Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi |
൨. സുമേധപത്ഥനാകഥാ
2. Sumedhapatthanākathā
൧.
1.
കപ്പേ ച സതസഹസ്സേ, ചതുരോ ച അസങ്ഖിയേ;
Kappe ca satasahasse, caturo ca asaṅkhiye;
അമരം നാമ നഗരം, ദസ്സനേയ്യം മനോരമം.
Amaraṃ nāma nagaraṃ, dassaneyyaṃ manoramaṃ.
൨.
2.
ദസഹി സദ്ദേഹി അവിവിത്തം, അന്നപാനസമായുതം;
Dasahi saddehi avivittaṃ, annapānasamāyutaṃ;
ഹത്ഥിസദ്ദം അസ്സസദ്ദം, ഭേരിസങ്ഖരഥാനി ച;
Hatthisaddaṃ assasaddaṃ, bherisaṅkharathāni ca;
ഖാദഥ പിവഥ ചേവ, അന്നപാനേന ഘോസിതം.
Khādatha pivatha ceva, annapānena ghositaṃ.
൩.
3.
നഗരം സബ്ബങ്ഗസമ്പന്നം, സബ്ബകമ്മമുപാഗതം;
Nagaraṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakammamupāgataṃ;
സത്തരതനസമ്പന്നം, നാനാജനസമാകുലം;
Sattaratanasampannaṃ, nānājanasamākulaṃ;
സമിദ്ധം ദേവനഗരംവ, ആവാസം പുഞ്ഞകമ്മിനം.
Samiddhaṃ devanagaraṃva, āvāsaṃ puññakamminaṃ.
൪.
4.
നഗരേ അമരവതിയാ, സുമേധോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ;
Nagare amaravatiyā, sumedho nāma brāhmaṇo;
അനേകകോടിസന്നിചയോ, പഹൂതധനധഞ്ഞവാ.
Anekakoṭisannicayo, pahūtadhanadhaññavā.
൫.
5.
അജ്ഝായകോ മന്തധരോ, തിണ്ണം വേദാന പാരഗൂ;
Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
ലക്ഖണേ ഇതിഹാസേ ച, സധമ്മേ പാരമിം ഗതോ.
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato.
൬.
6.
രഹോഗതോ നിസീദിത്വാ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ;
Rahogato nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;
‘‘ദുക്ഖോ പുനബ്ഭവോ നാമ, സരീരസ്സ ച ഭേദനം.
‘‘Dukkho punabbhavo nāma, sarīrassa ca bhedanaṃ.
൭.
7.
അജരം അമതം ഖേമം, പരിയേസിസ്സാമി നിബ്ബുതിം.
Ajaraṃ amataṃ khemaṃ, pariyesissāmi nibbutiṃ.
൮.
8.
‘‘യംനൂനിമം പൂതികായം, നാനാകുണപപൂരിതം;
‘‘Yaṃnūnimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യം, അനപേക്ഖോ അനത്ഥികോ.
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.
൯.
9.
‘‘അത്ഥി ഹേഹിതി സോ മഗ്ഗോ, ന സോ സക്കാ ന ഹേതുയേ;
‘‘Atthi hehiti so maggo, na so sakkā na hetuye;
പരിയേസിസ്സാമി തം മഗ്ഗം, ഭവതോ പരിമുത്തിയാ.
Pariyesissāmi taṃ maggaṃ, bhavato parimuttiyā.
൧൦.
10.
‘‘യഥാപി ദുക്ഖേ വിജ്ജന്തേ, സുഖം നാമപി വിജ്ജതി;
‘‘Yathāpi dukkhe vijjante, sukhaṃ nāmapi vijjati;
ഏവം ഭവേ വിജ്ജമാനേ, വിഭവോപി ഇച്ഛിതബ്ബകോ.
Evaṃ bhave vijjamāne, vibhavopi icchitabbako.
൧൧.
11.
‘‘യഥാപി ഉണ്ഹേ വിജ്ജന്തേ, അപരം വിജ്ജതി സീതലം;
‘‘Yathāpi uṇhe vijjante, aparaṃ vijjati sītalaṃ;
ഏവം തിവിധഗ്ഗി വിജ്ജന്തേ, നിബ്ബാനം ഇച്ഛിതബ്ബകം.
Evaṃ tividhaggi vijjante, nibbānaṃ icchitabbakaṃ.
൧൨.
12.
‘‘യഥാപി പാപേ വിജ്ജന്തേ, കല്യാണമപി വിജ്ജതി;
‘‘Yathāpi pāpe vijjante, kalyāṇamapi vijjati;
ഏവമേവ ജാതി വിജ്ജന്തേ, അജാതിപിച്ഛിതബ്ബകം.
Evameva jāti vijjante, ajātipicchitabbakaṃ.
൧൩.
13.
‘‘യഥാ ഗൂഥഗതോ പുരിസോ, തളാകം ദിസ്വാന പൂരിതം;
‘‘Yathā gūthagato puriso, taḷākaṃ disvāna pūritaṃ;
ന ഗവേസതി തം തളാകം, ന ദോസോ തളാകസ്സ സോ.
Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso taḷākassa so.
൧൪.
14.
‘‘ഏവം കിലേസമലധോവ, വിജ്ജന്തേ അമതന്തളേ;
‘‘Evaṃ kilesamaladhova, vijjante amatantaḷe;
ന ഗവേസതി തം തളാകം, ന ദോസോ അമതന്തളേ.
Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso amatantaḷe.
൧൫.
15.
‘‘യഥാ അരീഹി പരിരുദ്ധോ, വിജ്ജന്തേ ഗമനമ്പഥേ;
‘‘Yathā arīhi pariruddho, vijjante gamanampathe;
ന പലായതി സോ പുരിസോ, ന ദോസോ അഞ്ജസസ്സ സോ.
Na palāyati so puriso, na doso añjasassa so.
൧൬.
16.
‘‘ഏവം കിലേസപരിരുദ്ധോ, വിജ്ജമാനേ സിവേ പഥേ;
‘‘Evaṃ kilesapariruddho, vijjamāne sive pathe;
ന ഗവേസതി തം മഗ്ഗം, ന ദോസോ സിവമഞ്ജസേ.
Na gavesati taṃ maggaṃ, na doso sivamañjase.
൧൭.
17.
‘‘യഥാപി ബ്യാധിതോ പുരിസോ, വിജ്ജമാനേ തികിച്ഛകേ;
‘‘Yathāpi byādhito puriso, vijjamāne tikicchake;
ന തികിച്ഛാപേതി തം ബ്യാധിം, ന ദോസോ സോ തികിച്ഛകേ.
Na tikicchāpeti taṃ byādhiṃ, na doso so tikicchake.
൧൮.
18.
‘‘ഏവം കിലേസബ്യാധീഹി, ദുക്ഖിതോ പരിപീളിതോ;
‘‘Evaṃ kilesabyādhīhi, dukkhito paripīḷito;
ന ഗവേസതി തം ആചരിയം, ന ദോസോ സോ വിനായകേ.
Na gavesati taṃ ācariyaṃ, na doso so vināyake.
൧൯.
19.
‘‘യഥാപി കുണപം പുരിസോ, കണ്ഠേ ബന്ധം ജിഗുച്ഛിയ;
‘‘Yathāpi kuṇapaṃ puriso, kaṇṭhe bandhaṃ jigucchiya;
മോചയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യ, സുഖീ സേരീ സയംവസീ.
Mocayitvāna gaccheyya, sukhī serī sayaṃvasī.
൨൦.
20.
‘‘തഥേവിമം പൂതികായം, നാനാകുണപസഞ്ചയം;
‘‘Tathevimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapasañcayaṃ;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛേയ്യം, അനപേക്ഖോ അനത്ഥികോ.
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.
൨൧.
21.
‘‘യഥാ ഉച്ചാരട്ഠാനമ്ഹി, കരീസം നരനാരിയോ;
‘‘Yathā uccāraṭṭhānamhi, karīsaṃ naranāriyo;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛന്തി, അനപേക്ഖാ അനത്ഥികാ.
Chaḍḍayitvāna gacchanti, anapekkhā anatthikā.
൨൨.
22.
‘‘ഏവമേവാഹം ഇമം കായം, നാനാകുണപപൂരിതം;
‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛിസ്സം, വച്ചം കത്വാ യഥാ കുടിം.
Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, vaccaṃ katvā yathā kuṭiṃ.
൨൩.
23.
സാമീ ഛഡ്ഡേത്വാ ഗച്ഛന്തി, അനപേക്ഖാ അനത്ഥികാ.
Sāmī chaḍḍetvā gacchanti, anapekkhā anatthikā.
൨൪.
24.
‘‘ഏവമേവാഹം ഇമം കായം, നവച്ഛിദ്ദം ധുവസ്സവം;
‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, navacchiddaṃ dhuvassavaṃ;
ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛിസ്സം, ജിണ്ണനാവംവ സാമികാ.
Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, jiṇṇanāvaṃva sāmikā.
൨൫.
25.
‘‘യഥാപി പുരിസോ ചോരേഹി, ഗച്ഛന്തോ ഭണ്ഡമാദിയ;
‘‘Yathāpi puriso corehi, gacchanto bhaṇḍamādiya;
ഭണ്ഡച്ഛേദഭയം ദിസ്വാ, ഛഡ്ഡയിത്വാന ഗച്ഛതി.
Bhaṇḍacchedabhayaṃ disvā, chaḍḍayitvāna gacchati.
൨൬.
26.
‘‘ഏവമേവ അയം കായോ, മഹാചോരസമോ വിയ;
‘‘Evameva ayaṃ kāyo, mahācorasamo viya;
പഹായിമം ഗമിസ്സാമി, കുസലച്ഛേദനാ ഭയാ’’.
Pahāyimaṃ gamissāmi, kusalacchedanā bhayā’’.
൨൭.
27.
ഏവാഹം ചിന്തയിത്വാന, നേകകോടിസതം ധനം;
Evāhaṃ cintayitvāna, nekakoṭisataṃ dhanaṃ;
നാഥാനാഥാനം ദത്വാന, ഹിമവന്തമുപാഗമിം.
Nāthānāthānaṃ datvāna, himavantamupāgamiṃ.
൨൮.
28.
ഹിമവന്തസ്സാവിദൂരേ, ധമ്മികോ നാമ പബ്ബതോ;
Himavantassāvidūre, dhammiko nāma pabbato;
അസ്സമോ സുകതോ മയ്ഹം, പണ്ണസാലാ സുമാപിതാ.
Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.
൨൯.
29.
ചങ്കമം തത്ഥ മാപേസിം, പഞ്ചദോസവിവജ്ജിതം;
Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjitaṃ;
അട്ഠഗുണസമൂപേതം, അഭിഞ്ഞാബലമാഹരിം.
Aṭṭhaguṇasamūpetaṃ, abhiññābalamāhariṃ.
൩൦.
30.
സാടകം പജഹിം തത്ഥ, നവദോസമുപാഗതം;
Sāṭakaṃ pajahiṃ tattha, navadosamupāgataṃ;
വാകചീരം നിവാസേസിം, ദ്വാദസഗുണമുപാഗതം.
Vākacīraṃ nivāsesiṃ, dvādasaguṇamupāgataṃ.
൩൧.
31.
അട്ഠദോസസമാകിണ്ണം , പജഹിം പണ്ണസാലകം;
Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ , pajahiṃ paṇṇasālakaṃ;
ഉപാഗമിം രുക്ഖമൂലം, ഗുണേ ദസഹുപാഗതം.
Upāgamiṃ rukkhamūlaṃ, guṇe dasahupāgataṃ.
൩൨.
32.
വാപിതം രോപിതം ധഞ്ഞം, പജഹിം നിരവസേസതോ;
Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato;
അനേകഗുണസമ്പന്നം, പവത്തഫലമാദിയിം.
Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyiṃ.
൩൩.
33.
തത്ഥപ്പധാനം പദഹിം, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
Tatthappadhānaṃ padahiṃ, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
അബ്ഭന്തരമ്ഹി സത്താഹേ, അഭിഞ്ഞാബലപാപുണിം.
Abbhantaramhi sattāhe, abhiññābalapāpuṇiṃ.
൩൪.
34.
ഏവം മേ സിദ്ധിപ്പത്തസ്സ, വസീഭൂതസ്സ സാസനേ;
Evaṃ me siddhippattassa, vasībhūtassa sāsane;
ദീപങ്കരോ നാമ ജിനോ, ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ.
Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako.
൩൫.
35.
ഉപ്പജ്ജന്തേ ച ജായന്തേ, ബുജ്ഝന്തേ ധമ്മദേസനേ;
Uppajjante ca jāyante, bujjhante dhammadesane;
ചതുരോ നിമിത്തേ നാദ്ദസം, ഝാനരതിസമപ്പിതോ.
Caturo nimitte nāddasaṃ, jhānaratisamappito.
൩൬.
36.
പച്ചന്തദേസവിസയേ, നിമന്തേത്വാ തഥാഗതം;
Paccantadesavisaye, nimantetvā tathāgataṃ;
തസ്സ ആഗമനം മഗ്ഗം, സോധേന്തി തുട്ഠമാനസാ.
Tassa āgamanaṃ maggaṃ, sodhenti tuṭṭhamānasā.
൩൭.
37.
അഹം തേന സമയേന, നിക്ഖമിത്വാ സകസ്സമാ;
Ahaṃ tena samayena, nikkhamitvā sakassamā;
ധുനന്തോ വാകചീരാനി, ഗച്ഛാമി അമ്ബരേ തദാ.
Dhunanto vākacīrāni, gacchāmi ambare tadā.
൩൮.
38.
വേദജാതം ജനം ദിസ്വാ, തുട്ഠഹട്ഠം പമോദിതം;
Vedajātaṃ janaṃ disvā, tuṭṭhahaṭṭhaṃ pamoditaṃ;
ഓരോഹിത്വാന ഗഗനാ, മനുസ്സേ പുച്ഛി താവദേ.
Orohitvāna gaganā, manusse pucchi tāvade.
൩൯.
39.
‘‘തുട്ഠഹട്ഠോ പമുദിതോ, വേദജാതോ മഹാജനോ;
‘‘Tuṭṭhahaṭṭho pamudito, vedajāto mahājano;
കസ്സ സോധീയതി മഗ്ഗോ, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
Kassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.
൪൦.
40.
തേ മേ പുട്ഠാ വിയാകംസു, ‘‘ബുദ്ധോ ലോകേ അനുത്തരോ;
Te me puṭṭhā viyākaṃsu, ‘‘buddho loke anuttaro;
ദീപങ്കരോ നാമ ജിനോ, ഉപ്പജ്ജി ലോകനായകോ;
Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako;
തസ്സ സോധീയതി മഗ്ഗോ, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
Tassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.
൪൧.
41.
ബുദ്ധോ ബുദ്ധോതി കഥയന്തോ, സോമനസ്സം പവേദയിം.
Buddho buddhoti kathayanto, somanassaṃ pavedayiṃ.
൪൨.
42.
തത്ഥ ഠത്വാ വിചിന്തേസിം, തുട്ഠോ സംവിഗ്ഗമാനസോ;
Tattha ṭhatvā vicintesiṃ, tuṭṭho saṃviggamānaso;
‘‘ഇധ ബീജാനി രോപിസ്സം, ഖണോ വേ മാ ഉപച്ചഗാ.
‘‘Idha bījāni ropissaṃ, khaṇo ve mā upaccagā.
൪൩.
43.
‘‘യദി ബുദ്ധസ്സ സോധേഥ, ഏകോകാസം ദദാഥ മേ;
‘‘Yadi buddhassa sodhetha, ekokāsaṃ dadātha me;
അഹമ്പി സോധയിസ്സാമി, അഞ്ജസം വടുമായനം’’.
Ahampi sodhayissāmi, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ’’.
൪൪.
44.
അദംസു തേ മമോകാസം, സോധേതും അഞ്ജസം തദാ;
Adaṃsu te mamokāsaṃ, sodhetuṃ añjasaṃ tadā;
ബുദ്ധോ ബുദ്ധോതി ചിന്തേന്തോ, മഗ്ഗം സോധേമഹം തദാ.
Buddho buddhoti cintento, maggaṃ sodhemahaṃ tadā.
൪൫.
45.
അനിട്ഠിതേ മമോകാസേ, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി;
Aniṭṭhite mamokāse, dīpaṅkaro mahāmuni;
ചതൂഹി സതസഹസ്സേഹി, ഛളഭിഞ്ഞേഹി താദിഹി;
Catūhi satasahassehi, chaḷabhiññehi tādihi;
ഖീണാസവേഹി വിമലേഹി, പടിപജ്ജി അഞ്ജസം ജിനോ.
Khīṇāsavehi vimalehi, paṭipajji añjasaṃ jino.
൪൬.
46.
പച്ചുഗ്ഗമനാ വത്തന്തി, വജ്ജന്തി ഭേരിയോ ബഹൂ;
Paccuggamanā vattanti, vajjanti bheriyo bahū;
ആമോദിതാ നരമരൂ, സാധുകാരം പവത്തയും.
Āmoditā naramarū, sādhukāraṃ pavattayuṃ.
൪൭.
47.
ദേവാ മനുസ്സേ പസ്സന്തി, മനുസ്സാപി ച ദേവതാ;
Devā manusse passanti, manussāpi ca devatā;
ഉഭോപി തേ പഞ്ജലികാ, അനുയന്തി തഥാഗതം.
Ubhopi te pañjalikā, anuyanti tathāgataṃ.
൪൮.
48.
ഉഭോപി തേ വജ്ജയന്താ, അനുയന്തി തഥാഗതം.
Ubhopi te vajjayantā, anuyanti tathāgataṃ.
൪൯.
49.
ദിബ്ബം മന്ദാരവം പുപ്ഫം, പദുമം പാരിഛത്തകം;
Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;
ദിസോദിസം ഓകിരന്തി, ആകാസനഭഗതാ മരൂ.
Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.
൫൦.
50.
ദിബ്ബം ചന്ദനചുണ്ണഞ്ച, വരഗന്ധഞ്ച കേവലം;
Dibbaṃ candanacuṇṇañca, varagandhañca kevalaṃ;
൫൧.
51.
ചമ്പകം സരലം നീപം, നാഗപുന്നാഗകേതകം;
Campakaṃ saralaṃ nīpaṃ, nāgapunnāgaketakaṃ;
ദിസോദിസം ഉക്ഖിപന്തി, ഭൂമിതലഗതാ നരാ.
Disodisaṃ ukkhipanti, bhūmitalagatā narā.
൫൨.
52.
കേസേ മുഞ്ചിത്വാഹം തത്ഥ, വാകചീരഞ്ച ചമ്മകം;
Kese muñcitvāhaṃ tattha, vākacīrañca cammakaṃ;
കലലേ പത്ഥരിത്വാന, അവകുജ്ജോ നിപജ്ജഹം.
Kalale pattharitvāna, avakujjo nipajjahaṃ.
൫൩.
53.
‘‘അക്കമിത്വാന മം ബുദ്ധോ, സഹ സിസ്സേഹി ഗച്ഛതു;
‘‘Akkamitvāna maṃ buddho, saha sissehi gacchatu;
മാ നം കലലേ അക്കമിത്ഥ, ഹിതായ മേ ഭവിസ്സതി’’.
Mā naṃ kalale akkamittha, hitāya me bhavissati’’.
൫൪.
54.
പഥവിയം നിപന്നസ്സ, ഏവം മേ ആസി ചേതസോ;
Pathaviyaṃ nipannassa, evaṃ me āsi cetaso;
‘‘ഇച്ഛമാനോ അഹം അജ്ജ, കിലേസേ ഝാപയേ മമ.
‘‘Icchamāno ahaṃ ajja, kilese jhāpaye mama.
൫൫.
55.
‘‘കിം മേ അഞ്ഞാതവേസേന, ധമ്മം സച്ഛികതേനിധ;
‘‘Kiṃ me aññātavesena, dhammaṃ sacchikatenidha;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, ബുദ്ധോ ഹേസ്സം സദേവകേ.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, buddho hessaṃ sadevake.
൫൬.
56.
‘‘കിം മേ ഏകേന തിണ്ണേന, പുരിസേന ഥാമദസ്സിനാ;
‘‘Kiṃ me ekena tiṇṇena, purisena thāmadassinā;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, സന്താരേസ്സം സദേവകം.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, santāressaṃ sadevakaṃ.
൫൭.
57.
‘‘ഇമിനാ മേ അധികാരേന, കതേന പുരിസുത്തമേ;
‘‘Iminā me adhikārena, katena purisuttame;
സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ, താരേമി ജനതം ബഹും.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, tāremi janataṃ bahuṃ.
൫൮.
58.
‘‘സംസാരസോതം ഛിന്ദിത്വാ, വിദ്ധംസേത്വാ തയോ ഭവേ;
‘‘Saṃsārasotaṃ chinditvā, viddhaṃsetvā tayo bhave;
ധമ്മനാവം സമാരുയ്ഹ, സന്താരേസ്സം സദേവകം’’.
Dhammanāvaṃ samāruyha, santāressaṃ sadevakaṃ’’.
൫൯.
59.
മനുസ്സത്തം ലിങ്ഗസമ്പത്തി, ഹേതു സത്ഥാരദസ്സനം;
Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;
പബ്ബജ്ജാ ഗുണസമ്പത്തി, അധികാരോ ച ഛന്ദതാ;
Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;
അട്ഠധമ്മസമോധാനാ, അഭിനീഹാരോ സമിജ്ഝതി.
Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhati.
൬൦.
60.
ദീപങ്കരോ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ;
Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
ഉസ്സീസകേ മം ഠത്വാന, ഇദം വചനമബ്രവി.
Ussīsake maṃ ṭhatvāna, idaṃ vacanamabravi.
൬൧.
61.
‘‘പസ്സഥ ഇമം താപസം, ജടിലം ഉഗ്ഗതാപനം;
‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;
അപരിമേയ്യിതോ കപ്പേ, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി.
Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.
൬൨.
62.
‘‘അഹു കപിലവ്ഹയാ രമ്മാ, നിക്ഖമിത്വാ തഥാഗതോ;
‘‘Ahu kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
പധാനം പദഹിത്വാന, കത്വാ ദുക്കരകാരികം.
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
൬൩.
63.
‘‘അജപാലരുക്ഖമൂലസ്മിം, നിസീദിത്വാ തഥാഗതോ;
‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ, nisīditvā tathāgato;
തത്ഥ പായാസം പഗ്ഗയ്ഹ, നേരഞ്ജരമുപേഹിതി.
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
൬൪.
64.
‘‘നേരഞ്ജരായ തീരമ്ഹി, പായാസം അദ സോ ജിനോ;
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;
പടിയത്തവരമഗ്ഗേന, ബോധിമൂലമുപേഹിതി.
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
൬൫.
65.
അസ്സത്ഥരുക്ഖമൂലമ്ഹി, ബുജ്ഝിസ്സതി മഹായസോ.
Assattharukkhamūlamhi, bujjhissati mahāyaso.
൬൬.
66.
‘‘ഇമസ്സ ജനികാ മാതാ, മായാ നാമ ഭവിസ്സതി;
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
പിതാ സുദ്ധോദനോ നാമ, അയം ഹേസ്സതി ഗോതമോ.
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
൬൭.
67.
‘‘അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
കോലിതോ ഉപതിസ്സോ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവകാ;
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
൬൮.
68.
‘‘ഖേമാ ഉപ്പലവണ്ണാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തി സാവികാ;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
അനാസവാ വീതരാഗാ, സന്തചിത്താ സമാഹിതാ;
Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, അസ്സത്ഥോതി പവുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati.
൬൯.
69.
ഉത്തരാ നന്ദമാതാ ച, അഗ്ഗാ ഹേസ്സന്തുപട്ഠികാ’’.
Uttarā nandamātā ca, aggā hessantupaṭṭhikā’’.
൭൦.
70.
ഇദം സുത്വാന വചനം, അസമസ്സ മഹേസിനോ;
Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;
൭൧.
71.
കതഞ്ജലീ നമസ്സന്തി, ദസസഹസ്സീ സദേവകാ.
Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.
൭൨.
72.
‘‘യദിമസ്സ ലോകനാഥസ്സ, വിരജ്ഝിസ്സാമ സാസനം;
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
൭൩.
73.
‘‘യഥാ മനുസ്സാ നദിം തരന്താ, പടിതിത്ഥം വിരജ്ഝിയ;
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
ഹേട്ഠാതിത്ഥേ ഗഹേത്വാന, ഉത്തരന്തി മഹാനദിം.
Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
൭൪.
74.
‘‘ഏവമേവ മയം സബ്ബേ, യദി മുഞ്ചാമിമം ജിനം;
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
അനാഗതമ്ഹി അദ്ധാനേ, ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം’’.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ’’.
൭൫.
75.
ദീപങ്കരോ ലോകവിദൂ, ആഹുതീനം പടിഗ്ഗഹോ;
Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
മമ കമ്മം പകിത്തേത്വാ, ദക്ഖിണം പാദമുദ്ധരി.
Mama kammaṃ pakittetvā, dakkhiṇaṃ pādamuddhari.
൭൬.
76.
ദേവാ മനുസ്സാ അസുരാ ച, അഭിവാദേത്വാന പക്കമും.
Devā manussā asurā ca, abhivādetvāna pakkamuṃ.
൭൭.
77.
ദസ്സനം മേ അതിക്കന്തേ, സസങ്ഘേ ലോകനായകേ;
Dassanaṃ me atikkante, sasaṅghe lokanāyake;
സയനാ വുട്ഠഹിത്വാന, പല്ലങ്കം ആഭുജിം തദാ.
Sayanā vuṭṭhahitvāna, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.
൭൮.
78.
സുഖേന സുഖിതോ ഹോമി, പാമോജ്ജേന പമോദിതോ;
Sukhena sukhito homi, pāmojjena pamodito;
പീതിയാ ച അഭിസ്സന്നോ, പല്ലങ്കം ആഭുജിം തദാ.
Pītiyā ca abhissanno, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.
൭൯.
79.
പല്ലങ്കേന നിസീദിത്വാ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ;
Pallaṅkena nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;
൮൦.
80.
‘‘സഹസ്സിയമ്ഹി ലോകമ്ഹി, ഇസയോ നത്ഥി മേ സമാ;
‘‘Sahassiyamhi lokamhi, isayo natthi me samā;
അസമോ ഇദ്ധിധമ്മേസു, അലഭിം ഈദിസം സുഖം.
Asamo iddhidhammesu, alabhiṃ īdisaṃ sukhaṃ.
൮൧.
81.
‘‘പല്ലങ്കാഭുജനേ മയ്ഹം, ദസസഹസ്സാധിവാസിനോ;
‘‘Pallaṅkābhujane mayhaṃ, dasasahassādhivāsino;
മഹാനാദം പവത്തേസും, ‘ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Mahānādaṃ pavattesuṃ, ‘dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൨.
82.
‘‘‘യാ പുബ്ബേ ബോധിസത്താനം, പല്ലങ്കവരമാഭുജേ;
‘‘‘Yā pubbe bodhisattānaṃ, pallaṅkavaramābhuje;
നിമിത്താനി പദിസ്സന്തി, താനി അജ്ജ പദിസ്സരേ.
Nimittāni padissanti, tāni ajja padissare.
൮൩.
83.
‘‘‘സീതം ബ്യപഗതം ഹോതി, ഉണ്ഹഞ്ച ഉപസമ്മതി;
‘‘‘Sītaṃ byapagataṃ hoti, uṇhañca upasammati;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൪.
84.
‘‘‘ദസസഹസ്സീ ലോകധാതൂ, നിസ്സദ്ദാ ഹോന്തി നിരാകുലാ;
‘‘‘Dasasahassī lokadhātū, nissaddā honti nirākulā;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൫.
85.
‘‘‘മഹാവാതാ ന വായന്തി, ന സന്ദന്തി സവന്തിയോ;
‘‘‘Mahāvātā na vāyanti, na sandanti savantiyo;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൬.
86.
‘‘‘ഥലജാ ദകജാ പുപ്ഫാ, സബ്ബേ പുപ്ഫന്തി താവദേ;
‘‘‘Thalajā dakajā pupphā, sabbe pupphanti tāvade;
തേപജ്ജ പുപ്ഫിതാ 25 സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja pupphitā 26 sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൭.
87.
‘‘‘ലതാ വാ യദി വാ രുക്ഖാ, ഫലഭാരാ ഹോന്തി താവദേ;
‘‘‘Latā vā yadi vā rukkhā, phalabhārā honti tāvade;
തേപജ്ജ ഫലിതാ സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja phalitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൮.
88.
‘‘‘ആകാസട്ഠാ ച ഭൂമട്ഠാ, രതനാ ജോതന്തി താവദേ;
‘‘‘Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, ratanā jotanti tāvade;
തേപജ്ജ രതനാ ജോതന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja ratanā jotanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൮൯.
89.
‘‘‘മാനുസ്സകാ ച ദിബ്ബാ ച, തുരിയാ വജ്ജന്തി താവദേ;
‘‘‘Mānussakā ca dibbā ca, turiyā vajjanti tāvade;
തേപജ്ജുഭോ അഭിരവന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൦.
90.
‘‘‘വിചിത്രപുപ്ഫാ ഗഗനാ, അഭിവസ്സന്തി താവദേ;
‘‘‘Vicitrapupphā gaganā, abhivassanti tāvade;
തേപി അജ്ജ പവസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepi ajja pavassanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൧.
91.
‘‘‘മഹാസമുദ്ദോ ആഭുജതി, ദസസഹസ്സീ പകമ്പതി;
‘‘‘Mahāsamuddo ābhujati, dasasahassī pakampati;
തേപജ്ജുഭോ അഭിരവന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൨.
92.
‘‘‘നിരയേപി ദസസഹസ്സേ, അഗ്ഗീ നിബ്ബന്തി താവദേ;
‘‘‘Nirayepi dasasahasse, aggī nibbanti tāvade;
തേപജ്ജ നിബ്ബുതാ അഗ്ഗീ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja nibbutā aggī, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൩.
93.
‘‘‘വിമലോ ഹോതി സൂരിയോ, സബ്ബാ ദിസ്സന്തി താരകാ;
‘‘‘Vimalo hoti sūriyo, sabbā dissanti tārakā;
തേപി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepi ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൪.
94.
തമ്പജ്ജുബ്ഭിജ്ജതേ മഹിയാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tampajjubbhijjate mahiyā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൫.
95.
‘‘‘താരാഗണാ വിരോചന്തി, നക്ഖത്താ ഗഗനമണ്ഡലേ;
‘‘‘Tārāgaṇā virocanti, nakkhattā gaganamaṇḍale;
വിസാഖാ ചന്ദിമാ യുത്താ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Visākhā candimā yuttā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൬.
96.
‘‘‘ബിലാസയാ ദരീസയാ, നിക്ഖമന്തി സകാസയാ;
‘‘‘Bilāsayā darīsayā, nikkhamanti sakāsayā;
തേപജ്ജ ആസയാ ഛുദ്ധാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja āsayā chuddhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൭.
97.
‘‘‘ന ഹോന്തി അരതീ സത്താനം, സന്തുട്ഠാ ഹോന്തി താവദേ;
‘‘‘Na honti aratī sattānaṃ, santuṭṭhā honti tāvade;
തേപജ്ജ സബ്ബേ സന്തുട്ഠാ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja sabbe santuṭṭhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൮.
98.
‘‘‘രോഗാ തദുപസമ്മന്തി, ജിഘച്ഛാ ച വിനസ്സതി;
‘‘‘Rogā tadupasammanti, jighacchā ca vinassati;
താനി അജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൯൯.
99.
‘‘‘രാഗോ തദാ തനു ഹോതി, ദോസോ മോഹോ വിനസ്സതി;
‘‘‘Rāgo tadā tanu hoti, doso moho vinassati;
തേപജ്ജ വിഗതാ സബ്ബേ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja vigatā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൦.
100.
‘‘‘ഭയം തദാ ന ഭവതി, അജ്ജപേതം പദിസ്സതി;
‘‘‘Bhayaṃ tadā na bhavati, ajjapetaṃ padissati;
തേന ലിങ്ഗേന ജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൧.
101.
‘‘‘രജോനുദ്ധംസതി ഉദ്ധം, അജ്ജപേതം പദിസ്സതി;
‘‘‘Rajonuddhaṃsati uddhaṃ, ajjapetaṃ padissati;
തേന ലിങ്ഗേന ജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൨.
102.
‘‘‘അനിട്ഠഗന്ധോ പക്കമതി, ദിബ്ബഗന്ധോ പവായതി;
‘‘‘Aniṭṭhagandho pakkamati, dibbagandho pavāyati;
സോപജ്ജ വായതി ഗന്ധോ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Sopajja vāyati gandho, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൩.
103.
‘‘‘സബ്ബേ ദേവാ പദിസ്സന്തി, ഠപയിത്വാ അരൂപിനോ;
‘‘‘Sabbe devā padissanti, ṭhapayitvā arūpino;
തേപജ്ജ സബ്ബേ ദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൪.
104.
‘‘‘യാവതാ നിരയാ നാമ, സബ്ബേ ദിസ്സന്തി താവദേ;
‘‘‘Yāvatā nirayā nāma, sabbe dissanti tāvade;
തേപജ്ജ സബ്ബേ ദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൫.
105.
ആകാസഭൂതാ തേപജ്ജ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Ākāsabhūtā tepajja, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൬.
106.
‘‘‘ചുതീ ച ഉപപത്തി ച, ഖണേ തസ്മിം ന വിജ്ജതി;
‘‘‘Cutī ca upapatti ca, khaṇe tasmiṃ na vijjati;
താനിപജ്ജ പദിസ്സന്തി, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി.
Tānipajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
൧൦൭.
107.
‘‘‘ദള്ഹം പഗ്ഗണ്ഹ വീരിയം, മാ നിവത്ത അഭിക്കമ;
‘‘‘Daḷhaṃ paggaṇha vīriyaṃ, mā nivatta abhikkama;
മയമ്പേതം വിജാനാമ, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സസി’’’.
Mayampetaṃ vijānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi’’’.
൧൦൮.
108.
ബുദ്ധസ്സ വചനം സുത്വാ, ദസസഹസ്സീനചൂഭയം;
Buddhassa vacanaṃ sutvā, dasasahassīnacūbhayaṃ;
തുട്ഠഹട്ഠോ പമോദിതോ, ഏവം ചിന്തേസഹം തദാ.
Tuṭṭhahaṭṭho pamodito, evaṃ cintesahaṃ tadā.
൧൦൯.
109.
‘‘അദ്വേജ്ഝവചനാ ബുദ്ധാ, അമോഘവചനാ ജിനാ;
‘‘Advejjhavacanā buddhā, amoghavacanā jinā;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൦.
110.
‘‘യഥാ ഖിത്തം നഭേ ലേഡ്ഡു, ധുവം പതതി ഭൂമിയം;
‘‘Yathā khittaṃ nabhe leḍḍu, dhuvaṃ patati bhūmiyaṃ;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൧.
111.
‘‘യഥാപി സബ്ബസത്താനം, മരണം ധുവസസ്സതം;
‘‘Yathāpi sabbasattānaṃ, maraṇaṃ dhuvasassataṃ;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൨.
112.
‘‘യഥാ രത്തിക്ഖയേ പത്തേ, സൂരിയുഗ്ഗമനം ധുവം;
‘‘Yathā rattikkhaye patte, sūriyuggamanaṃ dhuvaṃ;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൩.
113.
‘‘യഥാ നിക്ഖന്തസയനസ്സ, സീഹസ്സ നദനം ധുവം;
‘‘Yathā nikkhantasayanassa, sīhassa nadanaṃ dhuvaṃ;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൪.
114.
‘‘യഥാ ആപന്നസത്താനം, ഭാരമോരോപനം ധുവം;
‘‘Yathā āpannasattānaṃ, bhāramoropanaṃ dhuvaṃ;
തഥേവ ബുദ്ധസേട്ഠാനം, വചനം ധുവസസ്സതം;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
വിതഥം നത്ഥി ബുദ്ധാനം, ധുവം ബുദ്ധോ ഭവാമഹം.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
൧൧൫.
115.
‘‘ഹന്ദ ബുദ്ധകരേ ധമ്മേ, വിചിനാമി ഇതോ ചിതോ;
‘‘Handa buddhakare dhamme, vicināmi ito cito;
ഉദ്ധം അധോ ദസ ദിസാ, യാവതാ ധമ്മധാതുയാ’’.
Uddhaṃ adho dasa disā, yāvatā dhammadhātuyā’’.
൧൧൬.
116.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, പഠമം ദാനപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, paṭhamaṃ dānapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, അനുചിണ്ണം മഹാപഥം.
Pubbakehi mahesīhi, anuciṇṇaṃ mahāpathaṃ.
൧൧൭.
117.
‘‘ഇമം ത്വം പഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ paṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
ദാനപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Dānapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൧൮.
118.
‘‘യഥാപി കുമ്ഭോ സമ്പുണ്ണോ, യസ്സ കസ്സചി അധോ കതോ;
‘‘Yathāpi kumbho sampuṇṇo, yassa kassaci adho kato;
വമതേ വുദകം നിസ്സേസം, ന തത്ഥ പരിരക്ഖതി.
Vamate vudakaṃ nissesaṃ, na tattha parirakkhati.
൧൧൯.
119.
‘‘തഥേവ യാചകേ ദിസ്വാ, ഹീനമുക്കട്ഠമജ്ഝിമേ;
‘‘Tatheva yācake disvā, hīnamukkaṭṭhamajjhime;
ദദാഹി ദാനം നിസ്സേസം, കുമ്ഭോ വിയ അധോ കതോ.
Dadāhi dānaṃ nissesaṃ, kumbho viya adho kato.
൧൨൦.
120.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൨൧.
121.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ദുതിയം സീലപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, dutiyaṃ sīlapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൨൨.
122.
‘‘ഇമം ത്വം ദുതിയം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ dutiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
സീലപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Sīlapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൨൩.
123.
‘‘യഥാപി ചമരീ വാലം, കിസ്മിഞ്ചി പടിലഗ്ഗിതം;
‘‘Yathāpi camarī vālaṃ, kismiñci paṭilaggitaṃ;
ഉപേതി മരണം തത്ഥ, ന വികോപേതി വാലധിം.
Upeti maraṇaṃ tattha, na vikopeti vāladhiṃ.
൧൨൪.
124.
‘‘തഥേവ ത്വം ചതൂസു ഭൂമീസു, സീലാനി പരിപൂരയ;
‘‘Tatheva tvaṃ catūsu bhūmīsu, sīlāni paripūraya;
പരിരക്ഖ സബ്ബദാ സീലം, ചമരീ വിയ വാലധിം.
Parirakkha sabbadā sīlaṃ, camarī viya vāladhiṃ.
൧൨൫.
125.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൨൬.
126.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, തതിയം നേക്ഖമ്മപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൨൭.
127.
‘‘ഇമം ത്വം തതിയം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ tatiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
നേക്ഖമ്മപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Nekkhammapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൨൮.
128.
‘‘യഥാ അന്ദുഘരേ പുരിസോ, ചിരവുത്ഥോ ദുഖട്ടിതോ;
‘‘Yathā andughare puriso, ciravuttho dukhaṭṭito;
ന തത്ഥ രാഗം ജനേസി, മുത്തിംയേവ ഗവേസതി.
Na tattha rāgaṃ janesi, muttiṃyeva gavesati.
൧൨൯.
129.
‘‘തഥേവ ത്വം സബ്ബഭവേ, പസ്സ അന്ദുഘരേ വിയ;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, passa andughare viya;
നേക്ഖമ്മാഭിമുഖോ ഹോഹി, ഭവതോ പരിമുത്തിയാ.
Nekkhammābhimukho hohi, bhavato parimuttiyā.
൧൩൦.
130.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൩൧.
131.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ചതുത്ഥം പഞ്ഞാപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, catutthaṃ paññāpāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൩൨.
132.
‘‘ഇമം ത്വം ചതുത്ഥം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ catutthaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
പഞ്ഞാപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Paññāpāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൩൩.
133.
‘‘യഥാപി ഭിക്ഖു ഭിക്ഖന്തോ, ഹീനമുക്കട്ഠമജ്ഝിമേ;
‘‘Yathāpi bhikkhu bhikkhanto, hīnamukkaṭṭhamajjhime;
കുലാനി ന വിവജ്ജേന്തോ, ഏവം ലഭതി യാപനം.
Kulāni na vivajjento, evaṃ labhati yāpanaṃ.
൧൩൪.
134.
‘‘തഥേവ ത്വം സബ്ബകാലം, പരിപുച്ഛം ബുധം ജനം;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbakālaṃ, paripucchaṃ budhaṃ janaṃ;
പഞ്ഞാപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Paññāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൩൫.
135.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൩൬.
136.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, പഞ്ചമം വീരിയപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, pañcamaṃ vīriyapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൩൭.
137.
‘‘ഇമം ത്വം പഞ്ചമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ pañcamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
വീരിയപാരമിതം ഗച്ഛ, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Vīriyapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൩൮.
138.
‘‘യഥാപി സീഹോ മിഗരാജാ, നിസജ്ജട്ഠാനചങ്കമേ;
‘‘Yathāpi sīho migarājā, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
അലീനവീരിയോ ഹോതി, പഗ്ഗഹിതമനോ സദാ.
Alīnavīriyo hoti, paggahitamano sadā.
൧൩൯.
139.
‘‘തഥേവ ത്വം 31 സബ്ബഭവേ, പഗ്ഗണ്ഹ വീരിയം ദള്ഹം;
‘‘Tatheva tvaṃ 32 sabbabhave, paggaṇha vīriyaṃ daḷhaṃ;
വീരിയപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Vīriyapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൪൦.
140.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൪൧.
141.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ഛട്ഠമം ഖന്തിപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൪൨.
142.
‘‘ഇമം ത്വം ഛട്ഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ chaṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
തത്ഥ അദ്വേജ്ഝമാനസോ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Tattha advejjhamānaso, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൪൩.
143.
‘‘യഥാപി പഥവീ നാമ, സുചിമ്പി അസുചിമ്പി ച;
‘‘Yathāpi pathavī nāma, sucimpi asucimpi ca;
സബ്ബം സഹതി നിക്ഖേപം, ന കരോതി പടിഘം തയാ.
Sabbaṃ sahati nikkhepaṃ, na karoti paṭighaṃ tayā.
൧൪൪.
144.
‘‘തഥേവ ത്വമ്പി സബ്ബേസം, സമ്മാനാവമാനക്ഖമോ;
‘‘Tatheva tvampi sabbesaṃ, sammānāvamānakkhamo;
ഖന്തിപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Khantipāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൪൫.
145.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൪൬.
146.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, സത്തമം സച്ചപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, sattamaṃ saccapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൪൭.
147.
‘‘ഇമം ത്വം സത്തമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ sattamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
തത്ഥ അദ്വേജ്ഝവചനോ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Tattha advejjhavacano, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൪൮.
148.
‘‘യഥാപി ഓസധീ നാമ, തുലാഭൂതാ സദേവകേ;
‘‘Yathāpi osadhī nāma, tulābhūtā sadevake;
സമയേ ഉതുവസ്സേ വാ, ന വോക്കമതി വീഥിതോ.
Samaye utuvasse vā, na vokkamati vīthito.
൧൪൯.
149.
‘‘തഥേവ ത്വമ്പി സച്ചേസു, മാ വോക്കമ ഹി വീഥിതോ;
‘‘Tatheva tvampi saccesu, mā vokkama hi vīthito;
സച്ചപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Saccapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൫൦.
150.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൫൧.
151.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, അട്ഠമം അധിട്ഠാനപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൫൨.
152.
‘‘ഇമം ത്വം അട്ഠമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ aṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
തത്ഥ ത്വം അചലോ ഹുത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Tattha tvaṃ acalo hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൫൩.
153.
‘‘യഥാപി പബ്ബതോ സേലോ, അചലോ സുപ്പതിട്ഠിതോ;
‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;
ന കമ്പതി ഭുസവാതേഹി, സകട്ഠാനേവ തിട്ഠതി.
Na kampati bhusavātehi, sakaṭṭhāneva tiṭṭhati.
൧൫൪.
154.
‘‘തഥേവ ത്വമ്പി അധിട്ഠാനേ, സബ്ബദാ അചലോ ഭവ;
‘‘Tatheva tvampi adhiṭṭhāne, sabbadā acalo bhava;
അധിട്ഠാനപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Adhiṭṭhānapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൫൫.
155.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൫൬.
156.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, നവമം മേത്താപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, navamaṃ mettāpāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൫൭.
157.
‘‘ഇമം ത്വം നവമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ navamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
മേത്തായ അസമോ ഹോഹി, യദി ബോധിം പത്തുമിച്ഛസി.
Mettāya asamo hohi, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
൧൫൮.
158.
‘‘യഥാപി ഉദകം നാമ, കല്യാണേ പാപകേ ജനേ;
‘‘Yathāpi udakaṃ nāma, kalyāṇe pāpake jane;
സമം ഫരതി സീതേന, പവാഹേതി രജോമലം.
Samaṃ pharati sītena, pavāheti rajomalaṃ.
൧൫൯.
159.
‘‘തഥേവ ത്വം ഹിതാഹിതേ, സമം മേത്തായ ഭാവയ;
‘‘Tatheva tvaṃ hitāhite, samaṃ mettāya bhāvaya;
മേത്താപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Mettāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൬൦.
160.
‘‘നഹേതേ ഏത്തകായേവ, ബുദ്ധധമ്മാ ഭവിസ്സരേ;
‘‘Nahete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
അഞ്ഞേപി വിചിനിസ്സാമി, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ’’.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā’’.
൧൬൧.
161.
വിചിനന്തോ തദാ ദക്ഖിം, ദസമം ഉപേക്ഖാപാരമിം;
Vicinanto tadā dakkhiṃ, dasamaṃ upekkhāpāramiṃ;
പുബ്ബകേഹി മഹേസീഹി, ആസേവിതനിസേവിതം.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
൧൬൨.
162.
‘‘ഇമം ത്വം ദസമം താവ, ദള്ഹം കത്വാ സമാദിയ;
‘‘Imaṃ tvaṃ dasamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
തുലാഭൂതോ ദള്ഹോ ഹുത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Tulābhūto daḷho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൬൩.
163.
‘‘യഥാപി പഥവീ നാമ, നിക്ഖിത്തം അസുചിം സുചിം;
‘‘Yathāpi pathavī nāma, nikkhittaṃ asuciṃ suciṃ;
ഉപേക്ഖതി ഉഭോപേതേ, കോപാനുനയവജ്ജിതാ.
Upekkhati ubhopete, kopānunayavajjitā.
൧൬൪.
164.
‘‘തഥേവ ത്വം സുഖദുക്ഖേ, തുലാഭൂതോ സദാ ഭവ;
‘‘Tatheva tvaṃ sukhadukkhe, tulābhūto sadā bhava;
ഉപേക്ഖാപാരമിതം ഗന്ത്വാ, സമ്ബോധിം പാപുണിസ്സസി.
Upekkhāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
൧൬൫.
165.
‘‘ഏത്തകായേവ തേ ലോകേ, യേ ധമ്മാ ബോധിപാചനാ;
‘‘Ettakāyeva te loke, ye dhammā bodhipācanā;
തതുദ്ധം നത്ഥി അഞ്ഞത്ര, ദള്ഹം തത്ഥ പതിട്ഠഹ’’.
Tatuddhaṃ natthi aññatra, daḷhaṃ tattha patiṭṭhaha’’.
൧൬൬.
166.
ഇമേ ധമ്മേ സമ്മസതോ, സഭാവസരസലക്ഖണേ;
Ime dhamme sammasato, sabhāvasarasalakkhaṇe;
ധമ്മതേജേന വസുധാ, ദസസഹസ്സീ പകമ്പഥ.
Dhammatejena vasudhā, dasasahassī pakampatha.
൧൬൭.
167.
ചലതീ രവതീ പഥവീ, ഉച്ഛുയന്തംവ പീളിതം;
Calatī ravatī pathavī, ucchuyantaṃva pīḷitaṃ;
തേലയന്തേ യഥാ ചക്കം, ഏവം കമ്പതി മേദനീ.
Telayante yathā cakkaṃ, evaṃ kampati medanī.
൧൬൮.
168.
യാവതാ പരിസാ ആസി, ബുദ്ധസ്സ പരിവേസനേ;
Yāvatā parisā āsi, buddhassa parivesane;
പവേധമാനാ സാ തത്ഥ, മുച്ഛിതാ സേതി ഭൂമിയം.
Pavedhamānā sā tattha, mucchitā seti bhūmiyaṃ.
൧൬൯.
169.
ഘടാനേകസഹസ്സാനി, കുമ്ഭീനഞ്ച സതാ ബഹൂ;
Ghaṭānekasahassāni, kumbhīnañca satā bahū;
സഞ്ചുണ്ണമഥിതാ തത്ഥ, അഞ്ഞമഞ്ഞം പഘട്ടിതാ.
Sañcuṇṇamathitā tattha, aññamaññaṃ paghaṭṭitā.
൧൭൦.
170.
ഉബ്ബിഗ്ഗാ തസിതാ ഭീതാ, ഭന്താ ബ്യാഥിതമാനസാ;
Ubbiggā tasitā bhītā, bhantā byāthitamānasā;
മഹാജനാ സമാഗമ്മ, ദീപങ്കരമുപാഗമും.
Mahājanā samāgamma, dīpaṅkaramupāgamuṃ.
൧൭൧.
171.
‘‘കിം ഭവിസ്സതി ലോകസ്സ, കല്യാണമഥ പാപകം;
‘‘Kiṃ bhavissati lokassa, kalyāṇamatha pāpakaṃ;
സബ്ബോ ഉപദ്ദുതോ ലോകോ, തം വിനോദേഹി ചക്ഖുമ’’.
Sabbo upadduto loko, taṃ vinodehi cakkhuma’’.
൧൭൨.
172.
തേസം തദാ സഞ്ഞപേസി, ദീപങ്കരോ മഹാമുനി;
Tesaṃ tadā saññapesi, dīpaṅkaro mahāmuni;
൧൭൩.
173.
‘‘യമഹം അജ്ജ ബ്യാകാസിം, ബുദ്ധോ ലോകേ ഭവിസ്സതി;
‘‘Yamahaṃ ajja byākāsiṃ, buddho loke bhavissati;
ഏസോ സമ്മസതി ധമ്മം, പുബ്ബകം ജിനസേവിതം.
Eso sammasati dhammaṃ, pubbakaṃ jinasevitaṃ.
൧൭൪.
174.
‘‘തസ്സ സമ്മസതോ ധമ്മം, ബുദ്ധഭൂമിം അസേസതോ;
‘‘Tassa sammasato dhammaṃ, buddhabhūmiṃ asesato;
തേനായം കമ്പിതാ പഥവീ, ദസസഹസ്സീ സദേവകേ’’.
Tenāyaṃ kampitā pathavī, dasasahassī sadevake’’.
൧൭൫.
175.
ബുദ്ധസ്സ വചനം സുത്വാ, മനോ നിബ്ബായി താവദേ;
Buddhassa vacanaṃ sutvā, mano nibbāyi tāvade;
സബ്ബേ മം ഉപസങ്കമ്മ, പുനാപി അഭിവന്ദിസും.
Sabbe maṃ upasaṅkamma, punāpi abhivandisuṃ.
൧൭൬.
176.
സമാദിയിത്വാ ബുദ്ധഗുണം, ദള്ഹം കത്വാന മാനസം;
Samādiyitvā buddhaguṇaṃ, daḷhaṃ katvāna mānasaṃ;
ദീപങ്കരം നമസ്സിത്വാ, ആസനാ വുട്ഠഹിം തദാ.
Dīpaṅkaraṃ namassitvā, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā.
൧൭൭.
177.
ദിബ്ബം മാനുസകം പുപ്ഫം, ദേവാ മാനുസകാ ഉഭോ;
Dibbaṃ mānusakaṃ pupphaṃ, devā mānusakā ubho;
സമോകിരന്തി പുപ്ഫേഹി, വുട്ഠഹന്തസ്സ ആസനാ.
Samokiranti pupphehi, vuṭṭhahantassa āsanā.
൧൭൮.
178.
വേദയന്തി ച തേ സോത്ഥിം, ദേവാ മാനുസകാ ഉഭോ;
Vedayanti ca te sotthiṃ, devā mānusakā ubho;
‘‘മഹന്തം പത്ഥിതം തുയ്ഹം, തം ലഭസ്സു യഥിച്ഛിതം.
‘‘Mahantaṃ patthitaṃ tuyhaṃ, taṃ labhassu yathicchitaṃ.
൧൭൯.
179.
‘‘സബ്ബീതിയോ വിവജ്ജന്തു, സോകോ രോഗോ വിനസ്സതു;
‘‘Sabbītiyo vivajjantu, soko rogo vinassatu;
മാ തേ ഭവന്ത്വന്തരായാ 35, ഫുസ ഖിപ്പം ബോധിമുത്തമം.
Mā te bhavantvantarāyā 36, phusa khippaṃ bodhimuttamaṃ.
൧൮൦.
180.
‘‘യഥാപി സമയേ പത്തേ, പുപ്ഫന്തി പുപ്ഫിനോ ദുമാ;
‘‘Yathāpi samaye patte, pupphanti pupphino dumā;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ബുദ്ധഞാണേന പുപ്ഫസി.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, buddhañāṇena pupphasi.
൧൮൧.
181.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, പൂരയും ദസ പാരമീ;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, pūrayuṃ dasa pāramī;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, പൂരയ ദസ പാരമീ.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, pūraya dasa pāramī.
൧൮൨.
182.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, ബോധിമണ്ഡമ്ഹി ബുജ്ഝരേ;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, bodhimaṇḍamhi bujjhare;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ബുജ്ഝസ്സു ജിനബോധിയം.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, bujjhassu jinabodhiyaṃ.
൧൮൩.
183.
‘‘യഥാ യേ കേചി സമ്ബുദ്ധാ, ധമ്മചക്കം പവത്തയും;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, dhammacakkaṃ pavattayuṃ;
തഥേവ ത്വം മഹാവീര, ധമ്മചക്കം പവത്തയ.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, dhammacakkaṃ pavattaya.
൧൮൪.
184.
‘‘പുണ്ണമായേ യഥാ ചന്ദോ, പരിസുദ്ധോ വിരോചതി;
‘‘Puṇṇamāye yathā cando, parisuddho virocati;
തഥേവ ത്വം പുണ്ണമനോ, വിരോച ദസസഹസ്സിയം.
Tatheva tvaṃ puṇṇamano, viroca dasasahassiyaṃ.
൧൮൫.
185.
‘‘രാഹുമുത്തോ യഥാ സൂരിയോ, താപേന അതിരോചതി;
‘‘Rāhumutto yathā sūriyo, tāpena atirocati;
തഥേവ ലോകാ മുഞ്ചിത്വാ, വിരോച സിരിയാ തുവം.
Tatheva lokā muñcitvā, viroca siriyā tuvaṃ.
൧൮൬.
186.
‘‘യഥാ യാ കാചി നദിയോ, ഓസരന്തി മഹോദധിം;
‘‘Yathā yā kāci nadiyo, osaranti mahodadhiṃ;
ഏവം സദേവകാ ലോകാ, ഓസരന്തു തവന്തികേ’’.
Evaṃ sadevakā lokā, osarantu tavantike’’.
൧൮൭.
187.
തേഹി ഥുതപ്പസത്ഥോ സോ, ദസ ധമ്മേ സമാദിയ;
Tehi thutappasattho so, dasa dhamme samādiya;
തേ ധമ്മേ പരിപൂരേന്തോ, പവനം പാവിസീ തദാതി.
Te dhamme paripūrento, pavanaṃ pāvisī tadāti.
സുമേധപത്ഥനാകഥാ നിട്ഠിതാ.
Sumedhapatthanākathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / ൨. സുമേധപത്ഥനാകഥാവണ്ണനാ • 2. Sumedhapatthanākathāvaṇṇanā