Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[២៤២] ២. សុនខជាតកវណ្ណនា
[242] 2. Sunakhajātakavaṇṇanā
ពាលោ វតាយំ សុនខោតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ អម្ពណកោដ្ឋកេ អាសនសាលាយ ភត្តភុញ្ជនសុនខំ អារព្ភ កថេសិ។ តំ កិរ ជាតកាលតោ បដ្ឋាយ បានីយហារកា គហេត្វា តត្ថ បោសេសុំ។ សោ អបរភាគេ តត្ថ ភត្តំ ភុញ្ជន្តោ ថូលសរីរោ អហោសិ។ អថេកទិវសំ ឯកោ គាមវាសី បុរិសោ តំ ឋានំ បត្តោ សុនខំ ទិស្វា បានីយហារកានំ ឧត្តរិសាដកញ្ច កហាបណញ្ច ទត្វា គទ្ទូលេន ពន្ធិត្វា តំ អាទាយ បក្កាមិ។ សោ គហេត្វា នីយមានោ ន វស្សិ, ទិន្នំ ទិន្នំ ខាទន្តោ បច្ឆតោ បច្ឆតោ អគមាសិ។ អថ សោ បុរិសោ ‘‘អយំ ឥទានិ មំ បិយាយតី’’តិ គទ្ទូលំ មោចេសិ, សោ វិស្សដ្ឋមត្តោ ឯកវេគេន អាសនសាលមេវ គតោ។ ភិក្ខូ តំ ទិស្វា តេន គតការណំ ជានិត្វា សាយន្ហសមយេ ធម្មសភាយំ កថំ សមុដ្ឋាបេសុំ – ‘‘អាវុសោ, អាសនសាលាយ សុនខោ ពន្ធនមោក្ខកុសលោ វិស្សដ្ឋមត្តោវ បុន អាគតោ’’តិ។ សត្ថា អាគន្ត្វា ‘‘កាយ នុត្ថ, ភិក្ខវេ, ឯតរហិ កថាយ សន្និសិន្នា’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘ឥមាយ នាមា’’តិ វុត្តេ ‘‘ន, ភិក្ខវេ, សោ សុនខោ ឥទានេវ ពន្ធនមោក្ខកុសលោ, បុព្ពេបិ កុសលោយេវា’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Bālo vatāyaṃ sunakhoti idaṃ satthā jetavane viharanto ambaṇakoṭṭhake āsanasālāya bhattabhuñjanasunakhaṃ ārabbha kathesi. Taṃ kira jātakālato paṭṭhāya pānīyahārakā gahetvā tattha posesuṃ. So aparabhāge tattha bhattaṃ bhuñjanto thūlasarīro ahosi. Athekadivasaṃ eko gāmavāsī puriso taṃ ṭhānaṃ patto sunakhaṃ disvā pānīyahārakānaṃ uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā gaddūlena bandhitvā taṃ ādāya pakkāmi. So gahetvā nīyamāno na vassi, dinnaṃ dinnaṃ khādanto pacchato pacchato agamāsi. Atha so puriso ‘‘ayaṃ idāni maṃ piyāyatī’’ti gaddūlaṃ mocesi, so vissaṭṭhamatto ekavegena āsanasālameva gato. Bhikkhū taṃ disvā tena gatakāraṇaṃ jānitvā sāyanhasamaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, āsanasālāya sunakho bandhanamokkhakusalo vissaṭṭhamattova puna āgato’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, so sunakho idāneva bandhanamokkhakusalo, pubbepi kusaloyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ កាសិរដ្ឋេ ឯកស្មិំ មហាភោគកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ ឃរាវាសំ អគ្គហេសិ។ តទា ពារាណសិយំ ឯកស្ស មនុស្សស្ស សុនខោ អហោសិ, សោ បិណ្ឌិភត្តំ លភន្តោ ថូលសរីរោ ជាតោ។ អថេកោ គាមវាសី ពារាណសិំ អាគតោ តំ សុនខំ ទិស្វា តស្ស មនុស្សស្ស ឧត្តរិសាដកញ្ច កហាបណញ្ច ទត្វា សុនខំ គហេត្វា ចម្មយោត្តេន ពន្ធិត្វា យោត្តកោដិយំ គហេត្វា គច្ឆន្តោ អដវិមុខេ ឯកំ សាលំ បវិសិត្វា សុនខំ ពន្ធិត្វា ផលកេ និបជ្ជិត្វា និទ្ទំ ឱក្កមិ។ តស្មិំ កាលេ ពោធិសត្តោ កេនចិទេវ ករណីយេន អដវិំ បដិបន្នោ តំ សុនខំ យោត្តេន ពន្ធិត្វា ឋបិតំ ទិស្វា បឋមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāsiraṭṭhe ekasmiṃ mahābhogakule nibbattitvā vayappatto gharāvāsaṃ aggahesi. Tadā bārāṇasiyaṃ ekassa manussassa sunakho ahosi, so piṇḍibhattaṃ labhanto thūlasarīro jāto. Atheko gāmavāsī bārāṇasiṃ āgato taṃ sunakhaṃ disvā tassa manussassa uttarisāṭakañca kahāpaṇañca datvā sunakhaṃ gahetvā cammayottena bandhitvā yottakoṭiyaṃ gahetvā gacchanto aṭavimukhe ekaṃ sālaṃ pavisitvā sunakhaṃ bandhitvā phalake nipajjitvā niddaṃ okkami. Tasmiṃ kāle bodhisatto kenacideva karaṇīyena aṭaviṃ paṭipanno taṃ sunakhaṃ yottena bandhitvā ṭhapitaṃ disvā paṭhamaṃ gāthamāha –
១៨៤.
184.
‘‘ពាលោ វតាយំ សុនខោ, យោ វរត្តំ ន ខាទតិ;
‘‘Bālo vatāyaṃ sunakho, yo varattaṃ na khādati;
ពន្ធនា ច បមុញ្ចេយ្យ, អសិតោ ច ឃរំ វជេ’’តិ។
Bandhanā ca pamuñceyya, asito ca gharaṃ vaje’’ti.
តត្ថ បមុញ្ចេយ្យាតិ បមោចេយ្យ, អយមេវ វា បាឋោ។ អសិតោ ច ឃរំ វជេតិ អសិតោ សុហិតោ ហុត្វា អត្តនោ វសនដ្ឋានំ គច្ឆេយ្យ។
Tattha pamuñceyyāti pamoceyya, ayameva vā pāṭho. Asito ca gharaṃ vajeti asito suhito hutvā attano vasanaṭṭhānaṃ gaccheyya.
តំ សុត្វា សុនខោ ទុតិយំ គាថមាហ –
Taṃ sutvā sunakho dutiyaṃ gāthamāha –
១៨៥.
185.
‘‘អដ្ឋិតំ មេ មនស្មិំ មេ, អថោ មេ ហទយេ កតំ;
‘‘Aṭṭhitaṃ me manasmiṃ me, atho me hadaye kataṃ;
កាលញ្ច បដិកង្ខាមិ, យាវ បស្សុបតូ ជនោ’’តិ។
Kālañca paṭikaṅkhāmi, yāva passupatū jano’’ti.
តត្ថ អដ្ឋិតំ មេ មនស្មិំ មេតិ យំ តុម្ហេ កថេថ, តំ មយា អធិដ្ឋិតមេវ, មនស្មិំយេវ មេ ឯតំ។ អថោ មេ ហទយេ កតន្តិ អថ ច បន មេ តុម្ហាកំ វចនំ ហទយេ កតមេវ។ កាលញ្ច បដិកង្ខាមីតិ កាលំ បដិមានេមិ។ យាវ បស្សុបតូ ជនោតិ យាវាយំ មហាជនោ បសុបតុ និទ្ទំ ឱក្កមតុ, តាវាហំ កាលំ បដិមានេមិ ។ ឥតរថា ហិ ‘‘អយំ សុនខោ បលាយតី’’តិ រវោ ឧប្បជ្ជេយ្យ, តស្មា រត្តិភាគេ សព្ពេសំ សុត្តកាលេ ចម្មយោត្តំ ខាទិត្វា បលាយិស្សាមីតិ។ សោ ឯវំ វត្វា មហាជនេ និទ្ទំ ឱក្កន្តេ យោត្តំ ខាទិត្វា សុហិតោ ហុត្វា បលាយិត្វា អត្តនោ សាមិកានំ ឃរមេវ គតោ។
Tattha aṭṭhitaṃ me manasmiṃ meti yaṃ tumhe kathetha, taṃ mayā adhiṭṭhitameva, manasmiṃyeva me etaṃ. Atho me hadaye katanti atha ca pana me tumhākaṃ vacanaṃ hadaye katameva. Kālañca paṭikaṅkhāmīti kālaṃ paṭimānemi. Yāva passupatū janoti yāvāyaṃ mahājano pasupatu niddaṃ okkamatu, tāvāhaṃ kālaṃ paṭimānemi . Itarathā hi ‘‘ayaṃ sunakho palāyatī’’ti ravo uppajjeyya, tasmā rattibhāge sabbesaṃ suttakāle cammayottaṃ khāditvā palāyissāmīti. So evaṃ vatvā mahājane niddaṃ okkante yottaṃ khāditvā suhito hutvā palāyitvā attano sāmikānaṃ gharameva gato.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា សុនខោវ ឯតរហិ សុនខោ, បណ្ឌិតបុរិសោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sunakhova etarahi sunakho, paṇḍitapuriso pana ahameva ahosi’’nti.
សុនខជាតកវណ្ណនា ទុតិយា។
Sunakhajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ២៤២. សុនខជាតកំ • 242. Sunakhajātakaṃ