Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၅. သုနာဂတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    5. Sunāgattheragāthāvaṇṇanā

    စိတ္တနိမိတ္တသ္သ ကောဝိဒောတိ အာယသ္မတော သုနာဂတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ကုသလံ ဥပစိနန္တော ဣတော ဧကတ္တိံသေ ကပ္ပေ သိခိသ္သ ဘဂဝတော ကာလေ ဗ္ရာဟ္မဏကုလေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ ဝယပ္ပတ္တော တိဏ္ဏံ ဝေဒာနံ ပာရဂူ ဟုတ္ဝာ အရညာယတနေ အသ္သမေ ဝသန္တော တီဏိ ဗ္ရာဟ္မဏသဟသ္သာနိ မန္တေ ဝာစေသိ။ အထေကဒိဝသံ တသ္သ သတ္ထာရံ ဒိသ္ဝာ လက္ခဏာနိ ဥပဓာရေတ္ဝာ လက္ခဏမန္တေ ပရိဝတ္တေန္တသ္သ, ‘‘ဤဒိသေဟိ လက္ခဏေဟိ သမန္နာဂတော အနန္တဇိနော အနန္တဉာဏော ဗုဒ္ဓော ဘဝိသ္သတီ’’တိ ဗုဒ္ဓဉာဏံ အာရဗ္ဘ ဥဠာရော ပသာဒော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ သော တေန စိတ္တပ္ပသာဒေန ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော အပရာပရံ ဒေဝမနုသ္သေသု သံသရန္တော ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ နာလကဂာမေ အညတရသ္သ ဗ္ရာဟ္မဏသ္သ ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, သုနာဂောတိသ္သ နာမံ အဟောသိ။ သော ဓမ္မသေနာပတိသ္သ ဂိဟိသဟာယော ထေရသ္သ သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ဒသ္သနဘူမိယံ ပတိဋ္ဌိတော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနံ ပဋ္ဌပေတ္ဝာ အရဟတ္တံ ပာပုဏိ။ တေန ဝုတ္တံ အပဒာနေ (အပ. ထေရ ၁.၁၄.၃၄-၄၀) –

    Cittanimittassa kovidoti āyasmato sunāgattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto ito ekattiṃse kappe sikhissa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā araññāyatane assame vasanto tīṇi brāhmaṇasahassāni mante vācesi. Athekadivasaṃ tassa satthāraṃ disvā lakkhaṇāni upadhāretvā lakkhaṇamante parivattentassa, ‘‘īdisehi lakkhaṇehi samannāgato anantajino anantañāṇo buddho bhavissatī’’ti buddhañāṇaṃ ārabbha uḷāro pasādo uppajji. So tena cittappasādena devaloke nibbatto aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde nālakagāme aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, sunāgotissa nāmaṃ ahosi. So dhammasenāpatissa gihisahāyo therassa santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā dassanabhūmiyaṃ patiṭṭhito pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.34-40) –

    ‘‘ဟိမဝန္တသ္သာဝိဒူရေ၊ ဝသဘော နာမ ပဗ္ဗတော။

    ‘‘Himavantassāvidūre, vasabho nāma pabbato;

    တသ္မိံ ပဗ္ဗတပာဒမ္ဟိ၊ အသ္သမော အာသိ မာပိတော။

    Tasmiṃ pabbatapādamhi, assamo āsi māpito.

    ‘‘တီဏိ သိသ္သသဟသ္သာနိ၊ ဝာစေသိံ ဗ္ရာဟ္မဏော တဒာ။

    ‘‘Tīṇi sissasahassāni, vācesiṃ brāhmaṇo tadā;

    သံဟရိတ္ဝာန တေ သိသ္သေ၊ ဧကမန္တံ ဥပာဝိသိံ။

    Saṃharitvāna te sisse, ekamantaṃ upāvisiṃ.

    ‘‘ဧကမန္တံ နိသီဒိတ္ဝာ၊ ဗ္ရာဟ္မဏော မန္တပာရဂူ။

    ‘‘Ekamantaṃ nisīditvā, brāhmaṇo mantapāragū;

    ဗုဒ္ဓဝေဒံ ဂဝေသန္တော၊ ဉာဏေ စိတ္တံ ပသာဒယိံ။

    Buddhavedaṃ gavesanto, ñāṇe cittaṃ pasādayiṃ.

    ‘‘တတ္ထ စိတ္တံ ပသာဒေတ္ဝာ၊ နိသီဒိံ ပဏ္ဏသန္ထရေ။

    ‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, nisīdiṃ paṇṇasanthare;

    ပလ္လင္ကံ အာဘုဇိတ္ဝာန၊ တတ္ထ ကာလင္ကတော အဟံ။

    Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, tattha kālaṅkato ahaṃ.

