ឆឌ្ឌេត្វា គច្ឆន្តិ, អនបេក្ខា អនត្ថិកា។

    Sāmī chaḍḍetvā gacchanti, anapekkhā anatthikā.

    ២៤.

    24.

    ‘‘ឯវមេវាហំ ឥមំ កាយំ, នវច្ឆិទ្ទំ ធុវស្សវំ;

    ‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, navacchiddaṃ dhuvassavaṃ;

    ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆិស្សំ, ជិណ្ណនាវំវ សាមិកា។

    Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, jiṇṇanāvaṃva sāmikā.

    ២៥.

    25.

    ‘‘យថាបិ បុរិសោ ចោរេហិ, គច្ឆន្តោ ភណ្ឌមាទិយ;

    ‘‘Yathāpi puriso corehi, gacchanto bhaṇḍamādiya;

    ភណ្ឌច្ឆេទភយំ ទិស្វា, ឆឌ្ឌយិត្វាន គច្ឆតិ។

    Bhaṇḍacchedabhayaṃ disvā, chaḍḍayitvāna gacchati.

    ២៦.

    26.

    ‘‘ឯវមេវ អយំ កាយោ, មហាចោរសមោ វិយ;

    ‘‘Evameva ayaṃ kāyo, mahācorasamo viya;

    បហាយិមំ គមិស្សាមិ, កុសលច្ឆេទនា ភយា’’។

    Pahāyimaṃ gamissāmi, kusalacchedanā bhayā’’.

    ២៧.

    27.

    ឯវាហំ ចិន្តយិត្វាន, នេកកោដិសតំ ធនំ;

    Evāhaṃ cintayitvāna, nekakoṭisataṃ dhanaṃ;

    នាថានាថានំ ទត្វាន, ហិមវន្តមុបាគមិំ។

    Nāthānāthānaṃ datvāna, himavantamupāgamiṃ.

    ២៨.

    28.

    ហិមវន្តស្សាវិទូរេ, ធម្មិកោ នាម បព្ពតោ;

    Himavantassāvidūre, dhammiko nāma pabbato;

    អស្សមោ សុកតោ មយ្ហំ, បណ្ណសាលា សុមាបិតា។

    Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.

    ២៩.

    29.

    ចង្កមំ តត្ថ មាបេសិំ, បញ្ចទោសវិវជ្ជិតំ;

    Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjitaṃ;

    អដ្ឋគុណសមូបេតំ, អភិញ្ញាពលមាហរិំ។

    Aṭṭhaguṇasamūpetaṃ, abhiññābalamāhariṃ.

    ៣០.

    30.

    សាដកំ បជហិំ តត្ថ, នវទោសមុបាគតំ;

    Sāṭakaṃ pajahiṃ tattha, navadosamupāgataṃ;

    វាកចីរំ និវាសេសិំ, ទ្វាទសគុណមុបាគតំ។

    Vākacīraṃ nivāsesiṃ, dvādasaguṇamupāgataṃ.

    ៣១.

    31.

    អដ្ឋទោសសមាកិណ្ណំ , បជហិំ បណ្ណសាលកំ;

    Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ , pajahiṃ paṇṇasālakaṃ;

    ឧបាគមិំ រុក្ខមូលំ, គុណេ ទសហុបាគតំ។

    Upāgamiṃ rukkhamūlaṃ, guṇe dasahupāgataṃ.

    ៣២.

    32.

    វាបិតំ រោបិតំ ធញ្ញំ, បជហិំ និរវសេសតោ;

    Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato;

    អនេកគុណសម្បន្នំ, បវត្តផលមាទិយិំ។

    Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyiṃ.

    ៣៣.

    33.

    តត្ថប្បធានំ បទហិំ, និសជ្ជដ្ឋានចង្កមេ;

    Tatthappadhānaṃ padahiṃ, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    អព្ភន្តរម្ហិ សត្តាហេ, អភិញ្ញាពលបាបុណិំ។

    Abbhantaramhi sattāhe, abhiññābalapāpuṇiṃ.

    ៣៤.

    34.

    ឯវំ មេ សិទ្ធិប្បត្តស្ស, វសីភូតស្ស សាសនេ;

    Evaṃ me siddhippattassa, vasībhūtassa sāsane;

    ទីបង្ករោ នាម ជិនោ, ឧប្បជ្ជិ លោកនាយកោ។

    Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako.

    ៣៥.

    35.

    ឧប្បជ្ជន្តេ ច ជាយន្តេ, ពុជ្ឈន្តេ ធម្មទេសនេ;

    Uppajjante ca jāyante, bujjhante dhammadesane;

    ចតុរោ និមិត្តេ នាទ្ទសំ, ឈានរតិសមប្បិតោ។

    Caturo nimitte nāddasaṃ, jhānaratisamappito.

    ៣៦.

    36.

    បច្ចន្តទេសវិសយេ, និមន្តេត្វា តថាគតំ;

    Paccantadesavisaye, nimantetvā tathāgataṃ;

    តស្ស អាគមនំ មគ្គំ, សោធេន្តិ តុដ្ឋមានសា។

    Tassa āgamanaṃ maggaṃ, sodhenti tuṭṭhamānasā.

    ៣៧.

    37.

    អហំ តេន សមយេន, និក្ខមិត្វា សកស្សមា;

    Ahaṃ tena samayena, nikkhamitvā sakassamā;

    ធុនន្តោ វាកចីរានិ, គច្ឆាមិ អម្ពរេ តទា។

    Dhunanto vākacīrāni, gacchāmi ambare tadā.

    ៣៨.

    38.

    វេទជាតំ ជនំ ទិស្វា, តុដ្ឋហដ្ឋំ បមោទិតំ;

    Vedajātaṃ janaṃ disvā, tuṭṭhahaṭṭhaṃ pamoditaṃ;

    ឱរោហិត្វាន គគនា, មនុស្សេ បុច្ឆិ តាវទេ។

    Orohitvāna gaganā, manusse pucchi tāvade.

    ៣៩.

    39.

    ‘‘តុដ្ឋហដ្ឋោ បមុទិតោ, វេទជាតោ មហាជនោ;

    ‘‘Tuṭṭhahaṭṭho pamudito, vedajāto mahājano;

    កស្ស សោធីយតិ មគ្គោ, អញ្ជសំ វដុមាយនំ’’។

    Kassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.

    ៤០.

    40.

    តេ មេ បុដ្ឋា វិយាកំសុ, ‘‘ពុទ្ធោ លោកេ អនុត្តរោ;

    Te me puṭṭhā viyākaṃsu, ‘‘buddho loke anuttaro;

    ទីបង្ករោ នាម ជិនោ, ឧប្បជ្ជិ លោកនាយកោ;

    Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako;

    តស្ស សោធីយតិ មគ្គោ, អញ្ជសំ វដុមាយនំ’’។

    Tassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.

    ៤១.

    41.

