Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya |
੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤਂ
9. Sundarikasuttaṃ
੧੯੫. ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਕੋਸਲੇਸੁ વਿਹਰਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ। ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜੁਹਤਿ, ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚਰਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਗ੍ਗਿਂ ਜੁਹਿਤ੍વਾ ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚਰਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਸਮਨ੍ਤਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਅਨੁવਿਲੋਕੇਸਿ – ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ? ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ વਾਮੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਕਮਣ੍ਡਲੁਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਪਦਸਦ੍ਦੇਨ ਸੀਸਂ વਿવਰਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ‘ਮੁਣ੍ਡੋ ਅਯਂ ਭવਂ, ਮੁਣ੍ਡਕੋ ਅਯਂ ਭવ’ਨ੍ਤਿ ਤਤੋવ ਪੁਨ ਨਿવਤ੍ਤਿਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘ਮੁਣ੍ਡਾਪਿ ਹਿ ਇਧੇਕਚ੍ਚੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਭવਨ੍ਤਿ; ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਜਾਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛੇਯ੍ਯ’ਨ੍ਤਿ।
195. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu viharati sundarikāya nadiyā tīre. Tena kho pana samayena sundarikabhāradvājo brāhmaṇo sundarikāya nadiyā tīre aggiṃ juhati, aggihuttaṃ paricarati. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo aggiṃ juhitvā aggihuttaṃ paricaritvā uṭṭhāyāsanā samantā catuddisā anuvilokesi – ‘‘ko nu kho imaṃ habyasesaṃ bhuñjeyyā’’ti? Addasā kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ aññatarasmiṃ rukkhamūle sasīsaṃ pārutaṃ nisinnaṃ. Disvāna vāmena hatthena habyasesaṃ gahetvā dakkhiṇena hatthena kamaṇḍaluṃ gahetvā yena bhagavā tenupasaṅkami. Atha kho bhagavā sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa padasaddena sīsaṃ vivari. Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo ‘muṇḍo ayaṃ bhavaṃ, muṇḍako ayaṃ bhava’nti tatova puna nivattitukāmo ahosi. Atha kho sundarikabhāradvājassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘muṇḍāpi hi idhekacce brāhmaṇā bhavanti; yaṃnūnāhaṃ taṃ upasaṅkamitvā jātiṃ puccheyya’nti.
ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘ਕਿਂਜਚ੍ਚੋ ਭવ’ਨ੍ਤਿ?
Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘kiṃjacco bhava’nti?
‘‘ਮਾ ਜਾਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛ ਚਰਣਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛ,
‘‘Mā jātiṃ puccha caraṇañca puccha,
ਕਟ੍ਠਾ ਹવੇ ਜਾਯਤਿ ਜਾਤવੇਦੋ।
Kaṭṭhā have jāyati jātavedo;
ਨੀਚਾਕੁਲੀਨੋਪਿ ਮੁਨਿ ਧਿਤਿਮਾ,
Nīcākulīnopi muni dhitimā,
ਆਜਾਨੀਯੋ ਹੋਤਿ ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋ॥
Ājānīyo hoti hirīnisedho.
‘‘ਸਚ੍ਚੇਨ ਦਨ੍ਤੋ ਦਮਸਾ ਉਪੇਤੋ,
‘‘Saccena danto damasā upeto,
વੇਦਨ੍ਤਗੂ વੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋ।
Vedantagū vusitabrahmacariyo;
ਯਞ੍ਞੋਪਨੀਤੋ ਤਮੁਪવ੍ਹਯੇਥ,
Yaññopanīto tamupavhayetha,
ਕਾਲੇਨ ਸੋ ਜੁਹਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇ’’ਤਿ॥
Kālena so juhati dakkhiṇeyye’’ti.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਸੁਯਿਟ੍ਠਂ ਸੁਹੁਤਂ ਮਮ ਯਿਦਂ,
‘‘Addhā suyiṭṭhaṃ suhutaṃ mama yidaṃ,
ਯਂ ਤਾਦਿਸਂ વੇਦਗੁਮਦ੍ਦਸਾਮਿ।
Yaṃ tādisaṃ vedagumaddasāmi;
ਤੁਮ੍ਹਾਦਿਸਾਨਞ੍ਹਿ ਅਦਸ੍ਸਨੇਨ,
Tumhādisānañhi adassanena,
ਅਞ੍ਞੋ ਜਨੋ ਭੁਞ੍ਜਤਿ ਹਬ੍ਯਸੇਸ’’ਨ੍ਤਿ॥
Añño jano bhuñjati habyasesa’’nti.
‘‘ਭੁਞ੍ਜਤੁ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ। ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭવ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Bhuñjatu bhavaṃ gotamo. Brāhmaṇo bhava’’nti.
‘‘ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਮੇ ਅਭੋਜਨੇਯ੍ਯਂ,
‘‘Gāthābhigītaṃ me abhojaneyyaṃ,
ਸਮ੍ਪਸ੍ਸਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋ।
Sampassataṃ brāhmaṇa nesa dhammo;
ਗਾਥਾਭਿਗੀਤਂ ਪਨੁਦਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਾ,
Gāthābhigītaṃ panudanti buddhā,
ਧਮ੍ਮੇ ਸਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ વੁਤ੍ਤਿਰੇਸਾ॥
Dhamme sati brāhmaṇa vuttiresā.
‘‘ਅਞ੍ਞੇਨ ਚ ਕੇવਲਿਨਂ ਮਹੇਸਿਂ,
‘‘Aññena ca kevalinaṃ mahesiṃ,
ਖੀਣਾਸવਂ ਕੁਕ੍ਕੁਚ੍ਚવੂਪਸਨ੍ਤਂ।
Khīṇāsavaṃ kukkuccavūpasantaṃ;
ਅਨ੍ਨੇਨ ਪਾਨੇਨ ਉਪਟ੍ਠਹਸ੍ਸੁ,
Annena pānena upaṭṭhahassu,
ਖੇਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤਂ ਪੁਞ੍ਞਪੇਕ੍ਖਸ੍ਸ ਹੋਤੀ’’ਤਿ॥
Khettañhi taṃ puññapekkhassa hotī’’ti.
‘‘ਅਥ ਕਸ੍ਸ ਚਾਹਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਇਮਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ? ‘‘ਨ ਖ੍વਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪਸ੍ਸਾਮਿ ਸਦੇવਕੇ ਲੋਕੇ ਸਮਾਰਕੇ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕੇ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਯਾ ਪਜਾਯ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਯ ਯਸ੍ਸੇਸੋ ਹਬ੍ਯਸੇਸੋ ਭੁਤ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ વਾ ਤਥਾਗਤਸਾવਕਸ੍ਸ વਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਤ੍વਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇ વਾ ਛਡ੍ਡੇਹਿ ਅਪ੍ਪਾਣਕੇ વਾ ਉਦਕੇ ਓਪਿਲਾਪੇਹੀ’’ਤਿ।
‘‘Atha kassa cāhaṃ, bho gotama, imaṃ habyasesaṃ dammī’’ti? ‘‘Na khvāhaṃ, brāhmaṇa, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yasseso habyaseso bhutto sammā pariṇāmaṃ gaccheyya aññatra, brāhmaṇa, tathāgatassa vā tathāgatasāvakassa vā. Tena hi tvaṃ, brāhmaṇa, taṃ habyasesaṃ appaharite vā chaḍḍehi appāṇake vā udake opilāpehī’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਅਪ੍ਪਾਣਕੇ ਉਦਕੇ ਓਪਿਲਾਪੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੋ ਹਬ੍ਯਸੇਸੋ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਚਿਚ੍ਚਿਟਾਯਤਿ ਚਿਟਿਚਿਟਾਯਤਿ ਸਨ੍ਧੂਪਾਯਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਪਾਯਤਿ । ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਨਾਮ ਫਾਲੋ 1 ਦਿવਸਂਸਨ੍ਤਤ੍ਤੋ 2 ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਚਿਚ੍ਚਿਟਾਯਤਿ ਚਿਟਿਚਿਟਾਯਤਿ ਸਨ੍ਧੂਪਾਯਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਪਾਯਤਿ; ਏવਮੇવ ਸੋ ਹਬ੍ਯਸੇਸੋ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ ਚਿਚ੍ਚਿਟਾਯਤਿ ਚਿਟਿਚਿਟਾਯਤਿ ਸਨ੍ਧੂਪਾਯਤਿ ਸਮ੍ਪਧੂਪਾਯਤਿ।
Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo taṃ habyasesaṃ appāṇake udake opilāpesi. Atha kho so habyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati . Seyyathāpi nāma phālo 3 divasaṃsantatto 4 udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati; evameva so habyaseso udake pakkhitto cicciṭāyati ciṭiciṭāyati sandhūpāyati sampadhūpāyati.
ਅਥ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਂવਿਗ੍ਗੋ ਲੋਮਹਟ੍ਠਜਾਤੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤਂ ਖੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਭਗવਾ ਗਾਥਾਹਿ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ –
Atha kho sundarikabhāradvājo brāhmaṇo saṃviggo lomahaṭṭhajāto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho sundarikabhāradvājaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā gāthāhi ajjhabhāsi –
‘‘ਮਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਦਾਰੁ ਸਮਾਦਹਾਨੋ,
‘‘Mā brāhmaṇa dāru samādahāno,
ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਅਮਞ੍ਞਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਹਿ ਏਤਂ।
Suddhiṃ amaññi bahiddhā hi etaṃ;
ਨ ਹਿ ਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਾ વਦਨ੍ਤਿ,
Na hi tena suddhiṃ kusalā vadanti,
ਯੋ ਬਾਹਿਰੇਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਿਮਿਚ੍ਛੇ॥
Yo bāhirena parisuddhimicche.
‘‘ਹਿਤ੍વਾ ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਦਾਰੁਦਾਹਂ
‘‘Hitvā ahaṃ brāhmaṇa dārudāhaṃ
ਨਿਚ੍ਚਗ੍ਗਿਨੀ ਨਿਚ੍ਚਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤੋ,
Niccagginī niccasamāhitatto,
ਅਰਹਂ ਅਹਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮਿ॥
Arahaṃ ahaṃ brahmacariyaṃ carāmi.
‘‘ਮਾਨੋ ਹਿ ਤੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਖਾਰਿਭਾਰੋ,
‘‘Māno hi te brāhmaṇa khāribhāro,
ਕੋਧੋ ਧੁਮੋ ਭਸ੍ਮਨਿ ਮੋਸવਜ੍ਜਂ।
Kodho dhumo bhasmani mosavajjaṃ;
ਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਜਾ ਹਦਯਂ ਜੋਤਿਠਾਨਂ,
Jivhā sujā hadayaṃ jotiṭhānaṃ,
ਅਤ੍ਤਾ ਸੁਦਨ੍ਤੋ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਜੋਤਿ॥
Attā sudanto purisassa joti.
‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਰਹਦੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸੀਲਤਿਤ੍ਥੋ,
‘‘Dhammo rahado brāhmaṇa sīlatittho,
ਅਨਾવਿਲੋ ਸਬ੍ਭਿ ਸਤਂ ਪਸਤ੍ਥੋ।
Anāvilo sabbhi sataṃ pasattho;
ਯਤ੍ਥ ਹવੇ વੇਦਗੁਨੋ ਸਿਨਾਤਾ,
Yattha have vedaguno sinātā,
‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋ ਸਂਯਮੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ,
‘‘Saccaṃ dhammo saṃyamo brahmacariyaṃ,
ਮਜ੍ਝੇ ਸਿਤਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਤ੍ਤਿ।
Majjhe sitā brāhmaṇa brahmapatti;
ਸ ਤੁਜ੍ਜੁਭੂਤੇਸੁ ਨਮੋ ਕਰੋਹਿ,
Sa tujjubhūtesu namo karohi,
ਤਮਹਂ ਨਰਂ ਧਮ੍ਮਸਾਰੀਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀ’’ਤਿ॥
Tamahaṃ naraṃ dhammasārīti brūmī’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਚ ਪਨਾਯਸ੍ਮਾ ਭਾਰਦ੍વਾਜੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, sundarikabhāradvājo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama…pe… aññataro ca panāyasmā bhāradvājo arahataṃ ahosī’’ti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sundarikasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sundarikasuttavaṇṇanā