| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
9. Sundarikasuttavaṇṇanā
੧੯੫. ਨવਮੇ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਭਾਰਦ੍વਾਜੋਤਿ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯ ਨਦਿਯਾ ਤੀਰੇ ਅਗ੍ਗਿਜੁਹਣੇਨ ਏવਂਲਦ੍ਧਨਾਮੋ। ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਯਾਤਿ ਏવਂਨਾਮਿਕਾਯ ਨਦਿਯਾ। ਅਗ੍ਗਿਂ ਜੁਹਤੀਤਿ ਆਹੁਤਿਂ ਪਕ੍ਖਿਪਨੇਨ ਜਾਲੇਤਿ । ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਂ ਪਰਿਚਰਤੀਤਿ ਅਗ੍ਯਾਯਤਨਂ ਸਮ੍ਮਜ੍ਜਨੁਪਲੇਪਨਬਲਿਕਮ੍ਮਾਦਿਨਾ ਪਯਿਰੁਪਾਸਤਿ। ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾਤਿ ਸੋ ਕਿਰ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਹੁਤਾવਸੇਸਂ ਪਾਯਾਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਤਾવ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਪਾਯਾਸੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਭੁਤ੍ਤੋ, ਅਯਂ ਪਨ ਅવਸੇਸੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਯਦਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਮੁਖਤੋ ਜਾਤਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਏવਂ ਮੇ ਪਿਤਰਾ ਸਹ ਪੁਤ੍ਤੋਪਿ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪਿਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਸੁવਿਸੋਧਿਤੋ ਚਸ੍ਸ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ। ਸੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾ ਅਨੁવਿਲੋਕੇਸਿ, ‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ ਇਮਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ?
195. Navame sundarikabhāradvājoti sundarikāya nadiyā tīre aggijuhaṇena evaṃladdhanāmo. Sundarikāyāti evaṃnāmikāya nadiyā. Aggiṃjuhatīti āhutiṃ pakkhipanena jāleti . Aggihuttaṃ paricaratīti agyāyatanaṃ sammajjanupalepanabalikammādinā payirupāsati. Ko nu kho imaṃ habyasesaṃ bhuñjeyyāti so kira brāhmaṇo aggimhi hutāvasesaṃ pāyāsaṃ disvā cintesi – ‘‘aggimhi tāva pakkhittapāyāso mahābrahmunā bhutto, ayaṃ pana avaseso atthi, taṃ yadi brahmuno mukhato jātassa brāhmaṇassa dadeyyaṃ, evaṃ me pitarā saha puttopi santappito bhaveyya, suvisodhito cassa brahmalokagāmimaggo’’ti. So brāhmaṇassa dassanatthaṃ uṭṭhāyāsanā catuddisā anuvilokesi, ‘‘ko nu kho imaṃ habyasesaṃ bhuñjeyyā’’ti?
ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ વਨਸਣ੍ਡੇ ਜੇਟ੍ਠਕਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲੇ। ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਸਹ ਸੀਸੇਨ ਪਾਰੁਤਕਾਯਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਭਗવਾ ਤਤ੍ਥ ਨਿਸੀਦਿ? ਭਗવਾ ਕਿਰ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ਲੋਕਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ – ਅਯਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਏવਰੂਪਂ ਅਗ੍ਗਪਾਯਾਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮਾਨਂ ਭੋਜੇਮੀ’’ਤਿ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਅਫਲਂ ਕਰੋਤਿ…ਪੇ॰… ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਮਗ੍ਗੇ ਚੇવ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਚ ਫਲਾਨਿ ਦੇਮੀਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਕਾਲਸ੍ਸੇવ વੁਟ੍ਠਾਯ ਸਰੀਰਪਟਿਜਗ੍ਗਨਂ ਕਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਂ ਆਦਾਯ ਗਨ੍ਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਤਸ੍ਮਿਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਕਸ੍ਮਾ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪੀਤਿ? ਹਿਮਪਾਤਸ੍ਸ ਚ ਸੀਤવਾਤਸ੍ਸ ਚ ਪਟਿਬਾਹਣਤ੍ਥਂ, ਪਟਿਬਲੋવ ਏਤਂ ਤਥਾਗਤੋ ਅਧਿવਾਸੇਤੁਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਅਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦੂਰਤੋવ ਸਞ੍ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਏવਂ ਸਤਿ ਕਥਾ ਨਪ੍ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਇਤਿ ਭਗવਾ – ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਆਗਤੇ ਸੀਸਂ વਿવਰਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਅਥ ਮਂ ਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਕਥਂ ਪવਤ੍ਤੇਸ੍ਸਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਹਂ ਕਥਾਨੁਸਾਰੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਕਥਾਪવਤ੍ਤਨਤ੍ਥਂ ਏવਮਕਾਸਿ।
Rukkhamūleti tasmiṃ vanasaṇḍe jeṭṭhakarukkhassa mūle. Sasīsaṃ pārutaṃ nisinnanti saha sīsena pārutakāyaṃ nisinnaṃ. Kasmā pana bhagavā tattha nisīdi? Bhagavā kira paccūsasamaye lokaṃ olokento imaṃ brāhmaṇaṃ disvā cintesi – ayaṃ brāhmaṇo evarūpaṃ aggapāyāsaṃ gahetvā ‘‘mahābrahmānaṃ bhojemī’’ti aggimhi jhāpento aphalaṃ karoti…pe… cattāro magge ceva cattāri ca phalāni demīti. Tasmā kālasseva vuṭṭhāya sarīrapaṭijagganaṃ katvā pattacīvaraṃ ādāya gantvā vuttanayena tasmiṃ rukkhamūle nisīdi. Atha kasmā sasīsaṃ pārupīti? Himapātassa ca sītavātassa ca paṭibāhaṇatthaṃ, paṭibalova etaṃ tathāgato adhivāsetuṃ. Sace pana apārupitvā nisīdeyya, brāhmaṇo dūratova sañjānitvā nivatteyya, evaṃ sati kathā nappavatteyya. Iti bhagavā – ‘‘brāhmaṇe āgate sīsaṃ vivarissāmi, atha maṃ so disvā kathaṃ pavattessati, tassāhaṃ kathānusārena dhammaṃ desessāmī’’ti kathāpavattanatthaṃ evamakāsi.
ਉਪਸਙ੍ਕਮੀਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ – ‘‘ਅਯਂ ਸਸੀਸਂ ਪਾਰੁਪਿਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਪਧਾਨਮਨੁਯੁਤ੍ਤੋ। ਇਮਸ੍ਸ ਦਕ੍ਖਿਣੋਦਕਂ ਦਤ੍વਾ ਇਮਂ ਹਬ੍ਯਸੇਸਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਮੁਣ੍ਡੋ ਅਯਂ ਭવਂ, ਮੁਣ੍ਡਕੋ ਅਯਂ ਭવਨ੍ਤਿ ਸੀਸੇ વਿવਰਿਤਮਤ੍ਤੇ ਨੀਚਕੇਸਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਮੁਣ੍ਡੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤੋ ਸੁਟ੍ਠੁਤਰਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪવਤ੍ਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਸਿਖਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ਹੀਲ਼ੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਮੁਣ੍ਡਕੋ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਤੋવਾਤਿ ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਅਦ੍ਦਸ, ਤਮ੍ਹਾવ ਪਦੇਸਾ। ਮੁਣ੍ਡਾਪਿ ਹੀਤਿ ਕੇਨਚਿ ਕਾਰਣੇਨ ਮੁਣ੍ਡਿਤਸੀਸਾਪਿ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Upasaṅkamīti brāhmaṇo – ‘‘ayaṃ sasīsaṃ pārupitvā sabbarattiṃ padhānamanuyutto. Imassa dakkhiṇodakaṃ datvā imaṃ habyasesaṃ dassāmī’’ti, brāhmaṇasaññī hutvā upasaṅkami. Muṇḍo ayaṃ bhavaṃ, muṇḍako ayaṃ bhavanti sīse vivaritamatte nīcakesantaṃ disvā ‘‘muṇḍo’’ti āha. Tato suṭṭhutaraṃ olokento pavattamattampi sikhaṃ adisvā hīḷento ‘‘muṇḍako’’ti āha. Tatovāti yattha ṭhito addasa, tamhāva padesā. Muṇḍāpi hīti kenaci kāraṇena muṇḍitasīsāpi honti.
ਮਾ ਜਾਤਿਂ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਯਦਿ ਦਾਨਸ੍ਸ ਮਹਪ੍ਫਲਤਂ ਪਚ੍ਚਾਸੀਸਸਿ, ਜਾਤਿਂ ਮਾ ਪੁਚ੍ਛ। ਅਕਾਰਣਂ ਹਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਭਾવਸ੍ਸ ਜਾਤਿ। ਚਰਣਞ੍ਚ ਪੁਚ੍ਛਾਤਿ ਅਪਿਚ ਖੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਭੇਦਂ ਚਰਣਂ ਪੁਚ੍ਛ। ਏਤਂ ਹਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯਭਾવਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ। ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਤਮਤ੍ਥਂ વਿਭਾવੇਨ੍ਤੋ ਕਟ੍ਠਾ ਹવੇ ਜਾਯਤਿ ਜਾਤવੇਦੋਤਿਆਦਿਮਾਹ । ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਇਧ ਕਟ੍ਠਾ ਅਗ੍ਗਿ ਜਾਯਤਿ, ਨ ਚ ਸੋ ਸਾਲਾਦਿਕਟ੍ਠਾ ਜਾਤੋવ ਅਗ੍ਗਿਕਿਚ੍ਚਂ ਕਰੋਤਿ, ਸਾਪਾਨ-ਦੋਣਿਆਦਿਕਟ੍ਠਾ ਜਾਤੋ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਨ ਅਚ੍ਚਿਯਾਦਿਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਯਤੋ વਾ ਤਤੋ વਾ ਜਾਤੋ ਕਰੋਤਿਯੇવ। ਏવਂ ਨ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਕੁਲਾਦੀਸੁ ਜਾਤੋવ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ, ਚਣ੍ਡਾਲਕੁਲਾਦੀਸੁ ਜਾਤੋ ਨ ਹੋਤਿ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਨੀਚਕੁਲਿਨੋਪਿ ਉਚ੍ਚਕੁਲਿਨੋਪਿ ਖੀਣਾਸવ-ਮੁਨਿ ਧਿਤਿਮਾ ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋ ਆਜਾਨੀਯੋ ਹੋਤਿ। ਇਮਾਯ ਧਿਤਿਹਿਰਿਪਮੋਕ੍ਖਾਯ ਗੁਣਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਜਾਤਿਮਾ ਉਤ੍ਤਮਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੋ ਹੋਤਿ। ਸੋ ਹਿ ਧਿਤਿਯਾ ਗੁਣੇ ਧਾਰੇਤਿ, ਹਿਰਿਯਾ ਦੋਸੇ ਨਿਸੇਧੇਤੀਤਿ। ਅਪਿਚੇਤ੍ਥ ਮੁਨੀਤਿ ਮੋਨਧਮ੍ਮੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਧਿਤਿਮਾਤਿ વੀਰਿਯવਾ। ਆਜਾਨੀਯੋਤਿ ਕਾਰਣਾਕਾਰਣਜਾਨਨਕੋ। ਹਿਰੀਨਿਸੇਧੋਤਿ ਹਿਰਿਯਾ ਪਾਪਾਨਿ ਨਿਸੇਧੇਤ੍વਾ ਠਿਤੋ।
Mājātiṃ pucchāti yadi dānassa mahapphalataṃ paccāsīsasi, jātiṃ mā puccha. Akāraṇaṃ hi dakkhiṇeyyabhāvassa jāti. Caraṇañca pucchāti apica kho sīlādiguṇabhedaṃ caraṇaṃ puccha. Etaṃ hi dakkhiṇeyyabhāvassa kāraṇaṃ. Idānissa tamatthaṃ vibhāvento kaṭṭhā have jāyati jātavedotiādimāha . Tatrāyaṃ adhippāyo – idha kaṭṭhā aggi jāyati, na ca so sālādikaṭṭhā jātova aggikiccaṃ karoti, sāpāna-doṇiādikaṭṭhā jāto na karoti, attano pana acciyādiguṇasampattiyā yato vā tato vā jāto karotiyeva. Evaṃ na brāhmaṇakulādīsu jātova dakkhiṇeyyo hoti, caṇḍālakulādīsu jāto na hoti, apica kho nīcakulinopi uccakulinopi khīṇāsava-muni dhitimā hirīnisedho ājānīyo hoti. Imāya dhitihiripamokkhāya guṇasampattiyā jātimā uttamadakkhiṇeyyo hoti. So hi dhitiyā guṇe dhāreti, hiriyā dose nisedhetīti. Apicettha munīti monadhammena samannāgato. Dhitimāti vīriyavā. Ājānīyoti kāraṇākāraṇajānanako. Hirīnisedhoti hiriyā pāpāni nisedhetvā ṭhito.
ਸਚ੍ਚੇਨ ਦਨ੍ਤੋਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚੇਨ ਦਨ੍ਤੋ। ਦਮਸਾ ਉਪੇਤੋਤਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਦਮੇਨ ਉਪੇਤੋ। વੇਦਨ੍ਤਗੂਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗવੇਦਾਨਂ ਅਨ੍ਤਂ, ਚਤੂਹਿ વਾ ਮਗ੍ਗવੇਦੇਹਿ ਕਿਲੇਸਾਨਂ ਅਨ੍ਤਂ ਗਤੋ। વੁਸਿਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੋਤਿ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਂ વੁਤ੍ਥੋ। ਯਞ੍ਞੋਪਨੀਤੋਤਿ ਉਪਨੀਤਯਞ੍ਞੋ ਪਟਿਯਾਦਿਤਯਞ੍ਞੋ ਚ। ਤਮੁਪવ੍ਹਯੇਥਾਤਿ ਯੇਨ ਯਞ੍ਞੋ ਪਟਿਯਾਦਿਤੋ, ਸੋ ਤਂ ਪਰਮਤ੍ਥਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਅવ੍ਹਯੇਯ੍ਯ। ‘‘ਇਨ੍ਦਮવ੍ਹਯਾਮ, ਸੋਮਮવ੍ਹਯਾਮ, વਰੁਣਮવ੍ਹਯਾਮ, ਈਸਾਨਮવ੍ਹਯਾਮ, ਯਾਮਮવ੍ਹਯਾਮਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪਨ ਅવ੍ਹਾਨਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ। ਕਾਲੇਨਾਤਿ ਅવ੍ਹਯਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਕਾਲੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਕਾਲੇਯੇવ ਤਂ ਉਪવ੍ਹਯੇਯ੍ਯ। ਸੋ ਜੁਹਤਿ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇਤਿ ਯੋ ਏવਂ ਕਾਲੇ ਖੀਣਾਸવਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਪਚ੍ਚਯਦਕ੍ਖਿਣਂ ਪਤਿਟ੍ਠਪੇਤਿ, ਸੋ ਦਕ੍ਖਿਣੇਯ੍ਯੇ ਜੁਹਤਿ ਨਾਮ, ਨ ਅਚੇਤਨੇ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਪਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੋ।
Saccena dantoti paramatthasaccena danto. Damasā upetoti indriyadamena upeto. Vedantagūti catunnaṃ maggavedānaṃ antaṃ, catūhi vā maggavedehi kilesānaṃ antaṃ gato. Vusitabrahmacariyoti maggabrahmacariyavāsaṃ vuttho. Yaññopanītoti upanītayañño paṭiyāditayañño ca. Tamupavhayethāti yena yañño paṭiyādito, so taṃ paramatthabrāhmaṇaṃ avhayeyya. ‘‘Indamavhayāma, somamavhayāma, varuṇamavhayāma, īsānamavhayāma, yāmamavhayāmā’’ti idaṃ pana avhānaṃ niratthakaṃ. Kālenāti avhayanto ca ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti antomajjhanhikakāleyeva taṃ upavhayeyya. So juhati dakkhiṇeyyeti yo evaṃ kāle khīṇāsavaṃ āmantetvā tattha catupaccayadakkhiṇaṃ patiṭṭhapeti, so dakkhiṇeyye juhati nāma, na acetane aggimhi pakkhipanto.
ਇਤਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਕਥਂ ਸੁਣਨ੍ਤੋ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਸਾਦਂ ਆવਿਕਰੋਨ੍ਤੋ ਅਦ੍ਧਾ ਸੁਯਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਦ੍ਧਾ ਮਮ ਯਿਦਂ ਇਦਾਨਿ ਸੁਯਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਸੁਹੁਤਞ੍ਚ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਪੁਬ੍ਬੇ ਪਨ ਅਗ੍ਗਿਮ੍ਹਿ ਝਾਪਿਤਂ ਨਿਰਤ੍ਥਕਂ ਅਹੋਸੀਤਿ। ਅਞ੍ਞੋ ਜਨੋਤਿ ‘‘ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ, ਅਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਧਬਾਲਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ। ਹਬ੍ਯਸੇਸਨ੍ਤਿ ਹੁਤਸੇਸਂ। ਭੁਞ੍ਜਤੁ ਭવਨ੍ਤਿਆਦਿ ਪੁਰਿਮਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Iti brāhmaṇo bhagavato kathaṃ suṇanto pasīditvā idāni attano pasādaṃ āvikaronto addhā suyiṭṭhantiādimāha. Tassattho – addhā mama yidaṃ idāni suyiṭṭhañca suhutañca bhavissati, pubbe pana aggimhi jhāpitaṃ niratthakaṃ ahosīti. Añño janoti ‘‘ahaṃ brāhmaṇo, ahaṃ brāhmaṇo’’ti vadanto andhabālaputhujjano. Habyasesanti hutasesaṃ. Bhuñjatu bhavantiādi purimasutte vuttanayeneva veditabbaṃ.
ਨ ਖ੍વਾਹਨ੍ਤਿ ਨ ਖੋ ਅਹਂ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇવਮਾਹਾਤਿ? ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਭੋਜਨੇ ਉਪਹਟਮਤ੍ਤੇવ ‘‘ਸਤ੍ਥਾ ਭੁਞ੍ਜਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਸਞ੍ਞਾਯ ਚਤੂਸੁ ਮਹਾਦੀਪੇਸੁ ਦ੍વੀਸੁ ਪਰਿਤ੍ਤਦੀਪਸਹਸ੍ਸੇਸੁ ਦੇવਤਾ ਪੁਪ੍ਫਫਲਾਦੀਨਿ ਚੇવ ਸਪ੍ਪਿਨવਨੀਤਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਾਦੀਨਿ ਚ ਆਦਾਯ ਮਧੁਪਟਲਂ ਪੀਲ਼ੇਤ੍વਾ ਮਧੁਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿਯੋ વਿਯ ਦਿਬ੍ਬਾਨੁਭਾવੇਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤੋਜਮੇવ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿਂਸੁ। ਤੇਨ ਤਂ ਸੁਖੁਮਤ੍ਤਂ ਗਤਂ, ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਞ੍ਚ ਓਲ਼ਾਰਿਕਂ વਤ੍ਥੂਤਿ ਤੇਸਂ ਤਾવ ਓਲ਼ਾਰਿਕવਤ੍ਥੁਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਗੋਯੂਸੇ ਪਨ ਤਿਲਬੀਜਾਨਿ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਤ੍ਤਾ ਓਲ਼ਾਰਿਕਮਿਸ੍ਸਕਂ ਜਾਤਂ, ਦੇવਾਨਞ੍ਚ ਸੁਖੁਮਂ વਤ੍ਥੂਤਿ ਤੇਸਂ ਸੁਖੁਮવਤ੍ਥੁਤਾਯ ਸਮ੍ਮਾ ਪਰਿਣਾਮਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਸੁਕ੍ਖવਿਪਸ੍ਸਕਖੀਣਾਸવਸ੍ਸਾਪਿ ਕੁਚ੍ਛਿਯਂ ਨ ਪਰਿਣਮਤਿ। ਅਟ੍ਠਸਮਾਪਤ੍ਤਿਲਾਭੀਖੀਣਾਸવਸ੍ਸ ਪਨ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਬਲੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ। ਭਗવਤੋ ਪਨ ਪਾਕਤਿਕੇਨੇવ ਕਮ੍ਮਜਤੇਜੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਯ੍ਯ।
Na khvāhanti na kho ahaṃ. Kasmā panevamāhāti? Tasmiṃ kira bhojane upahaṭamatteva ‘‘satthā bhuñjissatī’’ti saññāya catūsu mahādīpesu dvīsu parittadīpasahassesu devatā pupphaphalādīni ceva sappinavanītatelamadhuphāṇitādīni ca ādāya madhupaṭalaṃ pīḷetvā madhuṃ gaṇhantiyo viya dibbānubhāvena nibbattitojameva gahetvā pakkhipiṃsu. Tena taṃ sukhumattaṃ gataṃ, manussānañca oḷārikaṃ vatthūti tesaṃ tāva oḷārikavatthutāya sammā pariṇāmaṃ na gacchati. Goyūse pana tilabījāni pakkhipitvā pakkattā oḷārikamissakaṃ jātaṃ, devānañca sukhumaṃ vatthūti tesaṃ sukhumavatthutāya sammā pariṇāmaṃ na gacchati. Sukkhavipassakakhīṇāsavassāpi kucchiyaṃ na pariṇamati. Aṭṭhasamāpattilābhīkhīṇāsavassa pana samāpattibalena pariṇāmeyya. Bhagavato pana pākatikeneva kammajatejena pariṇāmeyya.
ਅਪ੍ਪਹਰਿਤੇਤਿ ਅਹਰਿਤੇ। ਸਚੇ ਹਿ ਹਰਿਤੇਸੁ ਤਿਣੇਸੁ ਪਕ੍ਖਿਪੇਯ੍ਯ, ਸਿਨਿਦ੍ਧਪਾਯਾਸੇਨ ਤਿਣਾਨਿ ਪੂਤੀਨਿ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਬੁਦ੍ਧਾ ਚ ਭੂਤਗਾਮਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ ਨ વੀਤਿਕ੍ਕਮਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਗਲਪ੍ਪਮਾਣਾਨਿ ਮਹਾਤਿਣਾਨਿ, ਤਾਦਿਸੇ ਠਾਨੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਪ੍ਪਾਣਕੇਤਿ ਸਪ੍ਪਾਣਕਸ੍ਮਿਂ ਹਿ ਪਰਿਤ੍ਤਕੇ ਉਦਕੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਪਾਣਕਾ ਮਰਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਏવਮਾਹ। ਯਂ ਪਨ ਗਮ੍ਭੀਰਂ ਮਹਾਉਦਕਂ ਹੋਤਿ, ਪਾਤਿਸਤੇਪਿ ਪਾਤਿਸਹਸ੍ਸੇਪਿ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤੇ ਨ ਆਲੁਲ਼ਤਿ, ਤਥਾਰੂਪੇ ਉਦਕੇ વਟ੍ਟਤਿ। ਓਪਿਲਾਪੇਸੀਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂਯੇવ ਨਿਮੁਜ੍ਜਾਪੇਸਿ। ਚਿਚ੍ਚਿਟਾਯਤਿ ਚਿਟਿਚਿਟਾਯਤੀਤਿ ਏવਰੂਪਂ ਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ। ਕਿਂ ਪਨੇਸ ਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਆਨੁਭਾવੋ, ਉਦਾਹੁ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸਾਤਿ? ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ। ਅਯਂ ਹਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤਂ ਪਾਯਾਸਂ ਓਪਿਲਾਪੇਤ੍વਾ ਉਮ੍ਮਗ੍ਗਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਸਤ੍ਥੁ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਅਨਾਗਨ੍ਤ੍વਾવ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ, ਅਥ ਭਗવਾ – ‘‘ਏਤ੍ਤਕਂ ਅਚ੍ਛਰਿਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਮਮ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ। ਅਥਸ੍ਸਾਹਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਗਹਣਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸਾਸਨੇ ਓਤਾਰੇਤ੍વਾ ਅਮਤਪਾਨਂ ਪਾਯੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਾਨਬਲੇਨ ਏવਮਕਾਸਿ।
Appahariteti aharite. Sace hi haritesu tiṇesu pakkhipeyya, siniddhapāyāsena tiṇāni pūtīni bhaveyyuṃ. Buddhā ca bhūtagāmasikkhāpadaṃ na vītikkamanti, tasmā evamāha. Yattha pana galappamāṇāni mahātiṇāni, tādise ṭhāne pakkhipituṃ vaṭṭati. Appāṇaketi sappāṇakasmiṃ hi parittake udake pakkhitte pāṇakā maranti, tasmā evamāha. Yaṃ pana gambhīraṃ mahāudakaṃ hoti, pātisatepi pātisahassepi pakkhitte na āluḷati, tathārūpe udake vaṭṭati. Opilāpesīti suvaṇṇapātiyā saddhiṃyeva nimujjāpesi. Cicciṭāyati ciṭiciṭāyatīti evarūpaṃ saddaṃ karoti. Kiṃ panesa pāyāsassa ānubhāvo, udāhu tathāgatassāti? Tathāgatassa. Ayaṃ hi brāhmaṇo taṃ pāyāsaṃ opilāpetvā ummaggaṃ āruyha satthu santikaṃ anāgantvāva gaccheyya, atha bhagavā – ‘‘ettakaṃ acchariyaṃ disvā mama santikaṃ āgamissati. Athassāhaṃ dhammadesanāya micchādiṭṭhigahaṇaṃ bhinditvā sāsane otāretvā amatapānaṃ pāyessāmī’’ti adhiṭṭhānabalena evamakāsi.
ਦਾਰੁ ਸਮਾਦਹਾਨੋਤਿ ਦਾਰੁਂ ਝਾਪਯਮਾਨੋ। ਬਹਿਦ੍ਧਾ ਹਿ ਏਤਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਦਾਰੁਜ੍ਝਾਪਨਂ ਨਾਮ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ। ਯਦਿ ਏਤੇਨ ਸੁਦ੍ਧਿ ਭવੇਯ੍ਯ, ਯੇ ਦવਡਾਹਕਾਦਯੋ ਬਹੂਨਿ ਦਾਰੂਨਿ ਝਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਤੇ ਪਠਮਤਰਂ ਸੁਜ੍ਝੇਯ੍ਯੁਂ। ਕੁਸਲਾਤਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਸੁ ਕੁਸਲਾ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવੁਜ੍ਜਲਯਾਮਿ ਜੋਤਿਨ੍ਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਞਾਣਜੋਤਿਂ ਜਾਲੇਮਿ। ਨਿਚ੍ਚਗ੍ਗਿਨੀਤਿ ਆવਜ੍ਜਨਪਟਿਬਦ੍ਧੇਨ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪਜ੍ਜਲਿਤਗ੍ਗਿ। ਨਿਚ੍ਚਸਮਾਹਿਤਤ੍ਤੋਤਿ ਨਿਚ੍ਚਂ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪਿਤਚਿਤ੍ਤੋ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਾਮੀਤਿ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ ਚਰਿਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏવਂ વਦਤਿ।
Dārusamādahānoti dāruṃ jhāpayamāno. Bahiddhā hi etanti etaṃ dārujjhāpanaṃ nāma ariyadhammato bahiddhā. Yadi etena suddhi bhaveyya, ye davaḍāhakādayo bahūni dārūni jhāpenti, te paṭhamataraṃ sujjheyyuṃ. Kusalāti khandhādīsu kusalā. Ajjhattamevujjalayāmi jotinti niyakajjhatte attano santānasmiṃyeva ñāṇajotiṃ jālemi. Niccagginīti āvajjanapaṭibaddhena sabbaññutaññāṇena niccaṃ pajjalitaggi. Niccasamāhitattoti niccaṃ sammā ṭhapitacitto. Brahmacariyaṃ carāmīti bodhimaṇḍe caritaṃ brahmacariyaṃ gahetvā evaṃ vadati.
ਮਾਨੋ ਹਿ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਖਾਰਿਭਾਰੋਤਿ ਯਥਾ ਖਾਰਿਭਾਰੋ ਖਨ੍ਧੇਨ વਯ੍ਹਮਾਨੋ ਉਪਰਿ ਠਿਤੋਪਿ ਅਕ੍ਕਨ੍ਤਕ੍ਕਨ੍ਤਟ੍ਠਾਨੇ ਪਥવਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਫੁਸੇਤਿ, ਏવਮੇવ ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਕੁਲਾਦੀਨਿ ਮਾਨવਤ੍ਥੂਨਿ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਸ੍ਸਾਪਿਤੋ ਮਾਨੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਇਸ੍ਸਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੋ ਚਤੂਸੁ ਅਪਾਯੇਸੁ ਸਂਸੀਦਾਪੇਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਮਾਨੋ ਹਿ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਖਾਰਿਭਾਰੋ’’ਤਿ । ਕੋਧੋ ਧੂਮੋਤਿ ਤવ ਞਾਣਗ੍ਗਿਸ੍ਸ ਉਪਕ੍ਕਿਲੇਸਟ੍ਠੇਨ ਕੋਧੋ ਧੁਮੋ। ਤੇਨ ਹਿ ਤੇ ਉਪਕ੍ਕਿਲਿਟ੍ਠੋ ਞਾਣਗ੍ਗਿ ਨ વਿਰੋਚਤਿ। ਭਸ੍ਮਨਿ ਮੋਸવਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਨਿਰੋਜਟ੍ਠੇਨ ਮੁਸਾવਾਦੋ ਛਾਰਿਕਾ ਨਾਮ। ਯਥਾ ਹਿ ਛਾਰਿਕਾਯ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ ਅਗ੍ਗਿ ਨ ਜੋਤੇਤਿ, ਏવਂ ਤੇ ਮੁਸਾવਾਦੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ ਞਾਣਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਜਾਤਿ ਯਥਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਲੋਹਕਟ੍ਠਮਤ੍ਤਿਕਾਸੁ ਅਞ੍ਞਤਰਮਯਾ ਯਾਗਯਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸੁਜਾ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਯਾਗਂ ਯਜਨਤ੍ਥਾਯ ਪਹੂਤਜਿવ੍ਹਾ ਸੁਜਾਤਿ વਦਤਿ। ਹਦਯਂ ਜੋਤਿਟ੍ਠਾਨਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਨਦੀਤੀਰੇ ਜੋਤਿਟ੍ਠਾਨਂ, ਏવਂ ਮਯ੍ਹਂ ਧਮ੍ਮਯਾਗਸ੍ਸ ਯਜਨਟ੍ਠਾਨਤ੍ਥੇਨ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਦਯਂ ਜੋਤਿਟ੍ਠਾਨਂ। ਅਤ੍ਤਾਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ।
Mānohi te, brāhmaṇa, khāribhāroti yathā khāribhāro khandhena vayhamāno upari ṭhitopi akkantakkantaṭṭhāne pathaviyā saddhiṃ phuseti, evameva jātigottakulādīni mānavatthūni nissāya ussāpito mānopi tattha tattha issaṃ uppādento catūsu apāyesu saṃsīdāpeti. Tenāha ‘‘māno hi te, brāhmaṇa, khāribhāro’’ti . Kodho dhūmoti tava ñāṇaggissa upakkilesaṭṭhena kodho dhumo. Tena hi te upakkiliṭṭho ñāṇaggi na virocati. Bhasmani mosavajjanti nirojaṭṭhena musāvādo chārikā nāma. Yathā hi chārikāya paṭicchanno aggi na joteti, evaṃ te musāvādena paṭicchannaṃ ñāṇanti dasseti. Jivhā sujāti yathā tuyhaṃ suvaṇṇarajatalohakaṭṭhamattikāsu aññataramayā yāgayajanatthāya sujā hoti, evaṃ mayhaṃ dhammayāgaṃ yajanatthāya pahūtajivhā sujāti vadati. Hadayaṃ jotiṭṭhānanti yathā tuyhaṃ nadītīre jotiṭṭhānaṃ, evaṃ mayhaṃ dhammayāgassa yajanaṭṭhānatthena sattānaṃ hadayaṃ jotiṭṭhānaṃ. Attāti cittaṃ.
ਧਮ੍ਮੋ ਰਹਦੋਤਿ ਯਥਾ ਤ੍વਂ ਅਗ੍ਗਿਂ ਪਰਿਚਰਿਤ੍વਾ ਧੂਮਛਾਰਿਕਸੇਦਕਿਲਿਟ੍ਠਸਰੀਰੋ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਂ ਨਦਿਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਯਸਿ, ਏવਂ ਮਯ੍ਹਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾਸਦਿਸੇਨ ਬਾਹਿਰੇਨ ਰਹਦੇਨ ਅਤ੍ਥੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮੋ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਰਹਦੋ, ਤਤ੍ਰਾਹਂ ਪਾਣਸਤਮ੍ਪਿ ਪਾਣਸਹਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਚਤੁਰਾਸੀਤਿਪਾਣਸਹਸ੍ਸਾਨਿਪਿ ਏਕਪ੍ਪਹਾਰੇਨ ਨ੍ਹਾਪੇਮਿ। ਸੀਲਤਿਤ੍ਥੋਤਿ ਤਸ੍ਸ ਪਨ ਮੇ ਧਮ੍ਮਰਹਦਸ੍ਸ ਚਤੁਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਸੀਲਂ ਤਿਤ੍ਥਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਨਾવਿਲੋਤਿ ਯਥਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਾ ਨਦੀ ਚਤੂਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਏਕਤੋ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤੇਹਿ ਹੇਟ੍ਠੁਪਰਿਯવਾਲਿਕਾ ਆਲੁਲ਼ਾ ਹੋਤਿ , ਨ ਏવਂ ਮਯ੍ਹਂ ਰਹਦੋ, ਅਨੇਕਸਤਸਹਸ੍ਸੇਸੁਪਿ ਪਾਣੇਸੁ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਨ੍ਹਾਯਨ੍ਤੇਸੁ ਸੋ ਅਨਾવਿਲੋ વਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋવ ਹੋਤਿ। ਸਬ੍ਭਿ ਸਤਂ ਪਸਤ੍ਥੋਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ ਪਸਟ੍ਠੋ। ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥੇਨ વਾ ਸੋ ਸਬ੍ਭੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪਸਤ੍ਥਤ੍ਤਾ ਸਤਂ ਪਸਤ੍ਥੋ। ਤਰਨ੍ਤਿ ਪਾਰਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਪਾਰਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ।
Dhammo rahadoti yathā tvaṃ aggiṃ paricaritvā dhūmachārikasedakiliṭṭhasarīro sundarikaṃ nadiṃ otaritvā nhāyasi, evaṃ mayhaṃ sundarikāsadisena bāhirena rahadena attho natthi, aṭṭhaṅgikamaggadhammo pana mayhaṃ rahado, tatrāhaṃ pāṇasatampi pāṇasahassampi caturāsītipāṇasahassānipi ekappahārena nhāpemi. Sīlatitthoti tassa pana me dhammarahadassa catupārisuddhisīlaṃ titthanti dasseti. Anāviloti yathā tuyhaṃ sundarikā nadī catūhi pañcahi ekato nhāyantehi heṭṭhupariyavālikā āluḷā hoti , na evaṃ mayhaṃ rahado, anekasatasahassesupi pāṇesu otaritvā nhāyantesu so anāvilo vippasannova hoti. Sabbhi sataṃ pasatthoti paṇḍitehi paṇḍitānaṃ pasaṭṭho. Uttamatthena vā so sabbhīti vuccati, paṇḍitehi pasatthattā sataṃ pasattho. Taranti pāranti nibbānapāraṃ gacchanti.
ਇਦਾਨਿ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਰਹਦਸ੍ਸ ਅਙ੍ਗਾਨਿ ਉਦ੍ਧਰਿਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਚ੍ਚਂ ਧਮ੍ਮੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਚੀਸਚ੍ਚਂ। ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਦਿਟ੍ਠਿਸਙ੍ਕਪ੍ਪવਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧਯੋ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਂਯਮੋਤਿ ਇਮਿਨਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀવਾ ਗਹਿਤਾ। ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ વਾ ਇਮਿਨਾ ਮਗ੍ਗਸਚ੍ਚਂ ਗਹਿਤਂ। ਸਾ ਅਤ੍ਥਤੋ ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ। વੁਤ੍ਤਞ੍ਹੇਤਂ – ‘‘ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗੋ ਚੇવ ਹੇਤੁ ਚਾ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੧੦੩੯)। ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਪਨ ਗਹਿਤਾਯ ਤਗ੍ਗਤਿਕਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ ਗਹਿਤੋવ ਹੋਤਿ। ਧਮ੍ਮੋਤਿ ਇਮਿਨਾ વਾਯਾਮਸਤਿਸਮਾਧਯੋ। ਸਂਯਮੋਤਿ ਇਮਿਨਾ વਾਚਾਕਮ੍ਮਨ੍ਤਾਜੀવਾ। ਏવਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ વਾ ਸਚ੍ਚਨ੍ਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਸਚ੍ਚਂ , ਤਂ ਅਤ੍ਥਤੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਧਮ੍ਮੋਤਿਪਦੇਨ ਦਿਟ੍ਠਿ ਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ વਾਯਾਮੋ ਸਤਿ ਸਮਾਧੀਤਿ ਪਞ੍ਚਙ੍ਗਾਨਿ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਸਂਯਮੋਤਿ વਾਚਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤੋ ਆਜੀવੋਤਿ ਤੀਣਿ। ਏવਮ੍ਪਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਹੋਤਿ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਨਾਮ। ਮਜ੍ਝੇ ਸਿਤਾਤਿ ਸਸ੍ਸਤੁਚ੍ਛੇਦੇ વਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ਮਜ੍ਝੇ ਨਿਸ੍ਸਿਤਾ। ਬ੍ਰਹ੍ਮਪਤ੍ਤੀਤਿ ਸੇਟ੍ਠਪਤ੍ਤਿ। ਸ ਤੁਜ੍ਜੁਭੂਤੇਸੁ ਨਮੋ ਕਰੋਹੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤ-ਕਾਰੋ ਪਦਸਨ੍ਧਿਕਰੋ, ਸ ਤ੍વਂ ਉਜੁਭੂਤੇਸੁ ਖੀਣਾਸવੇਸੁ ਨਮੋ ਕਰੋਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਮਹਂ ਨਰਂ ਧਮ੍ਮਸਾਰੀਤਿ ਬ੍ਰੂਮੀਤਿ ਯੋ ਏવਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਮਹਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ‘‘ਧਮ੍ਮਸਾਰੀ ਏਸੋ ਧਮ੍ਮਸਾਰਿਯਾ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨੋ’’ਤਿ ਚ ‘‘ਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇਹਿ ਅਕੁਸਲਧਮ੍ਮੇ ਸਾਰੇਤ੍વਾ ਠਿਤੋ’’ਤਿ વਾਤਿ વਦਾਮੀਤਿ। ਨવਮਂ।
Idāni ariyamaggarahadassa aṅgāni uddharitvā dassento saccaṃ dhammotiādimāha. Tattha saccanti vacīsaccaṃ. Dhammoti iminā diṭṭhisaṅkappavāyāmasatisamādhayo dasseti. Saṃyamoti iminā kammantājīvā gahitā. Saccanti vā iminā maggasaccaṃ gahitaṃ. Sā atthato sammādiṭṭhi. Vuttañhetaṃ – ‘‘sammādiṭṭhi maggo ceva hetu cā’’ti (dha. sa. 1039). Sammādiṭṭhiyā pana gahitāya taggatikattā sammāsaṅkappo gahitova hoti. Dhammoti iminā vāyāmasatisamādhayo. Saṃyamoti iminā vācākammantājīvā. Evampi aṭṭhaṅgiko maggo dassito hoti. Atha vā saccanti paramatthasaccaṃ , taṃ atthato nibbānaṃ. Dhammotipadena diṭṭhi saṅkappo vāyāmo sati samādhīti pañcaṅgāni gahitāni. Saṃyamoti vācā kammanto ājīvoti tīṇi. Evampi aṭṭhaṅgiko maggo dassito hoti. Brahmacariyanti etaṃ brahmacariyaṃ nāma. Majjhe sitāti sassatucchede vajjetvā majjhe nissitā. Brahmapattīti seṭṭhapatti. Sa tujjubhūtesu namo karohīti ettha ta-kāro padasandhikaro, sa tvaṃ ujubhūtesu khīṇāsavesu namo karohīti attho. Tamahaṃ naraṃ dhammasārīti brūmīti yo evaṃ paṭipajjati, tamahaṃ puggalaṃ ‘‘dhammasārī eso dhammasāriyā paṭicchanno’’ti ca ‘‘kusaladhammehi akusaladhamme sāretvā ṭhito’’ti vāti vadāmīti. Navamaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤਂ • 9. Sundarikasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੯. ਸੁਨ੍ਦਰਿਕਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 9. Sundarikasuttavaṇṇanā