    ពុទ្ធោតិវចនំ 5 សុត្វាន, បីតិ ឧប្បជ្ជិ តាវទេ;

    Buddhotivacanaṃ 6 sutvāna, pīti uppajji tāvade;

    ពុទ្ធោ ពុទ្ធោតិ កថយន្តោ, សោមនស្សំ បវេទយិំ។

    Buddho buddhoti kathayanto, somanassaṃ pavedayiṃ.

    ៤២.

    42.

    តត្ថ ឋត្វា វិចិន្តេសិំ, តុដ្ឋោ សំវិគ្គមានសោ;

    Tattha ṭhatvā vicintesiṃ, tuṭṭho saṃviggamānaso;

    ‘‘ឥធ ពីជានិ រោបិស្សំ, ខណោ វេ មា ឧបច្ចគា។

    ‘‘Idha bījāni ropissaṃ, khaṇo ve mā upaccagā.

    ៤៣.

    43.

    ‘‘យទិ ពុទ្ធស្ស សោធេថ, ឯកោកាសំ ទទាថ មេ;

    ‘‘Yadi buddhassa sodhetha, ekokāsaṃ dadātha me;

    អហម្បិ សោធយិស្សាមិ, អញ្ជសំ វដុមាយនំ’’។

    Ahampi sodhayissāmi, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.

    ៤៤.

    44.

    អទំសុ តេ មមោកាសំ, សោធេតុំ អញ្ជសំ តទា;

    Adaṃsu te mamokāsaṃ, sodhetuṃ añjasaṃ tadā;

    ពុទ្ធោ ពុទ្ធោតិ ចិន្តេន្តោ, មគ្គំ សោធេមហំ តទា។

    Buddho buddhoti cintento, maggaṃ sodhemahaṃ tadā.

    ៤៥.

    45.

    អនិដ្ឋិតេ មមោកាសេ, ទីបង្ករោ មហាមុនិ;

    Aniṭṭhite mamokāse, dīpaṅkaro mahāmuni;

    ចតូហិ សតសហស្សេហិ, ឆឡភិញ្ញេហិ តាទិហិ;

    Catūhi satasahassehi, chaḷabhiññehi tādihi;

    ខីណាសវេហិ វិមលេហិ, បដិបជ្ជិ អញ្ជសំ ជិនោ។

    Khīṇāsavehi vimalehi, paṭipajji añjasaṃ jino.

    ៤៦.

    46.

    បច្ចុគ្គមនា វត្តន្តិ, វជ្ជន្តិ ភេរិយោ ពហូ;

    Paccuggamanā vattanti, vajjanti bheriyo bahū;

    អាមោទិតា នរមរូ, សាធុការំ បវត្តយុំ។

    Āmoditā naramarū, sādhukāraṃ pavattayuṃ.

    ៤៧.

    47.

    ទេវា មនុស្សេ បស្សន្តិ, មនុស្សាបិ ច ទេវតា;

    Devā manusse passanti, manussāpi ca devatā;

    ឧភោបិ តេ បញ្ជលិកា, អនុយន្តិ តថាគតំ។

    Ubhopi te pañjalikā, anuyanti tathāgataṃ.

    ៤៨.

    48.

    ទេវា ទិព្ពេហិ តុរិយេហិ, មនុស្សា មានុសេហិ ច 7;

    Devā dibbehi turiyehi, manussā mānusehi ca 8;

    ឧភោបិ តេ វជ្ជយន្តា, អនុយន្តិ តថាគតំ។

    Ubhopi te vajjayantā, anuyanti tathāgataṃ.

    ៤៩.

    49.

    ទិព្ពំ មន្ទារវំ បុប្ផំ, បទុមំ បារិឆត្តកំ;

    Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;

    ទិសោទិសំ ឱកិរន្តិ, អាកាសនភគតា មរូ។

    Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.

    ៥០.

    50.

    ទិព្ពំ ចន្ទនចុណ្ណញ្ច, វរគន្ធញ្ច កេវលំ;

    Dibbaṃ candanacuṇṇañca, varagandhañca kevalaṃ;

    ទិសោទិសំ ឱកិរន្តិ, អាកាសនភគតា 9 មរូ។

    Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā 10 marū.

    ៥១.

    51.

    ចម្បកំ សរលំ នីបំ, នាគបុន្នាគកេតកំ;

    Campakaṃ saralaṃ nīpaṃ, nāgapunnāgaketakaṃ;

    ទិសោទិសំ ឧក្ខិបន្តិ, ភូមិតលគតា នរា។

    Disodisaṃ ukkhipanti, bhūmitalagatā narā.

    ៥២.

    52.

    កេសេ មុញ្ចិត្វាហំ តត្ថ, វាកចីរញ្ច ចម្មកំ;

    Kese muñcitvāhaṃ tattha, vākacīrañca cammakaṃ;

    កលលេ បត្ថរិត្វាន, អវកុជ្ជោ និបជ្ជហំ។

    Kalale pattharitvāna, avakujjo nipajjahaṃ.

    ៥៣.

    53.

    ‘‘អក្កមិត្វាន មំ ពុទ្ធោ, សហ សិស្សេហិ គច្ឆតុ;

    ‘‘Akkamitvāna maṃ buddho, saha sissehi gacchatu;

    មា នំ កលលេ អក្កមិត្ថ, ហិតាយ មេ ភវិស្សតិ’’។

    Mā naṃ kalale akkamittha, hitāya me bhavissati’’.

    ៥៤.

    54.

    បថវិយំ និបន្នស្ស, ឯវំ មេ អាសិ ចេតសោ;

    Pathaviyaṃ nipannassa, evaṃ me āsi cetaso;

    ‘‘ឥច្ឆមានោ អហំ អជ្ជ, កិលេសេ ឈាបយេ មម។

    ‘‘Icchamāno ahaṃ ajja, kilese jhāpaye mama.

    ៥៥.

    55.

    ‘‘កិំ មេ អញ្ញាតវេសេន, ធម្មំ សច្ឆិកតេនិធ;

    ‘‘Kiṃ me aññātavesena, dhammaṃ sacchikatenidha;

    សព្ពញ្ញុតំ បាបុណិត្វា, ពុទ្ធោ ហេស្សំ សទេវកេ។

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, buddho hessaṃ sadevake.

    ៥៦.

    56.

    ‘‘កិំ មេ ឯកេន តិណ្ណេន, បុរិសេន ថាមទស្សិនា;

    ‘‘Kiṃ me ekena tiṇṇena, purisena thāmadassinā;

    សព្ពញ្ញុតំ បាបុណិត្វា, សន្តារេស្សំ សទេវកំ។

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, santāressaṃ sadevakaṃ.

    ៥៧.

    57.

    ‘‘ឥមិនា មេ អធិការេន, កតេន បុរិសុត្តមេ;

    ‘‘Iminā me adhikārena, katena purisuttame;

    សព្ពញ្ញុតំ បាបុណិត្វា, តារេមិ ជនតំ ពហុំ។

    Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, tāremi janataṃ bahuṃ.

    ៥៨.

    58.

    ‘‘សំសារសោតំ ឆិន្ទិត្វា, វិទ្ធំសេត្វា តយោ ភវេ;

    ‘‘Saṃsārasotaṃ chinditvā, viddhaṃsetvā tayo bhave;

    ធម្មនាវំ សមារុយ្ហ, សន្តារេស្សំ សទេវកំ’’។

    Dhammanāvaṃ samāruyha, santāressaṃ sadevakaṃ’’.

    ៥៩.

    59.

    មនុស្សត្តំ លិង្គសម្បត្តិ, ហេតុ សត្ថារទស្សនំ;

    Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;

    បព្ពជ្ជា គុណសម្បត្តិ, អធិការោ ច ឆន្ទតា;

    Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;

    អដ្ឋធម្មសមោធានា, អភិនីហារោ សមិជ្ឈតិ។

    Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhati.

    ៦០.

    60.

    ទីបង្ករោ លោកវិទូ, អាហុតីនំ បដិគ្គហោ;

    Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    ឧស្សីសកេ មំ ឋត្វាន, ឥទំ វចនមព្រវិ។

    Ussīsake maṃ ṭhatvāna, idaṃ vacanamabravi.

    ៦១.

    61.

    ‘‘បស្សថ ឥមំ តាបសំ, ជដិលំ ឧគ្គតាបនំ;

    ‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;

    អបរិមេយ្យិតោ កប្បេ, ពុទ្ធោ លោកេ ភវិស្សតិ។

    Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.

    ៦២.

    62.

    ‘‘អហុ កបិលវ្ហយា រម្មា, និក្ខមិត្វា តថាគតោ;

    ‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;

    បធានំ បទហិត្វាន, កត្វា ទុក្ករការិកំ។

    Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.

    ៦៣.

    63.

    ‘‘អជបាលរុក្ខមូលស្មិំ, និសីទិត្វា តថាគតោ;

    ‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ, nisīditvā tathāgato;

    តត្ថ បាយាសំ បគ្គយ្ហ, នេរញ្ជរមុបេហិតិ។

    Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.

    ៦៤.

    64.

    ‘‘នេរញ្ជរាយ តីរម្ហិ, បាយាសំ អទ សោ ជិនោ;

    ‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;

    បដិយត្តវរមគ្គេន, ពោធិមូលមុបេហិតិ។

    Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.

    ៦៥.

    65.

    ‘‘តតោ បទក្ខិណំ កត្វា, ពោធិមណ្ឌំ អនុត្តរោ 11;

    ‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro 12;

    អស្សត្ថរុក្ខមូលម្ហិ, ពុជ្ឈិស្សតិ មហាយសោ។

    Assattharukkhamūlamhi, bujjhissati mahāyaso.

    ៦៦.

    66.

    ‘‘ឥមស្ស ជនិកា មាតា, មាយា នាម ភវិស្សតិ;

    ‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;

    បិតា សុទ្ធោទនោ នាម, អយំ ហេស្សតិ គោតមោ។

    Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.

    ៦៧.

    67.

    ‘‘អនាសវា វីតរាគា, សន្តចិត្តា សមាហិតា;

    ‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    កោលិតោ ឧបតិស្សោ ច, អគ្គា ហេស្សន្តិ សាវកា;

    Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;

    អានន្ទោ នាមុបដ្ឋាកោ, ឧបដ្ឋិស្សតិមំ 13 ជិនំ។

    Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ 14 jinaṃ.

    ៦៨.

    68.

    ‘‘ខេមា ឧប្បលវណ្ណា ច, អគ្គា ហេស្សន្តិ សាវិកា;

    ‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;

    អនាសវា វីតរាគា, សន្តចិត្តា សមាហិតា;

    Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;

    ពោធិ តស្ស ភគវតោ, អស្សត្ថោតិ បវុច្ចតិ។

    Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.

    ៦៩.

    69.

    ‘‘ចិត្តោ ច ហត្ថាឡវកោ 15, អគ្គា ហេស្សន្តុបដ្ឋកា;

    ‘‘Citto ca hatthāḷavako 16, aggā hessantupaṭṭhakā;

    ឧត្តរា នន្ទមាតា ច, អគ្គា ហេស្សន្តុបដ្ឋិកា’’។

    Uttarā nandamātā ca, aggā hessantupaṭṭhikā’’.

    ៧០.

    70.

    ឥទំ សុត្វាន វចនំ, អសមស្ស មហេសិនោ;

    Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;

    អាមោទិតា នរមរូ, ពុទ្ធពីជំ កិរ 17 អយំ។

    Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira 18 ayaṃ.

    ៧១.

    71.

    ឧក្កុដ្ឋិសទ្ទា វត្តន្តិ, អប្ផោដេន្តិ 19 ហសន្តិ ច;

    Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti 20 hasanti ca;

    កតញ្ជលី នមស្សន្តិ, ទសសហស្សី សទេវកា។

    Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.

    ៧២.

    72.

    ‘‘យទិមស្ស លោកនាថស្ស, វិរជ្ឈិស្សាម សាសនំ;

    ‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;

    អនាគតម្ហិ អទ្ធានេ, ហេស្សាម សម្មុខា ឥមំ។

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.

    ៧៣.

    73.

    ‘‘យថា មនុស្សា នទិំ តរន្តា, បដិតិត្ថំ វិរជ្ឈិយ;

    ‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;

    ហេដ្ឋាតិត្ថេ គហេត្វាន, ឧត្តរន្តិ មហានទិំ។

    Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.

    ៧៤.

    74.

    ‘‘ឯវមេវ មយំ សព្ពេ, យទិ មុញ្ចាមិមំ ជិនំ;

    ‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;

    អនាគតម្ហិ អទ្ធានេ, ហេស្សាម សម្មុខា ឥមំ’’។

    Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.

    ៧៥.

    75.

    ទីបង្ករោ លោកវិទូ, អាហុតីនំ បដិគ្គហោ;

    Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;

    មម កម្មំ បកិត្តេត្វា, ទក្ខិណំ បាទមុទ្ធរិ។

    Mama kammaṃ pakittetvā, dakkhiṇaṃ pādamuddhari.

    ៧៦.

    76.

    យេ តត្ថាសុំ ជិនបុត្តា, បទក្ខិណមកំសុ 21 មំ;

    Ye tatthāsuṃ jinaputtā, padakkhiṇamakaṃsu 22 maṃ;

    ទេវា មនុស្សា អសុរា ច, អភិវាទេត្វាន បក្កមុំ។

    Devā manussā asurā ca, abhivādetvāna pakkamuṃ.

    ៧៧.

    77.

    ទស្សនំ មេ អតិក្កន្តេ, សសង្ឃេ លោកនាយកេ;

    Dassanaṃ me atikkante, sasaṅghe lokanāyake;

    សយនា វុដ្ឋហិត្វាន, បល្លង្កំ អាភុជិំ តទា។

    Sayanā vuṭṭhahitvāna, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.

    ៧៨.

    78.

    សុខេន សុខិតោ ហោមិ, បាមោជ្ជេន បមោទិតោ;

    Sukhena sukhito homi, pāmojjena pamodito;

    បីតិយា ច អភិស្សន្នោ, បល្លង្កំ អាភុជិំ តទា។

    Pītiyā ca abhissanno, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.

    ៧៩.

    79.

    បល្លង្កេន និសីទិត្វា, ឯវំ ចិន្តេសហំ តទា;

    Pallaṅkena nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;

    ‘‘វសីភូតោ អហំ ឈានេ, អភិញ្ញាសុ បារមិំគតោ 23

    ‘‘Vasībhūto ahaṃ jhāne, abhiññāsu pāramiṃgato 24.

    ៨០.

    80.

    ‘‘សហស្សិយម្ហិ លោកម្ហិ, ឥសយោ នត្ថិ មេ សមា;

    ‘‘Sahassiyamhi lokamhi, isayo natthi me samā;

    អសមោ ឥទ្ធិធម្មេសុ, អលភិំ ឦទិសំ សុខំ។

    Asamo iddhidhammesu, alabhiṃ īdisaṃ sukhaṃ.

    ៨១.

    81.

    ‘‘បល្លង្កាភុជនេ មយ្ហំ, ទសសហស្សាធិវាសិនោ;

    ‘‘Pallaṅkābhujane mayhaṃ, dasasahassādhivāsino;

    មហានាទំ បវត្តេសុំ, ‘ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Mahānādaṃ pavattesuṃ, ‘dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨២.

    82.

    ‘‘‘យា បុព្ពេ ពោធិសត្តានំ, បល្លង្កវរមាភុជេ;

    ‘‘‘Yā pubbe bodhisattānaṃ, pallaṅkavaramābhuje;

    និមិត្តានិ បទិស្សន្តិ, តានិ អជ្ជ បទិស្សរេ។

    Nimittāni padissanti, tāni ajja padissare.

    ៨៣.

    83.

    ‘‘‘សីតំ ព្យបគតំ ហោតិ, ឧណ្ហញ្ច ឧបសម្មតិ;

    ‘‘‘Sītaṃ byapagataṃ hoti, uṇhañca upasammati;

    តានិ អជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៤.

    84.

    ‘‘‘ទសសហស្សី លោកធាតូ, និស្សទ្ទា ហោន្តិ និរាកុលា;

    ‘‘‘Dasasahassī lokadhātū, nissaddā honti nirākulā;

    តានិ អជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៥.

    85.

    ‘‘‘មហាវាតា ន វាយន្តិ, ន សន្ទន្តិ សវន្តិយោ;

    ‘‘‘Mahāvātā na vāyanti, na sandanti savantiyo;

    តានិ អជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៦.

    86.

    ‘‘‘ថលជា ទកជា បុប្ផា, សព្ពេ បុប្ផន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Thalajā dakajā pupphā, sabbe pupphanti tāvade;

    តេបជ្ជ បុប្ផិតា 25 សព្ពេ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja pupphitā 26 sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៧.

    87.

    ‘‘‘លតា វា យទិ វា រុក្ខា, ផលភារា ហោន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Latā vā yadi vā rukkhā, phalabhārā honti tāvade;

    តេបជ្ជ ផលិតា សព្ពេ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja phalitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៨.

    88.

    ‘‘‘អាកាសដ្ឋា ច ភូមដ្ឋា, រតនា ជោតន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, ratanā jotanti tāvade;

    តេបជ្ជ រតនា ជោតន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja ratanā jotanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៨៩.

    89.

    ‘‘‘មានុស្សកា ច ទិព្ពា ច, តុរិយា វជ្ជន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Mānussakā ca dibbā ca, turiyā vajjanti tāvade;

    តេបជ្ជុភោ អភិរវន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩០.

    90.

    ‘‘‘វិចិត្របុប្ផា គគនា, អភិវស្សន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Vicitrapupphā gaganā, abhivassanti tāvade;

    តេបិ អជ្ជ បវស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepi ajja pavassanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩១.

    91.

    ‘‘‘មហាសមុទ្ទោ អាភុជតិ, ទសសហស្សី បកម្បតិ;

    ‘‘‘Mahāsamuddo ābhujati, dasasahassī pakampati;

    តេបជ្ជុភោ អភិរវន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩២.

    92.

    ‘‘‘និរយេបិ ទសសហស្សេ, អគ្គី និព្ពន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Nirayepi dasasahasse, aggī nibbanti tāvade;

    តេបជ្ជ និព្ពុតា អគ្គី, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja nibbutā aggī, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៣.

    93.

    ‘‘‘វិមលោ ហោតិ សូរិយោ, សព្ពា ទិស្សន្តិ តារកា;

    ‘‘‘Vimalo hoti sūriyo, sabbā dissanti tārakā;

    តេបិ អជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepi ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៤.

    94.

    ‘‘‘អនោវដ្ឋេន 27 ឧទកំ, មហិយា ឧព្ភិជ្ជិ តាវទេ;

    ‘‘‘Anovaṭṭhena 28 udakaṃ, mahiyā ubbhijji tāvade;

    តម្បជ្ជុព្ភិជ្ជតេ មហិយា, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tampajjubbhijjate mahiyā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៥.

    95.

    ‘‘‘តារាគណា វិរោចន្តិ, នក្ខត្តា គគនមណ្ឌលេ;

    ‘‘‘Tārāgaṇā virocanti, nakkhattā gaganamaṇḍale;

    វិសាខា ចន្ទិមា យុត្តា, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Visākhā candimā yuttā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៦.

    96.

    ‘‘‘ពិលាសយា ទរីសយា, និក្ខមន្តិ សកាសយា;

    ‘‘‘Bilāsayā darīsayā, nikkhamanti sakāsayā;

    តេបជ្ជ អាសយា ឆុទ្ធា, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja āsayā chuddhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៧.

    97.

    ‘‘‘ន ហោន្តិ អរតី សត្តានំ, សន្តុដ្ឋា ហោន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Na honti aratī sattānaṃ, santuṭṭhā honti tāvade;

    តេបជ្ជ សព្ពេ សន្តុដ្ឋា, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja sabbe santuṭṭhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៨.

    98.

    ‘‘‘រោគា តទុបសម្មន្តិ, ជិឃច្ឆា ច វិនស្សតិ;

    ‘‘‘Rogā tadupasammanti, jighacchā ca vinassati;

    តានិ អជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ៩៩.

    99.

    ‘‘‘រាគោ តទា តនុ ហោតិ, ទោសោ មោហោ វិនស្សតិ;

    ‘‘‘Rāgo tadā tanu hoti, doso moho vinassati;

    តេបជ្ជ វិគតា សព្ពេ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja vigatā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០០.

    100.

    ‘‘‘ភយំ តទា ន ភវតិ, អជ្ជបេតំ បទិស្សតិ;

    ‘‘‘Bhayaṃ tadā na bhavati, ajjapetaṃ padissati;

    តេន លិង្គេន ជានាម, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០១.

    101.

    ‘‘‘រជោនុទ្ធំសតិ ឧទ្ធំ, អជ្ជបេតំ បទិស្សតិ;

    ‘‘‘Rajonuddhaṃsati uddhaṃ, ajjapetaṃ padissati;

    តេន លិង្គេន ជានាម, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០២.

    102.

    ‘‘‘អនិដ្ឋគន្ធោ បក្កមតិ, ទិព្ពគន្ធោ បវាយតិ;

    ‘‘‘Aniṭṭhagandho pakkamati, dibbagandho pavāyati;

    សោបជ្ជ វាយតិ គន្ធោ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Sopajja vāyati gandho, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០៣.

    103.

    ‘‘‘សព្ពេ ទេវា បទិស្សន្តិ, ឋបយិត្វា អរូបិនោ;

    ‘‘‘Sabbe devā padissanti, ṭhapayitvā arūpino;

    តេបជ្ជ សព្ពេ ទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០៤.

    104.

    ‘‘‘យាវតា និរយា នាម, សព្ពេ ទិស្សន្តិ តាវទេ;

    ‘‘‘Yāvatā nirayā nāma, sabbe dissanti tāvade;

    តេបជ្ជ សព្ពេ ទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០៥.

    105.

    ‘‘‘កុដ្ដា 29 កវាដា សេលា ច, ន ហោន្តាវរណា តទា;

    ‘‘‘Kuṭṭā 30 kavāṭā selā ca, na hontāvaraṇā tadā;

    អាកាសភូតា តេបជ្ជ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Ākāsabhūtā tepajja, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០៦.

    106.

    ‘‘‘ចុតី ច ឧបបត្តិ ច, ខណេ តស្មិំ ន វិជ្ជតិ;

    ‘‘‘Cutī ca upapatti ca, khaṇe tasmiṃ na vijjati;

    តានិបជ្ជ បទិស្សន្តិ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ។

    Tānipajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.

    ១០៧.

    107.

    ‘‘‘ទឡ្ហំ បគ្គណ្ហ វីរិយំ, មា និវត្ត អភិក្កម;

    ‘‘‘Daḷhaṃ paggaṇha vīriyaṃ, mā nivatta abhikkama;

    មយម្បេតំ វិជានាម, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវិស្សសិ’’’។

    Mayampetaṃ vijānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi’’’.

    ១០៨.

    108.

    ពុទ្ធស្ស វចនំ សុត្វា, ទសសហស្សីនចូភយំ;

    Buddhassa vacanaṃ sutvā, dasasahassīnacūbhayaṃ;

    តុដ្ឋហដ្ឋោ បមោទិតោ, ឯវំ ចិន្តេសហំ តទា។

    Tuṭṭhahaṭṭho pamodito, evaṃ cintesahaṃ tadā.

    ១០៩.

    109.

    ‘‘អទ្វេជ្ឈវចនា ពុទ្ធា, អមោឃវចនា ជិនា;

    ‘‘Advejjhavacanā buddhā, amoghavacanā jinā;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១០.

    110.

    ‘‘យថា ខិត្តំ នភេ លេឌ្ឌុ, ធុវំ បតតិ ភូមិយំ;

    ‘‘Yathā khittaṃ nabhe leḍḍu, dhuvaṃ patati bhūmiyaṃ;

    តថេវ ពុទ្ធសេដ្ឋានំ, វចនំ ធុវសស្សតំ;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១១.

    111.

    ‘‘យថាបិ សព្ពសត្តានំ, មរណំ ធុវសស្សតំ;

    ‘‘Yathāpi sabbasattānaṃ, maraṇaṃ dhuvasassataṃ;

    តថេវ ពុទ្ធសេដ្ឋានំ, វចនំ ធុវសស្សតំ;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១២.

    112.

    ‘‘យថា រត្តិក្ខយេ បត្តេ, សូរិយុគ្គមនំ ធុវំ;

    ‘‘Yathā rattikkhaye patte, sūriyuggamanaṃ dhuvaṃ;

    តថេវ ពុទ្ធសេដ្ឋានំ, វចនំ ធុវសស្សតំ;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១៣.

    113.

    ‘‘យថា និក្ខន្តសយនស្ស, សីហស្ស នទនំ ធុវំ;

    ‘‘Yathā nikkhantasayanassa, sīhassa nadanaṃ dhuvaṃ;

    តថេវ ពុទ្ធសេដ្ឋានំ, វចនំ ធុវសស្សតំ;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១៤.

    114.

    ‘‘យថា អាបន្នសត្តានំ, ភារមោរោបនំ ធុវំ;

    ‘‘Yathā āpannasattānaṃ, bhāramoropanaṃ dhuvaṃ;

    តថេវ ពុទ្ធសេដ្ឋានំ, វចនំ ធុវសស្សតំ;

    Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;

    វិតថំ នត្ថិ ពុទ្ធានំ, ធុវំ ពុទ្ធោ ភវាមហំ។

    Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.

    ១១៥.

    115.

    ‘‘ហន្ទ ពុទ្ធករេ ធម្មេ, វិចិនាមិ ឥតោ ចិតោ;

    ‘‘Handa buddhakare dhamme, vicināmi ito cito;

    ឧទ្ធំ អធោ ទស ទិសា, យាវតា ធម្មធាតុយា’’។

    Uddhaṃ adho dasa disā, yāvatā dhammadhātuyā’’.

    ១១៦.

    116.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, បឋមំ ទានបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, paṭhamaṃ dānapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អនុចិណ្ណំ មហាបថំ។

    Pubbakehi mahesīhi, anuciṇṇaṃ mahāpathaṃ.

    ១១៧.

    117.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ បឋមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ paṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    ទានបារមិតំ គច្ឆ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Dānapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១១៨.

    118.

    ‘‘យថាបិ កុម្ភោ សម្បុណ្ណោ, យស្ស កស្សចិ អធោ កតោ;

    ‘‘Yathāpi kumbho sampuṇṇo, yassa kassaci adho kato;

    វមតេ វុទកំ និស្សេសំ, ន តត្ថ បរិរក្ខតិ។

    Vamate vudakaṃ nissesaṃ, na tattha parirakkhati.

    ១១៩.

    119.

    ‘‘តថេវ យាចកេ ទិស្វា, ហីនមុក្កដ្ឋមជ្ឈិមេ;

    ‘‘Tatheva yācake disvā, hīnamukkaṭṭhamajjhime;

    ទទាហិ ទានំ និស្សេសំ, កុម្ភោ វិយ អធោ កតោ។

    Dadāhi dānaṃ nissesaṃ, kumbho viya adho kato.

    ១២០.

    120.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១២១.

    121.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, ទុតិយំ សីលបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, dutiyaṃ sīlapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១២២.

    122.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ ទុតិយំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ dutiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    សីលបារមិតំ គច្ឆ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Sīlapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១២៣.

    123.

    ‘‘យថាបិ ចមរី វាលំ, កិស្មិញ្ចិ បដិលគ្គិតំ;

    ‘‘Yathāpi camarī vālaṃ, kismiñci paṭilaggitaṃ;

    ឧបេតិ មរណំ តត្ថ, ន វិកោបេតិ វាលធិំ។

    Upeti maraṇaṃ tattha, na vikopeti vāladhiṃ.

    ១២៤.

    124.

    ‘‘តថេវ ត្វំ ចតូសុ ភូមីសុ, សីលានិ បរិបូរយ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ catūsu bhūmīsu, sīlāni paripūraya;

    បរិរក្ខ សព្ពទា សីលំ, ចមរី វិយ វាលធិំ។

    Parirakkha sabbadā sīlaṃ, camarī viya vāladhiṃ.

    ១២៥.

    125.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១២៦.

    126.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, តតិយំ នេក្ខម្មបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១២៧.

    127.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ តតិយំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ tatiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    នេក្ខម្មបារមិតំ គច្ឆ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Nekkhammapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១២៨.

    128.

    ‘‘យថា អន្ទុឃរេ បុរិសោ, ចិរវុត្ថោ ទុខដ្ដិតោ;

    ‘‘Yathā andughare puriso, ciravuttho dukhaṭṭito;

    ន តត្ថ រាគំ ជនេសិ, មុត្តិំយេវ គវេសតិ។

    Na tattha rāgaṃ janesi, muttiṃyeva gavesati.

    ១២៩.

    129.

    ‘‘តថេវ ត្វំ សព្ពភវេ, បស្ស អន្ទុឃរេ វិយ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, passa andughare viya;

    នេក្ខម្មាភិមុខោ ហោហិ, ភវតោ បរិមុត្តិយា។

    Nekkhammābhimukho hohi, bhavato parimuttiyā.

    ១៣០.

    130.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៣១.

    131.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, ចតុត្ថំ បញ្ញាបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, catutthaṃ paññāpāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៣២.

    132.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ ចតុត្ថំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ catutthaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    បញ្ញាបារមិតំ គច្ឆ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Paññāpāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១៣៣.

    133.

    ‘‘យថាបិ ភិក្ខុ ភិក្ខន្តោ, ហីនមុក្កដ្ឋមជ្ឈិមេ;

    ‘‘Yathāpi bhikkhu bhikkhanto, hīnamukkaṭṭhamajjhime;

    កុលានិ ន វិវជ្ជេន្តោ, ឯវំ លភតិ យាបនំ។

    Kulāni na vivajjento, evaṃ labhati yāpanaṃ.

    ១៣៤.

    134.

    ‘‘តថេវ ត្វំ សព្ពកាលំ, បរិបុច្ឆំ ពុធំ ជនំ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sabbakālaṃ, paripucchaṃ budhaṃ janaṃ;

    បញ្ញាបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Paññāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៣៥.

    135.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៣៦.

    136.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, បញ្ចមំ វីរិយបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, pañcamaṃ vīriyapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៣៧.

    137.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ បញ្ចមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ pañcamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    វីរិយបារមិតំ គច្ឆ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Vīriyapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១៣៨.

    138.

    ‘‘យថាបិ សីហោ មិគរាជា, និសជ្ជដ្ឋានចង្កមេ;

    ‘‘Yathāpi sīho migarājā, nisajjaṭṭhānacaṅkame;

    អលីនវីរិយោ ហោតិ, បគ្គហិតមនោ សទា។

    Alīnavīriyo hoti, paggahitamano sadā.

    ១៣៩.

    139.

    ‘‘តថេវ ត្វំ 31 សព្ពភវេ, បគ្គណ្ហ វីរិយំ ទឡ្ហំ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ 32 sabbabhave, paggaṇha vīriyaṃ daḷhaṃ;

    វីរិយបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Vīriyapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៤០.

    140.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៤១.

    141.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, ឆដ្ឋមំ ខន្តិបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៤២.

    142.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ ឆដ្ឋមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ chaṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    តត្ថ អទ្វេជ្ឈមានសោ, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Tattha advejjhamānaso, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៤៣.

    143.

    ‘‘យថាបិ បថវី នាម, សុចិម្បិ អសុចិម្បិ ច;

    ‘‘Yathāpi pathavī nāma, sucimpi asucimpi ca;

    សព្ពំ សហតិ និក្ខេបំ, ន ករោតិ បដិឃំ តយា។

    Sabbaṃ sahati nikkhepaṃ, na karoti paṭighaṃ tayā.

    ១៤៤.

    144.

    ‘‘តថេវ ត្វម្បិ សព្ពេសំ, សម្មានាវមានក្ខមោ;

    ‘‘Tatheva tvampi sabbesaṃ, sammānāvamānakkhamo;

    ខន្តិបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Khantipāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៤៥.

    145.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៤៦.

    146.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, សត្តមំ សច្ចបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, sattamaṃ saccapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៤៧.

    147.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ សត្តមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ sattamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    តត្ថ អទ្វេជ្ឈវចនោ, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Tattha advejjhavacano, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៤៨.

    148.

    ‘‘យថាបិ ឱសធី នាម, តុលាភូតា សទេវកេ;

    ‘‘Yathāpi osadhī nāma, tulābhūtā sadevake;

    សមយេ ឧតុវស្សេ វា, ន វោក្កមតិ វីថិតោ។

    Samaye utuvasse vā, na vokkamati vīthito.

    ១៤៩.

    149.

    ‘‘តថេវ ត្វម្បិ សច្ចេសុ, មា វោក្កម ហិ វីថិតោ;

    ‘‘Tatheva tvampi saccesu, mā vokkama hi vīthito;

    សច្ចបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Saccapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៥០.

    150.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៥១.

    151.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, អដ្ឋមំ អធិដ្ឋានបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៥២.

    152.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ អដ្ឋមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ aṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    តត្ថ ត្វំ អចលោ ហុត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Tattha tvaṃ acalo hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៥៣.

    153.

    ‘‘យថាបិ បព្ពតោ សេលោ, អចលោ សុប្បតិដ្ឋិតោ;

    ‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;

    ន កម្បតិ ភុសវាតេហិ, សកដ្ឋានេវ តិដ្ឋតិ។

    Na kampati bhusavātehi, sakaṭṭhāneva tiṭṭhati.

    ១៥៤.

    154.

    ‘‘តថេវ ត្វម្បិ អធិដ្ឋានេ, សព្ពទា អចលោ ភវ;

    ‘‘Tatheva tvampi adhiṭṭhāne, sabbadā acalo bhava;

    អធិដ្ឋានបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Adhiṭṭhānapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៥៥.

    155.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៥៦.

    156.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, នវមំ មេត្តាបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, navamaṃ mettāpāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៥៧.

    157.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ នវមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ navamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    មេត្តាយ អសមោ ហោហិ, យទិ ពោធិំ បត្តុមិច្ឆសិ។

    Mettāya asamo hohi, yadi bodhiṃ pattumicchasi.

    ១៥៨.

    158.

    ‘‘យថាបិ ឧទកំ នាម, កល្យាណេ បាបកេ ជនេ;

    ‘‘Yathāpi udakaṃ nāma, kalyāṇe pāpake jane;

    សមំ ផរតិ សីតេន, បវាហេតិ រជោមលំ។

    Samaṃ pharati sītena, pavāheti rajomalaṃ.

    ១៥៩.

    159.

    ‘‘តថេវ ត្វំ ហិតាហិតេ, សមំ មេត្តាយ ភាវយ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ hitāhite, samaṃ mettāya bhāvaya;

    មេត្តាបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Mettāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៦០.

    160.

    ‘‘នហេតេ ឯត្តកាយេវ, ពុទ្ធធម្មា ភវិស្សរេ;

    ‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;

    អញ្ញេបិ វិចិនិស្សាមិ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា’’។

    Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.

    ១៦១.

    161.

    វិចិនន្តោ តទា ទក្ខិំ, ទសមំ ឧបេក្ខាបារមិំ;

    Vicinanto tadā dakkhiṃ, dasamaṃ upekkhāpāramiṃ;

    បុព្ពកេហិ មហេសីហិ, អាសេវិតនិសេវិតំ។

    Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.

    ១៦២.

    162.

    ‘‘ឥមំ ត្វំ ទសមំ តាវ, ទឡ្ហំ កត្វា សមាទិយ;

    ‘‘Imaṃ tvaṃ dasamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;

    តុលាភូតោ ទឡ្ហោ ហុត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Tulābhūto daḷho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៦៣.

    163.

    ‘‘យថាបិ បថវី នាម, និក្ខិត្តំ អសុចិំ សុចិំ;

    ‘‘Yathāpi pathavī nāma, nikkhittaṃ asuciṃ suciṃ;

    ឧបេក្ខតិ ឧភោបេតេ, កោបានុនយវជ្ជិតា។

    Upekkhati ubhopete, kopānunayavajjitā.

    ១៦៤.

    164.

    ‘‘តថេវ ត្វំ សុខទុក្ខេ, តុលាភូតោ សទា ភវ;

    ‘‘Tatheva tvaṃ sukhadukkhe, tulābhūto sadā bhava;

    ឧបេក្ខាបារមិតំ គន្ត្វា, សម្ពោធិំ បាបុណិស្សសិ។

    Upekkhāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.

    ១៦៥.

    165.

    ‘‘ឯត្តកាយេវ តេ លោកេ, យេ ធម្មា ពោធិបាចនា;

    ‘‘Ettakāyeva te loke, ye dhammā bodhipācanā;

    តតុទ្ធំ នត្ថិ អញ្ញត្រ, ទឡ្ហំ តត្ថ បតិដ្ឋហ’’។

    Tatuddhaṃ natthi aññatra, daḷhaṃ tattha patiṭṭhaha’’.

    ១៦៦.

    166.

    ឥមេ ធម្មេ សម្មសតោ, សភាវសរសលក្ខណេ;

    Ime dhamme sammasato, sabhāvasarasalakkhaṇe;

    ធម្មតេជេន វសុធា, ទសសហស្សី បកម្បថ។

    Dhammatejena vasudhā, dasasahassī pakampatha.

    ១៦៧.

    167.

    ចលតី រវតី បថវី, ឧច្ឆុយន្តំវ បីឡិតំ;

    Calatī ravatī pathavī, ucchuyantaṃva pīḷitaṃ;

    តេលយន្តេ យថា ចក្កំ, ឯវំ កម្បតិ មេទនី។

    Telayante yathā cakkaṃ, evaṃ kampati medanī.

    ១៦៨.

    168.

    យាវតា បរិសា អាសិ, ពុទ្ធស្ស បរិវេសនេ;

    Yāvatā parisā āsi, buddhassa parivesane;

    បវេធមានា សា តត្ថ, មុច្ឆិតា សេតិ ភូមិយំ។

    Pavedhamānā sā tattha, mucchitā seti bhūmiyaṃ.

    ១៦៩.

    169.

    ឃដានេកសហស្សានិ, កុម្ភីនញ្ច សតា ពហូ;

    Ghaṭānekasahassāni, kumbhīnañca satā bahū;

    សញ្ចុណ្ណមថិតា តត្ថ, អញ្ញមញ្ញំ បឃដ្ដិតា។

    Sañcuṇṇamathitā tattha, aññamaññaṃ paghaṭṭitā.

    ១៧០.

    170.

    ឧព្ពិគ្គា តសិតា ភីតា, ភន្តា ព្យាថិតមានសា;

    Ubbiggā tasitā bhītā, bhantā byāthitamānasā;

    មហាជនា សមាគម្ម, ទីបង្ករមុបាគមុំ។

    Mahājanā samāgamma, dīpaṅkaramupāgamuṃ.

    ១៧១.

    171.

    ‘‘កិំ ភវិស្សតិ លោកស្ស, កល្យាណមថ បាបកំ;

    ‘‘Kiṃ bhavissati lokassa, kalyāṇamatha pāpakaṃ;

    សព្ពោ ឧបទ្ទុតោ លោកោ, តំ វិនោទេហិ ចក្ខុម’’។

    Sabbo upadduto loko, taṃ vinodehi cakkhuma’’.

    ១៧២.

    172.

    តេសំ តទា សញ្ញបេសិ, ទីបង្ករោ មហាមុនិ;

    Tesaṃ tadā saññapesi, dīpaṅkaro mahāmuni;

    ‘‘វិសដ្ឋា ហោថ មា ភេថ 33, ឥមស្មិំ បថវិកម្បនេ។

    ‘‘Visaṭṭhā hotha mā bhetha 34, imasmiṃ pathavikampane.

    ១៧៣.

    173.

    ‘‘យមហំ អជ្ជ ព្យាកាសិំ, ពុទ្ធោ លោកេ ភវិស្សតិ;

    ‘‘Yamahaṃ ajja byākāsiṃ, buddho loke bhavissati;

    ឯសោ សម្មសតិ ធម្មំ, បុព្ពកំ ជិនសេវិតំ។

    Eso sammasati dhammaṃ, pubbakaṃ jinasevitaṃ.

    ១៧៤.

    174.

    ‘‘តស្ស សម្មសតោ ធម្មំ, ពុទ្ធភូមិំ អសេសតោ;

    ‘‘Tassa sammasato dhammaṃ, buddhabhūmiṃ asesato;

    តេនាយំ កម្បិតា បថវី, ទសសហស្សី សទេវកេ’’។

    Tenāyaṃ kampitā pathavī, dasasahassī sadevake’’.

    ១៧៥.

    175.

    ពុទ្ធស្ស វចនំ សុត្វា, មនោ និព្ពាយិ តាវទេ;

    Buddhassa vacanaṃ sutvā, mano nibbāyi tāvade;

    សព្ពេ មំ ឧបសង្កម្ម, បុនាបិ អភិវន្ទិសុំ។

    Sabbe maṃ upasaṅkamma, punāpi abhivandisuṃ.

    ១៧៦.

    176.

    សមាទិយិត្វា ពុទ្ធគុណំ, ទឡ្ហំ កត្វាន មានសំ;

    Samādiyitvā buddhaguṇaṃ, daḷhaṃ katvāna mānasaṃ;

    ទីបង្ករំ នមស្សិត្វា, អាសនា វុដ្ឋហិំ តទា។

    Dīpaṅkaraṃ namassitvā, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā.

    ១៧៧.

    177.

    ទិព្ពំ មានុសកំ បុប្ផំ, ទេវា មានុសកា ឧភោ;

    Dibbaṃ mānusakaṃ pupphaṃ, devā mānusakā ubho;

    សមោកិរន្តិ បុប្ផេហិ, វុដ្ឋហន្តស្ស អាសនា។

    Samokiranti pupphehi, vuṭṭhahantassa āsanā.

    ១៧៨.

    178.

    វេទយន្តិ ច តេ សោត្ថិំ, ទេវា មានុសកា ឧភោ;

    Vedayanti ca te sotthiṃ, devā mānusakā ubho;

    ‘‘មហន្តំ បត្ថិតំ តុយ្ហំ, តំ លភស្សុ យថិច្ឆិតំ។

    ‘‘Mahantaṃ patthitaṃ tuyhaṃ, taṃ labhassu yathicchitaṃ.

    ១៧៩.

    179.

    ‘‘សព្ពីតិយោ វិវជ្ជន្តុ, សោកោ រោគោ វិនស្សតុ;

    ‘‘Sabbītiyo vivajjantu, soko rogo vinassatu;

    មា តេ ភវន្ត្វន្តរាយា 35, ផុស ខិប្បំ ពោធិមុត្តមំ។

    Mā te bhavantvantarāyā 36, phusa khippaṃ bodhimuttamaṃ.

    ១៨០.

    180.

    ‘‘យថាបិ សមយេ បត្តេ, បុប្ផន្តិ បុប្ផិនោ ទុមា;

    ‘‘Yathāpi samaye patte, pupphanti pupphino dumā;

    តថេវ ត្វំ មហាវីរ, ពុទ្ធញាណេន បុប្ផសិ។

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, buddhañāṇena pupphasi.

    ១៨១.

    181.

    ‘‘យថា យេ កេចិ សម្ពុទ្ធា, បូរយុំ ទស បារមី;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, pūrayuṃ dasa pāramī;

    តថេវ ត្វំ មហាវីរ, បូរយ ទស បារមី។

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, pūraya dasa pāramī.

    ១៨២.

    182.

    ‘‘យថា យេ កេចិ សម្ពុទ្ធា, ពោធិមណ្ឌម្ហិ ពុជ្ឈរេ;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, bodhimaṇḍamhi bujjhare;

    តថេវ ត្វំ មហាវីរ, ពុជ្ឈស្សុ ជិនពោធិយំ។

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, bujjhassu jinabodhiyaṃ.

    ១៨៣.

    183.

    ‘‘យថា យេ កេចិ សម្ពុទ្ធា, ធម្មចក្កំ បវត្តយុំ;

    ‘‘Yathā ye keci sambuddhā, dhammacakkaṃ pavattayuṃ;

    តថេវ ត្វំ មហាវីរ, ធម្មចក្កំ បវត្តយ។

    Tatheva tvaṃ mahāvīra, dhammacakkaṃ pavattaya.

    ១៨៤.

    184.

    ‘‘បុណ្ណមាយេ យថា ចន្ទោ, បរិសុទ្ធោ វិរោចតិ;

    ‘‘Puṇṇamāye yathā cando, parisuddho virocati;

    តថេវ ត្វំ បុណ្ណមនោ, វិរោច ទសសហស្សិយំ។

    Tatheva tvaṃ puṇṇamano, viroca dasasahassiyaṃ.

    ១៨៥.

    185.

    ‘‘រាហុមុត្តោ យថា សូរិយោ, តាបេន អតិរោចតិ;

    ‘‘Rāhumutto yathā sūriyo, tāpena atirocati;

    តថេវ លោកា មុញ្ចិត្វា, វិរោច សិរិយា តុវំ។

    Tatheva lokā muñcitvā, viroca siriyā tuvaṃ.

    ១៨៦.

    186.

    ‘‘យថា យា កាចិ នទិយោ, ឱសរន្តិ មហោទធិំ;

    ‘‘Yathā yā kāci nadiyo, osaranti mahodadhiṃ;

    ឯវំ សទេវកា លោកា, ឱសរន្តុ តវន្តិកេ’’។

    Evaṃ sadevakā lokā, osarantu tavantike’’.

    ១៨៧.

    187.

    តេហិ ថុតប្បសត្ថោ សោ, ទស ធម្មេ សមាទិយ;

    Tehi thutappasattho so, dasa dhamme samādiya;

    តេ ធម្មេ បរិបូរេន្តោ, បវនំ បាវិសី តទាតិ។

    Te dhamme paripūrento, pavanaṃ pāvisī tadāti.

    សុមេធបត្ថនាកថា និដ្ឋិតា។

    Sumedhapatthanākathā niṭṭhitā.







    Footnotes:
    1. ចហំ (សី. ស្យា.)
    2. cahaṃ (sī. syā.)
    3. ឧទកគាហិណិំ (សី.), ឧទកគាហិនិំ (ស្យា.)
    4. udakagāhiṇiṃ (sī.), udakagāhiniṃ (syā.)
    5. ពុទ្ធោតិ មម (សី. ស្យា. ក.)
    6. buddhoti mama (sī. syā. ka.)
    7. មានុស្សកេហិ ច មានុសកេហិ ច (ស្យា. ក.)
    8. mānussakehi ca mānusakehi ca (syā. ka.)
    9. អាកាសេ នភគា (ស្យា.)
    10. ākāse nabhagā (syā.)
    11. អនុត្តរំ (ស្យា. កំ.)
    12. anuttaraṃ (syā. kaṃ.)
    13. ឧបដ្ឋិស្សតិ តំ (សី.)
    14. upaṭṭhissati taṃ (sī.)
    15. ហត្ថាលវកោ (សី.)
    16. hatthālavako (sī.)
    17. ពុទ្ធពីជង្កុរោ (សី. ស្យា.)
    18. buddhabījaṅkuro (sī. syā.)
    19. អប្ផោឋេន្តិ (សី.)
    20. apphoṭhenti (sī.)
    21. សព្ពេ បទក្ខិណមកំសុ (ស្យា. ក.)
    22. sabbe padakkhiṇamakaṃsu (syā. ka.)
    23. អភិញ្ញាបារមិំ គតោ (សី.)
    24. abhiññāpāramiṃ gato (sī.)
    25. បុប្ផិតានិ (អដ្ឋ.)
    26. pupphitāni (aṭṭha.)
    27. អនោវុដ្ឋេន (ស្យា. ក.)
    28. anovuṭṭhena (syā. ka.)
    29. កុឌ្ឌា (សី.)
    30. kuḍḍā (sī.)
    31. ត្វំបិ (សី.)
    32. tvaṃpi (sī.)
    33. ភាថ (សព្ពត្ថ)
    34. bhātha (sabbattha)
    35. ភវត្វន្តរាយោ (សី. ស្យា.)
    36. bhavatvantarāyo (sī. syā.)



    Related texts:



    អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ខុទ្ទកនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ពុទ្ធវំស-អដ្ឋកថា • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ២. សុមេធបត្ថនាកថាវណ្ណនា • 2. Sumedhapatthanākathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact