Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೫. ಸುನಾಗತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    5. Sunāgattheragāthāvaṇṇanā

    ಚಿತ್ತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಕೋವಿದೋತಿ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುನಾಗತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ವಿವಟ್ಟೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ಕುಸಲಂ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಇತೋ ಏಕತ್ತಿಂಸೇ ಕಪ್ಪೇ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಹುತ್ವಾ ಅರಞ್ಞಾಯತನೇ ಅಸ್ಸಮೇ ವಸನ್ತೋ ತೀಣಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸಹಸ್ಸಾನಿ ಮನ್ತೇ ವಾಚೇಸಿ। ಅಥೇಕದಿವಸಂ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಉಪಧಾರೇತ್ವಾ ಲಕ್ಖಣಮನ್ತೇ ಪರಿವತ್ತೇನ್ತಸ್ಸ, ‘‘ಈದಿಸೇಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಅನನ್ತಜಿನೋ ಅನನ್ತಞಾಣೋ ಬುದ್ಧೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬುದ್ಧಞಾಣಂ ಆರಬ್ಭ ಉಳಾರೋ ಪಸಾದೋ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ಸೋ ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಅಪರಾಪರಂ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ನಾಲಕಗಾಮೇ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಪುತ್ತೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸುನಾಗೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿಸ್ಸ ಗಿಹಿಸಹಾಯೋ ಥೇರಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ದಸ್ಸನಭೂಮಿಯಂ ಪತಿಟ್ಠಿತೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಪಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೧.೧೪.೩೪-೪೦) –

    Cittanimittassa kovidoti āyasmato sunāgattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinanto ito ekattiṃse kappe sikhissa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbattitvā vayappatto tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū hutvā araññāyatane assame vasanto tīṇi brāhmaṇasahassāni mante vācesi. Athekadivasaṃ tassa satthāraṃ disvā lakkhaṇāni upadhāretvā lakkhaṇamante parivattentassa, ‘‘īdisehi lakkhaṇehi samannāgato anantajino anantañāṇo buddho bhavissatī’’ti buddhañāṇaṃ ārabbha uḷāro pasādo uppajji. So tena cittappasādena devaloke nibbatto aparāparaṃ devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde nālakagāme aññatarassa brāhmaṇassa putto hutvā nibbatti, sunāgotissa nāmaṃ ahosi. So dhammasenāpatissa gihisahāyo therassa santikaṃ gantvā dhammaṃ sutvā dassanabhūmiyaṃ patiṭṭhito pabbajitvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 1.14.34-40) –

    ‘‘ಹಿಮವನ್ತಸ್ಸಾವಿದೂರೇ, ವಸಭೋ ನಾಮ ಪಬ್ಬತೋ।

    ‘‘Himavantassāvidūre, vasabho nāma pabbato;

    ತಸ್ಮಿಂ ಪಬ್ಬತಪಾದಮ್ಹಿ, ಅಸ್ಸಮೋ ಆಸಿ ಮಾಪಿತೋ॥

    Tasmiṃ pabbatapādamhi, assamo āsi māpito.

    ‘‘ತೀಣಿ ಸಿಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ, ವಾಚೇಸಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತದಾ।

    ‘‘Tīṇi sissasahassāni, vācesiṃ brāhmaṇo tadā;

    ಸಂಹರಿತ್ವಾನ ತೇ ಸಿಸ್ಸೇ, ಏಕಮನ್ತಂ ಉಪಾವಿಸಿಂ॥

    Saṃharitvāna te sisse, ekamantaṃ upāvisiṃ.

    ‘‘ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಮನ್ತಪಾರಗೂ।

    ‘‘Ekamantaṃ nisīditvā, brāhmaṇo mantapāragū;

    ಬುದ್ಧವೇದಂ ಗವೇಸನ್ತೋ, ಞಾಣೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದಯಿಂ॥

    Buddhavedaṃ gavesanto, ñāṇe cittaṃ pasādayiṃ.

    ‘‘ತತ್ಥ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ, ನಿಸೀದಿಂ ಪಣ್ಣಸನ್ಥರೇ।

    ‘‘Tattha cittaṃ pasādetvā, nisīdiṃ paṇṇasanthare;

    ಪಲ್ಲಙ್ಕಂ ಆಭುಜಿತ್ವಾನ, ತತ್ಥ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಅಹಂ॥

    Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, tattha kālaṅkato ahaṃ.

    ‘‘ಏಕತಿಂಸೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಸಞ್ಞಮಲಭಿಂ ತದಾ।

    ‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ saññamalabhiṃ tadā;

    ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಞಾಣಸಞ್ಞಾಯಿದಂ ಫಲಂ॥

    Duggatiṃ nābhijānāmi, ñāṇasaññāyidaṃ phalaṃ.

    ‘‘ಸತ್ತವೀಸತಿ ಕಪ್ಪಮ್ಹಿ, ರಾಜಾ ಸಿರಿಧರೋ ಅಹು।

    ‘‘Sattavīsati kappamhi, rājā siridharo ahu;

    ಸತ್ತರತನಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ಮಹಬ್ಬಲೋ॥

    Sattaratanasampanno, cakkavattī mahabbalo.

    ‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.

    ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಪದೇಸೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ –

    Arahattaṃ pana patvā bhikkhūnaṃ dhammadesanāpadesena aññaṃ byākaronto –

    ೮೫.

    85.

    ‘‘ಚಿತ್ತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಕೋವಿದೋ, ಪವಿವೇಕರಸಂ ವಿಜಾನಿಯ।

    ‘‘Cittanimittassa kovido, pavivekarasaṃ vijāniya;

    ಝಾಯಂ ನಿಪಕೋ ಪತಿಸ್ಸತೋ, ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸುಖಂ ನಿರಾಮಿಸ’’ನ್ತಿ॥ –

    Jhāyaṃ nipako patissato, adhigaccheyya sukhaṃ nirāmisa’’nti. –

    ಗಾಥಂ ಅಭಾಸಿ।

    Gāthaṃ abhāsi.

    ತತ್ಥ ಚಿತ್ತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಕೋವಿದೋತಿ ಭಾವನಾಚಿತ್ತಸ್ಸ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಹಣೇ ಕುಸಲೋ, ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಮ್ಪಹಂಸಿತಬ್ಬಂ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅಜ್ಝುಪೇಕ್ಖಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಏವಂ ಪಗ್ಗಹಣಾದಿಯೋಗ್ಯಸ್ಸ ಚಿತ್ತನಿಮಿತ್ತಸ್ಸ ಗಹಣೇ ಛೇಕೋ। ಪವಿವೇಕರಸಂ ವಿಜಾನಿಯಾತಿ ಕಾಯವಿವೇಕಸಂವಡ್ಢಿತಸ್ಸ ಚಿತ್ತವಿವೇಕಸ್ಸ ರಸಂ ಸಞ್ಜಾನಿತ್ವಾ, ವಿವೇಕಸುಖಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಪವಿವೇಕರಸಂ ಪಿತ್ವಾ’’ತಿ (ಧ॰ ಪ॰ ೨೦೫) ಹಿ ವುತ್ತಂ। ಝಾಯನ್ತಿ ಪಠಮಂ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಪಚ್ಛಾ ಲಕ್ಖಣೂಪನಿಜ್ಝಾನೇನ ಚ ಝಾಯನ್ತೋ। ನಿಪಕೋತಿ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಪರಿಹರಣೇ ಕುಸಲೋ। ಪತಿಸ್ಸತೋತಿ ಉಪಟ್ಠಿತಸ್ಸತಿ। ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸುಖಂ ನಿರಾಮಿಸನ್ತಿ ಏವಂ ಸಮಥನಿಮಿತ್ತಾದಿಕೋಸಲ್ಲೇನ ಲಬ್ಭೇ ಚಿತ್ತವಿವೇಕಸುಖೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಸತೋ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಝಾನೇನೇವ ಝಾಯನ್ತೋ ಕಾಮಾಮಿಸವಟ್ಟಾಮಿಸೇಹಿ ಅಸಮ್ಮಿಸ್ಸತಾಯ ನಿರಾಮಿಸಂ ನಿಬ್ಬಾನಸುಖಂ ಫಲಸುಖಞ್ಚ ಅಧಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮುಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha cittanimittassa kovidoti bhāvanācittassa nimittaggahaṇe kusalo, ‘‘imasmiṃ samaye cittaṃ paggahetabbaṃ, imasmiṃ sampahaṃsitabbaṃ, imasmiṃ ajjhupekkhitabba’’nti evaṃ paggahaṇādiyogyassa cittanimittassa gahaṇe cheko. Pavivekarasaṃ vijāniyāti kāyavivekasaṃvaḍḍhitassa cittavivekassa rasaṃ sañjānitvā, vivekasukhaṃ anubhavitvāti attho. ‘‘Pavivekarasaṃ pitvā’’ti (dha. pa. 205) hi vuttaṃ. Jhāyanti paṭhamaṃ ārammaṇūpanijjhānena pacchā lakkhaṇūpanijjhānena ca jhāyanto. Nipakoti kammaṭṭhānapariharaṇe kusalo. Patissatoti upaṭṭhitassati. Adhigaccheyya sukhaṃ nirāmisanti evaṃ samathanimittādikosallena labbhe cittavivekasukhe patiṭṭhāya sato sampajāno hutvā vipassanājhāneneva jhāyanto kāmāmisavaṭṭāmisehi asammissatāya nirāmisaṃ nibbānasukhaṃ phalasukhañca adhigaccheyya samupagaccheyyāti attho.

    ಸುನಾಗತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Sunāgattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೫. ಸುನಾಗತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 5. Sunāgattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact