| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 105
The Middle-Length Suttas Collection 105
සුනක්ඛත්තසුත්ත
With Sunakkhatta
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා වේසාලියං විහරති මහාවනේ කූටාගාරසාලායං.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Vesālī, at the Great Wood, in the hall with the peaked roof.
තේන ඛෝ පන සමයේන සම්බහුලේහි භික්ඛූහි භගවතෝ සන්තිකේ අඤ්ඤා බ්‍යාකතා හෝති:
Now at that time several bhikkhus had declared their enlightenment in the Buddha’s presence:
“‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායා(අ)ති පජානාමා”ති.
“We understand: ‘Rebirth is ended, the spiritual journey has been completed, what had to be done has been done, there is no return to any state of existence.’”
අස්සෝසි ඛෝ සුනක්ඛත්තෝ ලිච්ඡවිපුත්තෝ: “සම්බහුලේහි කිර භික්ඛූහි භගවතෝ සන්තිකේ අඤ්ඤා බ්‍යාකතා හෝති: ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාමා(අ)”ති.
Sunakkhatta the Licchavi heard about this.
අථ ඛෝ සුනක්ඛත්තෝ ලිච්ඡවිපුත්තෝ යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ සුනක්ඛත්තෝ ලිච්ඡවිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “සුතං මේතං, භන්තේ: ‘සම්බහුලේහි කිර භික්ඛූහි භගවතෝ සන්තිකේ අඤ්ඤා බ්‍යාකතා—ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාමා(අ)ති. යේ තේ, භන්තේ, භික්ඛූ භගවතෝ සන්තිකේ අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු: ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාමා(අ)ති, කච්චි තේ, භන්තේ, භික්ඛූ සම්මදේව අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු උදාහු සන්තේත්ථේකච්චේ භික්ඛූ අධිමානේන අඤ්ඤං බ්‍යාකංසූ”ති?
He went to the Buddha, bowed, sat down to one side, and said to him, “Sir, I have heard that several bhikkhus have declared their enlightenment in the Buddha’s presence. I trust they did so rightly—or are there some who declared enlightenment out of overestimation?”
“යේ තේ, සුනක්ඛත්ත, භික්ඛූ මම සන්තිකේ අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු: ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්ථත්තායාති පජානාමා(අ)ති. සන්තේත්ථේකච්චේ භික්ඛූ සම්මදේව අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු, සන්ති පනිධේකච්චේ භික්ඛූ අධිමානේනපි අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු. තත්‍ර, සුනක්ඛත්ත, යේ තේ භික්ඛූ සම්මදේව අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු තේසං තං තථේව හෝති; යේ පන තේ භික්ඛූ අධිමානේන අඤ්ඤං බ්‍යාකංසු තත්‍ර, සුනක්ඛත්ත, තථාගතස්ස ඒවං හෝති: ‘ධම්මං නේසං දේසේස්සන්(අ)ති. ඒවඤ්චේත්ථ, සුනක්ඛත්ත, තථාගතස්ස හෝති: ‘ධම්මං නේසං දේසේස්සන්(අ)ති. අථ ච පනිධේකච්චේ මෝඝපුරිසා පඤ්හං අභිසඞ්ඛරිත්වා අභිසඞ්ඛරිත්වා තථාගතං උපසඞ්කමිත්වා පුච්ඡන්ති. තත්‍ර, සුනක්ඛත්ත, යම්පි තථාගතස්ස ඒවං හෝති: ‘ධම්මං නේසං දේසේස්සන්(අ)ති තස්සපි හෝති අඤ්ඤථත්තන්”ති.
“Some of them did so rightly, Sunakkhatta, while others did so out of overestimation. Now, when bhikkhus declare enlightenment rightly, that’s how it is for them. But when bhikkhus declare enlightenment out of overestimation, the Realized One thinks: ‘I should teach them the Dhamma.’ If the Realized One thinks he should teach them the Dhamma, but then certain foolish men, having carefully planned a question, approach the Realized One and ask it, then the Realized One changes his mind.”
“ඒතස්ස භගවා කාලෝ, ඒතස්ස සුගත කාලෝ, යං භගවා ධම්මං දේසේය්‍ය. භගවතෝ සුත්වා භික්ඛූ ධාරේස්සන්තී”ති.
“Now is the time, Blessed One! Now is the time, Holy One! Let the Buddha teach the Dhamma. The bhikkhus will listen and remember it.”
“තේන හි, සුනක්ඛත්ත, සුණාහි, සාධුකං මනසි කරෝහි; භාසිස්සාමී”ති.
“Well then, Sunakkhatta, listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ සුනක්ඛත්තෝ ලිච්ඡවිපුත්තෝ භගවතෝ පච්චස්සෝසි. භගවා ඒතදවෝච—
“Yes, sir,” replied Sunakkhatta. The Buddha said this:
පඤ්ච ඛෝ ඉමේ, සුනක්ඛත්ත, කාමගුණා. කතමේ පඤ්ච? චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යා රූපා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා, සෝතවිඤ්ඤේය්‍යා සද්දා …පේ… ඝානවිඤ්ඤේය්‍යා ගන්ධා … ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යා රසා … කායවිඤ්ඤේය්‍යා ඵෝට්ඨබ්බා ඉට්ඨා කන්තා මනාපා පියරූපා කාමූපසංහිතා රජනීයා—ඉමේ ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පඤ්ච කාමගුණා.
“Sunakkhatta, there are these five kinds of sensual stimulation. What five? Sights known by the eye that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. Sounds known by the ear … Smells known by the nose … Tastes known by the tongue … Touches known by the body that are likable, desirable, agreeable, pleasant, sensual, and arousing. These are the five kinds of sensual stimulation.
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ ලෝකාමිසාධිමුත්තෝ අස්ස. ලෝකාමිසාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; ආනේඤ්ජපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති.
It’s possible that a certain individual may be intent on worldly pleasures of the flesh. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with the imperturbable is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පුරිසෝ සකම්හා ගාමා වා නිගමා වා චිරවිප්පවුත්ථෝ අස්ස. සෝ අඤ්ඤතරං පුරිසං පස්සේය්‍ය තම්හා ගාමා වා නිගමා වා අචිරපක්කන්තං. සෝ තං පුරිසං තස්ස ගාමස්ස වා නිගමස්ස වා ඛේමතඤ්ච සුභික්ඛතඤ්ච අප්පාබාධතඤ්ච පුච්ඡේය්‍ය; තස්ස සෝ පුරිසෝ තස්ස ගාමස්ස වා නිගමස්ස වා ඛේමතඤ්ච සුභික්ඛතඤ්ච අප්පාබාධතඤ්ච සංසේය්‍ය. තං කිං මඤ්ඤසි, සුනක්ඛත්ත, අපි නු සෝ පුරිසෝ තස්ස පුරිසස්ස සුස්සූසේය්‍ය, සෝතං ඕදහේය්‍ය, අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේය්‍ය, තඤ්ච පුරිසං භජේය්‍ය, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජේය්‍යා”ති?
Suppose a person had left their own village or town long ago, and they saw another person who had only recently left there. They would ask about whether their village was safe, with plenty of food and little disease, and the other person would tell them the news. What do you think, Sunakkhatta? Would that person want to listen to that other person? Would they actively listen and try to understand? Would they associate with that person, and find it satisfying?”
“ඒවං, භන්තේ”.
“Yes, sir.”
“ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ඨානමේතං විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ ලෝකාමිසාධිමුත්තෝ අස්ස. ලෝකාමිසාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; ආනේඤ්ජපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘ආනේඤ්ජසංයෝජනේන හි ඛෝ විසංයුත්තෝ ලෝකාමිසාධිමුත්තෝ පුරිසපුග්ගලෝ(අ)ති.
“In the same way, it’s possible that a certain individual may be intent on worldly pleasures of the flesh. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with the imperturbable is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying. You should know of them: ‘That individual is intent on pleasures of the flesh, for they’re detached from things connected with the imperturbable.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ ආනේඤ්ජාධිමුත්තෝ අස්ස. ආනේඤ්ජාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; ලෝකාමිසපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති.
It’s possible that a certain individual may be intent on the imperturbable. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with worldly pleasures of the flesh is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පණ්ඩුපලාසෝ බන්ධනා පවුත්තෝ අභබ්බෝ හරිතත්තාය; ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ආනේඤ්ජාධිමුත්තස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස යේ ලෝකාමිසසංයෝජනේ සේ පවුත්තේ. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘ලෝකාමිසසංයෝජනේන හි ඛෝ විසංයුත්තෝ ආනේඤ්ජාධිමුත්තෝ පුරිසපුග්ගලෝ(අ)ති.
Suppose there was a fallen, withered leaf. It’s incapable of becoming green again. In the same way, an individual intent on the imperturbable has dropped the connection with worldly pleasures of the flesh. You should know of them: ‘That individual is intent on the imperturbable, for they’re detached from things connected with pleasures of the flesh.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනාධිමුත්තෝ අස්ස. ආකිඤ්චඤ්ඤායතනාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; ආනේඤ්ජපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති.
It’s possible that a certain individual may be intent on the dimension of nothingness. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with the imperturbable is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පුථුසිලා ද්වේධාභින්නා අප්පටිසන්ධිකා හෝති; ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ආකිඤ්චඤ්ඤායතනාධිමුත්තස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස යේ ආනේඤ්ජසංයෝජනේ සේ භින්නේ. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘ආනේඤ්ජසංයෝජනේන හි ඛෝ විසංයුත්තෝ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනාධිමුත්තෝ පුරිසපුග්ගලෝ(අ)ති.
Suppose there was a broad rock that had been broken in half, so that it could not be put back together again. In the same way, an individual intent on the dimension of nothingness has broken the connection with the imperturbable. You should know of them: ‘That individual is intent on the dimension of nothingness, for they’re detached from things connected with the imperturbable.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනාධිමුත්තෝ අස්ස. නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; ආකිඤ්චඤ්ඤායතනපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති.
It’s possible that a certain individual may be intent on the dimension of neither perception nor non-perception. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with the dimension of nothingness is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පුරිසෝ මනුඤ්ඤභෝජනං භුත්තාවී ඡඩ්ඩේය්‍ය. තං කිං මඤ්ඤසි, සුනක්ඛත්ත, අපි නු තස්ස පුරිසස්ස තස්මිං භත්තේ පුන භෝත්තුකම්‍යතා අස්සා”ති?
Suppose someone had eaten some delectable food and thrown it up. What do you think, Sunakkhatta? Would that person want to eat that food again?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”. “තං කිස්ස හේතු”? “අදුඤ්හි, භන්තේ, භත්තං පටිකූලසම්මතන්”ති.
“No, sir. Why is that? Because that food is deemed repulsive.”
“ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනාධිමුත්තස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස යේ ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසංයෝජනේ සේ වන්තේ. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘ආකිඤ්චඤ්ඤායතනසංයෝජනේන හි ඛෝ විසංයුත්තෝ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනාධිමුත්තෝ පුරිසපුග්ගලෝ(අ)ති.
“In the same way, an individual intent on the dimension of neither perception nor non-perception has vomited the connection with the dimension of nothingness. You should know of them: ‘That individual is intent on the dimension of neither perception nor non-perception, for they’re detached from things connected with the dimension of nothingness.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චෝ පුරිසපුග්ගලෝ සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝ අස්ස. සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, පුරිසපුග්ගලස්ස තප්පතිරූපී චේව කථා සණ්ඨාති, තදනුධම්මඤ්ච අනුවිතක්කේති, අනුවිචාරේති, තඤ්ච පුරිසං භජති, තේන ච විත්තිං ආපජ්ජති; නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනපටිසංයුත්තාය ච පන කථාය කච්ඡමානාය න සුස්සූසති, න සෝතං ඕදහති, න අඤ්ඤා චිත්තං උපට්ඨාපේති, න ච තං පුරිසං භජති, න ච තේන විත්තිං ආපජ්ජති.
It’s possible that a certain individual may be rightly intent on Nibbana. Such an individual engages in pertinent conversation, thinking and considering in line with that. They associate with that kind of person, and they find it satisfying. But when talk connected with the dimension of neither perception nor non-perception is going on they don’t want to listen. They don’t actively listen or try to understand. They don’t associate with that kind of person, and they don’t find it satisfying.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, තාලෝ මත්ථකච්ඡින්නෝ අභබ්බෝ පුන විරුළ්හියා; ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස පුරිසපුග්ගලස්ස යේ නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසංයෝජනේ සේ උච්ඡින්නමූලේ තාලාවත්ථුකතේ අනභාවඞ්කතේ ආයතිං අනුප්පාදධම්මේ. සෝ ඒවමස්ස වේදිතබ්බෝ: ‘නේවසඤ්ඤානාසඤ්ඤායතනසංයෝජනේන හි ඛෝ විසංයුත්තෝ සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝ පුරිසපුග්ගලෝ(අ)ති.
Suppose there was a palm tree with its crown cut off. It’s incapable of further growth. In the same way, an individual rightly intent on Nibbana has cut off the connection with the dimension of neither perception nor non-perception at the root, made it like a palm stump, obliterated it, so it’s unable to arise in the future. You should know of them: ‘That individual is rightly intent on Nibbana, for they’re detached from things connected with the dimension of neither perception nor non-perception.’
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චස්ස භික්ඛුනෝ ඒවමස්ස: ‘තණ්හා ඛෝ සල්ලං සමණේන වුත්තං, අවිජ්ජාවිසදෝසෝ, ඡන්දරාගබ්‍යාපාදේන රුප්පති. තං මේ තණ්හාසල්ලං පහීනං, අපනීතෝ අවිජ්ජාවිසදෝසෝ, සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝහමස්මී(අ)ති. ඒවංමානි අස්ස අතථං සමානං. සෝ යානි සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස අසප්පායානි තානි අනුයුඤ්ජේය්‍ය; අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං සෝතේන සද්දං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ජිව්හාය රසං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං මනසා ධම්මං අනුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං සෝතේන සද්දං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං ජිව්හාය රසං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං මනසා ධම්මං අනුයුත්තස්ස රාගෝ චිත්තං අනුද්ධංසේය්‍ය. සෝ රාගානුද්ධංසිතේන චිත්තේන මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
It’s possible that a certain bhikkhu might think: ‘The Ascetic has said that craving is a dart; and that the poison of ignorance is inflicted by desire and ill will. I have given up the dart of craving and expelled the poison of ignorance; I am rightly intent on Nibbana.’ Having such conceit, though it’s not based in fact, they would engage in things unconducive to Nibbana: unsuitable sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Doing so, lust infects their mind, resulting in death or deadly pain.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පුරිසෝ සල්ලේන විද්ධෝ අස්ස සවිසේන ගාළ්හූපලේපනේන. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපේය්‍යුං. තස්ස සෝ භිසක්කෝ සල්ලකත්තෝ සත්ථේන වණමුඛං පරිකන්තේය්‍ය. සත්ථේන වණමුඛං පරිකන්තිත්වා ඒසනියා සල්ලං ඒසේය්‍ය. ඒසනියා සල්ලං ඒසිත්වා සල්ලං අබ්බුහේය්‍ය, අපනේය්‍ය විසදෝසං සෞපාදිසේසං. සෞපාදිසේසෝති ජානමානෝ සෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘අම්භෝ පුරිස, උබ්භතං ඛෝ තේ සල්ලං, අපනීතෝ විසදෝසෝ සෞපාදිසේසෝ. අනලඤ්ච තේ අන්තරායාය. සප්පායානි චේව භෝජනානි භුඤ්ජේය්‍යාසි, මා තේ අසප්පායානි භෝජනානි භුඤ්ජතෝ වණෝ අස්සාවී අස්ස. කාලේන කාලඤ්ච වණං ධෝවේය්‍යාසි, කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පේය්‍යාසි, මා තේ න කාලේන කාලං වණං ධෝවතෝ න කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පතෝ පුබ්බලෝහිතං වණමුඛං පරියෝනන්ධි. මා ච වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුඤ්ජි, මා තේ වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුත්තස්ස රජෝසූකං වණමුඛං අනුද්ධංසේසි. වණානුරක්ඛී ච, අම්භෝ පුරිස, විහරේය්‍යාසි වණසාරෝපී(අ)ති.
Suppose a man was struck by an arrow thickly smeared with poison. Their friends and colleagues, relatives and kin would get a field surgeon to treat them. The surgeon would cut open the wound with a scalpel, probe for the arrow, extract it, and expel the poison, leaving some residue behind. Thinking that no residue remained, the surgeon would say: ‘My good man, the dart has been extracted and the poison expelled without residue. It’s not capable of harming you. Eat only suitable food. Don’t eat unsuitable food, or else the wound may get infected. Regularly wash the wound and anoint the opening, or else it’ll get covered with pus and blood. Don’t walk too much in the wind and sun, or else dust and dirt will infect the wound. Take care of the wound, my good sir, heal it.’
තස්ස ඒවමස්ස: ‘උබ්භතං ඛෝ මේ සල්ලං, අපනීතෝ විසදෝසෝ අනුපාදිසේසෝ. අනලඤ්ච මේ අන්තරායායා(අ)ති. සෝ අසප්පායානි චේව භෝජනානි භුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස අසප්පායානි භෝජනානි භුඤ්ජතෝ වණෝ අස්සාවී අස්ස. න ච කාලේන කාලං වණං ධෝවේය්‍ය, න ච කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පේය්‍ය. තස්ස න කාලේන කාලං වණං ධෝවතෝ, න කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පතෝ පුබ්බලෝහිතං වණමුඛං පරියෝනන්ධේය්‍ය. වාතාතපේ ච චාරිත්තං අනුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුත්තස්ස රජෝසූකං වණමුඛං අනුද්ධංසේය්‍ය. න ච වණානුරක්ඛී විහරේය්‍ය න වණසාරෝපී. තස්ස ඉමිස්සා ච අසප්පායකිරියාය, අසුචි විසදෝසෝ අපනීතෝ සෞපාදිසේසෝ තදුභයේන වණෝ පුථුත්තං ගච්ඡේය්‍ය. සෝ පුථුත්තං ගතේන වණේන මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
They’d think: ‘The dart has been extracted and the poison expelled without residue. It’s not capable of harming me.’ They’d eat unsuitable food, and the wound would get infected. And they wouldn’t regularly wash and anoint the opening, so it would get covered in pus and blood. And they’d walk too much in the wind and sun, so dust and dirt infected the wound. And they wouldn’t take care of the wound or heal it. Then both because they did what was unsuitable, and because of the residue of unclean poison, the wound would spread, resulting in death or deadly pain.
ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ඨානමේතං විජ්ජති යං ඉධේකච්චස්ස භික්ඛුනෝ ඒවමස්ස: ‘තණ්හා ඛෝ සල්ලං සමණේන වුත්තං, අවිජ්ජාවිසදෝසෝ ඡන්දරාගබ්‍යාපාදේන රුප්පති. තං මේ තණ්හාසල්ලං පහීනං, අපනීතෝ අවිජ්ජාවිසදෝසෝ, සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝහමස්මී(අ)ති. ඒවංමානි අස්ස අතථං සමානං. සෝ යානි සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස අසප්පායානි තානි අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං සෝතේන සද්දං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ජිව්හාය රසං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං අනුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං මනසා ධම්මං අනුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං සෝතේන සද්දං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං ජිව්හාය රසං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං අනුයුත්තස්ස, අසප්පායං මනසා ධම්මං අනුයුත්තස්ස රාගෝ චිත්තං අනුද්ධංසේය්‍ය. සෝ රාගානුද්ධංසිතේන චිත්තේන මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
In the same way, it’s possible that a certain bhikkhu might think: ‘The Ascetic has said that craving is a dart; and that the poison of ignorance is inflicted by desire and ill will. I have given up the dart of craving and expelled the poison of ignorance; I am rightly intent on Nibbana.’ Having such conceit, though it’s not based in fact, they would engage in things unconducive to Nibbana: unsuitable sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Doing so, lust infects their mind, resulting in death or deadly pain.
මරණඤ්හේතං, සුනක්ඛත්ත, අරියස්ස විනයේ යෝ සික්ඛං පච්චක්ඛාය හීනායාවත්තති; මරණමත්තඤ්හේතං, සුනක්ඛත්ත, දුක්ඛං යං අඤ්ඤතරං සඞ්කිලිට්ඨං ආපත්තිං ආපජ්ජති.
For it is death in the training of the Noble One to resign the training and return to a lesser life. And it is deadly pain to commit one of the corrupt offenses.
ඨානං ඛෝ පනේතං, සුනක්ඛත්ත, විජ්ජති යං ඉධේකච්චස්ස භික්ඛුනෝ ඒවමස්ස: ‘තණ්හා ඛෝ සල්ලං සමණේන වුත්තං, අවිජ්ජාවිසදෝසෝ ඡන්දරාගබ්‍යාපාදේන රුප්පති. තං මේ තණ්හාසල්ලං පහීනං, අපනීතෝ අවිජ්ජාවිසදෝසෝ, සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝහමස්මී(අ)ති. සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්සේව සතෝ සෝ යානි සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස අසප්පායානි තානි නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං සෝතේන සද්දං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ජිව්හාය රසං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං මනසා ධම්මං නානුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං සෝතේන සද්දං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං ජිව්හාය රසං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං මනසා ධම්මං නානුයුත්තස්ස රාගෝ චිත්තං නානුද්ධංසේය්‍ය. සෝ න රාගානුද්ධංසිතේන චිත්තේන නේව මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය න මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
It’s possible that a certain bhikkhu might think: ‘The Ascetic has said that craving is a dart; and that the poison of ignorance is inflicted by desire and ill will. I have given up the dart of craving and expelled the poison of ignorance; I am rightly intent on Nibbana.’ Being rightly intent on Nibbana, they wouldn’t engage in things unconducive to Nibbana: unsuitable sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Doing so, lust wouldn’t infect their mind, so no death or deadly pain would result.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, පුරිසෝ සල්ලේන විද්ධෝ අස්ස සවිසේන ගාළ්හූපලේපනේන. තස්ස මිත්තාමච්චා ඤාතිසාලෝහිතා භිසක්කං සල්ලකත්තං උපට්ඨාපේය්‍යුං. තස්ස සෝ භිසක්කෝ සල්ලකත්තෝ සත්ථේන වණමුඛං පරිකන්තේය්‍ය. සත්ථේන වණමුඛං පරිකන්තිත්වා ඒසනියා සල්ලං ඒසේය්‍ය. ඒසනියා සල්ලං ඒසිත්වා සල්ලං අබ්බුහේය්‍ය, අපනේය්‍ය විසදෝසං අනුපාදිසේසං. අනුපාදිසේසෝති ජානමානෝ සෝ ඒවං වදේය්‍ය: ‘අම්භෝ පුරිස, උබ්භතං ඛෝ තේ සල්ලං, අපනීතෝ විසදෝසෝ අනුපාදිසේසෝ. අනලඤ්ච තේ අන්තරායාය. සප්පායානි චේව භෝජනානි භුඤ්ජේය්‍යාසි, මා තේ අසප්පායානි භෝජනානි භුඤ්ජතෝ වණෝ අස්සාවී අස්ස. කාලේන කාලඤ්ච වණං ධෝවේය්‍යාසි, කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පේය්‍යාසි. මා තේ න කාලේන කාලං වණං ධෝවතෝ න කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පතෝ පුබ්බලෝහිතං වණමුඛං පරියෝනන්ධි. මා ච වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුඤ්ජි, මා තේ වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුත්තස්ස රජෝසූකං වණමුඛං අනුද්ධංසේසි. වණානුරක්ඛී ච, අම්භෝ පුරිස, විහරේය්‍යාසි වණසාරෝපී(අ)ති.
Suppose a man was struck by an arrow thickly smeared with poison. Their friends and colleagues, relatives and kin would get a field surgeon to treat them. The surgeon would cut open the wound with a scalpel, probe for the arrow, extract it, and expel the poison, leaving no residue behind. Knowing that no residue remained, the surgeon would say: ‘My good man, the dart has been extracted and the poison expelled without residue. It’s not capable of harming you. Eat only suitable food. Don’t eat unsuitable food, or else the wound may get infected. Regularly wash the wound and anoint the opening, or else it’ll get covered with pus and blood. Don’t walk too much in the wind and sun, or else dust and dirt will infect the wound. Take care of the wound, my good sir, heal it.’
තස්ස ඒවමස්ස: ‘උබ්භතං ඛෝ මේ සල්ලං, අපනීතෝ විසදෝසෝ අනුපාදිසේසෝ. අනලඤ්ච මේ අන්තරායායා(අ)ති. සෝ සප්පායානි චේව භෝජනානි භුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස සප්පායානි භෝජනානි භුඤ්ජතෝ වණෝ න අස්සාවී අස්ස. කාලේන කාලඤ්ච වණං ධෝවේය්‍ය, කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පේය්‍ය. තස්ස කාලේන කාලං වණං ධෝවතෝ කාලේන කාලං වණමුඛං ආලිම්පතෝ න පුබ්බලෝහිතං වණමුඛං පරියෝනන්ධේය්‍ය. න ච වාතාතපේ චාරිත්තං අනුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස වාතාතපේ චාරිත්තං අනනුයුත්තස්ස රජෝසූකං වණමුඛං නානුද්ධංසේය්‍ය. වණානුරක්ඛී ච විහරේය්‍ය වණසාරෝපී. තස්ස ඉමිස්සා ච සප්පායකිරියාය අසු ච විසදෝසෝ අපනීතෝ අනුපාදිසේසෝ තදුභයේන වණෝ විරුහේය්‍ය. සෝ රුළ්හේන වණේන සඤ්ඡවිනා නේව මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය න මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
They’d think: ‘The dart has been extracted and the poison expelled without residue. It’s not capable of harming me.’ They’d eat suitable food, and the wound wouldn’t get infected. And they’d regularly wash and anoint the opening, so it wouldn’t get covered in pus and blood. And they wouldn’t walk too much in the wind and sun, so dust and dirt wouldn’t infect the wound. And they’d take care of the wound and heal it. Then both because they did what was suitable, and the unclean poison had left no residue, the wound would heal, and no death or deadly pain would result.
ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ඨානමේතං විජ්ජති යං ඉධේකච්චස්ස භික්ඛුනෝ ඒවමස්ස: ‘තණ්හා ඛෝ සල්ලං සමණේන වුත්තං, අවිජ්ජාවිසදෝසෝ ඡන්දරාගබ්‍යාපාදේන රුප්පති. තං මේ තණ්හාසල්ලං පහීනං, අපනීතෝ අවිජ්ජාවිසදෝසෝ, සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තෝහමස්මී(අ)ති. සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්සේව සතෝ සෝ යානි සම්මා නිබ්බානාධිමුත්තස්ස අසප්පායානි තානි නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං සෝතේන සද්දං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං ජිව්හාය රසං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං නානුයුඤ්ජේය්‍ය, අසප්පායං මනසා ධම්මං නානුයුඤ්ජේය්‍ය. තස්ස අසප්පායං චක්ඛුනා රූපදස්සනං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං සෝතේන සද්දං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං ඝානේන ගන්ධං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං ජිව්හාය රසං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං කායේන ඵෝට්ඨබ්බං නානුයුත්තස්ස, අසප්පායං මනසා ධම්මං නානුයුත්තස්ස, රාගෝ චිත්තං නානුද්ධංසේය්‍ය. සෝ න රාගානුද්ධංසිතේන චිත්තේන නේව මරණං වා නිගච්ඡේය්‍ය න මරණමත්තං වා දුක්ඛං.
In the same way, it’s possible that a certain bhikkhu might think: ‘The Ascetic has said that craving is a dart; and that the poison of ignorance is inflicted by desire and ill will. I have given up the dart of craving and expelled the poison of ignorance; I am rightly intent on Nibbana.’ Being rightly intent on Nibbana, they wouldn’t engage in things unconducive to Nibbana: unsuitable sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts. Doing so, lust wouldn’t infect their mind, so no death or deadly pain would result.
උපමා ඛෝ මේ අයං, සුනක්ඛත්ත, කතා අත්ථස්ස විඤ්ඤාපනාය. අයංයේවේත්ථ අත්ථෝ—වණෝති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, ඡන්නේතං අජ්ඣත්තිකානං ආයතනානං අධිවචනං; විසදෝසෝති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, අවිජ්ජායේතං අධිවචනං; සල්ලන්ති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, තණ්හායේතං අධිවචනං; ඒසනීති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, සතියායේතං අධිවචනං; සත්ථන්ති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, අරියායේතං පඤ්ඤාය අධිවචනං; භිසක්කෝ සල්ලකත්තෝති ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, තථාගතස්සේතං අධිවචනං අරහතෝ සම්මාසම්බුද්ධස්ස.
I’ve made up this simile to make a point. And this is the point: ‘Wound’ is a term for the six interior sense fields. ‘Poison’ is a term for ignorance. ‘Dart’ is a term for craving. ‘Probing’ is a term for mindfulness. ‘Scalpel’ is a term for noble wisdom. ‘Field surgeon’ is a term for the Realized One, the perfected one, the fully awakened Buddha.
සෝ වත, සුනක්ඛත්ත, භික්ඛු ඡසු ඵස්සායතනේසු සංවුතකාරී ‘උපධි දුක්ඛස්ස මූලන්(අ)ති—ඉති විදිත්වා නිරුපධි උපධිසඞ්ඛයේ විමුත්තෝ උපධිස්මිං වා කායං උපසංහරිස්සති චිත්තං වා උප්පාදේස්සතීති—නේතං ඨානං විජ්ජති.
Truly, Sunakkhatta, that bhikkhu practices restraint regarding the six fields of contact. Understanding that attachment is the root of suffering, they are freed with the ending of attachments. It’s not possible that they would apply their body or interest their mind in any attachment.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, ආපානීයකංසෝ වණ්ණසම්පන්නෝ ගන්ධසම්පන්නෝ රසසම්පන්නෝ; සෝ ච ඛෝ විසේන සංසට්ඨෝ. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය ජීවිතුකාමෝ අමරිතුකාමෝ සුඛකාමෝ දුක්ඛපටිකූලෝ. තං කිං මඤ්ඤසි, සුනක්ඛත්ත, අපි නු සෝ පුරිසෝ අමුං ආපානීයකංසං පිවේය්‍ය යං ජඤ්ඤා: ‘ඉමාහං පිවිත්වා මරණං වා නිගච්ඡාමි මරණමත්තං වා දුක්ඛන්(අ)”ති?
Suppose there was a bronze cup of beverage that had a nice color, aroma, and flavor. But it was mixed with poison. Then a person would come along who wants to live and doesn’t want to die, who wants to be happy and recoils from pain. What do you think, Sunakkhatta? Would that person drink that beverage if they knew that it would result in death or deadly suffering?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, සෝ වත භික්ඛු ඡසු ඵස්සායතනේසු සංවුතකාරී ‘උපධි දුක්ඛස්ස මූලන්(අ)ති—ඉති විදිත්වා නිරුපධි උපධිසඞ්ඛයේ විමුත්තෝ උපධිස්මිං වා කායං උපසංහරිස්සති චිත්තං වා උප්පාදේස්සතීති—නේතං ඨානං විජ්ජති.
“In the same way, Sunakkhatta, that bhikkhu practices restraint regarding the six fields of contact. Understanding that attachment is the root of suffering, they are freed with the ending of attachments. It’s not possible that they would apply their body or interest their mind in any attachment.
සේය්‍යථාපි, සුනක්ඛත්ත, ආසීවිසෝ ඝෝරවිසෝ. අථ පුරිසෝ ආගච්ඡේය්‍ය ජීවිතුකාමෝ අමරිතුකාමෝ සුඛකාමෝ දුක්ඛපටිකූලෝ. තං කිං මඤ්ඤසි, සුනක්ඛත්ත, අපි නු සෝ පුරිසෝ අමුස්ස ආසීවිසස්ස ඝෝරවිසස්ස හත්ථං වා අඞ්ගුට්ඨං වා දජ්ජා යං ජඤ්ඤා: ‘ඉමිනාහං දට්ඨෝ මරණං වා නිගච්ඡාමි මරණමත්තං වා දුක්ඛන්(අ)”ති?
Suppose there was a lethal viper. Then a person would come along who wants to live and doesn’t want to die, who wants to be happy and recoils from pain. What do you think, Sunakkhatta? Would that person give that lethal viper their hand or finger if they knew that it would result in death or deadly suffering?”
“නෝ හේතං, භන්තේ”.
“No, sir.”
“ඒවමේව ඛෝ, සුනක්ඛත්ත, සෝ වත භික්ඛු ඡසු ඵස්සායතනේසු සංවුතකාරී ‘උපධි දුක්ඛස්ස මූලන්(අ)ති—ඉති විදිත්වා නිරුපධි උපධිසඞ්ඛයේ විමුත්තෝ උපධිස්මිං වා කායං උපසංහරිස්සති චිත්තං වා උප්පාදේස්සතීති—නේතං ඨානං විජ්ජතී”ති.
“In the same way, Sunakkhatta, that bhikkhu practices restraint regarding the six fields of contact. Understanding that attachment is the root of suffering, they are freed with the ending of attachments. It’s not possible that they would apply their body or interest their mind in any attachment.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ සුනක්ඛත්තෝ ලිච්ඡවිපුත්තෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Sunakkhatta of the Licchavi clan was happy with what the Buddha said.
සුනක්ඛත්තසුත්තං නිට්ඨිතං පඤ්චමං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
