Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සුත්තනිපාතපාළි • Suttanipātapāḷi |
4. සුන්දරිකභාරද්වාජසුත්තං
4. Sundarikabhāradvājasuttaṃ
එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා කොසලෙසු විහරති සුන්දරිකාය නදියා තීරෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො සුන්දරිකාය නදියා තීරෙ අග්ගිං ජුහති, අග්ගිහුත්තං පරිචරති. අථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො අග්ගිං ජුහිත්වා අග්ගිහුත්තං පරිචරිත්වා උට්ඨායාසනා සමන්තා චතුද්දිසා අනුවිලොකෙසි – ‘‘කො නු ඛො ඉමං හබ්යසෙසං භුඤ්ජෙය්යා’’ති? අද්දසා ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො භගවන්තං අවිදූරෙ අඤ්ඤතරස්මිං රුක්ඛමූලෙ සසීසං පාරුතං නිසින්නං; දිස්වාන වාමෙන හත්ථෙන හබ්යසෙසං ගහෙත්වා දක්ඛිණෙන හත්ථෙන කමණ්ඩලුං ගහෙත්වා යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි.
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati sundarikāya nadiyā tīre. Tena kho pana samayena sundarikabhāradvājo brāhmaṇo sundarikāya nadiyā tīre aggiṃ juhati, aggihuttaṃ paricarati. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo aggiṃ juhitvā aggihuttaṃ paricaritvā uṭṭhāyāsanā samantā catuddisā anuvilokesi – ‘‘ko nu kho imaṃ habyasesaṃ bhuñjeyyā’’ti? Addasā kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ avidūre aññatarasmiṃ rukkhamūle sasīsaṃ pārutaṃ nisinnaṃ; disvāna vāmena hatthena habyasesaṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena kamaṇḍaluṃ gahetvā yena bhagavā tenupasaṅkami.
අථ ඛො භගවා සුන්දරිකභාරද්වාජස්ස බ්රාහ්මණස්ස පදසද්දෙන සීසං විවරි. අථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො – ‘‘මුණ්ඩො අයං භවං, මුණ්ඩකො අයං භව’’න්ති තතොව පුන නිවත්තිතුකාමො අහොසි. අථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජස්ස බ්රාහ්මණස්ස එතදහොසි – ‘‘මුණ්ඩාපි හි ඉධෙකච්චෙ බ්රාහ්මණා භවන්ති, යංනූනාහං උපසඞ්කමිත්වා ජාතිං පුච්ඡෙය්ය’’න්ති. අථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං එතදවොච – ‘‘කිංජච්චො භව’’න්ති?
Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa padasaddena sīsaṃ vivari. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo – ‘‘muṇḍo ayaṃ bhavaṃ, muṇḍako ayaṃ bhava’’nti tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘muṇḍāpi hi idhekacce brāhmaṇā bhavanti, yaṃnūnāhaṃ upasaṅkamitvā jātiṃ puccheyya’’nti. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiṃjacco bhava’’nti?
අථ ඛො භගවා සුන්දරිකභාරද්වාජං බ්රාහ්මණං ගාථාහි අජ්ඣභාසි –
Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ gāthāhi ajjhabhāsi –
457.
457.
‘‘න බ්රාහ්මණො නොම්හි න රාජපුත්තො, න වෙස්සායනො උද කොචි නොම්හි;
‘‘Na brāhmaṇo nomhi na rājaputto, na vessāyano uda koci nomhi;
ගොත්තං පරිඤ්ඤාය පුථුජ්ජනානං, අකිඤ්චනො මන්ත චරාමි ලොකෙ.
Gottaṃ pariññāya puthujjanānaṃ, akiñcano manta carāmi loke.
458.
458.
‘‘සඞ්ඝාටිවාසී අගහො චරාමි 1, නිවුත්තකෙසො අභිනිබ්බුතත්තො;
‘‘Saṅghāṭivāsī agaho carāmi 2, nivuttakeso abhinibbutatto;
අලිප්පමානො ඉධ මාණවෙහි, අකල්ලං මං බ්රාහ්මණ පුච්ඡසි ගොත්තපඤ්හං’’.
Alippamāno idha māṇavehi, akallaṃ maṃ brāhmaṇa pucchasi gottapañhaṃ’’.
459.
459.
‘‘පුච්ඡන්ති වෙ භො බ්රාහ්මණා, බ්රාහ්මණෙභි සහ බ්රාහ්මණො නො භව’’න්ති.
‘‘Pucchanti ve bho brāhmaṇā, brāhmaṇebhi saha brāhmaṇo no bhava’’nti.
460.
460.
‘‘බ්රාහ්මණො හි චෙ ත්වං බ්රූසි, මඤ්ච බ්රූසි අබ්රාහ්මණං;
‘‘Brāhmaṇo hi ce tvaṃ brūsi, mañca brūsi abrāhmaṇaṃ;
තං තං සාවිත්තිං පුච්ඡාමි, තිපදං චතුවීසතක්ඛරං.
Taṃ taṃ sāvittiṃ pucchāmi, tipadaṃ catuvīsatakkharaṃ.
461.
461.
‘‘කිං නිස්සිතා ඉසයො මනුජා, ඛත්තියා බ්රාහ්මණා 3 දෙවතානං;
‘‘Kiṃ nissitā isayo manujā, khattiyā brāhmaṇā 4 devatānaṃ;
462.
462.
‘‘යදන්තගූ වෙදගූ යඤ්ඤකාලෙ, යස්සාහුතිං ලභෙ තස්සිජ්ඣෙති බ්රූමි’’.
‘‘Yadantagū vedagū yaññakāle, yassāhutiṃ labhe tassijjheti brūmi’’.
463.
463.
‘‘අද්ධා හි තස්ස හුතමිජ්ඣෙ, (ඉති බ්රාහ්මණො)
‘‘Addhā hi tassa hutamijjhe, (iti brāhmaṇo)
යං තාදිසං වෙදගුමද්දසාම;
Yaṃ tādisaṃ vedagumaddasāma;
තුම්හාදිසානඤ්හි අදස්සනෙන, අඤ්ඤො ජනො භුඤ්ජති පූරළාසං’’.
Tumhādisānañhi adassanena, añño jano bhuñjati pūraḷāsaṃ’’.
464.
464.
‘‘තස්මාතිහ ත්වං බ්රාහ්මණ අත්ථෙන, අත්ථිකො උපසඞ්කම්ම පුච්ඡ;
‘‘Tasmātiha tvaṃ brāhmaṇa atthena, atthiko upasaṅkamma puccha;
සන්තං විධූමං අනීඝං නිරාසං, අප්පෙවිධ අභිවින්දෙ සුමෙධං’’.
Santaṃ vidhūmaṃ anīghaṃ nirāsaṃ, appevidha abhivinde sumedhaṃ’’.
465.
465.
‘‘යඤ්ඤෙ රතොහං භො ගොතම, යඤ්ඤං යිට්ඨුකාමො නාහං පජානාමි;
‘‘Yaññe ratohaṃ bho gotama, yaññaṃ yiṭṭhukāmo nāhaṃ pajānāmi;
අනුසාසතු මං භවං, යත්ථ හුතං ඉජ්ඣතෙ බ්රූහි මෙ තං’’.
Anusāsatu maṃ bhavaṃ, yattha hutaṃ ijjhate brūhi me taṃ’’.
‘‘තෙන හි ත්වං, බ්රාහ්මණ, ඔදහස්සු සොතං; ධම්මං තෙ දෙසෙස්සාමි –
‘‘Tena hi tvaṃ, brāhmaṇa, odahassu sotaṃ; dhammaṃ te desessāmi –
466.
466.
‘‘මා ජාතිං පුච්ඡී චරණඤ්ච පුච්ඡ, කට්ඨා හවෙ ජායති ජාතවෙදො;
‘‘Mā jātiṃ pucchī caraṇañca puccha, kaṭṭhā have jāyati jātavedo;
නීචාකුලීනොපි මුනී ධිතීමා, ආජානියො හොති හිරීනිසෙධො.
Nīcākulīnopi munī dhitīmā, ājāniyo hoti hirīnisedho.
467.
467.
‘‘සච්චෙන දන්තො දමසා උපෙතො, වෙදන්තගූ වූසිතබ්රහ්මචරියො;
‘‘Saccena danto damasā upeto, vedantagū vūsitabrahmacariyo;
කාලෙන තම්හි හබ්යං පවෙච්ඡෙ, යො බ්රාහ්මණො පුඤ්ඤපෙක්ඛො 7 යජෙථ.
Kālena tamhi habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho 8 yajetha.
468.
468.
‘‘යෙ කාමෙ හිත්වා අගහා චරන්ති, සුසඤ්ඤතත්තා තසරංව උජ්ජුං;
‘‘Ye kāme hitvā agahā caranti, susaññatattā tasaraṃva ujjuṃ;
කාලෙන තෙසු හබ්යං පවෙච්ඡෙ, යො බ්රාහ්මණො පුඤ්ඤපෙක්ඛො යජෙථ.
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
469.
469.
‘‘යෙ වීතරාගා සුසමාහිතින්ද්රියා, චන්දොව රාහුග්ගහණා පමුත්තා;
‘‘Ye vītarāgā susamāhitindriyā, candova rāhuggahaṇā pamuttā;
කාලෙන තෙසු හබ්යං පවෙච්ඡෙ, යො බ්රාහ්මණො පුඤ්ඤපෙක්ඛො යජෙථ.
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
470.
470.
‘‘අසජ්ජමානා විචරන්ති ලොකෙ, සදා සතා හිත්වා මමායිතානි;
‘‘Asajjamānā vicaranti loke, sadā satā hitvā mamāyitāni;
කාලෙන තෙසු හබ්යං පවෙච්ඡෙ, යො බ්රාහ්මණො පුඤ්ඤපෙක්ඛො යජෙථ.
Kālena tesu habyaṃ pavecche, yo brāhmaṇo puññapekkho yajetha.
471.
471.
‘‘යො කාමෙ හිත්වා අභිභුය්යචාරී, යො වෙදි ජාතීමරණස්ස අන්තං;
‘‘Yo kāme hitvā abhibhuyyacārī, yo vedi jātīmaraṇassa antaṃ;
පරිනිබ්බුතො උදකරහදොව සීතො, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Parinibbuto udakarahadova sīto, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
472.
472.
‘‘සමො සමෙහි විසමෙහි දූරෙ, තථාගතො හොති අනන්තපඤ්ඤො;
‘‘Samo samehi visamehi dūre, tathāgato hoti anantapañño;
අනූපලිත්තො ඉධ වා හුරං වා, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Anūpalitto idha vā huraṃ vā, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
473.
473.
‘‘යම්හි න මායා වසති න මානො, යො වීතලොභො අමමො නිරාසො;
‘‘Yamhi na māyā vasati na māno, yo vītalobho amamo nirāso;
පනුණ්ණකොධො අභිනිබ්බුතත්තො, යො බ්රාහ්මණො සොකමලං අහාසි;
Panuṇṇakodho abhinibbutatto, yo brāhmaṇo sokamalaṃ ahāsi;
තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
474 .
474.
‘‘නිවෙසනං යො මනසො අහාසි, පරිග්ගහා යස්ස න සන්ති කෙචි;
‘‘Nivesanaṃ yo manaso ahāsi, pariggahā yassa na santi keci;
අනුපාදියානො ඉධ වා හුරං වා, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Anupādiyāno idha vā huraṃ vā, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
475.
475.
‘‘සමාහිතො යො උදතාරි ඔඝං, ධම්මං චඤ්ඤාසි පරමාය දිට්ඨියා;
‘‘Samāhito yo udatāri oghaṃ, dhammaṃ caññāsi paramāya diṭṭhiyā;
ඛීණාසවො අන්තිමදෙහධාරී, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Khīṇāsavo antimadehadhārī, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
476.
476.
‘‘භවාසවා යස්ස වචී ඛරා ච, විධූපිතා අත්ථගතා න සන්ති;
‘‘Bhavāsavā yassa vacī kharā ca, vidhūpitā atthagatā na santi;
ස වෙදගූ සබ්බධි විප්පමුත්තො, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Sa vedagū sabbadhi vippamutto, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
477.
477.
‘‘සඞ්ගාතිගො යස්ස න සන්ති සඞ්ගා, යො මානසත්තෙසු අමානසත්තො;
‘‘Saṅgātigo yassa na santi saṅgā, yo mānasattesu amānasatto;
දුක්ඛං පරිඤ්ඤාය සඛෙත්තවත්ථුං, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Dukkhaṃ pariññāya sakhettavatthuṃ, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
478.
478.
‘‘ආසං අනිස්සාය විවෙකදස්සී, පරවෙදියං දිට්ඨිමුපාතිවත්තො;
‘‘Āsaṃ anissāya vivekadassī, paravediyaṃ diṭṭhimupātivatto;
ආරම්මණා යස්ස න සන්ති කෙචි, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Ārammaṇā yassa na santi keci, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
479.
479.
‘‘පරොපරා 9 යස්ස සමෙච්ච ධම්මා, විධූපිතා අත්ථගතා න සන්ති;
‘‘Paroparā 10 yassa samecca dhammā, vidhūpitā atthagatā na santi;
සන්තො උපාදානඛයෙ විමුත්තො, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Santo upādānakhaye vimutto, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
480.
480.
‘‘සංයොජනං ජාතිඛයන්තදස්සී, යොපානුදි රාගපථං අසෙසං;
‘‘Saṃyojanaṃ jātikhayantadassī, yopānudi rāgapathaṃ asesaṃ;
සුද්ධො නිදොසො විමලො අකාචො 11, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Suddho nidoso vimalo akāco 12, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
481.
481.
‘‘යො අත්තනො අත්තානං 13 නානුපස්සති, සමාහිතො උජ්ජුගතො ඨිතත්තො;
‘‘Yo attano attānaṃ 14 nānupassati, samāhito ujjugato ṭhitatto;
ස වෙ අනෙජො අඛිලො අකඞ්ඛො, තථාගතො අරහති පූරළාසං.
Sa ve anejo akhilo akaṅkho, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ.
482.
482.
‘‘මොහන්තරා යස්ස න සන්ති කෙචි, සබ්බෙසු ධම්මෙසු ච ඤාණදස්සී;
‘‘Mohantarā yassa na santi keci, sabbesu dhammesu ca ñāṇadassī;
සරීරඤ්ච අන්තිමං ධාරෙති, පත්තො ච සම්බොධිමනුත්තරං සිවං;
Sarīrañca antimaṃ dhāreti, patto ca sambodhimanuttaraṃ sivaṃ;
එත්තාවතා යක්ඛස්ස සුද්ධි, තථාගතො අරහති පූරළාසං’’.
Ettāvatā yakkhassa suddhi, tathāgato arahati pūraḷāsaṃ’’.
483.
483.
‘‘හුතඤ්ච 15 මය්හං හුතමත්ථු සච්චං, යං තාදිසං වෙදගුනං අලත්ථං;
‘‘Hutañca 16 mayhaṃ hutamatthu saccaṃ, yaṃ tādisaṃ vedagunaṃ alatthaṃ;
බ්රහ්මා හි සක්ඛි පටිගණ්හාතු මෙ භගවා, භුඤ්ජතු මෙ භගවා පූරළාසං’’.
Brahmā hi sakkhi paṭigaṇhātu me bhagavā, bhuñjatu me bhagavā pūraḷāsaṃ’’.
484.
484.
‘‘ගාථාභිගීතං මෙ අභොජනෙය්යං, සම්පස්සතං බ්රාහ්මණ නෙස ධම්මො;
‘‘Gāthābhigītaṃ me abhojaneyyaṃ, sampassataṃ brāhmaṇa nesa dhammo;
ගාථාභිගීතං පනුදන්ති බුද්ධා, ධම්මෙ සතී බ්රාහ්මණ වුත්තිරෙසා.
Gāthābhigītaṃ panudanti buddhā, dhamme satī brāhmaṇa vuttiresā.
485.
485.
‘‘අඤ්ඤෙන ච කෙවලිනං මහෙසිං, ඛීණාසවං කුක්කුච්චවූපසන්තං;
‘‘Aññena ca kevalinaṃ mahesiṃ, khīṇāsavaṃ kukkuccavūpasantaṃ;
අන්නෙන පානෙන උපට්ඨහස්සු, ඛෙත්තඤ්හි තං පුඤ්ඤපෙක්ඛස්ස හොති’’.
Annena pānena upaṭṭhahassu, khettañhi taṃ puññapekkhassa hoti’’.
486.
486.
‘‘සාධාහං භගවා තථා විජඤ්ඤං, යො දක්ඛිණං භුඤ්ජෙය්ය මාදිසස්ස;
‘‘Sādhāhaṃ bhagavā tathā vijaññaṃ, yo dakkhiṇaṃ bhuñjeyya mādisassa;
යං යඤ්ඤකාලෙ පරියෙසමානො, පප්පුය්ය තව සාසනං’’.
Yaṃ yaññakāle pariyesamāno, pappuyya tava sāsanaṃ’’.
487.
487.
‘‘සාරම්භා යස්ස විගතා, චිත්තං යස්ස අනාවිලං;
‘‘Sārambhā yassa vigatā, cittaṃ yassa anāvilaṃ;
විප්පමුත්තො ච කාමෙහි, ථිනං යස්ස පනූදිතං.
Vippamutto ca kāmehi, thinaṃ yassa panūditaṃ.
488.
488.
‘‘සීමන්තානං විනෙතාරං, ජාතිමරණකොවිදං;
‘‘Sīmantānaṃ vinetāraṃ, jātimaraṇakovidaṃ;
මුනිං මොනෙය්යසම්පන්නං, තාදිසං යඤ්ඤමාගතං.
Muniṃ moneyyasampannaṃ, tādisaṃ yaññamāgataṃ.
489.
489.
පූජෙථ අන්නපානෙන, එවං ඉජ්ඣන්ති දක්ඛිණා.
Pūjetha annapānena, evaṃ ijjhanti dakkhiṇā.
490.
490.
‘‘බුද්ධො භවං අරහති පූරළාසං, පුඤ්ඤඛෙත්තමනුත්තරං;
‘‘Buddho bhavaṃ arahati pūraḷāsaṃ, puññakhettamanuttaraṃ;
ආයාගො සබ්බලොකස්ස, භොතො දින්නං මහප්ඵල’’න්ති.
Āyāgo sabbalokassa, bhoto dinnaṃ mahapphala’’nti.
අථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො භගවන්තං එතදවොච – ‘‘අභික්කන්තං, භො ගොතම, අභික්කන්තං, භො ගොතම! සෙය්යථාපි, භො ගොතම, නික්කුජ්ජිතං වා උක්කුජ්ජෙය්ය, පටිච්ඡන්නං වා විවරෙය්ය, මූළ්හස්ස වා මග්ගං ආචික්ඛෙය්ය, අන්ධකාරෙ වා තෙලපජ්ජොතං ධාරෙය්ය – චක්ඛුමන්තො රූපානි දක්ඛන්තීති; එවමෙවං භොතා ගොතමෙන අනෙකපරියායෙන ධම්මො පකාසිතො. එසාහං භවන්තං ගොතමං සරණං ගච්ඡාමි ධම්මඤ්ච භික්ඛුසඞ්ඝඤ්ච. ලභෙය්යාහං භොතො ගොතමස්ස සන්තිකෙ පබ්බජ්ජං, ලභෙය්යං උපසම්පද’’න්ති. අලත්ථ ඛො සුන්දරිකභාරද්වාජො බ්රාහ්මණො…පෙ.… අරහතං අහොසීති.
Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Labheyyāhaṃ bhoto gotamassa santike pabbajjaṃ, labheyyaṃ upasampada’’nti. Alattha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo…pe… arahataṃ ahosīti.
සුන්දරිකභාරද්වාජසුත්තං චතුත්ථං නිට්ඨිතං.
Sundarikabhāradvājasuttaṃ catutthaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්තපිටක (අට්ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ඛුද්දකනිකාය (අට්ඨකථා) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / සුත්තනිපාත-අට්ඨකථා • Suttanipāta-aṭṭhakathā / 4. පූරළාසසුත්ත-(සුන්දරිකභාරද්වාජසුත්ත)-වණ්ණනා • 4. Pūraḷāsasutta-(sundarikabhāradvājasutta)-vaṇṇanā