| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೫. ಸುನಕ್ಖತ್ತಸುತ್ತಂ
5. Sunakkhattasuttaṃ
೫೫. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ವೇಸಾಲಿಯಂ ವಿಹರತಿ ಮಹಾವನೇ ಕೂಟಾಗಾರಸಾಲಾಯಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಾ ಬ್ಯಾಕತಾ ಹೋತಿ – ‘‘‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾಮಾ’’ತಿ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ – ‘‘ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಾ ಬ್ಯಾಕತಾ ಹೋತಿ – ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾಮಾ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ – ‘ಸಮ್ಬಹುಲೇಹಿ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಾ ಬ್ಯಾಕತಾ – ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾಮಾ’’ತಿ। ‘‘ಯೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು – ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾಮಾ’’ತಿ, ಕಚ್ಚಿ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು ಉದಾಹು ಸನ್ತೇತ್ಥೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಧಿಮಾನೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸೂತಿ?
55. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Tena kho pana samayena sambahulehi bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā hoti – ‘‘‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmā’’ti. Assosi kho sunakkhatto licchaviputto – ‘‘sambahulehi kira bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā hoti – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmā’’ti. Atha kho sunakkhatto licchaviputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sunakkhatto licchaviputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante – ‘sambahulehi kira bhikkhūhi bhagavato santike aññā byākatā – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmā’’ti. ‘‘Ye te, bhante, bhikkhū bhagavato santike aññaṃ byākaṃsu – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmā’’ti, kacci te, bhante, bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu udāhu santetthekacce bhikkhū adhimānena aññaṃ byākaṃsūti?
೫೬. ‘‘ಯೇ ತೇ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಭಿಕ್ಖೂ ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು – ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾಮಾ’’ತಿ । ‘‘ಸನ್ತೇತ್ಥೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು, ಸನ್ತಿ ಪನಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಧಿಮಾನೇನಪಿ 1 ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು। ತತ್ರ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಯೇ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಮದೇವ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು ತೇಸಂ ತಂ ತಥೇವ ಹೋತಿ; ಯೇ ಪನ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಅಧಿಮಾನೇನ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕಂಸು ತತ್ರ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಧಮ್ಮಂ ನೇಸಂ ದೇಸೇಸ್ಸ’ನ್ತಿ 2। ಏವಞ್ಚೇತ್ಥ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸ ಹೋತಿ – ‘ಧಮ್ಮಂ ನೇಸಂ ದೇಸೇಸ್ಸ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಚ ಪನಿಧೇಕಚ್ಚೇ ಮೋಘಪುರಿಸಾ ಪಞ್ಹಂ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ಅಭಿಸಙ್ಖರಿತ್ವಾ ತಥಾಗತಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಯಮ್ಪಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಧಮ್ಮಂ ನೇಸಂ ದೇಸೇಸ್ಸ’ನ್ತಿ ತಸ್ಸಪಿ ಹೋತಿ ಅಞ್ಞಥತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏತಸ್ಸ ಭಗವಾ ಕಾಲೋ, ಏತಸ್ಸ ಸುಗತ ಕಾಲೋ, ಯಂ ಭಗವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
56. ‘‘Ye te, sunakkhatta, bhikkhū mama santike aññaṃ byākaṃsu – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāmā’’ti . ‘‘Santetthekacce bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu, santi panidhekacce bhikkhū adhimānenapi 3 aññaṃ byākaṃsu. Tatra, sunakkhatta, ye te bhikkhū sammadeva aññaṃ byākaṃsu tesaṃ taṃ tatheva hoti; ye pana te bhikkhū adhimānena aññaṃ byākaṃsu tatra, sunakkhatta, tathāgatassa evaṃ hoti – ‘dhammaṃ nesaṃ desessa’nti 4. Evañcettha, sunakkhatta, tathāgatassa hoti – ‘dhammaṃ nesaṃ desessa’nti. Atha ca panidhekacce moghapurisā pañhaṃ abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā pucchanti. Tatra, sunakkhatta, yampi tathāgatassa evaṃ hoti – ‘dhammaṃ nesaṃ desessa’nti tassapi hoti aññathatta’’nti. ‘‘Etassa bhagavā kālo, etassa sugata kālo, yaṃ bhagavā dhammaṃ deseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tena hi, sunakkhatta suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi ; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho sunakkhatto licchaviputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
೫೭. ‘‘ಪಞ್ಚ ಖೋ ಇಮೇ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಕಾಮಗುಣಾ। ಕತಮೇ ಪಞ್ಚ? ಚಕ್ಖುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರೂಪಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ, ಸೋತವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಸದ್ದಾ…ಪೇ॰… ಘಾನವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಗನ್ಧಾ… ಜಿವ್ಹಾವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ರಸಾ… ಕಾಯವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಾ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಾ ಇಟ್ಠಾ ಕನ್ತಾ ಮನಾಪಾ ಪಿಯರೂಪಾ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಾ ರಜನೀಯಾ – ಇಮೇ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ।
57. ‘‘Pañca kho ime, sunakkhatta, kāmaguṇā. Katame pañca? Cakkhuviññeyyā rūpā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā, sotaviññeyyā saddā…pe… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā iṭṭhā kantā manāpā piyarūpā kāmūpasaṃhitā rajanīyā – ime kho, sunakkhatta, pañca kāmaguṇā.
೫೮. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಲೋಕಾಮಿಸಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ಲೋಕಾಮಿಸಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಆನೇಞ್ಜಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ 5, ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸೋ ಸಕಮ್ಹಾ ಗಾಮಾ ವಾ ನಿಗಮಾ ವಾ ಚಿರವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋ ಅಸ್ಸ। ಸೋ ಅಞ್ಞತರಂ ಪುರಿಸಂ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ ತಮ್ಹಾ ಗಾಮಾ ವಾ ನಿಗಮಾ ವಾ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತಂ। ಸೋ ತಂ ಪುರಿಸಂ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಖೇಮತಞ್ಚ ಸುಭಿಕ್ಖತಞ್ಚ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ; ತಸ್ಸ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಖೇಮತಞ್ಚ ಸುಭಿಕ್ಖತಞ್ಚ ಅಪ್ಪಾಬಾಧತಞ್ಚ ಸಂಸೇಯ್ಯ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸುಸ್ಸೂಸೇಯ್ಯ, ಸೋತಂ ಓದಹೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜೇಯ್ಯ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಲೋಕಾಮಿಸಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ಲೋಕಾಮಿಸಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಆನೇಞ್ಜಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ಆನೇಞ್ಜಸಂಯೋಜನೇನ ಹಿ ಖೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ 6 ಲೋಕಾಮಿಸಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ’’’ತಿ।
58. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo lokāmisādhimutto assa. Lokāmisādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati; āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti 7, na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, puriso sakamhā gāmā vā nigamā vā ciravippavuttho assa. So aññataraṃ purisaṃ passeyya tamhā gāmā vā nigamā vā acirapakkantaṃ. So taṃ purisaṃ tassa gāmassa vā nigamassa vā khematañca subhikkhatañca appābādhatañca puccheyya; tassa so puriso tassa gāmassa vā nigamassa vā khematañca subhikkhatañca appābādhatañca saṃseyya. Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, api nu so puriso tassa purisassa sussūseyya, sotaṃ odaheyya, aññā cittaṃ upaṭṭhāpeyya, tañca purisaṃ bhajeyya, tena ca vittiṃ āpajjeyyā’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, sunakkhatta, ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo lokāmisādhimutto assa. Lokāmisādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati; āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti, na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. So evamassa veditabbo – ‘āneñjasaṃyojanena hi kho visaṃyutto 8 lokāmisādhimutto purisapuggalo’’’ti.
೫೯. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಆನೇಞ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ಆನೇಞ್ಜಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಲೋಕಾಮಿಸಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪಣ್ಡುಪಲಾಸೋ ಬನ್ಧನಾ ಪವುತ್ತೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಹರಿತತ್ತಾಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಆನೇಞ್ಜಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯೇ ಲೋಕಾಮಿಸಸಂಯೋಜನೇ ಸೇ ಪವುತ್ತೇ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ಲೋಕಾಮಿಸಸಂಯೋಜನೇನ ಹಿ ಖೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಆನೇಞ್ಜಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ’’’ತಿ।
59. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo āneñjādhimutto assa. Āneñjādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati; lokāmisapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti, na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, paṇḍupalāso bandhanā pavutto abhabbo haritattāya; evameva kho, sunakkhatta, āneñjādhimuttassa purisapuggalassa ye lokāmisasaṃyojane se pavutte. So evamassa veditabbo – ‘lokāmisasaṃyojanena hi kho visaṃyutto āneñjādhimutto purisapuggalo’’’ti.
೬೦. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ ; ಆನೇಞ್ಜಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ , ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುಥುಸಿಲಾ ದ್ವೇಧಾಭಿನ್ನಾ ಅಪ್ಪಟಿಸನ್ಧಿಕಾ ಹೋತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯೇ ಆನೇಞ್ಜಸಂಯೋಜನೇ ಸೇ ಭಿನ್ನೇ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ಆನೇಞ್ಜಸಂಯೋಜನೇನ ಹಿ ಖೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ’’’ತಿ।
60. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo ākiñcaññāyatanādhimutto assa. Ākiñcaññāyatanādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati ; āneñjapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti , na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, puthusilā dvedhābhinnā appaṭisandhikā hoti; evameva kho, sunakkhatta, ākiñcaññāyatanādhimuttassa purisapuggalassa ye āneñjasaṃyojane se bhinne. So evamassa veditabbo – ‘āneñjasaṃyojanena hi kho visaṃyutto ākiñcaññāyatanādhimutto purisapuggalo’’’ti.
೬೧. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸೋ ಮನುಞ್ಞಭೋಜನಂ ಭುತ್ತಾವೀ ಛಡ್ಡೇಯ್ಯ 9। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅಪಿ ನು ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂ ಭತ್ತೇ 10 ಪುನ ಭೋತ್ತುಕಮ್ಯತಾ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’? ‘‘ಅದುಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಭತ್ತಂ 11 ಪಟಿಕೂಲಸಮ್ಮತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯೇ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಂಯೋಜನೇ ಸೇ ವನ್ತೇ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಂಯೋಜನೇನ ಹಿ ಖೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ’ತಿ।
61. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo nevasaññānāsaññāyatanādhimutto assa. Nevasaññānāsaññāyatanādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati; ākiñcaññāyatanapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti, na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, puriso manuññabhojanaṃ bhuttāvī chaḍḍeyya 12. Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, api nu tassa purisassa tasmiṃ bhatte 13 puna bhottukamyatā assā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Taṃ kissa hetu’’? ‘‘Aduñhi, bhante, bhattaṃ 14 paṭikūlasammata’’nti. ‘‘Evameva kho, sunakkhatta, nevasaññānāsaññāyatanādhimuttassa purisapuggalassa ye ākiñcaññāyatanasaṃyojane se vante. So evamassa veditabbo – ‘ākiñcaññāyatanasaṃyojanena hi kho visaṃyutto nevasaññānāsaññāyatanādhimutto purisapuggalo’ti.
೬೨. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಅಸ್ಸ। ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ತಪ್ಪತಿರೂಪೀ ಚೇವ ಕಥಾ ಸಣ್ಠಾತಿ, ತದನುಧಮ್ಮಞ್ಚ ಅನುವಿತಕ್ಕೇತಿ, ಅನುವಿಚಾರೇತಿ, ತಞ್ಚ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ತೇನ ಚ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ; ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ ಚ ಪನ ಕಥಾಯ ಕಚ್ಛಮಾನಾಯ ನ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ನ ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ನ ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನ ಚ ತಂ ಪುರಿಸಂ ಭಜತಿ, ನ ಚ ತೇನ ವಿತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಾಲೋ ಮತ್ಥಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ಅಭಬ್ಬೋ ಪುನ ವಿರುಳ್ಹಿಯಾ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಯೇ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಂಯೋಜನೇ ಸೇ ಉಚ್ಛಿನ್ನಮೂಲೇ ತಾಲಾವತ್ಥುಕತೇ ಅನಭಾವಂಕತೇ 15 ಆಯತಿಂ ಅನುಪ್ಪಾದಧಮ್ಮೇ। ಸೋ ಏವಮಸ್ಸ ವೇದಿತಬ್ಬೋ – ‘ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಂಯೋಜನೇನ ಹಿ ಖೋ ವಿಸಂಯುತ್ತೋ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋ ಪುರಿಸಪುಗ್ಗಲೋ’’’ತಿ।
62. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekacco purisapuggalo sammā nibbānādhimutto assa. Sammā nibbānādhimuttassa kho, sunakkhatta, purisapuggalassa tappatirūpī ceva kathā saṇṭhāti, tadanudhammañca anuvitakketi, anuvicāreti, tañca purisaṃ bhajati, tena ca vittiṃ āpajjati; nevasaññānāsaññāyatanapaṭisaṃyuttāya ca pana kathāya kacchamānāya na sussūsati, na sotaṃ odahati, na aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti, na ca taṃ purisaṃ bhajati, na ca tena vittiṃ āpajjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, tālo matthakacchinno abhabbo puna viruḷhiyā; evameva kho, sunakkhatta, sammā nibbānādhimuttassa purisapuggalassa ye nevasaññānāsaññāyatanasaṃyojane se ucchinnamūle tālāvatthukate anabhāvaṃkate 16 āyatiṃ anuppādadhamme. So evamassa veditabbo – ‘nevasaññānāsaññāyatanasaṃyojanena hi kho visaṃyutto sammā nibbānādhimutto purisapuggalo’’’ti.
೬೩. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ತಣ್ಹಾ ಖೋ ಸಲ್ಲಂ ಸಮಣೇನ ವುತ್ತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ, ಛನ್ದರಾಗಬ್ಯಾಪಾದೇನ ರುಪ್ಪತಿ। ತಂ ಮೇ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಂ ಪಹೀನಂ, ಅಪನೀತೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ, ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ। ಏವಂಮಾನಿ 17 ಅಸ್ಸ ಅತಥಂ ಸಮಾನಂ 18। ಸೋ ಯಾನಿ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ತಾನಿ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ; ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ , ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ರಾಗಾನುದ್ಧಂಸಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
63. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa – ‘taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ, avijjāvisadoso, chandarāgabyāpādena ruppati. Taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ, apanīto avijjāvisadoso, sammā nibbānādhimuttohamasmī’ti. Evaṃmāni 19 assa atathaṃ samānaṃ 20. So yāni sammā nibbānādhimuttassa asappāyāni tāni anuyuñjeyya; asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuñjeyya , asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuñjeyya. Tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuttassa rāgo cittaṃ anuddhaṃseyya. So rāgānuddhaṃsitena cittena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸೋ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಸವಿಸೇನ ಗಾಳ್ಹೂಪಲೇಪನೇನ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಸತ್ಥೇನ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸತ್ಥೇನ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ಏಸನಿಯಾ ಸಲ್ಲಂ ಏಸೇಯ್ಯ। ಏಸನಿಯಾ ಸಲ್ಲಂ ಏಸಿತ್ವಾ ಸಲ್ಲಂ ಅಬ್ಬುಹೇಯ್ಯ, ಅಪನೇಯ್ಯ ವಿಸದೋಸಂ ಸಉಪಾದಿಸೇಸಂ। ಸಉಪಾದಿಸೇಸೋತಿ 21 ಜಾನಮಾನೋ ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಉಬ್ಭತಂ ಖೋ ತೇ ಸಲ್ಲಂ, ಅಪನೀತೋ ವಿಸದೋಸೋ ಸಉಪಾದಿಸೇಸೋ 22। ಅನಲಞ್ಚ ತೇ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಚೇವ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ತೇ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜತೋ ವಣೋ ಅಸ್ಸಾವೀ ಅಸ್ಸ। ಕಾಲೇನ ಕಾಲಞ್ಚ ವಣಂ ಧೋವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ತೇ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಂ ಧೋವತೋ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪತೋ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧಿ। ಮಾ ಚ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುಞ್ಜಿ, ಮಾ ತೇ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಜೋಸೂಕಂ ವಣಮುಖಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇಸಿ। ವಣಾನುರಕ್ಖೀ ಚ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ವಣಸಾರೋಪೀ’ತಿ 23। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಉಬ್ಭತಂ ಖೋ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಅಪನೀತೋ ವಿಸದೋಸೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸೋ। ಅನಲಞ್ಚ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಚೇವ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜತೋ ವಣೋ ಅಸ್ಸಾವೀ ಅಸ್ಸ। ನ ಚ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಂ ಧೋವೇಯ್ಯ, ನ ಚ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಂ ಧೋವತೋ, ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪತೋ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧೇಯ್ಯ। ವಾತಾತಪೇ ಚ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಜೋಸೂಕಂ ವಣಮುಖಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ನ ಚ ವಣಾನುರಕ್ಖೀ ವಿಹರೇಯ್ಯ ನ ವಣಸಾರೋಪೀ। ತಸ್ಸ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಚ ಅಸಪ್ಪಾಯಕಿರಿಯಾಯ, ಅಸುಚಿ ವಿಸದೋಸೋ ಅಪನೀತೋ ಸಉಪಾದಿಸೇಸೋ ತದುಭಯೇನ ವಣೋ ಪುಥುತ್ತಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪುಥುತ್ತಂ ಗತೇನ ವಣೇನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
‘‘Seyyathāpi, sunakkhatta, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya. Satthena vaṇamukhaṃ parikantitvā esaniyā sallaṃ eseyya. Esaniyā sallaṃ esitvā sallaṃ abbuheyya, apaneyya visadosaṃ saupādisesaṃ. Saupādisesoti 24 jānamāno so evaṃ vadeyya – ‘ambho purisa, ubbhataṃ kho te sallaṃ, apanīto visadoso saupādiseso 25. Analañca te antarāyāya. Sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyyāsi, mā te asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa. Kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyyāsi, kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyyāsi, mā te na kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato na kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonandhi. Mā ca vātātape cārittaṃ anuyuñji, mā te vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosūkaṃ vaṇamukhaṃ anuddhaṃsesi. Vaṇānurakkhī ca, ambho purisa, vihareyyāsi vaṇasāropī’ti 26. Tassa evamassa – ‘ubbhataṃ kho me sallaṃ, apanīto visadoso anupādiseso. Analañca me antarāyāyā’ti. So asappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyya. Tassa asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa. Na ca kālena kālaṃ vaṇaṃ dhoveyya, na ca kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyya. Tassa na kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato, na kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonandheyya. Vātātape ca cārittaṃ anuyuñjeyya. Tassa vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosūkaṃ vaṇamukhaṃ anuddhaṃseyya. Na ca vaṇānurakkhī vihareyya na vaṇasāropī. Tassa imissā ca asappāyakiriyāya, asuci visadoso apanīto saupādiseso tadubhayena vaṇo puthuttaṃ gaccheyya. So puthuttaṃ gatena vaṇena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ತಣ್ಹಾ ಖೋ ಸಲ್ಲಂ ಸಮಣೇನ ವುತ್ತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ ಛನ್ದರಾಗಬ್ಯಾಪಾದೇನ ರುಪ್ಪತಿ। ತಂ ಮೇ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಂ ಪಹೀನಂ, ಅಪನೀತೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ, ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ। ಏವಂಮಾನಿ ಅಸ್ಸ ಅತಥಂ ಸಮಾನಂ। ಸೋ ಯಾನಿ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ತಾನಿ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ರಾಗಾನುದ್ಧಂಸಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ। ಮರಣಞ್ಹೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಯೋ ಸಿಕ್ಖಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಯ ಹೀನಾಯಾವತ್ತತಿ; ಮರಣಮತ್ತಞ್ಹೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ದುಕ್ಖಂ ಯಂ ಅಞ್ಞತರಂ ಸಂಕಿಲಿಟ್ಠಂ ಆಪತ್ತಿಂ ಆಪಜ್ಜತಿ।
‘‘Evameva kho, sunakkhatta, ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa – ‘taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ, avijjāvisadoso chandarāgabyāpādena ruppati. Taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ, apanīto avijjāvisadoso, sammā nibbānādhimuttohamasmī’ti. Evaṃmāni assa atathaṃ samānaṃ. So yāni sammā nibbānādhimuttassa asappāyāni tāni anuyuñjeyya, asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuñjeyya, asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuñjeyya. Tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ sotena saddaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ anuyuttassa, asappāyaṃ manasā dhammaṃ anuyuttassa rāgo cittaṃ anuddhaṃseyya. So rāgānuddhaṃsitena cittena maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Maraṇañhetaṃ, sunakkhatta, ariyassa vinaye yo sikkhaṃ paccakkhāya hīnāyāvattati; maraṇamattañhetaṃ, sunakkhatta, dukkhaṃ yaṃ aññataraṃ saṃkiliṭṭhaṃ āpattiṃ āpajjati.
೬೪. ‘‘ಠಾನಂ ಖೋ ಪನೇತಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ತಣ್ಹಾ ಖೋ ಸಲ್ಲಂ ಸಮಣೇನ ವುತ್ತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ ಛನ್ದರಾಗಬ್ಯಾಪಾದೇನ ರುಪ್ಪತಿ। ತಂ ಮೇ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಂ ಪಹೀನಂ, ಅಪನೀತೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ, ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ। ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಸೋ ಯಾನಿ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ತಾನಿ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ನಾನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ನ ರಾಗಾನುದ್ಧಂಸಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ನೇವ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ನ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
64. ‘‘Ṭhānaṃ kho panetaṃ, sunakkhatta, vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa – ‘taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ, avijjāvisadoso chandarāgabyāpādena ruppati. Taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ, apanīto avijjāvisadoso, sammā nibbānādhimuttohamasmī’ti. Sammā nibbānādhimuttasseva sato so yāni sammā nibbānādhimuttassa asappāyāni tāni nānuyuñjeyya, asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ sotena saddaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuñjeyya. Tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ sotena saddaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuttassa rāgo cittaṃ nānuddhaṃseyya. So na rāgānuddhaṃsitena cittena neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಪುರಿಸೋ ಸಲ್ಲೇನ ವಿದ್ಧೋ ಅಸ್ಸ ಸವಿಸೇನ ಗಾಳ್ಹೂಪಲೇಪನೇನ। ತಸ್ಸ ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚಾ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಭಿಸಕ್ಕಂ ಸಲ್ಲಕತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಸ ಸೋ ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋ ಸತ್ಥೇನ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಕನ್ತೇಯ್ಯ। ಸತ್ಥೇನ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಕನ್ತಿತ್ವಾ ಏಸನಿಯಾ ಸಲ್ಲಂ ಏಸೇಯ್ಯ। ಏಸನಿಯಾ ಸಲ್ಲಂ ಏಸಿತ್ವಾ ಸಲ್ಲಂ ಅಬ್ಬುಹೇಯ್ಯ, ಅಪನೇಯ್ಯ ವಿಸದೋಸಂ ಅನುಪಾದಿಸೇಸಂ। ಅನುಪಾದಿಸೇಸೋತಿ ಜಾನಮಾನೋ ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಉಬ್ಭತಂ ಖೋ ತೇ ಸಲ್ಲಂ, ಅಪನೀತೋ ವಿಸದೋಸೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸೋ। ಅನಲಞ್ಚ ತೇ ಅನ್ತರಾಯಾಯ। ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಚೇವ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯಾಸಿ, ಮಾ ತೇ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜತೋ ವಣೋ ಅಸ್ಸಾವೀ ಅಸ್ಸ। ಕಾಲೇನ ಕಾಲಞ್ಚ ವಣಂ ಧೋವೇಯ್ಯಾಸಿ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯಾಸಿ। ಮಾ ತೇ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಂ ಧೋವತೋ ನ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪತೋ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧಿ। ಮಾ ಚ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುಞ್ಜಿ, ಮಾ ತೇ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಜೋಸೂಕಂ ವಣಮುಖಂ ಅನುದ್ಧಂಸೇಸಿ । ವಣಾನುರಕ್ಖೀ ಚ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ವಿಹರೇಯ್ಯಾಸಿ ವಣಸಾರೋಪೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಉಬ್ಭತಂ ಖೋ ಮೇ ಸಲ್ಲಂ, ಅಪನೀತೋ ವಿಸದೋಸೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸೋ। ಅನಲಞ್ಚ ಮೇ ಅನ್ತರಾಯಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಚೇವ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ಭೋಜನಾನಿ ಭುಞ್ಜತೋ ವಣೋ ನ ಅಸ್ಸಾವೀ ಅಸ್ಸ। ಕಾಲೇನ ಕಾಲಞ್ಚ ವಣಂ ಧೋವೇಯ್ಯ, ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಂ ಧೋವತೋ ಕಾಲೇನ ಕಾಲಂ ವಣಮುಖಂ ಆಲಿಮ್ಪತೋ ನ ಪುಬ್ಬಲೋಹಿತಂ ವಣಮುಖಂ ಪರಿಯೋನನ್ಧೇಯ್ಯ। ನ ಚ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ವಾತಾತಪೇ ಚಾರಿತ್ತಂ ಅನನುಯುತ್ತಸ್ಸ ರಜೋಸೂಕಂ ವಣಮುಖಂ ನಾನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ವಣಾನುರಕ್ಖೀ ಚ ವಿಹರೇಯ್ಯ ವಣಸಾರೋಪೀ। ತಸ್ಸ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಚ ಸಪ್ಪಾಯಕಿರಿಯಾಯ ಅಸು ಚ 27 ವಿಸದೋಸೋ ಅಪನೀತೋ ಅನುಪಾದಿಸೇಸೋ ತದುಭಯೇನ ವಣೋ ವಿರುಹೇಯ್ಯ। ಸೋ ರುಳ್ಹೇನ ವಣೇನ ಸಞ್ಛವಿನಾ ನೇವ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ನ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
‘‘Seyyathāpi, sunakkhatta, puriso sallena viddho assa savisena gāḷhūpalepanena. Tassa mittāmaccā ñātisālohitā bhisakkaṃ sallakattaṃ upaṭṭhāpeyyuṃ. Tassa so bhisakko sallakatto satthena vaṇamukhaṃ parikanteyya. Satthena vaṇamukhaṃ parikantitvā esaniyā sallaṃ eseyya. Esaniyā sallaṃ esitvā sallaṃ abbuheyya, apaneyya visadosaṃ anupādisesaṃ. Anupādisesoti jānamāno so evaṃ vadeyya – ‘ambho purisa, ubbhataṃ kho te sallaṃ, apanīto visadoso anupādiseso. Analañca te antarāyāya. Sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyyāsi, mā te asappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo assāvī assa. Kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyyāsi, kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyyāsi. Mā te na kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato na kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonandhi. Mā ca vātātape cārittaṃ anuyuñji, mā te vātātape cārittaṃ anuyuttassa rajosūkaṃ vaṇamukhaṃ anuddhaṃsesi . Vaṇānurakkhī ca, ambho purisa, vihareyyāsi vaṇasāropī’ti. Tassa evamassa – ‘ubbhataṃ kho me sallaṃ, apanīto visadoso anupādiseso. Analañca me antarāyāyā’ti. So sappāyāni ceva bhojanāni bhuñjeyya. Tassa sappāyāni bhojanāni bhuñjato vaṇo na assāvī assa. Kālena kālañca vaṇaṃ dhoveyya, kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpeyya. Tassa kālena kālaṃ vaṇaṃ dhovato kālena kālaṃ vaṇamukhaṃ ālimpato na pubbalohitaṃ vaṇamukhaṃ pariyonandheyya. Na ca vātātape cārittaṃ anuyuñjeyya. Tassa vātātape cārittaṃ ananuyuttassa rajosūkaṃ vaṇamukhaṃ nānuddhaṃseyya. Vaṇānurakkhī ca vihareyya vaṇasāropī. Tassa imissā ca sappāyakiriyāya asu ca 28 visadoso apanīto anupādiseso tadubhayena vaṇo viruheyya. So ruḷhena vaṇena sañchavinā neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಠಾನಮೇತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಇಧೇಕಚ್ಚಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ತಣ್ಹಾ ಖೋ ಸಲ್ಲಂ ಸಮಣೇನ ವುತ್ತಂ, ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ ಛನ್ದರಾಗಬ್ಯಾಪಾದೇನ ರುಪ್ಪತಿ। ತಂ ಮೇ ತಣ್ಹಾಸಲ್ಲಂ ಪಹೀನಂ, ಅಪನೀತೋ ಅವಿಜ್ಜಾವಿಸದೋಸೋ, ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತೋಹಮಸ್ಮೀ’ತಿ। ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಸೋ ಯಾನಿ ಸಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಮುತ್ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಾನಿ ತಾನಿ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ನಾನುಯುಞ್ಜೇಯ್ಯ। ತಸ್ಸ ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಸೋತೇನ ಸದ್ದಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಘಾನೇನ ಗನ್ಧಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಜಿವ್ಹಾಯ ರಸಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಕಾಯೇನ ಫೋಟ್ಠಬ್ಬಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ಅಸಪ್ಪಾಯಂ ಮನಸಾ ಧಮ್ಮಂ ನಾನುಯುತ್ತಸ್ಸ, ರಾಗೋ ಚಿತ್ತಂ ನಾನುದ್ಧಂಸೇಯ್ಯ। ಸೋ ನ ರಾಗಾನುದ್ಧಂಸಿತೇನ ಚಿತ್ತೇನ ನೇವ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ನ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ।
‘‘Evameva kho, sunakkhatta, ṭhānametaṃ vijjati yaṃ idhekaccassa bhikkhuno evamassa – ‘taṇhā kho sallaṃ samaṇena vuttaṃ, avijjāvisadoso chandarāgabyāpādena ruppati. Taṃ me taṇhāsallaṃ pahīnaṃ, apanīto avijjāvisadoso, sammā nibbānādhimuttohamasmī’ti. Sammā nibbānādhimuttasseva sato so yāni sammā nibbānādhimuttassa asappāyāni tāni nānuyuñjeyya, asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ sotena saddaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuñjeyya, asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuñjeyya. Tassa asappāyaṃ cakkhunā rūpadassanaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ sotena saddaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ ghānena gandhaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ jivhāya rasaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ kāyena phoṭṭhabbaṃ nānuyuttassa, asappāyaṃ manasā dhammaṃ nānuyuttassa, rāgo cittaṃ nānuddhaṃseyya. So na rāgānuddhaṃsitena cittena neva maraṇaṃ vā nigaccheyya na maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ.
೬೫. ‘‘ಉಪಮಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಕತಾ ಅತ್ಥಸ್ಸ ವಿಞ್ಞಾಪನಾಯ। ಅಯಂಯೇವೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ವಣೋತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಛನ್ನೇತಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಾನಂ ಆಯತನಾನಂ ಅಧಿವಚನಂ; ವಿಸದೋಸೋತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅವಿಜ್ಜಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ; ಸಲ್ಲನ್ತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಣ್ಹಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ; ಏಸನೀತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಸತಿಯಾಯೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ; ಸತ್ಥನ್ತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅರಿಯಾಯೇತಂ ಪಞ್ಞಾಯ ಅಧಿವಚನಂ; ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ।
65. ‘‘Upamā kho me ayaṃ, sunakkhatta, katā atthassa viññāpanāya. Ayaṃyevettha attho – vaṇoti kho, sunakkhatta, channetaṃ ajjhattikānaṃ āyatanānaṃ adhivacanaṃ; visadosoti kho, sunakkhatta, avijjāyetaṃ adhivacanaṃ; sallanti kho, sunakkhatta, taṇhāyetaṃ adhivacanaṃ; esanīti kho, sunakkhatta, satiyāyetaṃ adhivacanaṃ; satthanti kho, sunakkhatta, ariyāyetaṃ paññāya adhivacanaṃ; bhisakko sallakattoti kho, sunakkhatta, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassa.
‘‘ಸೋ ವತ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಭಿಕ್ಖು ಛಸು ಫಸ್ಸಾಯತನೇಸು ಸಂವುತಕಾರೀ ‘ಉಪಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಿರುಪಧಿ ಉಪಧಿಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ ಉಪಧಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕಾಯಂ ಉಪಸಂಹರಿಸ್ಸತಿ ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ; ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಜೀವಿತುಕಾಮೋ ಅಮರಿತುಕಾಮೋ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪಟಿಕೂಲೋ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಆಪಾನೀಯಕಂಸಂ ಪಿವೇಯ್ಯ ಯಂ ಜಞ್ಞಾ – ‘ಇಮಾಹಂ ಪಿವಿತ್ವಾ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಸೋ ವತ ಭಿಕ್ಖು ಛಸು ಫಸ್ಸಾಯತನೇಸು ಸಂವುತಕಾರೀ ‘ಉಪಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಿರುಪಧಿ ಉಪಧಿಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ ಉಪಧಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕಾಯಂ ಉಪಸಂಹರಿಸ್ಸತಿ ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಆಸೀವಿಸೋ 29 ಘೋರವಿಸೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಜೀವಿತುಕಾಮೋ ಅಮರಿತುಕಾಮೋ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪಟಿಕೂಲೋ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಸ್ಸ ಆಸೀವಿಸಸ್ಸ ಘೋರವಿಸಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ವಾ ಅಙ್ಗುಟ್ಠಂ ವಾ ದಜ್ಜಾ 30 ಯಂ ಜಞ್ಞಾ – ‘ಇಮಿನಾಹಂ ದಟ್ಠೋ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’’’ನ್ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ಸೋ ವತ ಭಿಕ್ಖು ಛಸು ಫಸ್ಸಾಯತನೇಸು ಸಂವುತಕಾರೀ ‘ಉಪಧಿ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’ನ್ತಿ – ಇತಿ ವಿದಿತ್ವಾ ನಿರುಪಧಿ ಉಪಧಿಸಙ್ಖಯೇ ವಿಮುತ್ತೋ ಉಪಧಿಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕಾಯಂ ಉಪಸಂಹರಿಸ್ಸತಿ ಚಿತ್ತಂ ವಾ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ।
‘‘So vata, sunakkhatta, bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi upadhisaṅkhaye vimutto upadhismiṃ vā kāyaṃ upasaṃharissati cittaṃ vā uppādessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno; so ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikūlo. Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, api nu so puriso amuṃ āpānīyakaṃsaṃ piveyya yaṃ jaññā – ‘imāhaṃ pivitvā maraṇaṃ vā nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkha’’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, sunakkhatta, so vata bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi upadhisaṅkhaye vimutto upadhismiṃ vā kāyaṃ upasaṃharissati cittaṃ vā uppādessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, sunakkhatta, āsīviso 31 ghoraviso. Atha puriso āgaccheyya jīvitukāmo amaritukāmo sukhakāmo dukkhapaṭikūlo. Taṃ kiṃ maññasi, sunakkhatta, api nu so puriso amussa āsīvisassa ghoravisassa hatthaṃ vā aṅguṭṭhaṃ vā dajjā 32 yaṃ jaññā – ‘imināhaṃ daṭṭho maraṇaṃ vā nigacchāmi maraṇamattaṃ vā dukkha’’’nti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, sunakkhatta, so vata bhikkhu chasu phassāyatanesu saṃvutakārī ‘upadhi dukkhassa mūla’nti – iti viditvā nirupadhi upadhisaṅkhaye vimutto upadhismiṃ vā kāyaṃ upasaṃharissati cittaṃ vā uppādessatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಸುನಕ್ಖತ್ತೋ ಲಿಚ್ಛವಿಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano sunakkhatto licchaviputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ಸುನಕ್ಖತ್ತಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
Sunakkhattasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ಸುನಕ್ಖತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Sunakkhattasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ಸುನಕ್ಖತ್ತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Sunakkhattasuttavaṇṇanā