    ‘‘ဧကတိံသေ ဣတော ကပ္ပေ၊ ယံ သညမလဘိံ တဒာ။

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ saññamalabhiṃ tadā;

    ဒုဂ္ဂတိံ နာဘိဇာနာမိ၊ ဉာဏသညာယိဒံ ဖလံ။

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇasaññāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘သတ္တဝီသတိ ကပ္ပမ္ဟိ၊ ရာဇာ သိရိဓရော အဟု။

    ‘‘Sattavīsati kappamhi, rājā siridharo ahu;

    သတ္တရတနသမ္ပန္နော၊ စက္ကဝတ္တီ မဟဗ္ဗလော။

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ကိလေသာ ဈာပိတာ မယ္ဟံ။ပေ.။ ကတံ ဗုဒ္ဓသ္သ သာသန’’န္တိ။

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    အရဟတ္တံ ပန ပတ္ဝာ ဘိက္ခူနံ ဓမ္မဒေသနာပဒေသေန အညံ ဗ္ယာကရောန္တော –

    Arahattaṃ pana patvā bhikkhūnaṃ dhammadesanāpadesena aññaṃ byākaronto –

    ၈၅.

    85.

    ‘‘စိတ္တနိမိတ္တသ္သ ကောဝိဒော၊ ပဝိဝေကရသံ ဝိဇာနိယ။

    ‘‘Cittanimittassa kovido, pavivekarasaṃ vijāniya;

    ဈာယံ နိပကော ပတိသ္သတော၊ အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သုခံ နိရာမိသ’’န္တိ။ –

    Jhāyaṃ nipako patissato, adhigaccheyya sukhaṃ nirāmisa’’nti. –

    ဂာထံ အဘာသိ။

    Gāthaṃ abhāsi.

    တတ္ထ စိတ္တနိမိတ္တသ္သ ကောဝိဒောတိ ဘာဝနာစိတ္တသ္သ နိမိတ္တဂ္ဂဟဏေ ကုသလော, ‘‘ဣမသ္မိံ သမယေ စိတ္တံ ပဂ္ဂဟေတဗ္ဗံ, ဣမသ္မိံ သမ္ပဟံသိတဗ္ဗံ, ဣမသ္မိံ အဇ္ဈုပေက္ခိတဗ္ဗ’’န္တိ ဧဝံ ပဂ္ဂဟဏာဒိယောဂ္ယသ္သ စိတ္တနိမိတ္တသ္သ ဂဟဏေ ဆေကော။ ပဝိဝေကရသံ ဝိဇာနိယာတိ ကာယဝိဝေကသံဝဍ္ဎိတသ္သ စိတ္တဝိဝေကသ္သ ရသံ သဉ္ဇာနိတ္ဝာ, ဝိဝေကသုခံ အနုဘဝိတ္ဝာတိ အတ္ထော။ ‘‘ပဝိဝေကရသံ ပိတ္ဝာ’’တိ (ဓ. ပ. ၂၀၅) ဟိ ဝုတ္တံ။ ဈာယန္တိ ပဌမံ အာရမ္မဏူပနိဇ္ဈာနေန ပစ္ဆာ လက္ခဏူပနိဇ္ဈာနေန စ ဈာယန္တော။ နိပကောတိ ကမ္မဋ္ဌာနပရိဟရဏေ ကုသလော။ ပတိသ္သတောတိ ဥပဋ္ဌိတသ္သတိ။ အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သုခံ နိရာမိသန္တိ ဧဝံ သမထနိမိတ္တာဒိကောသလ္လေန လဗ္ဘေ စိတ္တဝိဝေကသုခေ ပတိဋ္ဌာယ သတော သမ္ပဇာနော ဟုတ္ဝာ ဝိပသ္သနာဈာနေနေဝ ဈာယန္တော ကာမာမိသဝဋ္ဋာမိသေဟိ အသမ္မိသ္သတာယ နိရာမိသံ နိဗ္ဗာနသုခံ ဖလသုခဉ္စ အဓိဂစ္ဆေယ္ယ သမုပဂစ္ဆေယ္ယာတိ အတ္ထော။

    Tattha cittanimittassa kovidoti bhāvanācittassa nimittaggahaṇe kusalo, ‘‘imasmiṃ samaye cittaṃ paggahetabbaṃ, imasmiṃ sampahaṃsitabbaṃ, imasmiṃ ajjhupekkhitabba’’nti evaṃ paggahaṇādiyogyassa cittanimittassa gahaṇe cheko. Pavivekarasaṃ vijāniyāti kāyavivekasaṃvaḍḍhitassa cittavivekassa rasaṃ sañjānitvā, vivekasukhaṃ anubhavitvāti attho. ‘‘Pavivekarasaṃ pitvā’’ti (dha. pa. 205) hi vuttaṃ. Jhāyanti paṭhamaṃ ārammaṇūpanijjhānena pacchā lakkhaṇūpanijjhānena ca jhāyanto. Nipakoti kammaṭṭhānapariharaṇe kusalo. Patissatoti upaṭṭhitassati. Adhigaccheyya sukhaṃ nirāmisanti evaṃ samathanimittādikosallena labbhe cittavivekasukhe patiṭṭhāya sato sampajāno hutvā vipassanājhāneneva jhāyanto kāmāmisavaṭṭāmisehi asammissatāya nirāmisaṃ nibbānasukhaṃ phalasukhañca adhigaccheyya samupagaccheyyāti attho.

    သုနာဂတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Sunāgattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၅. သုနာဂတ္ထေရဂာထာ • 5. Sunāgattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact