Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౨౪౨] ౨. సునఖజాతకవణ్ణనా
[242] 2. Sunakhajātakavaṇṇanā
బాలో వతాయం సునఖోతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో అమ్బణకోట్ఠకే ఆసనసాలాయ భత్తభుఞ్జనసునఖం ఆరబ్భ కథేసి. తం కిర జాతకాలతో పట్ఠాయ పానీయహారకా గహేత్వా తత్థ పోసేసుం. సో అపరభాగే తత్థ భత్తం భుఞ్జన్తో థూలసరీరో అహోసి. అథేకదివసం ఏకో గామవాసీ పురిసో తం ఠానం పత్తో సునఖం దిస్వా పానీయహారకానం ఉత్తరిసాటకఞ్చ కహాపణఞ్చ దత్వా గద్దూలేన బన్ధిత్వా తం ఆదాయ పక్కామి. సో గహేత్వా నీయమానో న వస్సి, దిన్నం దిన్నం ఖాదన్తో పచ్ఛతో పచ్ఛతో అగమాసి. అథ సో పురిసో ‘‘అయం ఇదాని మం పియాయతీ’’తి గద్దూలం మోచేసి, సో విస్సట్ఠమత్తో ఏకవేగేన ఆసనసాలమేవ గతో. భిక్ఖూ తం దిస్వా తేన గతకారణం జానిత్వా సాయన్హసమయే ధమ్మసభాయం కథం సముట్ఠాపేసుం – ‘‘ఆవుసో, ఆసనసాలాయ సునఖో బన్ధనమోక్ఖకుసలో విస్సట్ఠమత్తోవ పున ఆగతో’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, సో సునఖో ఇదానేవ బన్ధనమోక్ఖకుసలో, పుబ్బేపి కుసలోయేవా’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.
Bālo vatāyaṃ sunakhoti idaṃ satthā jetavane viharanto ambaṇakoṭṭhake āsanasālāya bhattabhuñjanasunakhaṃ ārabbha kathesi. Taṃ kira jātakālato paṭṭhāya pānīyahārakā gahetvā tattha posesuṃ. So aparabhāge tattha bhattaṃ bhuñjanto thūlasarīro ahosi. Athekadivasaṃ eko gāmavāsī puriso taṃ ṭhānaṃ patto sunakhaṃ disvā pānīyahārakānaṃ uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā gaddūlena bandhitvā taṃ ādāya pakkāmi. So gahetvā nīyamāno na vassi, dinnaṃ dinnaṃ khādanto pacchato pacchato agamāsi. Atha so puriso ‘‘ayaṃ idāni maṃ piyāyatī’’ti gaddūlaṃ mocesi, so vissaṭṭhamatto ekavegena āsanasālameva gato. Bhikkhū taṃ disvā tena gatakāraṇaṃ jānitvā sāyanhasamaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, āsanasālāya sunakho bandhanamokkhakusalo vissaṭṭhamattova puna āgato’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, so sunakho idāneva bandhanamokkhakusalo, pubbepi kusaloyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో కాసిరట్ఠే ఏకస్మిం మహాభోగకులే నిబ్బత్తిత్వా వయప్పత్తో ఘరావాసం అగ్గహేసి. తదా బారాణసియం ఏకస్స మనుస్సస్స సునఖో అహోసి, సో పిణ్డిభత్తం లభన్తో థూలసరీరో జాతో. అథేకో గామవాసీ బారాణసిం ఆగతో తం సునఖం దిస్వా తస్స మనుస్సస్స ఉత్తరిసాటకఞ్చ కహాపణఞ్చ దత్వా సునఖం గహేత్వా చమ్మయోత్తేన బన్ధిత్వా యోత్తకోటియం గహేత్వా గచ్ఛన్తో అటవిముఖే ఏకం సాలం పవిసిత్వా సునఖం బన్ధిత్వా ఫలకే నిపజ్జిత్వా నిద్దం ఓక్కమి. తస్మిం కాలే బోధిసత్తో కేనచిదేవ కరణీయేన అటవిం పటిపన్నో తం సునఖం యోత్తేన బన్ధిత్వా ఠపితం దిస్వా పఠమం గాథమాహ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāsiraṭṭhe ekasmiṃ mahābhogakule nibbattitvā vayappatto gharāvāsaṃ aggahesi. Tadā bārāṇasiyaṃ ekassa manussassa sunakho ahosi, so piṇḍibhattaṃ labhanto thūlasarīro jāto. Atheko gāmavāsī bārāṇasiṃ āgato taṃ sunakhaṃ disvā tassa manussassa uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā sunakhaṃ gahetvā cammayottena bandhitvā yottakoṭiyaṃ gahetvā gacchanto aṭavimukhe ekaṃ sālaṃ pavisitvā sunakhaṃ bandhitvā phalake nipajjitvā niddaṃ okkami. Tasmiṃ kāle bodhisatto kenacideva karaṇīyena aṭaviṃ paṭipanno taṃ sunakhaṃ yottena bandhitvā ṭhapitaṃ disvā paṭhamaṃ gāthamāha –
౧౮౪.
184.
‘‘బాలో వతాయం సునఖో, యో వరత్తం న ఖాదతి;
‘‘Bālo vatāyaṃ sunakho, yo varattaṃ na khādati;
బన్ధనా చ పముఞ్చేయ్య, అసితో చ ఘరం వజే’’తి.
Bandhanā ca pamuñceyya, asito ca gharaṃ vaje’’ti.
తత్థ పముఞ్చేయ్యాతి పమోచేయ్య, అయమేవ వా పాఠో. అసితో చ ఘరం వజేతి అసితో సుహితో హుత్వా అత్తనో వసనట్ఠానం గచ్ఛేయ్య.
Tattha pamuñceyyāti pamoceyya, ayameva vā pāṭho. Asito ca gharaṃ vajeti asito suhito hutvā attano vasanaṭṭhānaṃ gaccheyya.
తం సుత్వా సునఖో దుతియం గాథమాహ –
Taṃ sutvā sunakho dutiyaṃ gāthamāha –
౧౮౫.
185.
‘‘అట్ఠితం మే మనస్మిం మే, అథో మే హదయే కతం;
‘‘Aṭṭhitaṃ me manasmiṃ me, atho me hadaye kataṃ;
కాలఞ్చ పటికఙ్ఖామి, యావ పస్సుపతూ జనో’’తి.
Kālañca paṭikaṅkhāmi, yāva passupatū jano’’ti.
తత్థ అట్ఠితం మే మనస్మిం మేతి యం తుమ్హే కథేథ, తం మయా అధిట్ఠితమేవ, మనస్మింయేవ మే ఏతం. అథో మే హదయే కతన్తి అథ చ పన మే తుమ్హాకం వచనం హదయే కతమేవ. కాలఞ్చ పటికఙ్ఖామీతి కాలం పటిమానేమి. యావ పస్సుపతూ జనోతి యావాయం మహాజనో పసుపతు నిద్దం ఓక్కమతు, తావాహం కాలం పటిమానేమి . ఇతరథా హి ‘‘అయం సునఖో పలాయతీ’’తి రవో ఉప్పజ్జేయ్య, తస్మా రత్తిభాగే సబ్బేసం సుత్తకాలే చమ్మయోత్తం ఖాదిత్వా పలాయిస్సామీతి. సో ఏవం వత్వా మహాజనే నిద్దం ఓక్కన్తే యోత్తం ఖాదిత్వా సుహితో హుత్వా పలాయిత్వా అత్తనో సామికానం ఘరమేవ గతో.
Tattha aṭṭhitaṃ me manasmiṃ meti yaṃ tumhe kathetha, taṃ mayā adhiṭṭhitameva, manasmiṃyeva me etaṃ. Atho me hadaye katanti atha ca pana me tumhākaṃ vacanaṃ hadaye katameva. Kālañca paṭikaṅkhāmīti kālaṃ paṭimānemi. Yāva passupatū janoti yāvāyaṃ mahājano pasupatu niddaṃ okkamatu, tāvāhaṃ kālaṃ paṭimānemi . Itarathā hi ‘‘ayaṃ sunakho palāyatī’’ti ravo uppajjeyya, tasmā rattibhāge sabbesaṃ suttakāle cammayottaṃ khāditvā palāyissāmīti. So evaṃ vatvā mahājane niddaṃ okkante yottaṃ khāditvā suhito hutvā palāyitvā attano sāmikānaṃ gharameva gato.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా సునఖోవ ఏతరహి సునఖో, పణ్డితపురిసో పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sunakhova etarahi sunakho, paṇḍitapuriso pana ahameva ahosi’’nti.
సునఖజాతకవణ్ణనా దుతియా.
Sunakhajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౨౪౨. సునఖజాతకం • 242. Sunakhajātakaṃ